Қаржы министрлігі қызметінің 2024 жылдағы қорытындылары

Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі – бірыңғай қаржы, бюджет, салық және кеден саясатын жүргізуді қамтамасыз ететін республикалық атқарушы билік органы. Министрлік бюджет және қаржы саласында салааралық үйлестіруге басшылық жасайды.

КІРІСТЕР

2024 жылдың қорытындысы бойынша мемлекеттік бюджеттің кірістері бойынша жоспар (трансферттерді есептемегенде)100,7%-ға немесе жоспарланған 21,4 трлн теңгенің орнына бюджетке 21,5 трлн теңге  артып түсті. Артығымен орындалған соманың көлемі – 142,4 млрд теңге. Былтырғы сәйкес кезеңмен салыстырғанда РБ кірісі 614,9 млрд теңгеге ұлғайды немесе өсу қарқыны 102,9%-ға жетті (2023 ж. дерек – 20,9 трлн. теңге).

Оның ішінде кірістер жоспары:

- республикалық бюджет 95,7%-ға немесе жоспарланған 14,1 трлн теңгенің орнына іс жүзінде 13,5 трлн түсті. РБ жоспарындағы орындалмаған сома – 608,6 млрд теңге. Былтырғы ұқсас кезеңмен салыстырғанда РБ кірісі 1 трлн 15 млрд теңгеге азайды немесе төмен қарқын 93% деңгейінде байқалды (2023 ж. фактісі-14,5 трлн. теңге);

- жергілікті бюджеттер 110,3%-ға немесе жоспарланған 7,3 трлн теңгенің орынан іс жүзінде 8 трлн теңге түсті. ЖБ бойынша жоспарды асыра орындау 751,1 млрд теңгеге жетті. Былтырғы ұқсас кезеңмен салыстырғанда ЖБ кірісі 1 трлн 631 млрд теңгеге ұлғайды немесе өсу қарқыны 125,5% артты (2023 ж. фактісі-6,4 трлн. теңге).

Республикалық бюджеттің кірістері бойынша жоспардың орындалмауына негізінен салық түсімдері әсер етті. Оған сәйкес жоспар 97,1%-ға немесе жоспарланған 12,7 трлн орнына бюджетке 12,3 трлн теңге түсті. Жетпей қалған соманың мөлшері – 366,7 млрд теңге.

Былтырғы сәйкес кезеңмен салыстырғанда РБ салықтары 604,6 млрд теңгеге немесе 4,7%-ға азайды (2023 ж. дерегі – 12,9 трлн. теңге).

Жоспардың орындаламауына әсер еткен негізгі факторлар:

-3 елден импорт көлемінің төмендеуі (2023 жылмен салыстырғанда 2024 жыл үшін 4,4% - ға);

- негізгі экспорттық металдар бағасының төмендеу үрдісінің сақталуы (2024 жылғы 1 тоқсанда мырыш бағасы 21,7% - ға, алюминий 8,3% - ға, мыс 5,4% - ға және қорғасын 3% - ға төмендеді; 2024 жылдың 1 жартыжылдығында мырыш бағасы 6,8% - ға, қорғасын 2024 жылғы 1,4% - ға, қорғасын 3% төмендеді);

- Былтырғы кезеңмен салыстырғанда бюджеттен ҚҚС 3 есеге көп (282,6%) қайтарылды (2023 жылғы 430 млрд теңгеден 2024 жылғы 1 216 млрд теңгеге дейін), оның ішінде 2023 жылға дейінгі 594 млрд теңге сомасындағы қарыздар толық көлемде қайтарылды. Бұл бизнесті айналым қаражатымен қамтамасыз етті және олар үшін айтарлықтай қолдау болды;

- геосаяси жағдайға байланысты өндіру, шығару, жеткізілім көлемінің қысқаруы мен логистикалық шығындардың ұлғаюы себебінен бірқатар ірі кәсіпорынның кірістерінің азаюы (188 ірі кәсіпорынан РБ-ке түсетін салық түсімдері 1,4 трлн теңгеге немесе 2023 жылғы 4,6 трлн теңгеден  2024 жылы 3,2 трлн теңгеге дейін төмендеді);

– салық салынатын мұнай экспорты көлемінің 1,7 млн тоннаға немесе 4%-ға төмендеуі (2023ж. - 42,9 млн тонна, 2024ж. - 41,2 млн).

