Астана, 2024 жылғы 24 сәуір – Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары – Сыртқы істер министрі Мұрат Нұртілеу Астанаға ресми сапармен келген Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Құрама Корольдігінің Сыртқы істер, Достастық және халықаралық даму министрі Дэвид Кэмеронмен келіссөздер өткізді.
Кездесу барысында тараптар екіжақты, өңірлік және халықаралық ынтымақтастықтың өзекті мәселелерін, сондай-ақ Қазақстан мен Ұлыбритания арасындағы қарым-қатынастарының барлық ауқымын жандандыру шараларын талқылады.
М.Нұртілеу соңғы жылдары әртүрлі салалардағы әріптестіктің үдемелі тереңдеуіне ықпал еткен ведомствоаралық және парламентаралық байланыстардың жоғары серпінін құптады және екі елдің сыртқы істер министрліктері деңгейіндегі диалогты одан әрі кеңейтуге дайын екенін растады.
Сауда-экономикалық және инвестициялық салалардағы өзара іс-қимылды арттыру мақсатында ҚР СІМ басшысы ынтымақтастықтың институционалдық тетіктерінің, соның ішінде Стратегиялық диалог пен Сауда-экономикалық, ғылыми-техникалық және мәдени ынтымақтастық жөніндегі үкіметаралық комиссиясының жұмысын арттырудың маңыздылығын атап өтті.
Д.Кэмерон Ұлыбританияның Орталық Азиядағы негізгі әріптесі – Қазақстанмен ынтымақтастықты дамыту мәселесіне ерекше көңіл бөлетінін, сондай-ақ елімізде жүргізіліп жатқан реформаларды қолдайтынын айтты және Лондонның Астанамен ынтымақтастықты тереңдетуге дайын екенін растады.
Сыртқы істер министрлігіндегі келіссөздердің маңызды нәтижесі – сыртқы саясат пен қауіпсіздік, сауда мен инвестицияны ілгерілету, зияткерлік меншікті қорғау, энергетикалық және шикізаттық әріптестік, көлік, қоршаған ортаны қорғау және климаттың өзгеруі, банктік және қаржылық қызметтер, жұмыспен қамтамасыз ету мен әлеуметтік саясат, ғылым және білім сияқты маңызды салалардағы ынтымақтастықты күшейтуге бағытталған Қазақстан мен Ұлыбритания арасындағы Стратегиялық серіктестік пен ынтымақтастық туралы тарихи келісімге қол қою болды.
Осы орайда М.Нұртілеу атап өткендей, «бұл жан-жақты келісім Астана мен Лондон арасындағы саяси, сауда және инвестициялық қарым-қатынастарды жаңа көкжиектерге шығаруға елеулі көмек болмақ... Біз орнықты және өзара тиімді қазақ-британ стратегиялық әріптестігі жоғарыда көрсетілген салаларда – энергетика мен сирек металдардан бастап экология мен білім саласына дейін одан әрі нығаяды деп сенеміз».
Сапар барысында сондай-ақ денсаулық сақтау және көлік саласында бірқатар екіжақты құжаттар, сондай-ақ Алматыда британдық «Queen’s University Belfast» университетінің филиалын ашу және Оксфордта қазақ тілін оқыту бағдарламасын іске асыру туралы меморандумдар қабылданды.
Анықтама: Қазақстан Республикасы мен Ұлыбритания арасындағы тауар айналымы 2023 жылы 1,2 млрд АҚШ долларын құрады (экспорт – 703 млн, импорт – 478,7 млн).
Қазақстанда британдық капиталдың қатысуымен 600-ге жуық компания, бірлескен кәсіпорын мен өкілдік жұмыс атқаруда.
Ұлыбритания Қазақстандағы ең ірі шетелдік инвесторлардың ондығына кіреді. 2023 жылы Ұлыбританиядан Қазақстан экономикасына 795 млн доллар көлемінде тікелей шетелдік инвестициялар тартылды, жалпы 2005 жылдан бері бұл көрсеткіш 17 млрд доллардан астам болды.
Бангкок, 2024 жылғы 23 сәуір – Бангкокқа ресми сапары аясында Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары – Сыртқы істер министрі Мұрат Нұртілеу инвестициялық ынтымақтастық пен сауда-экономикалық байланыстарды дамытуға мүдделі Таиландтың ірі компанияларының басшыларымен келіссөздер өткізді.
