Су тасқынына қарсы іс-шараларды үйлестіру және оның салдарын жою жөніндегі республикалық штабтың жұмысы аясында ҚР Ауыл шаруашылығы вице-министрі Аманғали Бердалин Қостанай облысына іс-сапармен барып, бірнеше нысанды аралады.
Жалпы бұл өңірде су басқан аймақтардан 23 мыңнан астам ауыл шаруашылығы жануарлары қауіпсіз аумаққа эвакуацияланған. Вице-министр Алтынсарин ауданындағы жеке қосалқы шаруашылықтардың малдары эвакуацияланған пунктте болып, аппаттан зардап шеккен тұрғындармен кездесті. Аманғали Бердалин шығын болған малдарға өтемақы алу жолдарын түсіндіріп, Үкімет тарапынан арнайы алгоритм әзірленгендігін жеткізді.
Мұнан соң вице-министр «Республикалық эпизоотияға қарсы отряд» РММ-мен жергілікті атқарушы органдардың өткізіп жатқан өлекселерді жою барысымен танысып, эпизоотияға қарсы отрядттың материалдық-техникалық жабдықтармен қамтылуын тексерді.
Сонымен қатар «Республикалық ветеринариялық зертхана» РМК филиалының жоғары дәлдіктегі зертханалық жабдықтармен жүргізіліп жатқан сынамаларды зерттеу барысын тексеріп, аймақтағы эпизоотиялық жағдайын қатаң қадағалауды ескертті.
Сапар соңында ҚР Өнеркәсіп және құрылыс министрі Қ.Шарлапаев басшылық ететін топ құрамымен өткен жиында, су тасқыны залалдарын жою бағытындағы жұмыстарды жетілдіру тәсілдері талқыланды.
Мемлекет басшысының су тасқыны салдарынынан зардап шеккен аймақтарға бару және салдарын жою туралы берген тапсырмасын орындау мақсатында ҚР Ауыл шаруашылығы вице-министрі Аманғали Бердалин Ақтөбе облысына іс-сапармен барып, су тасқынан зардап шеккен шаруалармен кездесті. Қобда ауданының фермерлеріне вице-министр шығынға ұшыраған малдарға өтемақы төлеу тәртібін түсіндірді. Сондай-ақ, мал шаруашылығын дамыту мәселелері жөніндегі сауалдарға жауап берді.
Мұнан соң, вице-министр Аманғали Бердалин аудандағы ветеринариялық станция жұмысымен танысты. Сала мамандарына аумақтағы эпизоотиялық ахуалды қатаң бақылауда ұстауды, ветеринариялық іс-шараларды уақтылы жүргізуді тапсырды.
Вице-министр Ойыл ауданындағы Республикалық эпизоотияға қарсы отрядтың да жұмыс орнында барды. Су тасқынынан өлген малдардың өлекселерін жою жұмыстарының барысын бақылады.
Өлген малдар өртеу арқылы жойылады. Ол үшін сол орынға инсинератор арнайы құрылғысын апарады. Бұл өлекселерді тасымалдамай-ақ тез арада жоюға мүмкіндік береді. Инсинератордың сыйымдылығы 3 тоннаға дейін, шамамен 7 бас ірі қара немесе 60 бас ұсақ мал. Температуралық режим 1000 С-қа жетеді. Ауру жануарлардың өлекселерін жағудың қалдығы 1% -ға дейін, яғни, өте аз мөлшерде күл қалады.
Сондай-ақ, Аманғали Бердалин Ойыл ауданындағы эвакуациялық пунктте болып, зардап шеккен тұрғындармен кездесті. Вице-министр су тасқыны салдарынан келген шығынды өтеу мақсатында Үкімет тарапынан арнайы алгоритм әзірленгенін, барлық көмектер жан-жақты көрсетілетіндігін жеткізді.
Вице-министр жергілікті ауыл шаруашылығы саласының мамандарына шығынды өтеу тәртіптері жайында халыққа түсіндіруді жұмыстарын жеткілікті деңгейде жүргізуді міндеттеді.
Қабылданып жатқан шаралар нәтижесінде су басу аймақтарынан қауіпсіз учаскелерге 112,5 мың бас ауыл шаруашылығы жануарлары эвакуацияланды.
Халықтан түскен өтініштерді есепке ала отырып, өлген мал туралы мәліметтер үнемі жаңартылып отырады, бүгінгі таңда 7035 бас расталды, оның басым бөлігі – ұсақ мал.