Салықтық және кедендік әкімшілендіру мен бұл бағыттағы цифрландыру есебінен 2024 жылы 1 112,8 млрд теңгеге қосымша түсімдер түсті, оның ішінде:

- салықтық әкімшілендіру – 952,6 млрд теңге (жер қойнауын пайдаланушыларды әкімшілендіру – 296 млрд, ірі салық төлеушілерді әкімшілендіру – 157,1 млрд, камералды бақылау – 207,6 млрд, салық аудиті-126,8 млрд және т. б.);

- кедендік әкімшілендіру - 160,2 млрд теңге.

Анықтама: (2019 ж. – 916 млрд тг, 2020 ж. – 710 млрд тг., 2021 ж. - 681 млрд тг., 2022 ж. - 726 млрд тг, 2023 ж. - 931 млрд тг.).

РБ-ке салықтан тыс түсімдер бойынша жоспар 83,2%-ға орындалды немесе жоспарға сәйкес орындалмаған сома 242 млрд теңге (жоспар бойынша 1 443,4 млрд теңге, іс жүзінде 1 201,4 млрд теңге). Бұл қосымша қабылданатын шаралар бойынша жоспарланған төлемдердің түспеуіне байланысты мемлекеттік меншіктегі акциялардың мемлекеттік пакеттеріне дивидендтердің түсімдері есебінен (253 млрд теңгеге орындамалмаған) орын алды (ERG және басқалар).

Жергілікті бюджеттердің кірістеріне қатысты (трансферттерді есепке алмағанда).

Жергілікті бюджеттердің кірістерінің құрылымы 92,2% салық түсімдерінен тұрады. Бұған сәйкес жоспар 110,5%-ға орындалып, жоспарланған 6,7 трлн теңгенің орнына бюджетке 7,4 трлн теңге түсті немесе салық бойынша ЖБ жоспарын артығымен орындау 701,1 млрд теңгеге жетті.

Бұл орайда былтырғы ұқсас кезеңмен салыстырғанда салықтар бойынша түсімдер 1,4 трлн теңгеге ұлғайды немесе өсу қарқыны 123,2% (2023 ж. дерегі - 6 трлн  теңге) артты.

Жоспардың артығымен орындалуына негізінен ЖТС бойынша 249,3 млрд теңгеге немесе 11,3%-ға ұлғаюы әсер етті (2,2 трлн теңге жоспарланған, іс жүзінде 2,5 трлн теңге түсті), сондай-ақ шағын және орта бизнес субъектілерінің КТС (бұдан әрі – ШОБ КТС) бойынша - 245 млрд теңгеге немесе 18,6% (1,3 трлн теңге жоспарланған, іс жүзінде 1,6 трлн теңге түсті) және Әлеуметтік салық бойынша 127,5 млрд теңгеге немесе 8,8%-ға (1,5 трлн теңге жоспарланған, іс жүзінде 1,6 трлн теңге түсті) артуы да ықпал етті. Бұл мемлекеттік қызметшілер мен бюджеттік сала қызметкерлерінің (мұғалімдерге, медицина қызметкерлеріне және әлеуметтік қамсыздандыру қызметкерлеріне) жалақысының кезең-кезеңмен өсуіне және ШОБ кірістерінің ұлғаюына байланысты.

ШЫҒЫСТАР

Бюджеттің негізгі өлшемшарттары азаматтарды, экономиканың нақты секторын, өңірлерді және сыртқы ахуалдың күрт өзгеруі жағдайында жалпымемлекеттік шығыстарды қолдауға байланысты қосымша шығыстарды қаржыландыруды көздейді.

Мәселен, 2024 жылы республикалық бюджеттің шығыстары 23 594 трлн теңгені құрады. Оның ішінде әлеуметтік салаға жұмсалған қаражат 8,8 трлн теңгеге көбейді.

