Абдрахманова Амина Руслановна
Алимбекова Жулдузхан Габиткызы
Ашимова Дана Айдаровна
Әубәкірова Әсел Асанқызы
Әубәкір Дамир Айбекұлы
Базарбай Әкежан Қайратұлы
Бақытбек Мағжан Бақытбекұлы
Беделбек Әділ Бақытжанұлы
Бигеева Меруерт Ысқаққызы
Болат Ержан
Дуйсеков Тимур Мухитович
Ершат Мірғалам
Жалмагамбетова Сагыныш Куанышева
Кадырбеков Бауыржан Батыргалиевич
Камытбекова Адина Бахытжанқызы
Кожубаев Руслан Даулеткалиевич
Курманбаев Тимур Дмитриевич
Иябай Бекасыл Бахытұлы
Мусабекова Диляра Аскаровна
Нарбек Сержан Нұрланұлы
Нурпеисов Даир Рустемович
Өтегенов Ержас Мырзагелдіұлы
Садуакасов Шынгысбек Бекболатович
Садуова Алуа Бауржанқызы
Сальменбаев Али Камашевич
Ташимов Султан Нуржанулы
Тлеухан Азамат Даулетұлы
Тукенов Жигер Жарасович
2023 ж. 22 ақпан аралығында видеоконференция арқылы сұхбаттасу жоспарлануда.
Жалпы мәліметтер
Дипломатиялық қатынастар 1992 ж. 25 тамызда орнатылды.
1993 ж. 15 сәуірде Қазақстанның Бельгиядағы Елшілігі ашылды.
2006 ж. қаңтарда Бельгияның Қазақстандағы Елшілігі ашылды.
Қазақстанның Бельгиядағы Елшісі М.Баймұхан.
Бельгияның Қазақстандағы Елшісі А.Вантигем.
Саяси ынтымақтастық
Президенті Қ.Тоқаев 2021 ж. қарашада Брюссельге сапармен барды.
Президенті Н.Назарбаев Бельгияға 9 рет сапармен барды (1993, 2000, 2002, 2006, 2010 екі рет, 2014, 2016, 2018 жж.).
Бельгиялықтар королі Филипп принц мәртебесінде Қазақстанда 3 рет болды (2002, 2009, 2010 жж.).
2022 ж. 18-19 қаңтарда Бельгияға жұмыс сапары аясында Премьер-Министрінің орынбасары – Сыртқы істер министрі М.Тілеуберді Бельгия ресми өкілдерімен кездесті.
Екі ел сыртқы істер министрліктері арасында саяси консультациялар механизмі жұмыс істейді. Соңғы саяси консультациялар 2022 ж. 17 қазанда Астанада өтті.
Сауда-экономикалық ынтымақтастық
2023 ж. Қазақстанның Бельгиямен сауда айналымы 523,7 млн. долл. (экспорт – 220,7 млн., импорт – 303 млн.) құрады, 2022 ж. – 514,8 млн. (экспорт – 271,3 млн., импорт – 242,9 млн.).
Бельгиядан Қазақстанға тікелей инвестициялардың жалпы көлемі
2005 ж. бастап 12,4 млрд. долл. құрады.
2023 ж. мамыр айынан бастап Қазақстан-Бельгия Іскер Кеңесі қызмет етеді.
Жалпы мәлімет
1992 ж. 11 ақпанда дипломатиялық қатынастар орнатылды.
1999 ж. қаңтарда Қазақстанның Испаниядағы Елшілігі ашылды.
1999 ж. маусымда Испанияның Қазақстандағы Елшілігі ашылды.
2022 ж. 11 қаңтардан бастап Қазақстанның Испаниядағы Елшісі Д.Мұсаев.
2021 ж. 3 тамыздан бастап Испанияның Қазақстандағы Елшісі Хорхе Урбиола Лопес де Монтенегро.
Саяси қатынастар
Жоғарғы деңгейдегі байланыстар
ҚР Тұңғыш Президенті Н.Ә.Назарбаев Испания Корольдігіне сегіз рет келді (соңғы рет 2013 ж. 5-6 ақпанда).
Испания корольдері Қазақстанға жеті рет келді (ресми сапарлары: 2007 ж. Хуан Карлос I, 2017 ж. 9-10 маусымда Фелипе VI).
Испания Премьер-министрлері Қазақстанға үш рет келді (Х.М.Аснар - 1997 ж. қазанда, Х.Л.Сапатеро - 2011 ж. маусымда, М.Рахой - 2013 ж. қыркүйекте).
Жоғары деңгейдегі байланыстар
2013 ж. 13-14 мамырда ҚР Сыртқы істер министрі Е.Ыдырысовтың Испанияға алғашқы ресми сапары болды.
Испанияның сыртқы істер министрлері Қазақстанға бірнеше рет келді (Испанияның сыртқы істер және ынтымақтастық министрі Х.М.Гарсия-Маргальоның соңғы сапары 2016 жылдың сәуірінде болған).
Сыртқы істер министрлерінің жүйелі кездесулері ірі экономикалық форумдар мен сыртқы істер министрлерінің орынбасарлары деңгейіндегі қазақстан-испан саяси консультациялары аясында өткізіледі (соңғы кездесу 2021 ж. 14 мамырда Нұр-Сұлтан қ. өтті).
2019 ж. 15-16 желтоқсанда ҚР Сыртқы істер министрі М.Тілеуберді Азия-Еуропа форумының («АСЕМ» Сыртқы істер министрлерінің кеңесі) 14-ші отырысына қатысу үшін Мадридке сапар шекті.
Пандемия жағдайында ҚР Премьер-Министрінің орынбасары – Сыртқы істер министрі М.Тілеуберді мен Испанияның Сыртқы істер, Еуропалық Одақ және ынтымақтастық министрі А.Гонсалес арасында екіжақты телефон байланыс жүргізілуде (2020 ж. 18 мамырда және 22 қазанда).
2021 жылғы 5-6 шілдеде ҚР Премьер-Министрінің орынбасары – Сыртқы істер министрі М.Тілеуберді Испанияға ресми сапармен барды.
23 октября 2023 г. в Люксембурге в рамках 20-го заседания Совета сотрудничества РК-ЕС состоялась двусторонняя встреча Заместителя Премьер-Министра – Министра иностранных дел РК М.Нуртлеу с Министром иностранных дел, ЕС и сотрудничества Испании Х.М.Альбаресом.
Парламентаралық ынтымақтастық
Қазақстан Республикасына сапарлары:
2017 ж. 16-17 шілдеде Испания Конгресінің Төрайымы А.Пастор Астанаға жұмыс сапарымен барды.
2019 ж. 23-24 қыркүйекте Испания Сенатының Халықаралық қатынастар комитетінің төрағасы А.Гутиеррес Астанаға «Еуразия парламенттері спикерлерінің IV отырысына» қатысу үшін барды.
2021 ж. 8 қыркүйекте Венада Парламенттер спикерлерінің Бесінші Дүниежүзілік конференциясы аясында Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің Төрағасы Н.Нығматулин мен Испанияның Депутаттар Конгресінің Төрайымы М.Батет арасында кездесу өтті.
2021 жылғы 29 қарашада Мадридте парламентаралық консультациялар өтті (қазақстандық тараптан ҚР Парламенті Мәжілісінің Халықаралық істер, қорғаныс және қауіпсіздік комитетінің депутаты М.Ерман, испандық тарапынан Депутаттар Конгрессінің Халықаралық істер жөніндегі комитетінің төрағасы П.Мари-Клозе қатысты).
2021 жылғы 30 қарашада Мадридте Қазақстан-Испания парламентаралық ынтымақтастық тобының ұлықтау отырысы өтті. Испандық тарапқа Сенаттың Халықаралық істер жөніндегі комитетінің төрағасы А.Гутьеррес (тең төраға), Конгресстің вице-спикері (төменгі палата) А.Пастор, Еуропалық Одақ жөніндегі Аралас комиссияның төрайымы С. Сумельсо және басқалар кірді.
2022 жылғы 2 наурызда онлайн форматта Қазақстан-Испания парламентаралық ынтымақтастық тобының кезекті отырыс өтті. Қазақстандық тараптан: Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің Экономикалық реформа және өңірлік даму комитетінің төрағасы А.Рау, Мәжілістің Халықаралық істер, қорғаныс және қауіпсіздік комитетінің төрағасы А.Құспан және Заңнама және сот-құқықтық реформа комитетінің төрағасы А.Қожахметов қатысты.
Негізгі келісімшарттар мен келісімдер
2009 ж. 2 шілдедегі Стратегиялық серіктестік туралы келісім.
Қазақстан Республикасы мен Испания Корольдігі арасындағы Инвестицияларды көтермелеу және өзара қорғау туралы келісім, Қазақстан Республикасы мен Испания Корольдігі арасындағы Экономика және өнеркәсіп саласындағы ынтымақтастық туралы келісім, Қазақстан Республикасы мен Испания Корольдігі арасындағы Мәдениет, білім және ғылым саласындағы ынтымақтастық туралы келісім, Қазақстан Республикасы Үкіметі арасындағы мен Испания Корольдігінің Үкіметі қосарланған салық салуды болдырмауға және салықтарға қатысты салық төлеуден жалтаруға жол бермеуге қатысты табыс пен капитал туралы конвенция, Қазақстан Республикасы мен Испания Корольдігі арасындағы қылмыстық істер бойынша өзара құқықтық көмек туралы конвенция және т.б.
Испания - Еуропалық Одақтағы қылмыстық-құқықтық ынтымақтастық туралы барлық шарттар жасалынған алғашқы мүше мемлекет.
Көпжақты ынтымақтастық
Қазақстан мен Испания халықаралық аренада тиімді ынтымақтасуда. Испания Қазақстанның халықаралық бастамаларын (ЕҚЫҰ-ға төрағалық ету, БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесіне мүшелік және т.б.) тұрақты түрде қолдайды.
Испания 2022-2024 жж. БҰҰ Адам құқықтары жөніндегі кеңесіне Қазақстанның кандидатурасын қолдады, ал Қазақстан Испанияның 2025-2027 жж. Адам құқықтары жөніндегі кеңеске кандидатурасын қолдады.
Сондай-ақ, 2031-2032 жылдары БҰҰ-ның 86-шы Бас Ассамблеясының төрағалығына Қазақстанның кандидатурасына Испанияның қолдауымен алмасу мақсатында Қазақстан 2027 ж. мамандандырылған халықаралық көрмені өткізу туралы Малаганың кандидатурасын қолдады.