«Really Cool Airlines» әуекомпаниясының президенті Пати Сарасинмен кездесу барысында көлік байланыстарын әртараптандыру, атап айтқанда екі елдің астаналары арасында ғана емес, ірі қалаларды байланыстыратын да тікелей әуе рейстерін ашу мәселелері талқыланды. Бұл Қазақстан мен Таиланд арасындағы визасыз режим туралы келісімге қол қою тұрғысынан өзекті мәселелердің бірі.
Таиландтағы ең ірі ұн өнімдерін өндіруші «Thai President Foods» компаниясының басшысы Поджана Паниангвайтпен тағам өнеркәсібіндегі ынтымақтастық аспектілері талқыланды. Компания Қазақстанды өңірлік логистикалық хаб ретінде қарастырады және өз өнімдерін Қазақстан нарығына, Орталық Азия мен Еуразиялық экономикалық одақ елдеріне жеткізуді көздеп отыр. Бұл ретте тай тарапы болашақта ҚР аумағында өз өндірісін ашу мүмкіндіктерін зерделеуге дайын.
Келіссөздер барысында «Sea Value» компаниясының Аға вице-президенті Чанинтр Чалисарапонг қазақстандық нарыққа инвестиция салу ниетін білдірді, атап айтқанда ҚР және Орталық Азияның басқа да елдеріне теңіз өнімдерін жеткізу үшін сауда-дистрибьюторлық орталық құруын қарастырып отыр.
Астана, 2024 жылғы 23 сәуір – Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінің орынбасары Роман Василенко Нидерланд Сыртқы істер министрлігі Еуропа департаментінің директоры Эрик Вестстрате бастаған нидерланд делегациясымен кездесті.
Кездесу басында Қазақстан дипломаты Нидерландтың Қазақстан аймақтарындағы су тасқынына қарсы күресте көрсеткен сараптамалық қолдауына алғыс білдірді.
Тараптар өзара қызығушылық тудыратын кең ауқымды мәселелер бойынша қазақ-нидерланд ынтымақтастығының қазіргі жағдайы мен перспективаларын талқылады.
Р.Василенко екі елдің сыртқы саяси ведомстволары арасындағы белсенді диалогты құптай отырып, Қазақстан тарапы барлық деңгейдегі екіжақты байланыстарды нығайтуға мүдделі екенін растады.
Сонымен қатар, өңірлік және халықаралық күн тәртібіндегі өзекті тақырыптар, сондай-ақ көпжақты құрылымдар аясындағы өзара іс-қимыл талқыланды.
Ашғабат, 2024 жылғы 21 сәуір – Ашғабат қаласында консулдық мәселелер бойынша қазақ-түрікмен консультациялары өтті.
Қазақстандық делегацияны Сыртқы істер министрлігі Консулдық қызмет департаментінің директоры Бауыржан Ақатаев, түрікмен делегациясын Сыртқы істер министрлігі Консулдық қызмет бөлімінің басшысы Довлет Мұратов басқарды.
Тараптар консулдық-құқықтық саладағы жұмысты жетілдіру және консулдық қызметте заманауи технологияларды енгізу жөнінде пікір алмасты.
Достық, сындарлы және мейірімді атмосферада өткен консультациялар барысында дипломаттар өзара қызығушылық тудыратын бірқатар консулдық мәселелерді егжей-тегжейлі талқылады.
Кездесуге қатысушылар достас елдер арасындағы екіжақты қатынастарға қосымша серпін берген осындай екіжақты кездесулерді өткізудің маңыздылығы мен өнімділігін айтып, екі мемлекеттің консулдық қызметтері мен құзыретті органдары арасындағы байланыстарды айтарлықтай жандандыруға мүмкіндік бергенін атап өтті.
Консультациялардың қорытындысы бойынша тараптар консулдық мәселелер бойынша екіжақты консультацияларды тұрақты негізде жалғастыруға ниеттерін растады.
Сингапур, 2024 жылғы 22 сәуір – Сингапур тарапының шақыруымен Қазақстан Сыртқы істер министрінің орынбасары Әлібек Бақаев Сингапур Республикасына жұмыс сапарымен келді.
Сапар бағдарламасының басты тармағы Қазақстан мен Сингапурдың сыртқы саяси ведомстволары арасындағы саяси консультациялардың төртінші раундын өткізу болды. Қабылдаушы тараптың делегациясын Сингапур СІМ Тұрақты хатшысының орынбасары Кевин Чеок басқарды.
Сенімді және сындарлы атмосферада өткен консультациялар барысында тараптар екіжақты және көпжақты күн тәртібіндегі мәселелердің кең ауқымы бойынша мүдделі түрде пікір алмасты. Ә. Бақаев пен К. Чеок постковидтік кезеңде өте жоғары және жоғары деңгейдегі байланыстардың жандануымен белгіленген екіжақты саяси диалогтың үдемелі дамуын қанағаттанарлықпен атап өтті.
