Президент Қ. Тоқаев әйелдердің құқықтары мен балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған заңдарға қол қойды
2024 жылғы 15 сәуірде – Астана, Қазақстан – Президент Қасым-Жомарт Тоқаев «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне әйелдердің құқықтары мен балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері бойынша өзгертулер мен толықтырулар енгізу туралы» мен «Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне әйелдердің құқықтары мен балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының заңдарын қабылдады. Бұл заңдар әйелдер мен балаларды қорғауды күшейтеді. Қазақстан Парламенті Сенаты 21 ақпанда Қазақстан парламентінің төменгі палатасы – Мәжіліс мақұлдағаннан кейін 11 сәуірде Заң қабылдады. Бұл заң Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы аймағында әйелдер мен балаларды қорғаудың жаңа шараларын енгізген алғашқы заң болды.
Заң Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың нұсқауларына сәйкес Бала құқықтары жөніндегі уәкілмен, Парламент депутаттарымен және түрлі мемлекеттік органдармен бірлесіп әзірленді. Заң осал жағдайға тап болған адамдарды қолдау және зорлық-зомбылық жағдайларының алдын алу үшін сенімді инфрақұрылым құруға ерекше назар аудара отырып, бүкіл Қазақстан бойынша отбасылар мен балалардың қауіпсіздік деңгейін арттыруға бағытталған.
Әйелдер мен балаларға қатысты кез келген зорлық-зомбылық әрекеттері үшін жауапкершілікті күшейтетін, отбасы институтын нығайтатын және кәмелетке толмағандардың қауіпсіздігін арттыратын нормалар енгізілді. Атап айтқанда, денсаулыққа қасақана жеңіл зиян келтіргені және ұрғаны үшін қылмыстық жауапкершілік енгізілді. Сонымен қатар, денсаулыққа қасақана орташа және ауыр зиян келтіргені үшін жауапкершілік күшейтілді.
Қылмыстық жауапкершілік енді өзін-өзі өлтіруге итермелейтіндерге немесе оған көмектесетіндерге, сондай-ақ оны жасауға ықпал ететіндерге қолданылады. Сонымен қатар, 16 жасқа толмаған адамдарға жыныстық қысым көрсеткені үшін қылмыстық жауапкершілік жүктеледі. Кәмелетке толмағандарды ұрлау және заңсыз бас бостандығынан айыру жазалары айтарлықтай күшейтілді, бұл жастарды қорғауға деген үлкен міндеттемені көрсетеді. Сонымен қатар, алғаш рет кәмелетке толмағандарды қорлау, соның ішінде кибербуллинг үшін әкімшілік жауапкершілік белгіленді. Білім беру ортасындағы балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін оқу орындары енді кәмелетке толмағандар жасаған немесе оларға қатысты кез келген құқыққа қайшы әрекеттер туралы Құқық қорғау органдарына дереу хабарлауға міндетті. Сонымен қатар, 16 жасқа дейінгі балаларды қоғамдық көлікте қорғау үшін оларды жол ақысын төлемегені үшін мәжбүрлеп отырғызуға тыйым салатын жаңа ереже енгізілді.
Сонымен қатар, отбасы және әйелдер мен балалардың құқықтарын қорғау мәселелерімен айналысатын байланыс орталығының жұмысы үшін құқықтық негіздер құрылды. Енді мемлекеттік органдар орталықпен ынтымақтасып, оны азаматтардың өтініштеріне реакция туралы хабардар етуі тиіс. Сонымен қатар, тұрмыстық зорлық-зомбылық құрбандарына арнайы қызмет көрсететін отбасын қолдау орталықтарын құру туралы заңдар қабылданды.
Президент Қ. Тоқаев тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы күрес жөніндегі құқықтық шараларды күшейтудің белсенді жақтаушысы болып табылады, ол наурыз айында өткен Ұлттық құрылтайдың үшінші отырысында тағы да басты әлеуметтік проблемалардың бірі деп атады. Президент Қ. Тоқаев 2022 жылғы 16 наурызда және 2023 жылғы 1 қыркүйекте Қазақстан халқына Жолдауында әйелдер мен балаларға қатысты зорлық-зомбылық үшін жазаны қатаңдату туралы директиваларды жариялады. Президенттің бұл мәселемен күресуге деген ұмтылысы Үкіметтің азаматтардың негізгі құқықтарын қорғауға деген ұмтылысын көрсететін жаңа заңнаманың ережелерінде көрінеді.
Заң Қазақстанның әлеуметтік әділеттілікке және әйелдер мен балаларды қорғауға ұмтылуындағы маңызды қадамды білдіреді.