Сауда-экономикалық қатынастар
ҚР Қаржы министрлігі Мемлекеттік кірістер комитетінің мәліметінше, 2022 ж. Қазақстан мен Испания арасындағы тауар айналымы $2,592 млрд құрап (экспорт – 2,322 млрд, импорт – 269 млн), 2021 ж. сәйкес кезеңіне салыстырғанда 41,7%-ға өсті. ($1,828 млрд: экспорт – 1,633 млрд, импорт – 195 млн).
2023 ж. Қазақстан мен Испания арасындағы тауар айналымы $2,007 млрд құрады (экспорт – $1,485 млрд, импорт – $521,8 млн), бұл 2022 жылдың осындай кезеңімен салыстырғанда 22,5%-ға төмен.
Қазақстан экспортының негізгі бұйымдары: шикі мұнай, ферроқорытпа, ферроқорытпа, бидай, былғары, оттан кейін, мал былғарыдан кейін, малдардан, шлактардан, алюминийден, құрғақ бұршақтардан, қозғалтқыштардан және электр генераторларынан тұрады.
Қазақстандық импорттың негізгі бұйымдары: ұшу құралдары, топырақты сұрыптау және ұнтақтау жабдығы, шиналар, дәрі-дәрмектер, жолаушылар вагондары, сұйық сорғылар, аралас минералды тыңайтқыштар, автомобиль және трактор бөлшектері мен керек-жарақтары, инсектицидтер, гербицидтер және шараптар.
2005 жылдан бастап 2022 жылдың II тоқсанға дейін Испаниядан Қазақстанға тікелей инвестициялардың жалпы ағыны $300 млн. құрады. 2022 жылы – $20,7 млн, 2021 жылы – $14,8 (2023 жылдың 6 айында – $14,8, 2022 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда екі есеге немесе 115%-ға өсті).
2023 жылдың бірінші жартыжылдығында Испанияға тікелей инвестициялардың жалпы кетуі $8,3 млн құрады (2005 жылдан бастап 2022 жылға дейін - $63,1 млн).
2023 жылдың бірінші жартысындағы жағдай бойынша Қазақстанда испан капиталы бар 99 заңды тұлға тіркелген, оның 63-і белсенді.
Сауда-экономикалық ынтымақтастықтың негізгі тетіктері Қазақстан-Испания Экономика және өнеркәсіп саласындағы үкіметаралық комиссиясы (ҮАК) және Қазақстан-Испания іскерлік кеңесі (ІК) болып табылады. ҮАК-тің 10-шы отырысы және ІК-нің 7-ші отырысы 2023 ж. 30 мамырда Астанада өтеді.
ҮАК-тің тең төрағалары: Испанияның Сауда жөніндегі мемлекеттік хатшысы Ш.Мендес және ҚР Сауда және интеграция вице-министрі Қ.Төребаев.
Іскерлік Кеңесінің тең төрағалары: «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ Басқарма төрағасы Н.Байбазаров және «Максам» компаниясының президенті Х.М.Варгас.
2021 ж. 1 маусым жағдай бойынша Қазақстанда испандықтардың қатысуымен 60 астам заңды тұлғалар, филиалдар мен өкілдіктер бар.
«Airbus Defence & Space» (әскери көлік ұшақтарын жеткізу), «Маxam» (жарылғыш заттарды шығару), «Talgo» (теміржол көлігі және инфрақұрылым), «Indra» (әскери ақпараттық технологиялар және азаматтық өтінімдер), «Grupo Anka» (құрылыс, қалдықтарды басқару), «Inditex», «Pronovias», «Cortefiel», «Desigual», «Mango» (бөлшек сауда және франшиза), «Joma» (спорт киімдері және аяқкиімдері) және т.б. танымал испандық компаниялар Қазақстан нарығында бар.
Мәдени-гуманитарлық және ғылыми-білім беру саласындағы ынтымақтастық
1998 ж. 27 қазандағы Қазақстан Республикасы мен Испания Корольдігі арасындағы мәдениет, білім және ғылым саласындағы ынтымақтастық туралы келісімге сәйкес, университеттер, ғылыми және мәдени орталықтар арасындағы тікелей байланыстар мен алмасулар жанданды.
2015 ж. наурызда Еуразия ұлттық университетінде Руи Гонсалес де Клавихо атындағы Испан тілі орталығы ашылды.
Автономдық университет, Комплутенсе университеті және әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті арасында ынтымақтастық және студенттер алмасу туралы келісім жасалды. Қазақстан университетінің докторанттары 2019 жылы қыркүйектен бастап желтоқсанға дейін Испанияда шетелдік ғылыми тағылымдамадан өтті.
Кадис университетімен ынтымақтастық сәтті дамып келеді, онда Қазақстанның 140 өкілі оқытылды.
Соңғы жылдары мәдени-гуманитарлық саладағы ынтымақтастық айтарлықтай жанданды. Қазақстан Республикасының «Рухани Жагуыру» мемлекеттік бағдарламасын насихаттау аясында 2018 жылдың қараша айында Мадридте Испанияның Халықаралық ынтымақтастық жөніндегі ынтымақтастық агенттігінің (AECID) кітапханасында қазақ әдебиеті мен өнері орталығы ашылды. 2018 ж. желтоқсанында және 2019 ж. қаңтарында «Астана Опера» Мемлекеттік опера және балет театры Валенсияға «Аққу көлі» балетін тамашалады.
2018 ж. желтоқсанда Испанияда алғаш рет Мадридтегі Ұлттық музыка аудиториясында Құрманғазы атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық халықтық аспаптар оркестрінің концерті үлкен жетістікпен өтті.
2016 ж. наурыз-қазан айларында Испанияда Қазақстан тәуелсіздігінің 25-жылдығына арналған Қазақстанның кино циклы өтті. 2016 жылдан бастап «Қазақфильм» киностудиясының қолдауымен қазақстандық фильмдер Барселонада жыл сайын өтетін Азия кинофестивалінде үнемі көрсетіліп тұрады.
2019 ж. сәуірінде Испанияның ең ірі мәдени орталықтарының бірі саналатын «Circulo de Bellas Artes de Madrid» театрында канадалық және қазақстандық режиссерлер түсірген «Equus: Жылқының тарихы» деректі трилогиясының премьерасы болды.
2022 ж. қыркүйегінде Мадридтің «Әсем өнерлер орталығы» кинотеатрында «Қазақстандық кино күндері» өтті.
2019 ж. қыркүйегінде Мадрид қаласында Сервантес институтында испан тілінде заманауи қазақ прозасы мен поэзиясы антологиясының салтанатты тұсаукесері ұйымдастырылды. Бұл маңызды жоба алпыстан астам қазақстандық авторлардың поэзия мен прозаны испан тіліне аударуын қарастырады, бұл барлық испан тілді елдердің оқырмандарына қазақ мәдениетімен танысуға мүмкіндік береді.
2019 ж. үлкен оқиғасы - ҚР Тұңғыш Президенті Н.Назарбаевтың «Тәуелсіздік дәуірі» кітабын испан тілінде шығару болды.
2020 ж. Елшілік Қазақстанда өтетін мерейтойлық даталарға - Абай Құнанбаевтың 175 жылдығына және Әбу Насыр әл-Фарабидің 1150 жылдығына арналған бірқатар іс-шаралар өткізді.
2022 ж. 15 қыркүйегінде Мадридтің тарихи жері Бейнелеу өнері орталығының кинотеатрында «Қазақ киносы күндерінің» ұлықтау рәсімі өтті, оның барысында «Алға» және «Схема» фильмдерінің еуропалық тұсаукесері орын алды.
2023 ж. 26 мамырында Мадрид кітап жәрмеңкесінде қазақ поэзиясы, прозасы, сондай-ақ Абайдың қара сөздері ұсынылды. Бұл Испаниядағы әдебиет сүйер қауым үшін ең ірі оқиға.
Қазіргі қазақ поэзиясы мен прозасының антологиясы, сондай-ақ Елшілік пен VISOR баспасының көмегімен испан тілінде жарық көрген «Абай» кітабының тұсаукесері өтті.
2023 ж. 11 шілдесінде қазақ әдебиетін кеңінен танымал ету мақсатында Абайдың испан тіліне аударылған шығармалары Испания ұлттық кітапханасына табыс етілді.
2023 ж. 13 шілдеде Қазақстан Республикасының Испаниядағы Елшілігі Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрі С.Нұрбектің испаниялық жоғары оқу орындарының өкілдерімен онлайн кездесуін ұйымдастырды.
Іс-шараға 50-ден астам қазақ және испан университеттері, Білімді интернационалдандыру жөніндегі Испан қызметінің және Испания ректорларының конференциясының басшылығы қатысты.
2023 ж. 21 шілдесінде Қазақстанның Испаниядағы Елшілігі «Азия үйімен» бірге қазақ философы және ойшылына арналған «Қазақ даласының ұлы тұлғалары: Абай Құнанбаев» атты конференциясын ұйымдастырды.
2023 ж. 25 қазанында Республика күнін мерекелеу аясында Елшілік белгілі скрипкашы Е.Құлыбаевтың концертін ұйымдастырды. Музыканттың сүйемелдеуімен Катарина Гурска жоғары музыка мектебінің испандық камералық оркестрі өнер көрсетті.
10 желтоқсан 1992 ж. – Қазақстан Республикасы мен Латвия Республикасы арасында дипломатиялық қарым-қатынасты орнату.
1995 ж. шілдесінде ҚР-дың Литва, Латвия және Эстониядағы Елшілігі (қызметтерді қоса атқару бойынша) ашылды.
2014 ж. желтоқсанда Латвияның ҚР Елшілігі ашылды.
2019 ж. шілдеде ҚР-дың Латвиядағы Елшілігі ашылды.
2021 ж. бастап Латвия Республикасының Қазақстан Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі И.Мангуле.
2023 ж. қазаннан бастап Қазақстан Республикасының Латвия Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Д. Кәріпов.
Өте жоғары және жоғары деңгейдегі сапарлар
ҚР Тұңғыш Президенті Н.Назарбаевтың Латвияға 1 рет сапары болды (мемлекеттік сапармен –2006 ж.).
Латвияның Президенттері Қазақстанға алты рет келді (төрт рет мемлекеттік және ресми сапарлармен: Г.Улманис – 1994 ж., В.Вике-Фрейберга – 2004 ж., В.Затлерс – 2008 ж., А.Берзиньшс – 2013 ж.; екі рет жұмыс сапарымен: В.Затлерс – 1-2 желтоксан 2010 ж. - ЕҚЫҰ Саммиті, Р.Вейонис – 9-10 шілде 2017 ж. - ЭКСПО-2017).