Ағымдағы жылдың соңына дейін өзара сапарлар мен іс-шаралар кестесі кеңінен талқыланды.
Қазақстан мен Сингапур сыртқы саяси ведомстволары делегацияларының басшылары екіжақты сауда-экономикалық ынтымақтастықтың серпініне оң баға берді. Екі ел экономикасының бірін-бірі толықтыратын сипаты, су ресурстарын басқару, «ақылды қалалар», көліктік өзара байланыс, ауыл шаруашылығы және тамақ өнеркәсібі, цифрлық және жасыл экономика, туризм, ғылым және білім сияқты перспективалы салаларда кооперацияның жақсы әлеуетінің болуы аталып өтті.
Ә. Бақаев пен К. Чеок халықаралық күн тәртібінің негізгі аспектілері мен үрдістері бойынша «сағаттарын теңестірді». Астана мен Сингапурдың өңірлік және жаһандық саясаттың өзекті мәселелері бойынша ұстанымдарының сәйкестігі айқындалды, тараптардың мультилатерализмге, халықаралық құқықтың негізін қалаушы қағидаттары мен нормаларына бейілдігі расталды.
Консультациялардың қорытындысы бойынша Қазақстан делегациясы Сингапур тарапына жан-жақты диалог пен дәстүрлі қонақжайлылық үшін ризашылығын білдірді. Дипломаттар тұрақты саяси консультациялар форматының тиімділігі туралы келісіп, екі тарапты қызықтыратын мәселелер бойынша байланыстарды жалғастыруға келісті.
Ә. Бақаевтың сапары бағдарламасының тағы бір маңызды тармағы Сингапурдың Тұрақты даму және қоршаған орта министрі, Сауда қатынастары жөніндегі Жетекшілік етуші министрі Грейс Фумен кездесу болды.
Қазақстан-Сингапур экономикалық ынтымақтастығының жай-күйі мен перспективалары туралы, оның ішінде әлемдік шаруашылық қатынастар жүйесіндегі серпінді өзгерістер контекстінде мазмұнды пікір алмасты. Сұхбаттастар Қазақстан мен Сингапурдың тиісінше Орталық және Оңтүстік-Шығыс Азия өңірлерінде бір-біріне жетекші сауда және инвестициялық серіктес ретіндегі мәртебесін қанағаттанарлықпен атап өтті.
Тараптар орта және ұзақ мерзімді перспективада өсімнің жаңа нүктелерін айқындау мақсатында екі елдің үкіметтік, квазимемлекеттік және іскер топтары арасындағы байланыстарды одан әрі нығайту мен кеңейтудің маңыздылығын растады.
Бангкок, 2024 жылғы 23 сәуір – Таиланд Корольдігі Премьер-Министрінің орынбасары – Сыртқы істер министрі Парнпри Бахиддха-Нукараның шақыруымен Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары – Сыртқы істер министрі Мұрат Нұртілеудің Таиландқа ресми сапары өтті.
Келіссөздер барысында тараптар саяси, сауда-экономикалық, инвестициялық және мәдени-гуманитарлық салалардағы қазақ-тай қатынастарының қазіргі жағдайы мен даму перспективаларын талқылады.
Министрлер Қазақстан мен Таиландтың жаһандық саяси күн тәртібіндегі негізгі мәселелер бойынша, әсіресе Азия континентіндегі ядролық қаруды таратпау және қауіпсіздік салаларындағы ұстанымдарының ұқсастығын атап өтті. Осы тұрғыда БҰҰ, Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары жөніндегі кеңес және Азиядағы ынтымақтастық диалог сияқты алаңдарда ынтымақтастықты жалғастыруға өзара мүдделілік білдірілді.
ҚР СІМ басшысы М. Нұртілеу екі елдің сауда саласындағы өзара қызығушылықтың дәйекті өсуіне ерекше назар аударды. Ковидтен кейінгі кезеңде екіжақты тауар айналымының өсуі қанағаттанушылықпен аталып өтті, 2023 жылдың қорытындысы бойынша ол тарихи максимум 367 млн АҚШ долларына жетті.
«Таиланд – Қазақстанның Оңтүстік-Шығыс Азия өңіріндегі ең ірі және сенімді серіктесі. Отыз жылдық берік дипломатиялық қарым-қатынастар барысында мемлекеттеріміз арасындағы тұрақты байланыстар жан-жақты және жемісті өзара іс-қимылға жол ашты», – деп мәлімдеді М. Нұртілеу.