Атап айтқанда: әлеуметтік қамсыздандыруға және әлеуметтік көмекке 5,3 трлн теңге; денсаулық сақтауға – 2,2 трлн теңге; ғылым мен жоғары білімге – 0,7 трлн теңге; білім беруге – 0,3 трлн теңге; туризм мен спортқа – 0,2 трлн теңге; мәдениет пен ақпарат саласына – 0,2 трлн теңге бағытталды.

ҚР Үкіметі өңірлерді дамыту үшін бірқатар тетікті әзірлеп, былтыр бұл бағытта жұмсалған шығыстардың жалпы көлемі 7,1 трлн теңгеге жетті. Бұл субвенциялар, нысаналы даму трансферттері мен ағымдағы нысаналы трансферттер. Жұмсалған шығыстардың жалпы көлемінен субвенцияға 5,3 трлн теңге; дамуға арналған нысаналы трансферттердің көлемі 1,5 трлн теңгені; нысаналы ағымдағы трансферттердің көлемі 0,3 трлн теңгені құрады.

МЕМЛЕКЕТТІК САТЫП АЛУ ТУРАЛЫ ЖАҢА ЗАҢ

Бюджетті орындаудың маңызды компоненттерінің бірі – мемлекеттік сатып алу процесі болып саналады.

2025 жылдың 1 қаңтарынан бастап «Мемлекеттік сатып алу туралы» Заң күшіне енген (01.07.2024ж. қол қойылған) болатын. Бұл реформа мемлекет есебінен сатып алынатын тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің ең төменгі бағадан сапаға басымдық беруге, сондай-ақ барлық мемлекеттік және квазимемлекеттік ұйымдардың сатыпалымдарын бірыңғай платформаға ауыстыруды көздейді.

Жаңа заң мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерін кеңінен пайдалану арқылы, сол секілді қоғамдық мониторингті енгізу мен құрылыс саласында «кілтпен тапсыру» қағидасы бойынша келісімшарт жасасу мүмкіндігімен өнім берушіні таңдаудың бағадан тыс өлшемдерін дамыту арқылы сатып алынатын тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыруға жол ашады.

Мемлекеттік сатып алудың бірыңғай операторы – «Электрондық қаржы орталығы» АҚ базасында қолданыстағы сатып алу алаңдарымен интеграциялау арқылы Бірыңғай сатып алу платформасы құрылды (goszakup.gov.kz, zakup.sk.kz, mitwork.kz).

Бірыңғай сатып алу платформасы мемлекеттік, ұлттық компаниялардың және «Самұрық-Қазына» қорының сатып алуларына қатысуға мүмкіндік берді.

10.06.2024 ж. бастап барлық пайдаланушыға ЭЦҚ кілттері мен QR-код пайдалану арқылы бірыңғай платформада тіркелуге жол ашылды (қолданыстағы алаңдар арқылы авторизациялау құқығын сақтай отырып).

Шағын сатыпалымдарды жүзеге асыру мақсатында тауарларды 100 АЕК-ке дейін, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді 500 АЕК-ке дейінгі бір көзден алу құқығы енгізілді. Ауылдық әкімдіктер үшін мұндай сатып алу мөлшері бір көзден 3000-нан 4000 АЕК-ке дейін ұлғайтылды.

Конкурс біліктілік талаптарына сай келетін бір өтінім берілген жағдайда  да өтті деп танылады.

Конкурсты өткізу мерзімі 10 жұмыс күніне дейін қысқартылды.

Отандық тауар өндірушілерді қолдау мақсатында мынадай шаралар қабылданды:

- ұлттық режімнен алып қоюға белгіленген тауарлардың тізбесі кеңейтілді;

-офтейк-келісімшарттардың нысаны болып саналатын тауарларды бір көзден алу тәсілімен сатып алу;

- ШОБ субъектілерінде жүзеге асырылатын тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің тізбесін, мемлекеттік сатып алу тәртібі мен көлемін бекіту;

- 30% мөлшерінде авансты міндетті төлеу және қамтамасыз етудің барлық түрінен босату (келісімшарттың орындалуын қамтамасыз ету, авансты қамтамасыз ету, сондай-ақ демпингке қарсы шаралар қабылданған жағдайда тиісті сомамен қамтамасыз ету).