Парламентаралық ынтымақтастық
Латвияға сапарлар:
- ҚР Парламент Сенатының депутаты Т.Мұсабаевтың (мамыр 2019 ж.).
ҚР-ға сапарлар:
- парламенттік делегациясының (7-9 маусым 2003 ж., шілде 2008 ж., ЕҚЫҰ ПА қатысу);
- Сейм вице-спикері И.Либин-Эгнеренің (мамыр 2016 ж.);
- Сеймнің Халықаралық істер комитетінің басшысы И.Калниньштың (23-25 қараша 2016 ж.);
- Латвия Сеймі мен Қазақстан Парламентінің ынтымақтастығы жөніндегі үкіметаралық тобы төрағасының орынбасары Л.Швецованың (23-24 қыркүйек 2019 ж., Еуропа елдері парламенттері спикерлерінің 4-ші отырысына қатысу).
Екі елдің парламенттері арасындағы өзара әрекеттесудің маңызды тетігі ынтымақтастық жөніндегі үкіметаралық комиссиясы болып табылады. Топтардың басшылары: қазақстандық тараптан – Парламент Мәжілісінің әлеуметтік -мәдени даму комитетінің мүшесі Жанарбек Әшімжанов; латвиялық тараптан – Линда Лиепиня, Адам құқықтары және қоғаммен байланыс комиссиясының және Парламенттік сұраныстар комиссияның мүшесі.
Сауда-экономикалық ынтымақтастық
Қазіргі кезде екіжақты сауда көрсеткіштері оң даму қарқынын көрсетуде. Қазақстандық статистика деректері бойынша Қазақстан мен Латвия арасындағы өзара сауда көлемі 2023 жылы 356,3 млн. АҚШ долл. құрады (экспорт - 279,2 млн. дол, импорт-77,1 млн.дол.), бұл 2022 жылмен салыстырғанда 62%-ға көп (218,6 млн. АҚШ долл.).
Экономикалық өзара әрекеттесудің маңызды тетігі Экономикалық, ғылыми және техникалық ынтымақтастық жөніндегі үкіметаралық комиссиясы (8-ші отырысы 2021 ж. 3 қарашада онлайн-форматта өтті, 9-шісі үстіміздегі жылы Ригада жоспарланған) және Көлік жөніндегі жұмыс тобы (5-ші отырысы өткен жылдың 12-13 маусымында Ригада өтті) болып табылады.
ҮАК тең төрағалары: қазақстандық тараптан – Сыртқы істер министрінің орынбасары Роман Василенко, латвиялық тараптан – тағайындалу күтілуде.
Мәдени-гуманитарлық ынтымақтастық
2019 жылы Латвия университетінің Академиялық кітапханасында «Абай» қазақстандық ақпараттық орталығы ашылды. Орталықта қазақстандық авторлардың әртүрлі көркем, тарихи және ғылыми-танымал әдебиеттері ұсынылған.
2019 жылдан бастап қазақ тілін, ұлттық мәдениетін, салт-дәстүрлерін дәріптеу мақсатында Латвияда Елгава қаласында «Сәуле» қазақстандық мәдени орталығы жұмыс істейді. Аталған Орталықта түрлі іс-шаралар, соның ішінде фотокөрмелер, Қазақстан тарихы мен мәдениеті бойынша семинарлар мен дәрістер үнемі өткізіліп тұрады.
2021 жылғы 13 қазанда Балтық Халықаралық Академиясының «BiArt» галереясында тұрақты негізде «Қазақстан-Латвия» көркемсурет көрмесі тұрақты түрде жұмыс істейді, онда 36 танымал қазақстандық суретшілердің 50-ден астам жұмыстары ұсынылған.
2023 жылы Халел Досмұхамедовтың 140 жылдығына, Мұрат Әуезовтің 80 жылдығына және Сұлтан Бейбарыстың 800 жылдығына және Алаш Орда қайраткерлеріне арналған бірқатар іс-шаралар өтті.
2023 жылғы 13 мамырда қазақстандық студенттер мен диаспора өкілдері Ригада өткен шайбалы хоккейден Әлем чемпионатына қатысқан қазақстандық хоккей құрамасына қолдау көрсету мақсатында Рига мен Юрмалада Қазақстанның ең үлкен туын ашты.
2023 жылғы 29 қарашада Латвияның жоғары оқу орындарында оқитын қазақстандық студенттердің қатысуымен Алаш Орда қайраткерлеріне арналған әдеби кеш өтті.
2023 жылғы 15-16 желтоқсанда Латвия астанасында «Riga Symphony-2023» халықаралық вокал және музыка фестивалінің жыл сайынғы жастар байқауы өтті. Фестивальде елімізді 8-11 жас аралығындағы алты жас дарындары таныстырды. Қазақстандықтардың лайықты өнерін байқау қорытындысы көрсетті, яғни балаларымыз 5 алтын және 1 күміс медаль алды.
Екі елдің Білім министрліктері арасында ынтымақтастық туралы келісімі қолданылады. Сауда-экономикалық және ғылыми-техникалық ынтымақтастық жөніндегі Қазақстан-Латвия үкіметаралық комиссиясы шеңберінде білім беру және ғылыми байланыстарды дамытудың маңызы зор.
ҚАЗАҚСТАН-ИТАЛИЯ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСТАРЫ
Жалпы мәліметтер
Дипломатиялық қатынастар 1992 жылғы 21 тамызда орнатылған.
1992 жылғы қазанда Қазақстанда Италия Елшілігі ашылды.
2021 жылдың қыркүйегінен бастап Италияның Қазақстандағы Елшісі М.Альберти.
1996 жылы Италияда ҚР Елшілігі ашылды.
2021 жылғы наурыздан бастап ҚР-дың Италиядағы Елшісі болып Е.Сембаев тағайындалды.
Саяси ынтымақтастық
Жоғары деңгейдегі байланыстар:
2024 жылғы 18-19 қаңтарда Италия Республикасының Президенті С.Маттарелланың шақыруымен Қазақстан Республикасының Президенті Қ.Тоқаевтың Италияға алғашқы ресми сапары өтті.
2023 жылғы 23 мамырда ҚР Президенті Қ.Тоқаев Италия тарапының бастамасымен Италия Премьер-министрі Дж.Мелонимен телефон арқылы сөйлесті.
ҚР Тұңғыш Президенті Италияға алты рет (4 рет мемлекеттік және ресми сапармен - 1994 жылғы қыркүйекте, 1998 жылғы қыркүйекте, 2003 жылғы ақпанда және 2009 жылғы қарашада; жұмысшылармен (екі рет) - 2014 жылғы 17 қазанда (Миландағы АСЕМ саммиті) және 2015 жылғы 27 маусымда (Миландағы «ЭКСПО-2015» ҚР Ұлттық күнінің ашылуында).
Италия Президенті О.Луиджи Скальфаро 1997 жылдың мамырында Қазақстанға келді.
Министрлер Кеңесінің төрағалары (Премьер-Министрлер) Қазақстанға жеті рет (ресми сапармен 3 рет: Р.Проди - 1998 жылғы қыркүйекте және 2007 жылғы қазанда, С.Берлускони - 2008 жылғы қазанда; жұмыс сапарымен (4 рет): С.Берлускони - 2010 жылғы желтоқсанда (ЕҚЫҰ саммиті), М.Монти - 2012 жылғы наурызда және сәуірде, М.Ренци - 2014 жылғы маусымда (Бурабай кенті, Вьетнам мен Қытайға азиялық сапар шеңберінде).
Халықаралық іс-шаралар аясында ҚР Тұңғыш Президенті Италия Премьер-Министрлерімен төрт рет (Э.Летта - 6 қыркүйек 2013 ж. (Санкт-Петербургтегі G20 саммиті), М.Ренци - 17 қазан 2014 ж. (Миландағы АСЕМ саммиті) және 17 маусым 2016 ж. (ПМЭФ) кездесті Санкт-Петербургте), Дж.Конте - 2018 жылғы 19 қазанда (АСЕМ саммиті Брюссельде).
Жоғары деңгейдегі байланыстар:
1997 жылғы ақпан - ҚР Сыртқы істер министрі Қ.Тоқаевтың Италияға сапары.
2010 ж. - ҚР Мемлекеттік хатшысы - Сыртқы істер министрі Қ.Саудабаевтың Палермо қаласына жұмыс сапары.
2019 ж. 29 тамызда - Италияның бұрынғы Сыртқы істер министрі, Еуропалық Комиссияның вице-президенті және Еуразиялық зерттеулер институтының президенті Ф.Фраттинидің «Ядролық қарусыз әлем және жаһандық қауіпсіздік үшін Назарбаев сыйлығын» тапсыру рәсіміне Комитет мүшесі ретінде қатысуы.
2019 ж. 7-11 қазанда - ҚР Бас прокуратурасы делегациясының Италияға сапары.
2019 жылғы 27 қазан - 1 қараша - ҚР Адам құқықтары жөніндегі уәкілі Э.Әзімова бастаған делегацияның Италияға сапары.
2021 ж. 9 маусым - ҚР Премьер-Министрінің орынбасары - Сыртқы істер министрі М.Тілеубердінің Италияның Сыртқы істер және халықаралық ынтымақтастық министрі Л.Ди Майомен онлайн кездесуі.
2021 ж. 16 шілде - ҚР Премьер-Министрінің орынбасары - Сыртқы істер министрі М.Тлеубердінің «Орталық және Оңтүстік Азия» конференциясы аясында Италияның Сыртқы істер және халықаралық ынтымақтастық министрінің орынбасары М.Ди Стефаномен кездесуі.
2021 жылғы 8 желтоқсанда Ташкентте Италия Үкіметі мен Сыртқы істер және халықаралық ынтымақтастық министрлігінің қолдауымен II Халықаралық Конференция өтті, оның шеңберінде Министр М.Тілеуберді итальяндық әріптесі Л.Ди Майомен кездесті.
2022 ж. 1 маусым - ҚР Премьер-Министрінің орынбасары - Сыртқы істер министрі М.Тілеубердінің Римге сапары, оның аясында ол Италия Республикасының Сыртқы істер және халықаралық ынтымақтастық министрі Л.Ди Майомен кездесіп, «Италия-Қазақстан экономикалық және инвестициялық әріптестігі» іс-шарасына қатысты.