Республикалық эпизоотияға қарсы отряд облыс әкімдіктерімен бірлесіп, өлген жануарларды жинау және жою жұмыстарын жалғастыруда. Еске салайық, топырақта сібір жарасы спорасының болуына жүргізілген талдау теріс нәтиже көрсетті. Бүгінгі күні су басқан аймақтардағы эпизоотиялық жағдай тұрақты және Ауыл шаруашылығы министрлігінің бақылауында.
Су тасқынына қарсы іс-қимыл жөніндегі республикалық штабтың хаттамасымен өлген ауыл шаруашылығы жануарларының құнын өтеу алгоритмі бекітілді. Аталған алгоритмге сәйкес су тасқыны салдарынан өлген ауыл шаруашылығы жануарларының барлық иелері өтемақы алуға құқылы.
Меншік иесін анықтау:
- жануардың бірдейлендіру номерін (бирка, таңба және т.б.) ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіру дерекқорымен салыстыру жолымен;
- тіркелмеген жағдайда куәгерлерді тарта отырып, залалды өтеу жөніндегі комиссияның актісімен.
Ауыл шаруашылығы жануарларының иелеріне өтемақы төлеу бюджет қаражатынан да, бюджеттен тыс көздерден де жүргізілетін болады.
Иелерi жергiлiктi жерлердегi залалды өтеу жөнiндегi комиссияға өтiнiш жасауы тиiс. Комиссия мүшелеріне өтемақы төлеу үшін қажетті құжаттар туралы нұсқау берілді.
Барлық өтінімдерді жергілікті әкімдіктер құрған ресми Комиссияларға ғана беру қажеттігіне назар аударамыз. Тек бұл жағдайда ғана өтемақы төленеді.
Деректер жинаумен айналысатын әртүрлі штабтарға ұсынылған ақпарат төлемдер үшін негіз болып табылмайды.
Су тасқыны кезінде ауыл шаруашылығы саласы бойынша қосымша сұрақтар туындаған жағдайда, 17 сәуірден бастап 9.00-ден 18.30-ға дейін ҚР АШМ жанындағы «жедел желі» (7172)573358, 87470943381 нөмірлері бойынша жұмыс істейтін болады. Сонымен қатар, телеграмм-бот pavodki_kz_bot (тәулік бойы жұмыс істейді) іске қосылады.
Су тасқыны бойынша жағдай тұрақталған өңірлерде өлген ауыл шаруашылығы жануарларының иелеріне келтірілген залалды өтеу басталды. Атап айтқанда, Қарағанды облысында ауыл шаруашылығы жануарлары бойынша залал толығымен өтелді. Қостанай облысында бұл жұмыс басталып, бүгінгі таңда 268 мал басы бойынша төлем жүргізілді, басқа өтінімдер бойынша жұмыс жалғасуда.
Өсімдік шаруашылығы бойынша: тұқымдық материалдар сақталған астық қоймаларын су басып жатқаны туралы хабарламалар бар. Осыған байланысты біз бірінші кезекте шаруаларға үндеу айтамыз: су басу қаупі төнген жағдайда өз мүлкіңізді дер кезінде қауіп-қатерден қорғау өте маңызды. Әңгіме тек тұқым туралы ғана емес, сонымен қатар ауыл шаруашылығы техникалары, жануарлар және қауіпсіз қашықтыққа тасымалдануы тиіс өзге де мүліктер туралы болып отыр.
Екіншіден, «Азық-түлік корпорациясы» ұлттық компаниясында, сондай-ақ Ауыл шаруашылығы тәжірибе станцияларында алдағы егіс науқанына қажетті астық қоры жеткілікті. Азық-түлік корпорациясы зардап шеккен шаруаларға бөліп төлеу шартымен тұқым беруге дайын. Тұқымға қажеттілік туындаған жағдайда шаруалар ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігінің сенім телефондарына хабарласуы қажет.
Ауыл шаруашылығы жануарларын эвакуациялау шаралары бойынша
Бүгінгі күні су басу аймақтарында қауіпсіз аумақтарға 102 мың бас ауыл шаруашылығы жануарлары эвакуацияланды, оның ішінде Қостанай облысында - 23 мың бас, Ақмола облысында - 22 мың бас, Ақтөбе және Атырау облыстарында - 20 мың бас, БҚО-да - 4,8 мың бас. Жұмыс қажеттілігіне қарай жалғасатын болады.