ЖЕКЕШЕЛЕНДІРУ

Жекешелендірудің кешенді жоспарына сәйкес 637 мемлекеттік меншіктегі және квазимемлекеттік сектордың нысандарын өткізу қарастырылған.

Бүгінгі таңда 392 нысан 918,3 млрд теңгеге бәсекелестік ортаға берілді, оның ішінде: 6,4 млрд теңге сомасына 3 республикалық меншіктегі нысан, 9,5 млрд теңге сомасына 144 коммуналды меншіктегі нысан, 900,6 млрд теңге сомасына  ұлттық холдингтер мен компаниялардың 129 нысаны, 1,8 млрд теңге сомасына 116 ӘКК нысаны.

68 нысан қайта құруға/таратуға бағытталды.

21 нысан саудаға қойылды.

156 нысан сату алдындағы дайындықта тұр.

Кешенді жоспар 72% орындалды.

Қазіргі уақытта Мемлекеттік мүлік тізімінің веб-порталы мобильді қосымш жүйесіне бейімделген.

Жекешелендіру нысандарын сату қағидалары «электронды әмиян» ұғымымен толықтырылды (ҚР ПП 26.10.2024 ж. № 890).

МЕМЛЕКЕТТІК АУДИТ

2024 жылдың қорытындысы бойынша ІМАК 9 трлн теңгеден астам қаражатқа 1 740 тексеру (оның ішінде 607 электронды аудит немесе әрбір 3 аудит) жүргізіп, онда 340,9 млрд теңгеге қаржылық бұзушылықтар  мен 5 594 процедуралық бұзушылықтар анықталды.

Жалпы сомасы 1 349,4 млрд теңгеге бұзушылықтар жойылды (аудит нәтижелері бойынша - 271,6 млрд теңге, камералды бақылау - 1 052,7 млрд теңге, кәсіпкерлік субъектілерін профилактикалық бақылау - 15,1 млрд теңге, ОМО бюджеттерін қалыптастыру мониторингі - 10 млрд теңге).

Бюджетке 10,2 млрд теңге (9 млрд теңге сомасына қаржылық бұзушылықтар және 1,2 млрд теңгеге әкімшілік айыппұлдар бойынша) төлем жасалды.

Пост-аудиттен превентивті аудитке көшу шеңберінде 2024 жылы Қазынашылық деректері негізінде бюджеттік төлемдерді нақты режімде қашықтан бақылауға мүмкіндік беретін «Онлайн бюджеттік мониторинг» модулі әзірленіп, іске қосылды.

Мәселен, білім беру ұйымдары бойынша Қазынашылықтың егжей-тегжейлі мәліметтерінің мониторингіне сәйкес жалпы сомасы 1,5 млрд теңгеге жалақы түріндегі заңсыз төлемдер расталды.

Сонымен қатар 2024 жылы жалпы сомасы 11,7 млрд теңгеге мемлекеттік сатып алу туралы шарттарға қосымша келісімдерді заңсыз жасасудың 1 707 фактісінің жолын кесті, осылайша бюджет қаражатының артық шығындарының алдын алды.

Комитет ақпараттық дерекқорлармен ықпалдасу нүктелерін ұлғайта отырып, электрондық аудитті одан әрі дамытуды, мемлекеттік бюджеттің қалыптасуы мен атқарылуына камералды бақылауды кеңейтуді, оның ішінде мемлекеттік сатып алу туралы келісімшарттардың орындалуын нақты режимде сүйемелдеуді және мемлекеттік органдардың бухгалтерлік есебін жүргізуді жалғастыруда.

САЛЫҚТЫҚ-КЕДЕНДІК ӘКІМШІЛЕНДІРУ

Салықтық-кедендік әкімшілендіруді жетілдіру бойынша жүйелі жұмыс жүргізілуде.

Атап айтқанда, 2024 жылы автомобиль өткізу пункттерінің өткізу қабілеті 40% - ға ұлғайтылды, ал көлік құралдарының өту уақыты 9-дан 3 сағатқа дейін қысқарды.