2023 ж. 5 наурыз - ҚР Сыртқы істер министрінің бірінші орынбасары Қ.Омаровтың БҰҰ-ның ең аз дамыған елдер (Доха, Катар) бойынша бесінші Конференциясы аясында ИР Сыртқы істер және халықаралық ынтымақтастық министрінің орынбасары М.Триподимен кездесуі.
2023 ж. 5 қыркүйек - Италия Министрлер кеңесі төрағасының орынбасары - Сыртқы істер және халықаралық ынтымақтастық министрі А.Таянидің Қазақстанға ресми сапары.
2023 ж. 13 қазан - ҚР Сыртқы істер министрінің бірінші орынбасары Қ.Омаровтың «Expo 2030 Roma» өтінім комитетінің арнайы өкілі Г.Пикимен кездесуі.
Қазақстан мен Италия Сыртқы істер министрлерінің халықаралық іс-шаралар шеңберіндегі кездесулері: 2015 ж. 3 желтоқсан (ЕҚЫҰ СІМК Белградта), 2017 ж. 10 қаңтар (БҰҰ ҚК Нью-Йоркте), 2017 ж. 8 желтоқсан (ЕҚЫҰ СІМК Венада), 2018 ж. 7 желтоқсан (ЕҚЫҰ СІМК Миланда).
Парламентаралық ынтымақтастық.
Италияға сапарлар:
- Сенат Төрағасы Қ.Тоқаев (2018 жылғы маусым);
- Мәжіліс төрағасының орынбасары Г.Исимбаева (2019 жылғы наурыз);
- Сенат Төрағасы М.Әшімбаев (2021 жылғы 4-6 қараша).
ҚР-ға сапарлар:
- Бұрынғы Сыртқы істер және халықаралық ынтымақтастық министрі, Еуропалық Комиссияның вице-президенті және Еуразиялық зерттеулер институтының президенті Ф.Фраттини мен парламенттік делегация (2018 ж. 5 маусым, Қазақстан астанасының 20 жылдығына арналған халықаралық конференция);
- «Социалистік интернационалдың» вице-президенті (Әлеуметтік-демократиялық, социалистік және лейбористік партиялардың халықаралық одағы, әлемнің 150-ге жуық партиясы кіреді), «Социалистік интернационал әйелдері» ұйымының Құрметті президенті және Парламент депутаттары палатасының бұрынғы депутаты П.Локателли (5 қыркүйек 2018 ж., «Ауғанстандағы әйелдердің құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейту»);
- Парламент депутаттары палатасының вице-спикері Э.Розато (2018 ж. 25-26 қараша, ҚР Тұңғыш Президенті күніне арналған халықаралық конференция);
- Парламент депутаттары палатасының вице-спикері Э.Розато бастаған парламенттік делегация (2018 ж. 27-30 қараша);
- Парламент депутаттары палатасының вице-президенті Э.Розато (2019 ж. 8-11 маусым, ҚР президенттік сайлауы);
- Парламент депутаттары палатасының квесторы Э.Чириелли (2019 ж. 23-24 қыркүйек, Еуразия елдері парламенттері спикерлерінің IV кеңесі);
- Парламент депутаттары палатасының квесторы және «Қазақстан-Италия» достық тобының төрағасы Э.Чириелли (2020 ж. 26 қараша, ҚР Тұңғыш Президенті күніне арналған халықаралық онлайн конференция);
- парламенттік делегация (2021 ж. қаңтар, ҚР парламенттік сайлауы);
- Д.Мыңбай мен Э.Чириелли бастаған «Қазақстан-Италия» парламентаралық ынтымақтастық тобы мүшелерінің онлайн-кездесуі (2021 ж. 8 маусым).
Сауда-экономикалық ынтымақтастық
ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің Ұлттық статистика бюросының деректері бойынша 2023 жылғы Қазақстан мен Италия арасындағы тауар айналымы 16 млрд долларды құрап (экспорт - 14,8 млрд.; импорт – 1,2 млрд), 2022 жылмен салыстырғанда 7,3%-ға ұлғайды.
Италия 2023 жылғы Қазақстанның сыртқы тауар айналымының жалпы көлемінде үлес салмағы 14,4%-дан астам Ресей мен Қытайдан кейін Қазақстанның үшінші стратегиялық сауда әріптесі болды.
Қазақстанда итальяндық қатысуы бар тіркелген компаниялардың саны 303-ті құрайды (2023 жылғы қазандағы деректер). Негізінен кәсіпорындар құрылыс, сауда және ғылыми-техникалық қызмет салаларында жұмыс істейді.
ҚР Ұлттық Банкінің деректері бойынша 2005 жылдан 2023 жылдың бірінші жартыжылдығына дейінгі кезеңде Италиядан Қазақстанға инвестициялардың жалпы ағыны 7,3 млрд. доллар, ал 2022 жылдың қорытындысы бойынша Италиядан Қазақстанға ТШИ жалпы ағыны 288,6 млн. долларды құрады, бұл 2021 жылмен салыстырғанда 2,3 есе көп.
2023 жылдың бірінші жартыжылдығында Италиядан Қазақстанға жалпы инвестиция ағыны 75,9 млн. доллар болды. Инвестициялар жөніндегі комитеттің өлшемдеріне сәйкес Италия шетелдік инвестицияларды тарту бойынша елдердің бірінші санатына кіреді.
Италия бойынша Елдік инвестициялық бағдарлама шеңберінде 2021-2025 жылдары 7 таргеттелген сала және 44 таргеттелген компания (LEONARDO: Leonardo DRS, Leonardo International, Vitrociset, FATA Logistic Systems, Telespazio, Thales Alenia Space, MBDA, ATR) анықталды , Elettronica, Avio, Larimart; FINCANTIERI, IVECO, e-GEOS, Alpi Aviation, SDF Group: Same, Lamborghini, Deutz Fahr, Hurlimann, Gregoire; Maschio Gaspardo, Enel, Hafner, Gruppo Falck, Irritec, Policlinico di Monza, Kedrion, NEOS, , Italian Hotel Association, Tuvia group, Project Informatica, CNI, Mastery, Inalca, Ferrero, Barilla, Felicetti, Granarolo, Bonifiche Ferraresi, FAVA, PAVAN, Pomorete).
2022 жылғы ақпанда басқарушы директор У.Мичели бастаған «SDF group» трансұлттық холдингінің делегациясы «АгромашХолдинг» ЖШС базасында тракторлар мен комбайндар өндірісін ұйымдастыру үшін Қостанай қаласына барды.
2022 жылғы наурызда «PetrolValves group S.p.A.» халықаралық итальяндық компаниясы делегациясының «Merlion Development group» ЖШС-мен бірлесіп клапандар шығару зауытының құрылысын бастау мақсатында Батыс Қазақстан облысына сапары ұйымдастырылды.
2022 жылғы 1 маусымда Рим қаласында ҚР Премьер-Министрінің орынбасары - Сыртқы істер министрі М.Тілеуберді және Италияның Сыртқы істер және халықаралық ынтымақтастық министрінің орынбасары М.Ди Стефаноның қатысуымен «Италия - Қазақстан экономикалық және инвестициялық әріптестігі» бизнес-форумы өтті.
2022 жылғы 12 маусымнан бастап италиялық «NEOS» әуе компаниясы Милан-Алматы-Милан бағыты бойынша аптасына 2 рет жиілігімен тұрақты жолаушылар рейстерін орындайды.
2022 жылғы 11 қазанда «ЭКСПО-2030 Рим» халықаралық көрмесін өткізуге Римнің кандидатурасын ілгерілету жөніндегі Арнайы уәкіл Р.Орландидің Қазақстан Республикасына жұмыс сапары өтті.
2022 жылғы 9 желтоқсанда Сицилияда «Қазақстанның инвестициялық мүмкіндіктері» тақырыбында бизнес-форум өтті.
2023 жылғы 26 сәуірде Миланда «Қазақстан - мүмкіндіктер елі» бизнес-форумы өтті.
2023 жылғы 25-26 шілдеде ҚР Ауыл шаруашылығы министрі Е.Қарашөкеевтің Рим қаласына жұмыс сапары өтті.
Мәдени-гуманитарлық ынтымақтастық
Білім беру саласында қазақстандық және итальяндық жоғары оқу орындары арасында, оның ішінде Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті мен Ла Сапиенца Рим университеті, Қазақ Ұлттық өнер университеті мен Салерно қаласының Мемлекеттік консерваториялары және Сан Пьетро а Майелла арасында 30-дан астам келісім жасалды. Студенттер алмасу бағдарламалары бойынша (Сапиенца, Салерно, Кассино, Неаполь және Феррара университеттері) белсенді ынтымақтастық жалғасуда.
2023 жылғы 30 қарашада Алматы қаласында (Орталық Азиядағы жалғыз) итальян мәдениеті институтының ашылуы өтті.
Мәдениет саласы. 2023 жылғы 23-28 наурыз аралығында ҚазҰӨУ ректоры, профессор А.Мұсақожаева бастаған университет оркестрінің Италия қалаларына (Милан, Генуя, Сан-Ремо және Рим) үлкен гастрольдік туры өтті.
2023 жылғы 20-22 маусым аралығында Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық академиялық халық аспаптар оркестрінің Италияның Рим және Неаполь қалаларында гастрольдік туры өтті.
2023 жылғы қазанда Өскемен қаласында Amanzholov University базасында Генуя университетінің филиалын ашу туралы келісімге қол қойылды. Қазақстандық студенттер итальяндық университеттің филиалында оқып, қос диплом алу мүмкіндігіне ие болды.
2023 жылғы қазанда «Қазақстан. Шексіз кеңістік, шексіз сұлулық» жолнұсқасы итальян тіліндегі маңызды мәдени-имидждік жобалардың біріне айналды.
2024 жылғы 18-19 қаңтарда Мемлекет басшысының ресми сапары аясында Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрі А.Балаева мен ҚР Ғылым және жоғары білім министрі С.Нұрбек итальяндық әріптестерімен кездесті.
Негізгі шарттар мен келісімдер
2009 ж. 5 қарашада Қазақстан мен Италия арасында стратегиялық әріптестік туралы мемлекетаралық шартқа қол қойылды.
2024 жылғы 18 қаңтарда Қазақстан Республикасының Президенті Қ.Тоқаев пен Италия Республикасының Премьер-Министрі Дж.Мелони Бірлескен мәлімдеме қабылдады.