Тараптар ауыл шаруашылығы және азық-түлік қауіпсіздігі саласындағы ынтымақтастықтың елеулі әлеуетін белгіледі. Іскер топтардың байланыстарын жандандыру және екі ел арасындағы тауарларды тасымалдаудың неғұрлым қолайлы жолдарын іздеу қажеттілігіне назар аударылды.
«Елдеріміз арасында сындарлы диалог орнатылды, көптеген мәселелер бойынша мемлекеттеріміздің ұстанымдары сәйкес келеді. Қазақстан – Орталық Азиядағы басты серіктесіміз», – деп атап өтті тай министрі.
Туризм саласындағы ынтымақтастық белсенді дамып келеді, елдер арасында тікелей әуе рейстерінің саны өсуде. Мәселен, 2023 жылы Таиландқа 172 мың қазақстандық турист барды, бұл 2022 жылғы көрсеткіштен 2,5 есе жоғары.
Сапар қорытындысы бойынша сыртқы саяси ведомстволардың басшылары Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Таиланд Корольдігінің Үкіметі арасында ұлттық паспорттардың иелерін визалық талаптардан босату туралы келісімге қол қойды. Осы құжатқа сәйкес екі елдің азаматтары елге кірген күннен бастап 30 күнтізбелік күнге дейін бір-бірінің аумағында визасыз бола алады. Келісім тараптар мемлекетішілік рәсімдерді аяқтағаннан кейін күшіне енеді.
Сондай-ақ Қазақстан мен Таиландтың туризм және спорт министрліктері арасында Туризм саласындағы өзара түсіністік туралы меморандумға қол қойылды.
Сыртқы істер министрлері келіссөздер қорытындыларына оң баға беріп, одан әрі жемісті ынтымақтастыққа сенім білдірді.
Бангкок, 2024 жылғы 22 сәуір – Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары – Сыртқы істер министрі Мұрат Нұртілеу бастаған қазақстандық делегация Азия және Тынық мұхиты үшін БҰҰ Экономикалық және әлеуметтік комиссиясының (АТМЭӘК) 80-ші сессиясына қатысты. Таиланд астанасында өтіп жатқан сессияның негізгі тақырыбы – «Азия-Тынық мұхиты өңірінде тұрақты даму мақсатында цифрлық инновацияларды пайдалану».
Іс-шараға Азия-Тынық мұхиты өңірі мемлекеттерінің өкілдері, халықаралық ұйымдардың басшылары және басқа да жоғары лауазымды тұлғалар қатысты.
Өз сөзінде ҚР Сыртқы істер министрі М.Нұртілеу Азия және Тынық мұхиты елдері әлемдік экономиканың жаңа өсу орталығына және технологиялық прогрестің қозғаушы күшіне айналып келе жатқанын атап өтті. Осы тұрғыда ол ҚР Президенті Қ.Тоқаевтың жаңа экономикалық саясатында инновациялар мен цифрлық технологияларды дамыту басым орын алатынын мәлімдеді.
Қазақстан финтех саласын дамыту бойынша әлемдік көшбасшылардың қатарына кіреді және бұның нақты үлгісі – «Астана» халықаралық қаржы орталығы. Еліміз электрондық үкімет қызметтерін ұсыну бойынша әлемде 28-ші және онлайн қызметтердің сапасы бойынша 8-ші орында.
М.Нұртілеу АТМЭӘК-ке мүше мемлекеттерді Орталық Азиядағы IT саласындағы ең ірі стартап-паркі – Astana Hub-пен өзара тиімді ынтымақтастыққа шақырды. Қазіргі уақытта Қазақстанда Google, Microsoft, Huawei және басқа да көптеген компанияларды қоса алғанда, 900-ден астам компания табысты жұмыс істеуде.
Цифрлық шешімдер көліктік өзара байланысты дамытуда маңызды рөл атқаратынын ескере отырып, қазақстандық дипломат өңір елдері арасындағы үйлестіруді күшейтуге және транзит секторындағы бірыңғай ережелер мен стандарттар туралы АТМЭӘК-тің жаңа конвенциясын қабылдауға шақырды.
Сессияға қатысу аясында Сыртқы істер министрі М.Нұртілеу БҰҰ Бас хатшысының орынбасары – АТМЭӘК Атқарушы хатшысы Армида Алисджабанамен келіссөздер өткізді.
