АӨК-ті жеңілдетілген несиелеу бағдарламасы тұрақты нәтижелер көрсетуде

Бүгінде аграрлық секторды мемлекеттік қолдаудың негізгі құралдарының бірі – жеңілдетілген несиелеу бағдарламасы. Бұл бағдарлама агро сала өкілдеріне өндірісті нығайту, өңдеу және ауыл шаруашылығы инфрақұрылымын дамыту үшін қолжетімді қаржылық ресурстар алуға мүмкіндік береді.

Мемлекет басшысы былтырғы Жолдауында атап өткендей, ауыл шаруашылығы саласында тікелей субсидиялаудан кезең-кезеңімен қолжетімді несиелеуге көшу – маңызды міндеттердің бірі. Бұл бюджет қаражатының тиімділігін арттырумен қатар, агробизнес үшін тұрақты қаржылық экожүйе қалыптастыруға жол ашады.

Биыл өңдеу өнеркәсібі мен агроөнеркәсіптік кешенді дамыту бағдарламасы аясында жеңілдетілген қаржыландыру көлемі жылдық 5% мөлшерлемемен 700 млрд теңгеге дейін межеленген. Қаражат алты қаржылық арна арқылы бөлінеді. Олар: «Аграрлық несие корпорациясы» АҚ, екінші деңгейлі банктер, микроқаржы ұйымдары, өңірлік инвестициялық орталықтар, несиелік серіктестіктер және әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар.

Бүгінгі таңда 7,5 мыңнан астам ауыл шаруашылығы тауар өндірушісі 501,5 млрд теңге көлемінде қаржыландырылды, бұл 8,1 млн гектар егістік алқапты қамтиды. 2025 жылғы 1 қазаннан бастап 2026 жылғы егіс науқанын ерте қаржыландыруға өтінімдер қабылдау басталды.

«Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ арқылы несиелерді кепілдендіру жұмыстары жалғасуда, бүгінде 232,1 млрд теңге сомасында 1338 кепілдеме берілді. Бұл шағын және орта шаруашылықтардың қаржыға қолжетімділігін айтарлықтай арттырады.

Маңызды бағыттардың бірі – ауыл шаруашылығы техникасын жеңілдетілген лизингке беру. Бұл ауыл еңбек өнімділігін арттырып, техникалық паркті жаңартуға мүмкіндік береді.

Президент тапсырмасына сәйкес, лизинг көлемін 450 млрд теңгеге дейін жеткізу көзделген. 2025 жылы қаржыландыру көлемі 250 млрд теңгеге жоспарланды. Қазіргі таңда 220,4 млрд теңгеге 8 635 техника бірлігін жеткізуге шарттар жасалды, оның ішінде 4 мыңнан астам трактор және 664 комбайн бар – бұл жалпы сатып алудың 54%-ын құрайды.

Үшінші бағыт аясында өңдеуші кәсіпорындарды айналым қаражатын толықтыру үшін жеңілдетілген несиелеу тетігі іске асырылуда. 2025 жылы қаржы институттарын тікелей субсидиялау тетігі енгізілді, бұл рәсімдерді қысқартып, несие берілуін жеделдетеді.

«Аграрлық несие корпорациясы» АҚ капитал нарығынан қаражат тартып, ауыл шаруашылығы кәсіпорындарына жылдық мөлшерлемесі 5%-дан аспайтын несие береді. Ал Ауыл шаруашылығы министрлігі қаржы институттарына пайыздық айырмашылықты тікелей өтейді.

Қазіргі уақытта жалпы сомасы 57 млрд теңге болатын 114 жоба қаржыландырылды.

Келесі жылдан бастап бұл құрал басқа да қаржы ұйымдары үшін қолжетімді болады, бұл өңдеу саласына бағытталған жеңілдетілген несиелер көлемін айтарлықтай арттырады.

Жануар шаруашылығы кәсіпорындары үшін айналым қаражатын толықтыруға арналған жаңа жеңілдетілген несиелеу бағдарламасы іске қосылды. Қаржыландыру көлемі – 50 млрд теңге, жылдық мөлшерлеме – 5%. Өтінімдерді қабылдау 2025 жылғы 30 шілдеде басталды.

Бағдарламаға қатысу үшін кәсіпорындарда кемінде 500 ірі қара немесе 1000 ұсақ мал ұстау қуаттылығы, карантиндік алаңдар, дезбарьерлер, қоршаулар және басқа да өндірістік нысандар болуы қажет.

Бұл шара капитал айналымдылығын арттыруға, ет бағасын тұрақтандыруға және жем-шөптің ішкі нарығын дамытуға бағытталған.

АӨК саласындағы инвестициялық жобаларды жеңілдетілген несиелеу бағдарламасы (Солтүстік Қазақстан облысының тәжірибесі негізінде) 2023–2024 жылдары 200 млрд теңге қаражат бөлу көзделген. Бұл қаражат 170 жобаны қаржыландыруға жол ашады. Оның ішінде 76 жоба пайдалануға берілді, соның ішінде 52 сүт-тауарлы ферма жалпы қуаттылығы жылына 300 мың тоннадан астам сүт өндіреді.

Қаржыландыру сенім білдірілген оператор арқылы жылдық 2,5% мөлшерлемемен, 10 жылға дейінгі мерзімге және бір жобаға 5 млрд теңгеге дейінгі лимитпен беріледі. Бағдарлама ауыл шаруашылығының 14 бағытын қамтиды. Атап айтқанда, сүт және бордақылау кешендерін салу, құс етін өндіру, жылыжайлар мен жеміс сақтау қоймаларын құру, балық шаруашылығын дамыту, құрамажем өндірісі және су үнемдеу технологияларын енгізу.

2025 жылы бағдарламаға 200 млрд теңге бөлінді, оның 85 млрд теңгесі 65 жаңа жобаны іске асыруға бағытталды.

Маңыздысы – әрбір бюджет теңгесіне жеке инвестициялардан бір теңге тартылады (арақатынас 1:1). Бұл мемлекеттік қолдаудың тиімділігінің және бизнестің сенімінің жоғары деңгейін көрсетеді.
АӨК-ті жеңілдетілген несиелеу бағдарламасы өзінің тиімділігін дәлелдеді. Ол сала өкілдерін айналым қаражатымен қамтамасыз етіп қана қоймай, инвестициялар мен импортты алмастыруға ынталандырады.

Осының арқасында Қазақстанда аграрлық сектордың тұрақты даму моделі қалыптасуда, онда мемлекеттік қолдаудың әрбір теңгесі жаңа жұмыс орындарын ашуға, заманауи фермалар мен өңдеу қуаттарын арттыруға, сондай-ақ ауылдық аумақтардың тұрақты дамуына ықпал етеді