«Нұр Жолы» ірі өткізу пунктінің (ҚХР шекарасында) тәулік бойы жұмысы қамтамасыз етілді.

«Достық» өткізу пунктінде (ҚХР шекарасында) заманауи көлік-логистикалық орталық ашылды.

Жүргізушілерге Qoldau.kz порталында немесе CargoRuqsat мобильді қосымшасы тіркелу арқылы  кезекті брондау бойынша сервис ұсынылды. 55 мыңнан астам жүргізуші мен 145 мың көлік тіркелген.

Жылдың қорытындысы бойынша жүйеде 1,2 млн астам брондау жүзеге асырылды.

ҚХР және Өзбекстанмен шекарада CarGoAlem шетелдік рұқсат бланкілерін автоматтандырылған түрде беру жүзеге асырылды.

Қытай – Еуропа маршруттары үшін теміржол транзитін автоматтандыру бойынша қанатқақты жоба іске қосылды (60 мыңнан астам транзиттік декларация шығарылды).

35 шетелдік интернет-платформа ҚҚС төлеушілер ретінде тіркелді (2022 жылдан бастап барлығы 98). Pinduoduo, Alibaba, Tema және Sony сияқты ірі компанияларды қамтиды.

Анықтама: нәтижесінде бюджетке 34,9 млрд теңге түсті (2022 жылдан бастап барлығы 67,2 млрд.теңге).

59 шетелдік юрисдикциямен автоматты түрде қаржылық ақпарат алмасу қамтамасыз етілді (қосымша 5,1 млрд теңге тартылды).

FATCA келісімі аясында АҚШ-пен 019.00 нысаны бойынша ақпарат алмасу басталды.

ҚМ бастамасы бойынша 18 тауар бойынша бағаның ең төменгі деңгейін енгізу ұсынылды, оның ішінде ҮАК қорытындысы бойынша (сыртқы сауда саясаты және Халықаралық экономикалық ұйымдарға қатысу мәселелері бойынша) 5 тауар (күнбағыс майы, жұмыртқа, бидай, ұн, ашытқы, ҚР ПП 24.10.2024 ж. № 887) мақұлданды. ҚМ ЕТБ есептеу және ЕТБ үшін тауарлар тізбесін бекіту құзыретін беру бойынша жұмыс жүргізілуде.

Анықтама: ҰК-нің 444-бабына сәйкес жекелеген тауарлар бойынша ЕТБ қолдану көзделген.

2022 жылдан бастап ЕТБ алкоголь өнімдерінің 4 түріне қатысты қолданылады: арақ, коньяк, этил спиртінің 2 түрі.

5 жаңа Мемлекеттік кірістер басқармасы құрылды (Алматы облысы -1, Абай облысы – 2, ШҚО -2).

2024 жылы өткізілген іс-шаралардың нәтижелері бойынша мынадай заңсыз акцизделетін өнім анықталды:

- алкоголь өнімі - 1 916,7 мың литр, әкімшілік жауапкершілікке 1 566 салық төлеуші тартылды;

- темекі өнімдері - 16 625 мың қорап;

- мұнай өнімдері-34,6 мың тонна, сот шешімі негізінде 25,3 млн теңге сомасына 617 салық төлеуші әкімшілік жауапкершілікке тартылды.

Құқық бұзушылық жасау нәтижесінде алынған 591,4 млн теңге сомасында табыс мемлекет пайдасына өндірілді.

ЦИФРЛАНДЫРУ

Жеке және заңды тұлғаларға мемлекеттік қызметтің 48 түрі көрсетіледі, оның 44-і электронды түрде (92%).

2024 жылы 21,4 млн астам мемлекеттік қызмет көрсетілді, оның 99,5% - ы электрондық түрде (21,3 млн.).

Мемлекеттік қызметтерді электронды форматқа ауыстырудың арқасында еңбек ресурстары, қағаз құжат айналымы оңтайландырылды, көрсетілетін қызметті алушылардың уақыт және қаржылық шығындары қысқартылды, тікелей байланыстар азайтылды және нәтижесінде сыбайлас жемқорлық тәуекелдері азайтылды.