Италия қылмыстық-құқықтық салада мемлекетаралық шарттар жасалған алғашқы еуропалық елдердің бірі болып табылады (2013 жылғы қарашадағы Сотталған адамдарды беру туралы шарт және 2015 жылғы қаңтардағы қылмыстық істер бойынша ұстап беру және өзара құқықтық көмек туралы шарт).
ҚР Президенті Қ.К.Тоқаевтың Италияға ресми сапары аясында төмендегідей құжаттарға қол қойылды:
Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Италия Республикасының Үкіметі арасындағы Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде қаза тапқан әскери қызметшілер жерленген орындардың мәртебесіне қатысты келісім;
Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі мен Италия Республикасының Әділет министрлігі арасындағы өзара түсіністік және ынтымақтастық туралы меморандум;
Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігі мен Италия Республикасының Мәдениет министрлігі арасындағы өзара түсіністік туралы меморандум;
Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі мен Италия Республикасының Университеттер және зерттеулер министрлігі арасындағы өзара түсіністік туралы меморандум;
Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Мемлекеттік басқару академиясы мен Италия Республикасының Ұлттық мемлекеттік басқару мектебі арасындағы өзара түсіністік туралы меморандум;
Қазақстанның «Самұрық-Қазына» қоры мен Италияның «Cassa Depositi i Prestiti» компаниялар тобы арасында бірлескен инвестициялық қор құру және өңдеу өнеркәсібі, энергетика, логистика салаларына инвестиция салу туралы келісім;
Қазақстанның «ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясы мен Италияның «ENI» компаниясы арасындағы жалпы қуаты 247 MBт болатын гибридті электр станциясын (жел электр станциясы, күн электр станциясы) салу жөніндегі бірлескен жобаны жүзеге асыру туралы бірлескен түпкілікті инвестициялық шешім.
Жалпы мәлімет
1992 жылғы 15 маусымда дипломатиялық қатынастар орнатылды.
1993 жылдың қарашасында Литваның Қазақстандағы Елшілігі ашылды.
1995 жылдың шілдесінде Қазақстанның Литвадағы Елшілігі ашылды.
2022 жылғы 9 желтоқсаннан бастап Т.Оразаев Қазақстан Республикасының Литва Республикасындағы Елшісі болып табылады.
2023 жылғы 30 тамыздан бастап Э.Навикас Литва Республикасының Қазақстан Республикасындағы Елшісі болып табылады.
Аса жоғары деңгейдегі сапарлар:
ҚР Тұңғыш Президенті – Елбасы Н.Ә.Назарбаев Литвада екі рет болды (ресми сапарлармен – 1994 ж. 9 тамызда және 2001 ж. 4-5 сәуірде).
Литва президенттері Қазақстанға бес рет келді (А.Бразаускастың
1993 жылғы қарашадағы және 1997 жылғы 7 наурыздағы ресми сапарлары,
В.Адамкустың 2000 жылғы 11 мамырдағы мемлекеттік сапары,
Д.Грибаускайтенің 2010 жылғы 1 желтоқсандағы ЕҚЫҰ Астана Саммитінің жұмысына қатысуы, Д.Грибаускайтенің 2011 жылғы 6 қазандағы ресми сапары).
2022 жылы 20 қыркүйекте Нью-Йорк қаласында (АҚШ) БҰҰ-ның
77-ші Бас Ассамблеясының алаңында ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев пен ЛР Президенті Гитанас Науседа екіжақты кездесу өткізді.
Жоғары деңгейдегі сапарлар:
1993 жылғы шілдеде ҚР Премьер-Министрі С.Терещенко Литвада болды.
ЛР Премьер-Министрі А. Шляжявичюс Қазақстанға 3 рет келді (1994 ж. қыркүйекте, 1995 ж. қыркүйекте және 1995 ж. желтоқсанда).
2000 жылғы қарашада ҚР Премьер-Министрінің орынбасары Д.Ахметовтің Литваға сапары өтті.
2000 жылғы мамырда ҚР Сыртқы істер министрі Е.Ыдырысовтың Вильнюске сапары өтті.
2006 жылғы қаңтарда Литва СІМ басшысы А.Валенис ресми сапармен ҚР-да болды. 2007 жылдың сәуір және қыркүйек айларында Литва СІМ басшысы А.Вайтекунас ҚР-да болды.
2008 жылғы мамырда ЛР Премьер-министрі Г.Киркилас Қазақстанға келді.
2014 жылғы қаңтарда ҚР Сыртқы істер министрі Е.Ыдырысовтың Литваға ресми сапары өтті.
2015 жылғы мамырда ЛР Премьер-министрі А.Буткявичюс Астана қаласына ресми сапармен келді.
2021 жылғы 21 қыркүйекте Нью-Йорк қаласында БҰҰ-ның 76-шы
Бас Ассамблеясы аясында Қазақстан мен Литва СІМ басшылары М.Тілеуберді мен Г. Ландсбергистің кездесуі өтті.
2022 жылғы 5-7 желтоқсанда ЛР Сыртқы істер министрі Г.Ландсбергис Қазақстанға ресми сапармен келді.
Парламентаралық ынтымақтастық
Литваға сапарлары:
2001 жылғы ақпанда ҚР Парламентінің Төрағасы Ж.Тұяқбайдың ресми сапары өтті.
2022 жылғы 27-29 мамырда ҚР Парламенті Мәжілісі комитетінің төрағасы А.Құспан және ҚР Парламенті Сенатының Халықаралық қатынастар, қорғаныс және қауіпсіздік комитетінің хатшысы Н.Нұрсипатов жұмыс сапарымен Вильнюс қаласына барды.
Қазақстанға сапарлары:
2018 жылғы 26 қарашада ЛР Сеймі (парламенті) спикерінің орынбасары Р.Жемайтайтис «Астана – жаһандық интеграция, қауіпсіздік және бейбітшілік орталығы» халықаралық парламенттік конференциясына қатысты.
ҚР Парламенті Сенаты мен Мәжілісінде және Литваның Сеймінде парламентаралық достық пен ынтымақтастық топтары жұмыс істейді.
2021 жылғы 17 мамырда Елшіліктің бастамасымен бейнеконференция байланысы форматында ҚР Парламенті Мәжілісі мен Литва Сеймінің парламентаралық ынтымақтастық топтарының отырысы өтті.
2022 жылғы 28 ақпан - 2 наурыз аралығында Литва Сеймінің Вице-спикері Й.Ярутис бастаған парламенттік делегациясының Астана мен Қарағанды қалаларына сапары өтті.
2023 жылғы 18-20 наурызда Литва Сеймінің Вице-спикері Ю.Сабатаускас және «Қазақстан-Литва» парламентаралық достық тобының төрағасы Э.Пупинис Қазақстандағы парламенттік сайлаудың бақылаушылары ретінде Астана қаласына келді.
Негізгі шарттар мен келісімдер
Негізгі құжат Қазақстан Республикасы мен Литва Республикасы арасындағы өзара түсіністік және ынтымақтастық туралы шарт болып табылады (Алматы, 07.11.1993 ж.).
ҚР мен ЛР үкіметтері арасында екі ел арасындағы экономикалық өзара
іс-қимылды реттейтін негізгі келісімдер жасалды (сауда-экономикалық ынтымақтастық, инвестицияларды көтермелеу және өзара қорғау, қосарланған салық салуды болдырмау).
Бірқатар үкіметаралық құжаттар көлік-логистикалық саладағы ынтымақтастықты реттейді (жолаушылар мен жүктерді автомобиль көлігімен халықаралық тасымалдау, әуе және теміржол қатынастары).
Мәдени-гуманитарлық қатынастар «Білім, ғылым, мәдениет және өнер саласындағы ынтымақтастық туралы» үкіметаралық келісімге негізделеді.
Құқықтық мәселелер ҚР мен ЛР арасындағы «Азаматтық, отбасылық және қылмыстық істер бойынша құқықтық көмек пен құқықтық қатынастар туралы» шартпен реттеледі.
Сауда-экономикалық ынтымақтастық
2017 жылдан бастап Литва Қазақстанның ЕО елдеріндегі ең ірі сауда серіктестерінің ондығына және әлемдегі ең ірі серіктестерінің отыздығына кіреді. Литва статистикасы бойынша Қазақстан Литваның 15-ші ірі сауда серіктесі болып табылады.
2023 жылғы қаңтар-қарашада Қазақстан мен Литва арасындағы тауар айналымы 61,9%-ға төмендеп, 223,6 млн долларды құрады (2022 жылы – 585,9 млн доллар). Қазақстанның экспорты осы кезеңде 80%-ға төмендеп, 92,9 млн долларды құрады (2022 жылы 446,3 млн доллар). Елімізге импорт 130,7 млн доллар құрады.
2024 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша Қазақстанда 176 заңды тұлға жұмыс істейді (БК – 41, шетелдің қатысуымен – 135). Шағын бизнес -
128 компания (автомобиль саудасы, логистика, құрылыс, сақтандыру, өңдеу өнеркәсібі, жылжымайтын мүлік және т.б.).
Сауда-экономикалық ынтымақтастық жөніндегі үкіметаралық комиссия (ҮАК) ынтымақтастықты жандандырудың маңызды тетігі болып табылады.
Осы уақытқа дейін ҮАК-тің 13 отырысы өткізілді (соңғысы - 2021 жылғы
6 қыркүйекте бейнеконференция режимінде).
Комиссияның тең төрағалары: Қазақстан тарапынан – ҚР Сауда және интеграция Вице-министрі К.Төребаев, литвалық тараптан – ЛР Экономика және инновациялар министрі А.Армонайте. Қазақстан-Литва ҮАК құрамында автомобиль көлігі және туризм жөніндегі жұмыс топтары жұмыс істейді.
2019 жылдың күзінде Балтық-Қазақстан экономикалық қауымдастығы (Рига қ.) Литвада филиал құрды.
2022 жылғы 15 маусымда «Kazlogistics» Қазақстанның көлік Одағы мен Литва өнеркәсіпшілері Конфедерациясы (ЛӨК) арасында Қазақстан-Литва Іскерлік кеңесін құру туралы келісімге қол қойылды.
Мәдени-гуманитарлық ынтымақтастық
Білім, ғылым және денсаулық сақтау салаларында тәжірибе алмасу белсенді жүзеге асырылуда.
