Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқына Жолдауын жариялады

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев бүгін «Жасанды интеллект дәуіріндегі Қазақстан: өзекті мәселелер және оны түбегейлі цифрлық өзгерістер арқылы шешу» атты Қазақстан халқына жыл сайынғы Жолдауын жариялады. Мемлекет басшысы цифрлық трансформацияға, инвестицияларды жаңғыртуға, жаһандық желіге қосылуға және институционалдық жаңартуға бағытталған өршіл реформалар бағдарламасын ұсынды.

Жолдаудың негізінде Қазақстанның жасанды интеллект дәуірінде көшбасшы болуға деген шешімі жатыр. Президент Қ.Тоқаев жасанды интеллект және цифрлық даму жөніндегі жаңа министрліктің құрылғанын жариялады, оны Премьер-министрдің орынбасары деңгейіндегі басшысы басқарады. Жаңа ведомство Қазақстанның "үш жыл ішінде толық цифрлық елге" көшу үрдісін басқарады. Президент жасанды интеллект, үлкен деректер және платформалық экономиканы қамтитын кешенді цифрлық кодексті ертерек қабылдауға шақырды және Үкіметке жасанды интеллекттің экономиканың барлық салаларына толық интеграциялануын қамтамасыз етуді тапсырды.

"Жасанды интеллект енді абстрактты ұғым емес", - деді Тоқаев. "Бұл қазірдің өзінде адамдардың, әсіресе жастардың дүниетанымы мен мінез-құлқына әсер етеді. Біз бұл шындыққа дайын болуымыз керек. Қазақстанда бұл трансформацияны қабылдаудан басқа балама жоқ". Ол сондай-ақ қаржылық инновациялар туралы сөз қозғап, стратегиялық крипто резервін құру үшін мемлекеттік цифрлық активтер қорын құруды жариялады және финтехті ынталандыру және нарықтың жаңа қатысушыларын тарту үшін жыл соңына дейін жаңа банк туралы заңын қабылдауға шақырды.

Президент цифрлық қайта құрулармен қатар инвестициялар мен экономиканы жаңғыртуға да баса назар аударды. Ол шамадан тыс бюрократия тиімділікке нұқсан келтіретінін атап өтіп, Қазақстанда инвестициялар тарту жүйесін жаңартуға шақырды. "Инвестицияларды тарту - бұл жаңа тәсілдерді қажет ететін басымдық", - дей келе ол Премьер-министр бұл процесті бақылауға тікелей жауапты екенін атап өтті. Қ.Тоқаев сонымен қатар жергілікті билік органдарын экономикалық көрсеткіштері үшін жауапкершілікке тарту үшін өңірлердің инвестициялық тартымдылық индексін енгізуді ұсынды және Ұлттық қордың рөлін қайта қарастыруға шақырды. "Қордың ресурстары нарықтық әлеуеті жоғары перспективалы жобаларды қаржыландыру үшін тиімді пайдаланылуы керек", - деді ол.

Көлік және логистика маңызды орын алады, өйткені Қазақстан Еуропа мен Азия арасындағы өмірлік маңызды көпір ретіндегі рөлін нығайтуды жалғастыруда. Тоқаев "Шығыс–Батыс дәлізі үшін ерекше маңызы бар" деп сипаттаған Достық-Мойынты темір жолының құрылысы жақын арада аяқталатынын жариялады және басқа да негізгі теміржол желілерінде уақтылы ілгерілеуге уәде берді. Ол қазан айына дейін жеке операторларға кедендік және логистикалық инфрақұрылымға тең автоматтандырылған қол жеткізуді қамтамасыз ететін Smart Cargo бірыңғай цифрлық кедендік-логистикалық платформасы іске қосылуының қажеттігін мәлімдеді. Авиация саласында ол шетелдік серіктестермен ұлттық жүк тасымалдаушысын құру және жаңа әуежайларды жаһандық логистикалық тізбектерге біріктіру туралы ұсыныспен нығайтылған Қазақстанның Еуразиялық кеңістіктегі жетекші хаб болуға деген стратегиялық ұмтылысын растады.

