Қазақстан Республикасының Президенті Қ.Тоқаев Қазақстан халқына жыл сайынғы Жолдауын жариялады
Президент Қасым-Жомарт Тоқаев 8 қыркүйекте «Жасанды интеллект дәуіріндегі Қазақстан: өзекті мәселелер және оны түбегейлі цифрлық өзгерістер арқылы шешу» атты Қазақстан халқына жыл сайынғы Жолдауын жариялады. Мемлекет басшысы Цифрлық трансформацияға, инвестициялық жаңғыртуға, жаһандық өзара байланысқа және институционалдық жаңаруға бағытталған өршіл реформалар бағдарламасын ұсынды.
Жолдаудың негізінде Қазақстанның жасанды интеллект дәуірінде көшбасшы болуға деген шешімі жатыр. Президент Тоқаев вице-премьер-министр деңгейіндегі маман басқаратын жаңа жасанды интеллект және цифрлық даму министрлігінің құрылатынын жариялады. Жаңа орган Қазақстанның «үш жыл ішінде жаппай цифрлық ел» деп атанатын елге көшуін басқарады. Президент жасанды интеллект, үлкен деректер және платформалық экономиканы қамтитын кешенді цифрлық кодексті ертерек қабылдауға шақырды және Үкіметке жасанды интеллекттің экономиканың барлық секторларына толық интеграциялануын қамтамасыз етуді тапсырды.
«Жасанды интеллект енді абстрактілі ұғым емес», – деді Тоқаев. «Бұл қазірдің өзінде адамдардың, әсіресе жастардың дүниетанымы мен мінез-құлқына әсер етеді. Біз бұл шындыққа дайын болуымыз керек. Қазақстанда бұл трансформацияны қабылдаудан басқа таңдау жоқ». Сондай-ақ ол стратегиялық криптовалюта резервін қалыптастыру үшін мемлекеттік цифрлық активтер қорын құру туралы жариялады, қаржы технологияларын ынталандыру, нарыққа жаңа қатысушыларды тарту үшін жыл соңына дейін Банктер туралы жаңа заң қабылдауға шақыру арқылы қаржылық инновацияның маңыздылығын атап өтті.
Цифрлық трансформациямен қатар Президент инвестициялар мен экономикалық жаңғыртуға ерекше назар аударды. Ол шамадан тыс бюрократия тиімділікке нұқсан келтіретінін атап өтіп, Қазақстанда инвестициялар тарту жүйесін жаңартуға шақырды. «Инвестицияларды тарту –бұл жаңа тәсілдерді қажет ететін басымдық», – дей отырып, Премьер-Министр бұл процеске тікелей жауапты екенін атап өтті. Тоқаев, сондай-ақ, жергілікті билік органдарының экономикалық қызметінің нәтижелері үшін есеп беруін қамтамасыз ету үшін өңірлік инвестициялық тартымдылық индексін енгізуді ұсынды және Ұлттық қордың рөлін қайта қарастыруға шақырды. «Қордың ресурстары нарықтық әлеуеті жоғары перспективалы жобаларды қаржыландыру үшін ақылды түрде пайдаланылуы керек», – деді ол.
Көлік және логистика Қазақстанның Еуропа мен Азия арасындағы өмірлік маңызды көпір рөлін одан әрі нығайту контекстінде көрнекті орын алады. Тоқаев «Шығыс – Батыс дәлізі үшін ерекше маңызы бар» деп атаған Достық – Мойынты екі жолды темір жолының құрылысы жақын арада аяқталатынын жариялады және басқа да негізгі теміржол маршруттарында уақтылы ілгерілеуді қамтамасыз етуге уәде берді. Ол қазан айына дейін жеке операторларға кедендік және логистикалық инфрақұрылымға автоматтандырылған қол жетімділікті қамтамасыз ететін бірыңғай Smart Cargo цифрлық кедендік-логистикалық платформасы іске қосылуы керек деп мәлімдеді.