Қазақстан мен Литваның жетекші жоғары оқу орындары арасында тығыз байланыстар мен стратегиялық әріптестік орнатылған. Жыл сайын 200-ге жуық қазақстандық студент Литва университеттерінде оқудан және тағылымдамадан өтеді (Литваның 4 жоғары оқу орны «Болашақ» бағдарламасына енгізілген, бұдан басқа литва университеттері қазақстандық студенттер үшін әртүрлі оқу гранттарын ұсынады).
Литвалық профессорлар, соның ішінде Литваның бұрынғы Білім министрі Д.Павалкис ҚР үш ірі медициналық ЖОО-да (Астана, Алматы, Қарағанды) ректор және проректор қызметтерін атқарды.
Литва денсаулық туралы ғылымдар университеті мен Вильнюс университеті қазақстандық білім беру жүйесіне озық медициналық стандарттар трансфертіне белсенді қатысуда.
2019 жылдан бастап елшілік Қазақстан авторларының литва тіліндегі кітаптарымен («Абай жолы», «Мұғалімнің оралуы», қазақ ертегілерінің жинағы және т.б.) «Vilnius Book Fair» халықаралық кітап көрмесіне қатысып келеді.
2019 жылдың көктемінде ҚР Елшілігі «Литвадағы қазақстандық көктем» I мәдени фестивалін ұйымдастырды, оның аясында елордада және Литваның басқа да ірі қалаларында қазақстандық кино күндері, концерттер, Наурыз мейрамын тойлау, көркем көрмелер өтті.
Спорттағы байланыстар белсенді дамуда. 2017 жылдан бастап Литвада «қазақша күрес» Еуропалық федерациясы тіркелген. 2021 жылдың тамыз айында Литва астанасында елімізде және өңірде алғашқы «тоғызқұмалақ» ойын федерациясы ашылды. Осы ойын бойынша мастер-класстар тұрақты түрде өткізіліп тұрады, оның барысында литвалық оқушылар мен студенттер ойын негіздерін үйренеді.
Екі елдің жақындасуының маңызды факторы – тарихи жад. Литвада Қазақстанның қарапайым тұрғындары соғыстан кейінгі жаппай депортациялау жылдарында Литва отбасыларын құтқаруда қандай рөл атқарғанын жылулықпен еске алады.
2006 жылдан бастап Қазақстанға жер аударылған литвалықтардың жерлеу орындарында жөндеу-жинау жұмыстарын жүргізетін «Сібір миссиясы» Литва жастар экспедициясы келеді (ҚР-ға КСРО жылдары 20 мың литвалық жер аударылды). 2019 жылдың 17 қыркүйегінде Жезқазған қаласында (Ұлытау обл.) Кеңгір көтерілісінің 65 жылдығына арналған мемориал ашылды.
2017 жылдың қыркүйек айында Қарағандыда «Литва ауласы» Литва мәдениет және бизнес орталығы ашылды, онда Литва асханасы, сурет галереясы және конференц-зал жұмыс істейді.
2021 жылғы 6 желтоқсанда ҚР Елшілігі Литва тіліне аударылған «Қазақстан тарихы» (авторы Е. Әбіл) кітабының тұсаукесерін өткізді.
2021 жылы ең ірі үш қалада – Вильнюсте, Қаунаста және Клайпедада Қазақстан Тәуелсіздігінің 30 жылдығын, Жамбыл Жабаевтың 175 жылдығын және Қажымұқан Мұңайтпасовтың 150 жылдығын мерекелеуге арналған бірқатар мәдени іс-шаралар өтті.
2023 жылғы 8 тамызда Вильнюсте «KazAID» Қазақстандық халықаралық даму агенттігі мен Литваның «CPMA» жобаларды басқару орталық агенттігі арасында ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойылды.
2023 жылғы 19 қыркүйекте ҚР Ұлттық Ғылым Академиясы мен Литва Ғылым академиясы (ЛҒА) арасында ынтымақтастық туралы Меморандумға қол қойылды.
Жалпы мәліметтер
1992 жылғы 19 тамыз - Қазақстан Республикасы мен Португалия Республикасы арасында дипломатиялық қатынастар орнаған күн.
2015 жылы Португалияның Қазақстандағы Елшілігі ашылды.
2019 жылы Португалияда ҚР Елшілігі ашылды.
2019 жылғы қыркүйектен бері Қазақстан Республикасының Португалия Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Д.Батырашев болып табылады.
2022 жылғы маусымнан 2023 жылғы желтоқсанға дейін - Португалия Республикасының Қазақстан Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Мария де Фатима Велес де Андраде Мендеш болды.
Жоғары және жоғары деңгейдегі байланыстар
ҚР Президенті Н.Назарбаев 2010 жылғы 18-19 қарашада НАТО Саммитіне қатысу шеңберінде Португалияға жұмыс сапармен барды.
ҚР Президенті Қ. Тоқаев БҰҰ БА-ның 74-ші және 78-ші сессиялары шеңберінде Президент М. Соузамен кездесті.
Португалияның Сыртқы істер министрлері Луиш Амаду мен Паулу Порташ ҚР-ға үш рет сапармен барған (2010, 2012 және 2014 жж.).
ҚР Сыртқы істер министрі Е.Ыдырысов пен ҚР Премьер-Министрінің орынбасары-Сыртқы істер министрі М.Тілеуберді Португалияға сапармен барды жасады (тиісінше 2013 ж. мамыр және 2023 ж. 15-17 ақпан).
Сонымен қатар, ҚР Премьер-Министрінің орынбасары А.Жұмағалиевтың (2017 ж. 6-8 қараша), Астана әкімі Б. Сұлтановтың (2019 ж. 4-6 сәуір) және ҚР Ақпарат және қоғамдық даму министрі Д. Абаевтың (2019 ж. 20-23 маусым) Португалияға сапарлары өтті.
Парламентаралық ынтымақтастық
2009 ж. сәуірде - ҚР Парламенті Сенатының Төрағасы Қ. Тоқаевтың Португалияға сапары;
2012 ж. наурызда – И.Адырбеков бастаған ҚР Парламенті делегациясының Португалияға сапары.
Республика Ассамблеясында және ҚР Парламентінде «Қазақстан-Португалия» парламенттік достық топтары жұмыс істейді.
Сауда-экономикалық ынтымақтастық
Соңғы жылдары өзара сауда көрсеткіштері сенімді өсуді көрсетіп келеді.
Екіжақты тауар айналымы 2023 жылы 50,5 млн. АҚШ долл. (экспорт – 4,9 млн., импорт – 45,6 млн.) құрады, бұл өткен жылмен салыстырғанда 65%-ға жоғары (30,6 млн. АҚШ долл., экспорт – 83,6 мың, импорт – 30,5 млн.).
ҚР Ұлттық банкінің мәліметінше, 2005 ж. бастап 2023 ж. III тоқсанына дейінгі кезеңде Португалиядан Қазақстанға тікелей инвестицияның жалпы ағыны 254,4 млн. АҚШ долл. құраған.
Қазақстанда Португалия капиталының қатысуымен жиырмадан астам заңды тұлғалар, филиалдар мен өкілдіктер тіркелген.
Мәдени-гуманитарлық ынтымақтастық
2018 ж. наурызда Лиссабон қаласында ҚР Халық әртісі А.Мұсақожаеваның концерті өтті.
2019 ж. шілдеде TURKSOY Жастар камералық хоры Лиссабонда өткен Халықаралық хор музыкасы фестиваліне қатысты.
2019-2020 жылдары қазақстандық студенттер ҚазҰӨУ мен Лузофония гуманитарлық-технологиялық университеті арасындағы ынтымақтастық туралы келісім шеңберінде магистратура курстарында білім алды.
2023 ж. Порту, Брага және Лиссабон қалаларында Қазақстанның Forte-Trio Мемлекеттік камералық ансамблінің концерттері өтті.
Қазақстандық режиссерлердің кинокартиналары BRAGACINE Халықаралық тәуелсіз кинофестиваліне қатысып келеді: 2022 ж. «Қазақ хандығы: Алмас қылыш» көркем фильмі бас жүлдеге ие болды және «Ең үздік режиссерлік жұмыс» номинациясы бойынша бас жүлдеге иемденді, сондай-ақ «Жаужүрек мыңбала» кинокартинасы осы фестивальге 2023 жылы қатысты.
2023 ж. Kazakhstan-Like Never Before қазақстандық ролигі Португалиядағы 16-шы Халықаралық ART&TUR туристік кинофестивалінің «Ең үздік елдік ролик» және «Ең үздік жарнамалық науқан» бірдей 2 басты категориясында жеңімпаз атанды.
Португалиямен академиялық байланыстарды кеңейту мақсатында ынтымақтастық туралы бірқатар екіжақты құжаттар жасалған: - әл-Фараби ат. ҚазҰУ, Лиссабон Инженерлік институты және Лиссабон университеті арасындағы тағылымдамалар, білім беру бағдарламалары және ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу бойынша (2011 ж.); ҚазҰӨУ мен Жаңа Лиссабон университеті арасында академиялық ұтқырлық шеңберінде оқушылар мен оқытушылар алмасу бойынша (2019 ж.); Түркістан қаласының халықаралық туризм және қонақжайлылық университеті мен Алгарве университеті арасында, сондай-ақ жоғарыда аталған қазақстандық жоғары оқу орны мен Минью университеті арасында (2020 ж.).
2022 ж. ҚР Президенті жанындағы Мемлекеттік басқару Академиясы мен ПР СІМ Дипломатия институты арасында дипломатиялық персоналды даярлау, бірлескен зерттеулер жүргізу, ақпарат және құжаттармен алмасу бойынша өзара түсіністік туралы меморандумға қол қойылды.
Жалпы мәлімет
Дипломатиялық қатынастар 1992 ж. 19 ақпанда орнатылды.
1995 ж. Қазақстанның Аустриядағы Елшілігі ашылды.
2007 ж. Аустрияның Қазақстандағы Елшілігі ашылды.
Қазақстанның Аустриядағы Елшісі – М.Тілеуберді.
Аустрияның Қазақстандағы Елшісі – В.Кемпель.
Саяси ынтымақтастық
2022 ж. 20 қыркүйекте Нью-Йоркте БҰҰ Бас Ассамблеясының 77-сессиясы аясында Президент Қ.Тоқаевтың Аустрияның Федералдық Президенті А.Ван дер Белленмен кездесуі өтті.
Президент Н.Назарбаев Аустрияда 1993, 2000, 2004, 2012 жж. ресми сапармен болды.
АР Президенті Х.Фишер Қазақстанда ресми сапармен 2010 ж. болды.