Сыртқы саясат саласында Президент Қ.Тоқаев теңгерімділік пен сындарлы өзара іс-қимылдың маңыздылығын атап өтіп, Қазақстанның көпвекторлы бағытын растады. Ол жақында өткен жоғары деңгейдегі саммиттердің нәтижелерін, соның ішінде Аляскадағы Ресей-Америка диалогын және Әзербайжан мен Армения арасындағы бейбіт күш-жігерді құптап, Қазақстанның Қытаймен, Түркиямен, Орталық Азия елдерімен, Еуропалық Одақпен және Америка Құрама Штаттарымен өсіп келе жатқан серіктестігін атап өтті. Мемлекет басшысы Біріккен Ұлттар Ұйымын, атап айтқанда оның Қауіпсіздік Кеңесін реформалау қажеттілігін атап өтті. "БҰҰ-ның әлі де баламасы жоқ, - деді ол, - бірақ реформа, ең алдымен, оның негізгі органы-Қауіпсіздік Кеңесін реформалау пісіп жетілді". Ол БҰҰ Бас Ассамблеясының Нью-Йорктегі алдағы сессиясы барысында Қазақстанның жаһандық реформаға көзқарасын білдіретінін айтты.

Президент сонымен қатар ұзақ мерзімді саяси салдары болатын ірі институционалдық реформа жүргізуді ұсынды. Ол бір палаталы парламентке көшуді ұсынды және бұл мәселе 2027 жылы ұлттық референдумда шешілудің тиістілігі атап өтілді. Қ.Тоқаев бұл процесс ашық және консультативтік сипатта болуы керек деп талап етті: "Мен осындай тағдырлы мәселелер бойынша халықпен ашық диалог жүргізу қажет екеніне сенімдімін. Сонда ғана біз әділ және күшті Қазақстанды құру жолымен алға жылжи аламыз".

Президент сондай-ақ ауқымды ұлттық басымдықтарды белгіледі. Оларға Алатау қаласына жаңа инновациялық орталық ретінде ерекше мәртебе беру, жыл соңына қарай жаңа құрылыс кодексін қабылдау, жер ресурстарының бірыңғай цифрлық картасын құру және азық-түлік қауіпсіздігі мен су ресурстарын басқару саласындағы ұзақ мерзімді стратегияларды іске асыру жатады. Ол Арал теңізін қалпына келтіруді жалғастыруға, Каспий теңізін сақтау бойынша бірлескен күш-жігерге және озық су үнемдеу технологияларын жедел пайдалануға шақырды. Әлеуметтік саясат саласында Қ.Тоқаев зейнетақыны нығайту, денсаулық сақтауды кеңейту және қаржылық сауаттылықты арттыру жөніндегі шаралармен қатар тұрақтылық пен әділдікті қамтамасыз ету үшін Қазақстандағы жәрдемақылардың кең жүйесін реформалауға шақырды. Ол сондай-ақ жасанды интеллектті мектеп бағдарламаларына интеграциялау және ауыл оқушыларына цифрлық оқытуды кеңейту бағдарламаларын бөліп көрсете отырып, келесі ұрпақты жасанды интеллект дәуіріне дайындаудағы білімнің рөлін атап өтті.

Президент Қ.Тоқаев өз сөзін қорытындылай келе, Қазақстандағы жаһандық өзгерістердің негізі болып табылатын заңның, тәртіп пен патриотизмнің біріктіруші қағидаттарын атап өтті. "Егер біздің халқымыз біртұтас болса және ішкі жағдай тұрақты болса, біз барлық қиындықтарды еңсеріп, кез келген сынақтарға төтеп береміз", - деді Мемлекет басшысы.