Авиация саласында Тоқаев шетелдік серіктестермен бірлесіп Ұлттық жүк тасымалдаушысын құру және жаңа әуежайларды жаһандық логистикалық тізбектерге интеграциялау туралы ұсыныспен расталған Қазақстанның Еуразиялық кеңістіктегі жетекші көлік торабы болуға деген стратегиялық амбициясын растады.
Сыртқы саясат мәселелерінде Президент Тоқаев теңгерімділік пен сындарлы өзара іс-қимылдың маңыздылығын атап өтіп, Қазақстанның көпвекторлы тәсілін растады. Ол жақында өткен жоғары деңгейдегі саммиттердің нәтижелерін, соның ішінде Аляскадағы Ресей-Америка диалогын және Әзірбайжан мен Армения арасындағы бейбіт күш-жігерді құптап, Қазақстанның Қытаймен, Түркиямен, Орталық Азия елдерімен, Еуропалық Одақпен және АҚШ-пен нығайып келе жатқан әріптестігін атап өтті. Алға қарап, ол Біріккен Ұлттар Ұйымын, әсіресе Қауіпсіздік Кеңесін реформалау қажеттілігін атап өтті. «БҰҰ-ның әлі де баламасы жоқ», - деді ол, «бірақ реформа әлдеқашан кешіктірілді, ең алдымен оның негізгі органы – Қауіпсіздік Кеңесі». Ол БҰҰ Бас Ассамблеясының Нью-Йорктегі алдағы сессиясында жаһандық реформа мәселелері бойынша Қазақстанның ұстанымын білдіретінін айтты.
Президент ұзақ мерзімді саяси салдары болатын ауқымды институционалдық реформа жүргізуді ұсынды. Ол 2027 жылы бүкілхалықтық референдумда осы мәселені шеше отырып, бір палаталы Парламентке көшуді ұсынды. Тоқаев бұл үдеріс ашық әрі консультативтік болуы тиіс екенін атап өтті: «Мен осындай тағдырлы мәселелер бойынша халықпен ашық диалог жүргізу қажет екеніне сенімдімін. Сонда ғана бәріміз бір ел болып, Әділетті және Қуатты Қазақстанды құру жолында тағы бір маңызды қадам жасаймыз».
Сонымен қатар Президент кеңірек ұлттық басымдықтарды белгіледі. Олар Алатау қаласына жаңа инновациялық орталық ретінде ерекше мәртебе беруді, жыл соңына дейін Жаңа Құрылыс кодексін қабылдауды, жер ресурстарының бірыңғай цифрлық картасын құруды және азық-түлік қауіпсіздігі мен су ресурстарын басқарудың ұзақ мерзімді стратегияларын іске асыруды қамтиды. Ол Арал теңізін одан әрі қалпына келтіруге, Каспий теңізін сақтау бойынша бірлескен күш-жігерге және озық су үнемдеу технологияларын жедел енгізуге шақырды.
Әлеуметтік саясатта Тоқаев тұрақтылық пен әділдікті қамтамасыз ету үшін Қазақстанның көтерілген жеңілдіктер жүйесін реформалауға, сондай-ақ зейнетақы жүйесін нығайту, денсаулық сақтауды дамыту және қаржылық сауаттылықты арттыру жөніндегі шараларға шақырды. Сондай-ақ, ол жасанды интеллект дәуіріне келесі ұрпақты дайындаудағы білімнің рөлін атап өтті. Әсіресе жасанды интеллектті мектеп бағдарламаларына интеграциялау және ауыл оқушылары үшін цифрлық оқытуды дамыту бағдарламаларын атап өтті.
Президент Тоқаев өз сөзін аяқтай отырып, Қазақстандағы жаһандық өзгерістер жағдайындағы Заңның, тәртіп пен патриотизмнің біріктіруші қағидаттарын атап өтті. «Егер біздің халқымыз біртұтас болса, ішкі жағдай тұрақты болса, біз барлық қиындықтарды өтеміз, кез - келген сынақты жеңеміз», - деді ол.
Толығырақ akorda.kz