Сонымен қатар смартфондар арқылы мемлекеттік қызметтердің қолжетімділігі бойынша жұмыстар жүргізілуде.

Бүгінгі таңда eGov mobile және e-Salyq Azamat мобильді қосымшасында салық және кеден бағыттары бойынша, сондай-ақ аудиторлық қызмет және жекешелендіру бойынша 22 мемлекеттік қызмет қолжетімді.

Салықтық әкімшілендірудің интеграцияланған жүйесі (СӘИЖ) әкімшілендіру процестерін автоматтандыруға және оңтайландыруға, мемлекеттік қызметтер көрсетуге, салық төлеушілермен, оңалту және банкроттық рәсімдерінің әкімшілерімен электрондық өзара іс-қимылды ұйымдастыруға арналған.

2024 жылы СӘИЖ жобасы бойынша МО АЖ-мен интеграциялау, МКК қолданыстағы жүйелерінен деректерді көшіру бойынша жұмыс жүргізілді.

Smart Data Finance (SDF) бір-бірімен бүкіл елдің кез келген салық деректерін салыстыруға және талдауға мүмкіндік береді, бұл салық төлеуден жалтарудың заңсыз схемаларын қолдану әрекеттерін едәуір қиындатады, яғни көлеңкелі экономиканы айтарлықтай азайтады және ҚР салық салынатын базасын кеңейтеді.

2024 жылы онда мыналар іске асырылды: жеткізушілер тізбегін қадағалау, декларацияларды алдын ала толтыру, ахуалдық орталық, букмекерлік модуль және басқалары, оның ішінде МО және ұйымдармен 55 интеграция. Жеке және заңды тұлғалардың цифрлық бейіні құрылды (553 мыңнан астам заңды тұлға және 1,8 млн ЖК).

«Кәсіпкердің бірыңғай жеке кабинеті» жобасының арқасында азаматтар мен бизнес енді әртүрлі логиндерді есте сақтаудың, көптеген авторизациялардан өтудің қажеті болмайды.

Бизнестің мемлекеттік органдармен өзара іс-қимылының ыңғайлылығын қамтамасыз ету үшін министрліктің барлық мемлекеттік ақпараттық жүйелері мен платформаларын біріктіретін КБК электрондық сервисі әзірленді.

Қаржы министрлігінің әртүрлі жүйелеріндегі деректерді визуализациялауға бағытталған фискалдық чектерді визуализациялау жобасы жүргізілуде. Ақпарат географиялық картада карта қабаттарын қолдана отырып көрсетіледі. Қанатқақты жобаның негізгі қабаты нақты уақыттағы фискалды чектерді картадағы бақылау-касса машинасы (БКМ) орналасқан нүктеге дейін көрсетеді, ол БКМ тіркелген ұйымға байланған чекті нокаутқа түсіреді.

2024 жылдан бастап «Цифрлы ҚҚС» қанатқақты жобасы іске асырылуда. Оның қатысушылары: шетелдік авиакомпанияларға жанар-жағармай материалдарын сататын; экспорттаушылар (экспортталатын тауар өндірушілерді қоспағанда). Іске асырудың бастапқы кезеңінде пилотқа ерікті негізде екінші деңгейдегі банктердегі цифрлық шоттар арқылы цифрлық теңгені пайдалана отырып, ҚҚС бойынша төлемдерді жүзеге асыратын ҰК қатыса алады. Жобаның артықшылықтары: 15 күн ішінде ҚҚС-ты жедел қайтару, контрагенттермен және бюджетпен өзара есеп айырысу бойынша ашықтықты қамтамасыз ету.

Осы жылы «Кеден» АЖ-де «Қорғас» ХШЫО модулі және экспресс-жүктерді декларациялау іске асырылды. Транзит модулін енгізу қамтамасыз ету процестерін толық цифрландыруды жүзеге асыруға, УСҚ-да тауарлардың виртуалды қоймасын жүргізуге, бір терезе қағидаты бойынша бақылаудың барлық түрлерін енгізуге мүмкіндік береді. 4,8 мың пайдаланушы тіркелген. 2024 жылы «Қорғас» ХШЫО арқасында жүктерді ресімдеу (1,1 млн.теңгеге дейін) және ТПиН түсімдері (127 млн. теңгеге дейін) өсті.