Тараптар Қазақстанның 2024 жылғы қыркүйекте Астанада Цифрлық технологиялар бойынша министрлік конференциясын өткізу және Алматыда АТМЭӘК Цифрлық шешімдер орталығын құру жөніндегі бірлескен бастамаларды талқылады. Қазақстан бастапқы кезеңде 20-дан астам нақты цифрлық шешімдерді Комиссияға мүше мемлекеттермен бөлісуге дайын.
Сессия аясында ҚР СІМ басшысы БҰҰ-ның Теңізге шыға алмайтын дамушы елдердің, ең аз дамыған елдердің және шағын аралдық дамушы мемлекеттердің мәселелері жөніндегі Жоғары өкілі Фатима Рабабпен келіссөздер өткізді. Тараптар БҰҰ-ның Теңізге шыға алмайтын елдер мәселелері жөніндегі үшінші конференциясына дайындық барысын талқылады.
АТМЭӘК іс-шарасы аясында ҚР Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі «Цифрлық кеңейту: тұрақты даму мақсаттарын іске асыру үшін инновациялар» тақырыбында іс-шара ұйымдастырды.
АТМЭӘК – географиялық қамту және халық саны жағынан БҰҰ-ның өңірлік комиссияларының ішіндегі ең ірісі. Комиссияның негізгі бағыттарына қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды басқару, инвестициялық ынтымақтастық, сауда, энергетика және көлік мәселелері кіреді.
Алматы, 2024 жылғы 15-19 сәуір – Бірлескен Қазақстан-Ресей демаркациялық комиссиясының жүз отыз жетінші отырысы өтті.
Комиссия демаркациялаудың қорытынды құжаттарының жобаларын келісу және бекіту бойынша жұмысты жалғастырды.
Тараптар мемлекеттік шекара сызығының жекелеген учаскелерін оның әртүрлі аумақтарында белгілеуге байланысты бірқатар мәселелерді талқылады.
Комиссияның келесі отырысы 2024 жылғы мамырда Ресей Федерациясының аумағында өтеді.
Алматы, 2024 жылғы 19 сәуір – Қазақстан төрағалығымен Есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен олардың прекурсорларының заңсыз айналымына қарсы күрес жөніндегі Орталық Азия өңірлік ақпараттық үйлестіру орталығына (CARICC, Орталық) қатысушы мемлекеттердің Ұлттық үйлестірушілері кеңесінің жыл сайынғы кезекті отырысы өтті. Оған Орталыққа қатысушы мемлекеттердің құқық қорғау органдары мен сыртқы саяси ведомстволарының өкілдері қатысты.
Кеңес отырысы шеңберінде халықаралық есірткіге қарсы күн тәртібінің мәселелері қарастырылды. Тараптар CARICC-пен есірткінің заңсыз айналымына қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша үйлестіру және ынтымақтастық жөніндегі жұмысты жалғастыруға дайын екенін білдірді.
Іс-шара барысында 2024-2028 жылдарға арналған CARICC Даму стратегиясы қабылданды және Орталық пен Қытай Халық Республикасының Шэньси университетінің Ауғанстан бойынша зерттеу орталығы арасындағы өзара түсіністік туралы меморандум мақұлданды.
CARICC – Орталық Азиядағы есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен олардың прекурсорларының заңсыз айналымына қарсы күрес жөніндегі жалғыз мемлекетаралық құрылым.
Баку, 2024 жылғы 19 сәуір – Баку қаласында Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі мен Әзербайжан Республикасының Сыртқы істер министрлігі арасында екі мемлекеттің құзыретті органдары өкілдерінің қатысуымен консулдық консультациялар өтті.
Қазақстан делегациясын Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі Консулдық қызмет департаментінің директоры Бауыржан Рымқанұлы Ақатаев, ал әзербайжан делегациясын Сыртқы істер министрлігі Консулдық басқарманың басшысы Эмиль Фирдовси оглу Сафаров басқарды.
Кездесу барысында тараптар консулдық саладағы екі жақты ынтымақтастықтың ауқымды мәселелерін талқылады. Атап айтқанда, екі елдің азаматтарының құқықтары мен мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету мақсатында өзара әрекеттесу, көші-қон саласындағы екіжақты ынтымақтастықтың қазіргі жағдайы мен даму перспективалары, сондай-ақ басқа да өзекті мәселелері қарастырылды.
Консультациялардың қорытындысы бойынша Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі мен Әзербайжан Республикасының Сыртқы істер министрлігі арасындағы Консулдық мәселелер бойынша консулдық консультациялардың кезекті раундының Хаттамасына қол қойды және консулдық қатынастардың барлық спектрі бойынша ынтымақтастықты одан әрі нығайту жөнінде ниеттерін растады.