Өлген жануарлар бойынша
Залалды өтеу және деректерді салыстыру жөніндегі комиссия жұмысынан кейін бүгінгі күні су тасқыны нәтижесінде қаза болған 6,8 мың бас ауыл шаруашылығы жануарлары расталғанына назар аударғымыз келеді. Жалпы өлімнің 75% -ы - ұсақ мал.
Министрліктің республикалық эпизоотияға қарсы жасағы облыс әкімдіктерімен бірлесіп, өлген жануарларды жинау және жою жұмыстарын жалғастыруда. Бүгінгі таңда барлық мал өлекселерінің 96% жойылды.
Су тасқынына қарсы іс-шараларды үйлестіру және зардаптарды жою жөніндегі республикалық штаб өлген малдардың құнын өтеу алгоритмін бекітті. Өтемақы алу мақсатында иелері залалды актілеу үшін жергілікті Комиссияға жүгінуі қажет. Еске салайық, өтемақы мөлшері Ұлттық статистика бюросы жариялайтын жануарлардың түрлері мен жас ерекшеліктері бойынша нарықтық құны туралы деректер негізінде айқындалады.
Сібір жарасы ауруының көмінділері бойынша
Еліміздің су басқан 3 облысында 10 сібір жарасы ауруының көмілген орны бар. Барлық учаскелерден топырақ сынамаларын алу үшін ветеринария және медицина мамандарынан тұратын арнайы жұмыс топтары жіберілді.
«Әрбір сынама бойынша Республикалық ветеринариялық зертханада және Ұлттық ветеринариялық референттік орталықта ПТР зерттеулері және бактериологиялық зерттеулер жүргізілді.
Зертханалық сараптама қорытындысы бойынша сібір жарасының болуы анықталмады. Яғни, жер бетіне сібір жарасының спораларының шығуы болған жоқ, эпизоотиялық жағдай тұрақты.
Сондай-ақ, барлық өңірлерде сібір жарасы, қарасан, аусыл және басқа да аса қауіпті ауруларға қарсы жоспарлы егу жұмыстары белсенді жүргізіліп жатқанын атап өткім келеді» - деді Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитетінің бас сарапшысы Ерлан Тасболатов.
Жалпы, өңірлердегі ауыл шаруашылығындағы су басу жағдайы министрліктің тұрақты бақылауында.
Біз тек ресми ақпарат көздерін пайдалануға және сенімсіз дереккөздердің тараған хабарламаларға сілтеме жасамауға шақырамыз. Су тасқыны кезіндегі күрделі уақытта барлық қызметтер күшейтілген режимде жұмыс істейді, соңғы жағдай туралы жедел ақпарат ресми платформаларда тұрақты түрде жарияланады.
2024 жылғы 28 наурызда ауыл шаруашылығы және ішкі істер министрліктері, сондай-ақ ҚР Ұлттық қауіпсіздік комитеті арасында бекіре және басқа да балық түрлерін сақтау, олардың уылдырық шашуы үшін қолайлы жағдайларды қамтамасыз ету мақсатында «Жайық-Каспий бассейнінің су айдындарында «Бекіре-2024» кең ауқымды балық қорғау акциясын өткізу туралы» бірлескен бұйрыққа қол қойылды.
Акция басталғаннан бері Жайық-Каспий облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекциясының инспекторлары ҚР ҰҚК құқық қорғау, табиғат қорғау органдары және Шекара қызметінің қызметкерлерімен бірлесіп табиғат қорғау заңнамасының 116 бұзушылығын анықтап, жолын кесті. Нәтижесінде 52 адам әкімшілік жауапкершілікке тартылды, браконьерлік және сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген балық түрлерімен заңсыз қарым-қатынас жасау фактілері бойынша 14 қылмыстық іс қозғалды. Заң бұзушыларға 3,1 млн теңге айыппұл салынды.
Бұдан басқа, заңсыз айналымнан 2,6 тоннаға жуық балық тәркіленді, оның ішінде 505 килограмм бекіре тұқымдас балықтар, 3,5 килограмм бекіре тұқымдас балықтардың уылдырығы, 15 бірлік балық аулау құралдары және 10 бірлік су көлігі.
Күн сайын өзен арнасы мен теңіз суын тазарту нәтижесінде су қоймаларынан жалпы ұзындығы 160 км-ден асатын 521 заңсыз балық аулау құралдары алынды. Айта кетейік, балық қорғау акциясы жалғасуда.