Екі ел СІМ басшылары 2022 ж. өткізілген екіжақты және көпжақты іс-шаралар аясында (19 қаңтар, 21 маусым – Вена, 1 желтоқсан – ЕҚЫҰ СІМ, Лодзь, Польша) бірнеше рет кездесті.
2023 ж. 30 қарашада Скопьеде (Солтүстік Македония) Премьер-Министрдің орынбасары – Сыртқы істер министрі М.Нұртілеудің Аустрия сыртқы саяси ведомствосының басшысы А.Шалленбергпен кездесуі өтті.
Сауда-экономикалық ынтымақтастық
2023 ж. екіжақты сауда айналымы 332,6 млн. долл. құрады (экспорт – 9,7 млн., импорт – 322,9 млн.). 2022 ж. – 202,7 млн. долл. (экспорт – 4,7 млн., импорт – 198 млн.).
2005 – 2023 жылдың ІІІ тоқсаны аралығында Аустриядан Қазақстанға тікелей инвестициялардың жалпы ағыны 3 млрд. долл. құрады.
2009 жылдан бері Қазақстан-Аустрия Экономикалық, ауыл шаруашылығы, табиғат қорғау, өнеркәсіптік, техникалық және технологиялық ынтымақтастық жөніндегі үкіметаралық комиссиясы (ҮАК) жұмыс істейді. 2023 ж. 20 сәуірде Грац қ. (Аустрия) ҮАК 11-отырысы өтті.
2012 ж. бастап Қазақстан-Аустрия Іскер кеңесі жұмыс істейді (8-отырысы 2021 ж. 22 қыркүйекте Астанада өтті).
Жалпы мәліметтер
1992 ж. 6 сәуірде Қазақстан Республикасы мен Польша Республикасы арасында дипломатиялық қатынастар орнатылды.
1994 ж. наурызда Польшаның ҚР-дағы Елшілігі ашылды.
2000 ж. қазанда Польшада ҚР Елшілігі ашылды.
2020 ж. 5 наурыздан бастап Қазақстан Республикасының Польшадағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Ә.Қирабаев болып табылады.
2023 ж. қарашадан бастап Польша Республикасының Қазақстан Республикасындағы уақытша сенімді өкілі Т.Коллат болып табылады.
Аса жоғары және жоғары деңгейдегі сапарлар
ҚР Тұңғыш Президенті Н.Ә.Назарбаев Польшаға үш рет сапармен барды (ресми сапарлар 1997 ж. қарашада, 2002 ж. мамырда, мемлекеттік сапар – 2016 ж. 23 тамызда).
Польша Президенттері Қазақстанға үш рет сапармен барды (ресми сапарлар – А.Квасьневский 1999 ж. қазанда, Л.Качиньский 2007 ж. наурызда және мемлекеттік – А.Дуда 2017 ж. 6-8 қыркүйек).
Халықаралық алаңдарда Президенттер Қ.К.Тоқаев пен А.Дуда арасындағы кездесулер: Нью-Йорктегі БҰҰ БА 74-ші сессиясы аясында (2019 ж. 24 қыркүйек); Бейжіңдегі қысқы Олимпиада ойындарының ашылу салтанатында (2022 ж. 4 ақпан); Нью-Йорктегі БҰҰ БА 77-ші сессиясы аясында (2022 ж. 20 қыркүйек); БҰҰ-ның Климаттың өзгеруі жөніндегі негіздемелік конвенциясы тараптарының 28-ші конференциясы аясында (2023 ж.1 желтоқсан).
Халықаралық алаңдарда Сыртқы істер министрлері М.Нұртілеу мен З.Раудың кездесуі: Нью-Йорктегі БҰҰ БА 75-ші сессиясы алаңында (2023 ж. 21 қыркүйек).
Парламентаралық ынтымақтастық
2004-2017 жж. екі ел парламенттерінің басшылығы деңгейінде сапарлар өтті.
Польшаға: ҚР Парламенті Сенатының Төрағасы О.Әбдікәрімов (2004 ж. ақпан); ҚР Парламенті Сенаты Төрағасының орынбасары Ө.Байгелді (2005 ж. қаңтар); ҚР Парламенті Мәжілісі Төрағасының орынбасары С.Дьяченко (2014 ж. шілде);
Қазақстанға: ПР Сенатының Төрағасы Л.Пастущяк (2005 ж. сәуір); ПР Сенатының Төрағасы Б.Борусевич (2006 ж. қаңтар);. ПР Сейм Төрағасының орынбасары Е.Вендерлих (2013 ж. сәуір); ПР Сенатының Төрағасы С Карчевский (2016 ж. мамыр); ПР Сенатының Вице-спикері М.Коц (2017 ж. маусым).
2019 ж. 14-15 наурыз – ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаттары С.Ахметов пен С.Звольскийдің Польшаға сапары.
2019 ж. 4-5 маусым – ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты, Әлеуметтік-мәдени даму комитетінің хатшысы Б.Мамраевтың Варшавадағы Орталық және Шығыс Еуропа парламенттері спикерлерінің 4-ші саммитіне қатысуға сапары.
2019 ж. 9 маусым – ПР Сейм депутаттары Б.Бартуш, г.Фурго, М.Сухонь және ПР сенаторы Я.Влосовичтің ҚР-дағы кезектен тыс президенттік сайлауды бақылау үшін сапары.
2019 ж. 23-24 қыркүйек – ЕҚЫҰ Парламенттік Ассамблеясы жанындағы Сейм делегациясы мен ПР Сенатының басшысы, «Польша-Қазақстан» парламенттік ынтымақтастық тобының төрағасы Б.Бартущтың Еуразия елдері Парламенттері спикерлерінің IV кеңесіне қатысу мақсатындағы сапары.
2021 ж. 10 қаңтар – ҚР Парламенті Мәжілісіне сайлауды бақылау үшін ПР Сейм депутаты Т.Ленцтің сапары.
2021 ж. 6-9 қараша – Польша Сенатының Төрағасы Т.Гродзкийдің Қазақстанға ресми сапары.
2022 ж. 12-13 шілде – ҚР Парламенті Мәжілісінің Халықаралық істер, қорғаныс және қауіпсіздік комитетінің төрайымы А.Құспанның Варшаваға сапары.
2022 ж. 24-26 қараша – ҚР Парламенті Сенатының депутаттары Қ.Қожамжаров пен М.Жұмағазиевтің Варшавадағы ЕҚЫҰ ПА күзгі сессиясына қатысу үшін сапары.
2023 ж. 19 наурыз – ҚР Парламенті Мәжілісі мен мәслихаттарына кезектен тыс сайлауды бақылау үшін поляк парламентшілерінің (Сейм депутаттары А.Помаска, Б.Бартущ, сенаторлар К.Клейна және Р.Довгань) сапары.
2023 ж. 15 қазан – ҚР Парламенті Сенатының депутаты С.Мәкежановтың ПР-дағы парламенттік сайлауды бақылау үшін сапары.
Сауда-экономикалық ынтымақтастық
2022 ж. елдер арасындағы тауар айналымы 1,358 млрд. долл. құрады. 2023 ж.– 1 229,4 млн. долл. (экспорт – 530,5 млн.долл., импорт – 698,9 млн.долл). Көрсеткіштердің төмендеуі көлік-логистикалық байланыстардың бұзылуымен және қазақстандық көмірсутектер экспортының қысқаруымен түсіндіріледі.
Экономикалық бағыттағы елдер арасындағы өзара әрекеттестіктің негізгі тетігі – Сауда-экономикалық ынтымақтастық жөніндегі үкіметаралық комиссия болып табылады. ҮАК тең төрағалары: Қазақстан тарапынан – Сыртқы істер министрінің орынбасары Р.Василенко, поляк тарапынан – Үкіметтің ауысуына байланысты өкіл әлі тағайындалған жоқ.
Осы уақытқа дейін ҮАК 9 отырысы өткізілді (2006 ж. 20 сәуір – Варшава, 2009 ж. 2 қазан – Астана, 2011 ж. 20-22 маусым – Варшава, 2012 ж. 17 қыркүйек – Астана, 2013 ж. 28 қазан – Варшава, 2014 ж. 21 қараша – Астана, 2016 ж. 14 сәуір – Варшава, 2018 ж. 20 маусым Астана, 2023 ж. 14-16 маусым – Варшава).
2021 және 2023 жж. Варшавада екі бизнес-форум ұйымдастырылды, оған ҚР және ПР-дың 400-ден астам бизнесмендері қатысты. Жалпы сомасы 500 млн. еуродан асатын уағдаластықтарға қол жеткізілді.
Мәдени-гуманитарлық ынтымақтастық
2016 ж. 6 маусымнан бастап білім беру саласындағы ынтымақтастық туралы үкіметаралық келісім қолданылады. Варшава университетінде қазақ тілі оқытылады. «Отандастар қоры» КЕАҚ-тың қолдауымен 2023 ж. қаңтардан бастап Польшада Қазақстаннан келгендер үшін тегін қазақ тілі курстары өткізіледі.
2021 ж. 25 қарашада Слупск қаласындағы Померан академиясында Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 30 жылдығына арналған «Абай: философия, поэтика, рецептия» атты III Халықаралық Абай оқулары өтті.
2021 ж. 10 желтоқсанда Быдгощ қаласында Қазақ мәдениеті фестивалі өткізілді.
2021 ж. 12 желтоқсанда «Radiodimash.pl» радиостанцияда Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 30 жылдығына арналған Қазақстан күні өтті.
2022 ж. 6 маусымда Белосток қаласында қазақстан-поляк қатынастарының тарихы бойынша бірлескен ғылыми зерттеулер жүргізу мақсатында «Тарих мәселелері жөніндегі Қазақстан-Польша комиссиясын құру туралы» актіге қол қою рәсімі ұйымдастырылды.
2022 ж. 9-10 маусымда Слупск қаласындағы Померания академиясында А.Байтұрсынұлының 150 жылдық мерейтойына орайластырылған «Абай оқулары: Қазақстан мәдениетінің тарихы мен болашағы» атты IV Халықаралық ғылыми семинары өткізілді.
2022 ж. 12 қазанда Варшавада А.Байтұрсынұлының 150 жылдығына және «Алаш» қозғалысына арналған «дөңгелек үстел» ұйымдастырылды.
2022 ж. 22 қазанда Варшавада Азия және Тынық мұхиты мұражайы алаңында Қазақстан «Орталық Азия мәдениеті фестивалінде» таныстырылды.
