29 тамыз - Ядролық сынақтарға қарсы халықаралық іс-қимыл күні

2009 жылғы 18 маусымда Семей ядролық полигонындағы сынақтардың тоқтатылуының 20 жылдығына арналған салтанатты іс-шарада, сондай-ақ 2009 жылғы 1 шілдеде Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшылардың III Съезінің ашылуында ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев 29 тамызды Дүниежүзілік ядролық қарудан бас тарту күні деп жариялау туралы бастама көтерді.

Қазақстан 1991 жылы тәуелсіздік алғаннан кейін өзінің қиратушы күші бойынша Кеңес Одағынан мұраға қалған әлемдегі төртінші ядролық қару арсеналынан бас тартты және 1991 жылғы 29 тамызда ірі Семей ядролық сынақ полигонын жапты, бұл таратпау режимін нығайтуға қосқан ең маңызды үлес болды.

Ұзақ келісу процесінің нәтижесінде БҰҰ БА бірінші комитетінің қарауына «Ядролық сынақтарға қарсы халықаралық іс-қимыл күні» Қарарының жобасы енгізілді. Қарардың тең авторлары 26 мемлекет болды.

2009 жылғы 2 желтоқсанда БҰҰ БА-ның 29 тамызды «Ядролық сынақтарға қарсы халықаралық іс-қимыл күні» деп жариялау туралы қарары қабылданды, оған сәйкес жыл сайын әлемге ядролық сынақтардың қорқынышты салдарлары туралы еске салуға және болашақта олардың қайта басталуына жол бермеуге бағытталған іс-шаралар өткізілетін болады. Бұл халықаралық қоғамдастықтың Семей полигонының 29 тамыз, ресми жабылу күнінің маңыздылығын мойындауы болып табылады, бұл өз кезегінде Қазақстан үшін ғана емес, бүкіл адамзат үшін тарихи маңызы бар.

Қарарда барлық мүше мемлекеттерге, БҰҰ жүйесіне, азаматтық қоғамға, ғылыми ортаға, БАҚ-қа және жекелеген адамдарға ядролық сынақтарға қарсы халықаралық іс-қимыл күнін, оның ішінде ақпараттық-ағартушылық жұмыстың барлық элементтерін пайдалана отырып, тиісті түрде атап өтуге шақырылған.

«Ядролық сынақтарға қарсы халықаралық іс-қимыл күні» алғаш рет 2010 жылы өткізілді. Содан бері жыл сайын бұл күн бүкіл әлемде симпозиумдар, конференциялар, көрмелер, конкурстар, жарияланымдар, академиялық институттардағы дәрістер, ақпараттық бағдарламалар және басқа да іс-шараларды қоса алғанда, түрлі іс-шаралар өткізумен атап өтіледі. Біріккен Ұлттар Ұйымында жыл сайын осы күнге арналған іс-шаралар өткізіледі.