Ауыл шаруашылығы министрінің 2024 жылғы 11 сәуірдегі №125 бұйрығымен бидайды Қазақстан Республикасына, оның ішінде ЕАЭО-ға мүше мемлекеттерден тек қана өндіріс пен тұтыну үшін құс шаруашылығы және ұн тарту кәсіпорындарының атына темір жол көлігімен жеткізуді қоспағанда, автомобиль, су және темір жол көлігімен әкелуге тыйым салу белгіленді. Уақытша тыйм 2024 жылдың 12 сәуірінен бастап 6 ай мерзімге енгізіледі.
Тыйым Қазақстан аумағы арқылы бидайды темір жол көлігімен транзиттік тасымалдауға және ұн тарту мен құс шаруашылығы кәсіпорындарына бидайды әкелуге қолданылмайды.
Әкелінген бидай ішкі және сыртқы нарықтарда сатуға жатпайды.
10 сәуірде Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі Олжас Бектенов бастаған Республикалық штабтың аясында Ауыл шаруашылығы министрі Айдарбек Сапаров Батыс Қазақстан облысына жұмыс сапарымен барды.
Сапар барысында министр су тасқынынан зардап шеккен елді мекендердің тұрғындарымен, сондай-ақ осы аудандарда егін шаруашылығымен айналысатын шаруалармен кездесті. А.Сапаров тұрғындар мен кәсіпкерлердің мәселелерін тыңдап, су тасқыны салдарынан өлген ауыл шаруашылығы малдарының иелеріне келтірілген шығынды өтеу бағытында қандай жұмыстар атқарылып жатқанын айтты.
Мал иелері жергілікті жердегі шығынды өтеу комиссияларына жүгініп, малдың жоғалу фактісін құжаттандыруы керек, сол арқылы өтемақы алуға болады, - деді А.Сапаров.
Министр мал өлекселерін жою жұмыстарының барысын тексеріп, жергілікті жерлерде жұмыс жүргізіп жатқан Республикалық эпизоотиялық жасақ филиалында қажетті құралдың бар-жоғына көз жеткізді. Эпизоотиялық жағдайдың нашарлауына жол бермеу мақсатында жұмысты жандандыруды тапсырды.
Сондай-ақ, Айдарбек Сапаров Республикалық ветеринариялық зертхананың Орал қаласындағы облыстық филиалында болды. Онда бұған дейін сібір жарасы көмілген жерлерден су басқан топырақ сынамалары жеткізілген.
Естеріңізге сала кетейік, Батыс Қазақстанда су тасқыны салдарынан сібір жарасының 3 көмілген орны су астында қалды. Ветеринария және медицина мамандарынан құралған арнайы жұмыс топтары осы учаскелерден топырақ үлгілерін алды. Олар Республикалық ветеринариялық зертхананың аймақтық филиалдары мен Ұлттық ветеринариялық референттік орталыққа жеткізілді. Барлық сынақтар теріс нәтиже көрсетті, яғни топырақ үлгілерінде сібір жарасының споралары анықталған жоқ.
Су тасқыны кезіндегі шығынды барынша азайту бойынша қабылданған шаралардың нәтижесінде Ауыл шаруашылығы министрлігінің облыс әкімдіктерімен бірлескен әрекетімен 88 мыңнан астам ауыл шаруашылығы жануарлары қауіпсіз аумаққа айдалып шығарылды.
Жедел деректер бойынша өлген мал саны 8,1 мың бас, оның ішінде ұсақ мал – 6 мың, ірі қара – 1,5 мың, жылқы – 514 бас. Республикалық эпизоотияға қарсы отряд тұрақты эпизоотиялық жағдайды сақтау мақсатында жануарлардың өлекселерін жою жұмыстарын қарқынды жалғастыруда.
Бүгінгі таңда 4,1 мың бас өлген малдар жойылды. Премьер-Министрдің тапсырмасы бойынша бұл жұмыс күшейтілген режимде жалғасатын болады.
Су тасқынына қарсы іс-шараларды үйлестіру және су тасқыны кезеңінің зардаптарын жою жөніндегі республикалық штабпен өлген мал иелеріне өтемақы төлеу алгоритмі әзірленіп, бекітілді.
Меншік иелері мен залалды анықтау және басқа да мәселелерді шешу үшін өңірлерде жергілікті атқарушы органдармен шығынды анықтау жөніндегі комиссиялар құрылды.
Су тасқыны салдарынан өлген ауыл шаруашылығы жануарларының иелері малдары туралы мәліметтерді көрсете отырып, жергілікті комиссияға өтініш беруі керек.
Ауыл шаруашылығы жануарларына меншік құқығы комиссиялардың актілерімен расталады.