2023 ж. 18 мамырда Гданьск қаласында тарих мәселелері жөніндегі бірлескен комиссияның 3-ші отырысы өтті. Іс-шара аясында «Қазақстандағы ашаршылық. Тарихтың белгісіз беттері» атты көрме Гданьск қаласындағы Екінші дүниежүзілік соғыс мұражайының аумағында ашылды.
2023 ж. 26 мамырда Слупск қаласында мерейтойлық V «Абай оқулары» өткізілді.
2023 ж. 28 мамырда Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Е.Даутовтың жетекшілігімен «Астана Опера» камералық хоры Белостоктағы ең көне және ең беделді рухани музыка фестивалі – 42-ші Халықаралық «Хайнувка» фестивалінде бірінші орынды иеленді.
2023 ж. 24 мамырда Астанада Семей қаласындағы Шәкәрім атындағы университет базасында Быдгощ экономика университетінің филиалын ашу туралы келісімге қол қойылды.
2023 ж. тамызда «Хабар» агенттігі делегациясының Польшаға сапары өтті. Сапардың мақсаты – жазушы-журналист, қазақ әдебиетінің детективтік жанрының негізін қалаушы, Екінші дүниежүзілік соғысқа қатысушы Кемел Тоқаевтың 100 жылдығына арналған деректі өмірбаяндық фильм түсіруді ұйымдастыру.
2023 ж. 10-13 қазанда Польша мұсылман діни одағының Жоғары мұсылман алқасының төрағасы, Польша мүфтиі Т.Миськевичтің Қазақстанға сапары өтті.
Жалпы мәлімет
1992 жылғы 23 наурызда Қазақстан Республикасы мен Мажарстан арасында дипломатиялық қатынастар орнатылды.
1993 жылғы наурызда Мажарстанның Қазақстандағы Елшілігі ашылды.
1993 жылғы қыркүйекте Қазақстан Республикасының Мажарстандағы Елшілігі ашылды.
2019 жылғы 30 қыркүйектен бастап Қазақстан Республикасының Мажарстандағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Жәнібек Әбдрашов.
2022 жылғы қаңтардан бастап Мажарстанның Қазақстан Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі О.Рона.
Жоғары деңгейдегі байланыстар:
Қазақстан президенттері Мажарстанға екі рет барды (Н. Назарбаевтың 1994 жылғы желтоқсанда ЕҚЫҰ Сыртқы істер министрлері кеңесі аясындағы ресми сапары, сондай-ақ 2007 жылғы 22-23 қарашадағы мемлекеттік сапары.).
Мажарстан президенттері Қазақстан Республикасына екі рет келді (1997 жылғы 3-4 қарашада А.Генцтің ресми сапары өтті; П.Шмидт 2010 жылғы 1-2 желтоқсанда Астанада өткен ЕҚЫҰ Саммитінің жұмысына қатысты).
Қазақстанның премьер-министрлері Мажарстанға екі рет барды (2005 жылғы мамырда, 2014 жылғы 3-4 маусымдағы ресми сапар).
Мажарстанның премьер-министрлері Қазақстан Республикасына бес рет келді (1995 жылғы наурызда Д.Хорн және В.Орбан – 2012 жылғы 3-4 мамыр, 2015 жылғы 31 наурыз – 2 сәуір, 2019 жылғы 23-24 сәуірде және 2023 жылғы 2-3 қараша).
Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлері Мажарстанға бес рет барды (2013 жылғы 17-19 қараша және 2014 жылғы 28 қаңтарда Е. Ыдырысов ресми сапармен, 2018 жылғы 27 ақпан - 1 наурызда ресми сапармен Қ. Әбдірахманов, 8-9 қазан, 2020 ж. М. Тілеубердінің ресми сапары және 2023 жылғы 19-21 қарашада М. Нұртілеудің ресми сапары).
Мажарстанның Сыртқы Істер және Сауда министрі П.Сийярто Қазақстан Республикасына ресми және жұмыс сапарымен алты рет келді (2015 жылғы 19-20 ақпан, 2017 жылғы 26 маусым, 2018 жылғы 12 қазан, 2021 жылғы 6 сәуір, мамыр. 3, 2022 ж. және 2-3 қараша 2023 ж.).
Парламентаралық ынтымақтастық
ҚР Парламенті Мәжілісінің төрағалары Мажарстанға үш рет барды (1997 жылғы қарашада М.Оспанов, 2008 жылғы желтоқсанда Ө. Мұхамеджанов және 2014 жылғы 19-21 қазанда К. Жақыпов).
Мажарстан Мемлекеттік жиналысының төрағалары Қазақстанға үш рет келді (К.Сили 2007 ж. мамырда және Л. Кевер 2013 ж. 23-25 қазан және 2019 ж. 23-24 қыркүйек). Мемлекеттік жиналыс төрағасының орынбасары Ш.Лежактың Астанаға сапары (21 қазан 2022 ж.).
ҚР Парламентінің екі палатасында да Мажарстанмен ынтымақтастық жөніндегі топтар жұмыс істейді. Мажарстанның Мемлекеттік жиналысында Қазақстанмен достық тобы жұмыс істейді (қазақстан тарапынан ҚР Парламенті Сенатының депутаты О.Перепечина және ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты С.Егізбаев; Мажарстан тарапынан Мажарстанның Қаржы министрі М.Варга), және 2007, 2013, 2017 және 2019 жылдары Қазақстанға келген делегациялар.
2021 жылғы 17 қыркүйекте онлайн-форматта «Қазақстан – Мажарстан» ынтымақтастық жөніндегі парламентаралық топ мүшелерінің отырысы өтті.
2022 жылғы 1 желтоқсанда Мажарстанның Мемлекеттік жиналысында «Қазақстан – Мажарстан» парламентаралық ынтымақтастық тобының отырысы өтті.
Сауда-экономикалық ынтымақтастық
Қазақстан мен Мажарстан арасындағы тауар айналымы 2023 жылды қорытындысы бойынша 187,5 млн. АҚШ долларын құрады, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 8,9% - ға жоғары (172,2 млн. АҚШ доллар). Қазақстаннан Мажарстанға Экспорт 2023 қорытындысы бойынша 56,9% - ға төмендеп, 4,7 млн. АҚШ долларын құрады.
Мажарстаннан Қазақстанға Импорт 2023 қорытындысы бойынша
13,3% - ға өсіп, 182,8 млн. АҚШ долларын құрады.
2008 жылы Экономикалық ынтымақтастық жөніндегі Қазақстан-Мажарстан үкіметаралық комиссиясы құрылды. Бүгінгі күні Экономикалық ынтымақтастық жөніндегі үкіметаралық комиссияның 8 отырысы өткізілді (соңғы отырыс 2023 жылғы 27 қаңтарда Будапештте өтті). Комиссияның төрағалары: Қазақстан тарапынан – Ұлттық экономика министрі А.Қуантыров, Мажарстан тарапынан – қаржы министрі М.Варга.
2012 жылы Қазақстан-Мажарстан Іскерлік кеңесі құрылды, оның тең төрағалары «Kazenergy» қауымдастығы төрағасының орынбасары Д.Сәрсенов және «L.A.C. Holding» бас директоры Л. Хорват (іскерлік кеңестің 8-ші отырысы 2023 жылғы 26 қаңтарда Будапештте өтті) болып табылады.
2015 жылы Қазақстан-Мажарстан Стратегиялық кеңесін құру бойынша өзара түсіністік туралы Меморандумға қол қойылды, тең төрағалар-ҚР Сыртқы істер министрі М. Нұртілеу және Мажарстанның Қаржы министрі М. Варга (соңғы, 6-шы отырыс 2023 жылғы 20 қарашада Будапештте өтті).
Мәдени-гуманитарлық ынтымақтастық
Екі ел арасында тығыз тарихи байланыстармен қамтылған. Себебі қазіргі Мажарстан аумағында XIII ғасырдың бірінші жартысында Торғай даласынан қоныс аударған қыпшақ тайпаларының ұрпақтары өмір сүруде.
Қазақ және мажар ғалымдары ортақ тарихи түбімізді зерттеуге өзара мүдделілік танытуда. Мажарстандағы қыпшақтардың және Қазақстандағы мадьярлардың қоныстандыру тарихын зерттеу бойынша бірлескен археологиялық зерттеулер жүргізілуде.
2013 жылғы 19 қарашада қол қойылған ҚР Білім және ғылым министрлігі мен Мажарстанның адами ресурстар министрлігі арасындағы Білім және ғылым саласындағы ынтымақтастық туралы Келісім шеңберінде Қазақстанның жоғары оқу орындары жетекші мажар университеттерімен тығыз ынтымақтастықты жүзеге асыруда. Яғни жыл сайын қазақстандық азаматтары «Стипендиум Хунгарикум» бағдарламасы шегінде Мажарстанның жоғары оқу орындарында 250 грантқа ие болуда.
Бүгінгі күнде екі елдің өнер қайраткерлері, ғалымдары мен спортшылары Қазақстан мен Мажарстанда өткізілетін түрлі мәдени және спорттық іс-шараларға белсенді қатысуда.
2014 жылғы 2-3 маусымда Будапештте «Астана» көшесі мен Абай Құнанбайұлының бюсті, ал 2021 жылғы 26 тамызда ҚР Тәуелсіздігінің 30 жылдығының аясында «Лакителек» халық институтында қазақ ақыны және ағартушысы Абай Құнанбайұлының бюсті ашылды.
2022 жылғы 26 қазанда Қазақстан мен Мажарстан арасындағы дипломатиялық қатынастардың орнағанына 30 жыл толуына орай «Қазақстан-Мажарстан достығына 30 жыл» мерейтойлық маркасының тұсаукесері өтті.
2023 жылы «Арнау» және «Тұран» этно-фольклорлық ансамбльдерінің, сондай-ақ Д.Нұрпейісова атындағы қазақ халық аспаптары академиялық оркестрінің концерттері өткізілді. Қазақстандық суретшілер Н.Лигай мен Г.Тәтібаеваның шығармашылық жұмыстары Мажарстандағы Берекфюрдтің 27-ші халықаралық көркемөнер көрмесінде ұсынылды.
Сонымен қатар, Будапештте «Қазақ хандығы: Алтын тақ» және «Өліара» атты екі картинаның кино көрсетілімдері өтті.
Жалпы, мәдени-гуманитарлық байланыстар белсенді дамып келеді. Бұған екі халықтың тарихи жақындығы мен ұлттық мәдениет пен дәстүрді жаңғыртуға деген ұмтылысы ықпал етіп отыр.