МЕМЛЕКЕТТІК ЗАЙМ

2024 жыл ішінде республикалық бюджет тапшылығын толық көлемде қаржыландыру қамтамасыз етілді, атап айтқанда:

- ішкі нарықта 5,6 трлн сомасында МБҚ шығару жоспарының 100% орындалуы қамтамасыз етілді. теңге, бұл кірістілік қисығының бүкіл ұзындығы бойынша эталондық шығарылымдар жасау үшін айналымдағы эмиссияларды ірілендіруге, сондай-ақ отандық қор нарығының басқа эмитенттері үшін баға бағдарын белгілеуге ықпал етті.

- сыртқы капитал нарықтарында 1,5 млрд доллар

ҚР ҚМ шығару жедел және сапалы ұйымдастырылды, бұл сыртқы нарықтардағы ағымдағы экономикалық және геосаяси жағдай аясында неғұрлым тиімді жағдайлар бойынша қаражат тартуды қамтамасыз етуге мүмкіндік берді.

Уақытылы орналастырудың арқасында Қаржы министрлігі шығарылым көлемі мен бағасы бойынша оңтайлы параметрлерге қол жеткізді. Өтінімдердің жиынтық кітабы тұрақты өсуді көрсетті, шамамен 6 миллиард АҚШ долларына жетті, бұл купондық мөлшерлеме мен кірісті 4,7% деңгейінде белгілеуге мүмкіндік берді, АҚШ-тың қазынашылық облигацияларына 88 базистік тармақ сыйақы берілді.

Мұндай спрэд 10 жыл мерзімге тәуелсіз облигациялары бар дамушы елдер үшін рекордтық болып саналады.

- ХҚДБ, АДБ және АБИИ бағдарламалық қарыздары жеңілдетілген шарттармен тартылды.

Ағымдағы жылғы желтоқсанда жалпы сомасы 189,9 млрд жап болатын ХҚДБ, АДБ және АБИИ-дан бағдарламалық қарыздар тарту бойынша жұмыстар аяқталды. иен жеңілдікті шарттармен, бұл республикалық бюджет тапшылығын қаржыландыруды толық көлемде қамтамасыз етуге мүмкіндік берді.

Бұл жеңілдетілген қарыздар Үкіметке борышқа қызмет көрсетуге арналған болашақ шығындарды оңтайландыруға және үкіметтік борыш портфелінің валюталық себетін әртараптандыруға мүмкіндік береді.

БАНКРОТТЫҚ

2024 жылы банкроттықты қолдану жолымен 97 млрд теңгеден астам сомаға 11 654 азаматқа қарыздары есептен шығарылды (азаматтардың банкроттық туралы Заңын іске асырудың барлық кезеңінде (2023 жылғы наурыздан бастап) 115 млрд теңге сомасына 20 500 азаматтың борыштары есептен шығарылды).

Айта кету керек  2024 жылғы 21 желтоқсанда Қазақстан банкроттық саласындағы реттеушілердің халықаралық қауымдастығының құрамына ресми түрде кірді, ол тұрақсыздық (банкроттық) саласындағы әлемдік практикамен алмасу жөніндегі жалғыз мамандандырылған алаң болып табылады.

Бұл қауымдастықтың мүшелері АҚШ, Ұлыбритания, Сингапур, Канада, БАӘ, ҚХР, Финляндия, Польша, Австралия, Жаңа Зеландия және басқа да дамыған елдерді қоса алғанда 33-тен астам елдер болып табылады.

Бұл қауымдастық тұрақсыздықты реттеу саласындағы үздік тәжірибелер мен стандарттарды ілгерілетуді жинақтайтынын ескере отырып, мүшелік бізге озық халықаралық тәжірибені зерделеуге, сондай-ақ банкроттық мәселелері бойынша әртүрлі халықаралық юрисдикциялармен ынтымақтастық орнатуға көмектеседі.