Меншік иелеріне өтемақы мөлшері Ұлттық статистика бюросы жариялаған жануарлардың түрлері, жынысы мен жас шамасы бойынша нарықтық құны туралы мәліметтер негізінде айқындалатын болады.
Жалпы, су тасқынынан зардап шеккен аймақтардағы эпизоотиялық жағдай, сондай-ақ ауыл шаруашылығы жануарларының иелеріне келтірілген шығынды өтеу мәселелері Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің тұрақты бақылауында.
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі (бұдан әрі - АШМ) конкурстық құжаттамаға сәйкес ғылымды дамытудың «Агроөнеркәсіптік кешенді тұрақты дамыту» басым бағыты бойынша 2024-2026 жылдарға арналған бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру шеңберінде ғылыми-зерттеу жұмыстарын (қолданбалы ғылыми зерттеулер) жүргізуге конкурс қайта өткізетіні туралы хабарлайды.
Конкурстық өтінімдер АШМ-ге «ҰҒТҰО» АҚ ақпараттық жүйесі арқылы ғылыми жетекшінің және өтініш берушінің электрондық цифрлық қолтаңбасымен расталған электрондық түрде мына сілтеме бойынша беріледі: https://is.ncste.kz.
Өтінімдерді қабылдау 2024 жылдың 10 сәуірінен басталады.
Өтінімдерді ұсынудың соңғы мерзімі - 2024 жылғы 10 мамыр (қоса алғанда).
«ҰМҒТСО» АҚ ақпараттық жүйесімен жұмыс жөніндегі Call center (is.ncste.kz) өтінімдерді тіркеу және ЖТН алу үшін: 8-727-355-50-02 (ішкі 207, 208, 210, 211, 212, 214, 215, 216, 217, 219, 220, 222, 223, 224, 226, 227, 228). Жұмыс уақыты: дүйсенбі - жұма, сағат 9:00-18:00, түскі ас 13:00 – 14:00.
Конкурстық құжаттама және өтінімді ресімдеу бойынша түсіндіруді жүзеге асыратын АШМ-дегі жауапты тұлға - Өскенбаев Асқар, телефоны 8 (7172) 55-59-73, электрондық мекенжайы: uskenbaev.a@minagri.gov.kz. жұмыс уақыты: дүйсенбі-жұма, 9:00 – 18:30, түскі ас 13:00-14:30.
Су тасқынына байланысты су басқан аймақтарда сібір жарасы мен мал қорымдары көмілді. Алайда бұл аумақтарда эпизоотиялық жағдай тұрақты болып отыр.
Сібір жарасын көму - жануар өлген жерде көмілген ауру қоздырғышының тарихи ошақтары екенін сіздердің назарларыңызға жеткіземіз. Осылайша, осы объектілерді ауыстыру мүмкін емес.
Сонымен қатар сібір жарасынан өлгеннен кейін жануар өртеу жолымен жойылды, ал күл бетондалатын саркофаг жасап көміледі, оның айналасына дезинфекциялық құралдар салынады.
Көмілген аумақ оқшауланған, ал осы учаскелерде індеттің болуына жыл сайын мониторинг жасалады, осы уақытқа дейін аурулардың жер бетіне шығуының бірде-бір жағдайын анықтаған жоқ.
Су басқан учаскелерден су кеткеннен кейін сол жерлерден топырақ сынамалары алынады. Ол үшін тиісті мамандар осы өңірлерге барып, сынамалар іріктеп жатыр.
Сонымен қатар, су басқан аймақтарда сібір жарасына қарсы жыл сайынғы вакцинация жыл басынан бері жоспарлы түрде жүргізілуде.
Мал қорымдарына келсек: бұл объектілер жұқпалы емес аурулардан өлген жануарларды жоюға арналғанын сіздердің назарларыңызға жеткіземін. Яғни, мал қорымдарын су басқан жағдайда да аса қауіпті инфекциялардың пайда болу ықтималдығы жоқ. Осындай нысандардың барлығы да судың ағуына байланысты тексеріледі.
Жалпы су басқан аймақтарындағы эпизоотиялық қауіпсіздік мәселелері жергілікті атқарушы органдармен және ҚР Денсаулық сақтау министрлігімен үйлестіре отырып, Ауыл шаруашылығы министрлігінің тұрақты бақылауында болады.
Барлық қажетті ақпаратты Ауыл шаруашылығы министрлігі ресми арналар арқылы жедел жеткізеді.