Ахмет Байтұрсынов (Ахмет Байтұрсынұлы) (28.01.1873 – 08.12.1938) – қазақ мемлекеттік қайраткері, ғалым, ағартушы, ақын, публицист, қазақ жазуын реформалаушы, қазақ тіл білімі мен әдебиеттанудың негізін қалаушы, 20 ғасырдың басында ұлт-азаттық қозғалыс жетекшілерінің бірі.
1895-1909 жылдары Ақтөбе мен Қостанайда орыс-қазақ мектептерінде мұғалім болып, Қарқаралыда қала мектебін басқарған.
А.Байтұрсыновтың саяси қызметі 1905 жылы басталды. Ол 14 500 адам қол қойған Қарқаралы петициясының авторларының бірі. Құжатта жергілікті өзін-өзі басқару және сот мәселелері; Халыққа білім беру жүйесіндегі өзгерістер; діни сенім мен дін бостандығы; газет шығару, баспахана ашу; жаңа заңдар қабылдау мәселелері көтерілген.
1909 жылдың 1 шілдесінде Байтұрсынов автономдық өзін-өзі басқару идеяларын таратқаны, орыстар мен қазақтар арасында ұлттық араздықты қоздырғаны үшін айыпталып тұтқындалып, Семей түрмесіне қамалды. Патша өкіметі оны Қазақстаннан жіберуді ұйғарды.
А.Байтұрсынұлы Орынборда 1910 жылдың 9 наурызынан 1917 жылдың аяғына дейін тұрды. Әлихан Бөкейхановпен және Міржақып Дулатовпен бірге Байтұрсынов "қазақ" атты алғашқы жалпыұлттық газетті шығарды, онда ең жақсы жерлерді орыс қоныс аударушы шаруаларына беруге қарсы шықты, көшпелі ауылдардың отырықшы өмір салтына асықпай көшуінен сақтады, жаңа егіншілік пен мал шаруашылығын енгізді. халық бірлігі мен белсенді саяси күреске шақырған әдістер сауаттылық пен мәдени деңгейді арттырды.
1916 жылдың қаңтар айында А.Байтұрсынов Мемлекеттік думаның Мұсылман фракциясының отырысына қатысты.
Байтұрсынов халықтың ақпан және қазан төңкерістеріне қатынасы туралы өз көзқарасын тұжырымдады: "қазақтар Ақпан төңкерісін қаншалықты түсінсе, олар Қазан төңкерісін соншалықты түсінбеді. Қазақтар алғашқысын тура қабылдап, қуанышпен қабылдады, өйткені ол оларды патша өкіметінің қанауынан және езгісінен құтқарды, және оларда өзін-өзі басқару туралы бұрыннан келе жатқан арманы нығайды". Байтұрсыновтың Қазан төңкерісіне деген қазақ халқының салиқалы көзқарасын қоғамда капиталистік қатынастар мен қоғамның тиісті таптық топтарының болмауымен түсіндіруге болады.
Байтұрсынов, Бөкейханов және Дулатов - "Алаш" партиясы мен Алашорда үкіметінің негізін қалаушылар, Қазақ ұлттық мемлекеттік идеясының "әкелері".
1919 жылдың наурыз айында Байтұрсынов Кеңес үкіметімен келіссөздер жүргізу үшін Мәскеуге жіберілді. Сол жылдың шілдесінде ол Халық Комиссарлар Кеңесі төрағасының орынбасары болып тағайындалды.
1920 жылы Байтұрсынов Владимир Ленинге хат жазып, онда Қазақстандағы Кеңес өкіметінің алғашқы қадамдарын қатты сынға алды. Қазревком құрамында Қазақстан мен Ресей арасындағы шекараны белгілеуге белсенді қатысты.
1920 ж. Сәуірде Байтұрсынов РКП(б) мүшелігіне өтініш береді, бірақ 1921 ж.большевиктермен келіспеушілік салдарынан партиядан шығады. 1920-1921 жылдары-ҚазАССР ағарту халық комиссары. 1922-1925 жылдары Қазақстан Халық комиссариатының ғылыми-әдеби комиссиясын басқарды. Мемлекеттік қызметпен қатар Байтұрсынов педагогикалық қызметпен айналысты: 1921-1928 жылдары Халық оқу орындарында қазақ тілі мен әдебиетінен, мәдениет тарихынан сабақ берді.
1929 жылы 2 маусымда Алматыда Алаш Орданың басқа мүшелерімен бірге Байтұрсынов тұтқындалып, Мәскеу Бутыр түрмесіне ауыстырылды. 1930 жылы 4 сәуірде оған контрреволюциялық қызметі, қазақ даласындағы қарулы көтерілісті дайындағаны үшін айып тағылды. Байтұрсынов өлім жазасына кесілді.
1931 жылы ақпанда үкім 10 жылға, 1932 жылы қарашада Архангельскке 3 жылға ауыстырылды.