Қазақстан Президенті Қ.К.Тоқаев Шетелдік инвесторлар кеңесінің 37-ші пленарлық отырысын өткізді
2025 жылғы 24 маусымда Астанада Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың төрағалығымен Шетелдік инвесторлар кеңесінің 37-пленарлық отырысы өтті. Кеңес – Қазақстан мен халықаралық серіктестері арасындағы стратегиялық диалогтың негізгі алаңы болып табылады және елдің ашықтық, реформалар және экономикалық әртараптандыруға берік бейілдігін растайды.
Биылғы отырыста жаһандық экономикалық белгісіздік, сыртқы күйзелістер жағдайында Қазақстанның тұрақтылығы және шетелдік инвестицияларды тарту мен қорғау басымдықтары талқыланды.
Іс-шарада Еуропалық қайта құру және даму банкінің президенті Одиль Рено-Бассо, ҚР Индустрия және құрылыс министрі Ерсайын Нағаспайұлы, Шетелдік инвесторлар кеңесі қауымдастығының Төрағасы Ерлан Досымбеков, Азия даму банкінің вице-президенті Бхаргава Дасгупта, VEON тобының бас директоры Каан Терзиоглу, Қытай ұлттық мұнай корпорациясының вице-президенті Чжан Даовэй және Alstom компаниясының Африка, Таяу Шығыс және Орталық Азия бойынша президенті Мартин Вожур сөз сөйледі.
Стратегиялық реформалар және инвестициялық ахуал
Тұрақты өсім: Қазақстан экономикасы 2025 жылдың алғашқы бес айында 6%-ға өсті. Бұл өсімге көлік, логистика, құрылыс, сауда, тау-кен өндірісі және өңдеу өнеркәсібі әсер етті
Инвестициялық штаб-пәтер: Үкімет құны 70 млрд АҚШ долларын құрайтын 137 инвестициялық жобаның мәселесін шешіп, жүйелі кедергілерді жою үшін 140 заңнамалық түзетуді бастады.
Инвесторларды қорғау: Жаңа «Прокурорлық сүзгі» енгізілді – Бас прокуратураның алдын ала мақұлдауынсыз тексерулер, сот процестері немесе шектеулер жүргізілмейді.
Бір терезе қызметтері: Ұлттық цифрлық инвестициялық платформа іске қосылды – инвесторларға барлық мемлекеттік қызметтерді бір цифрлық портал арқылы алу мүмкіндігі берілді.
Салық реформасы: Жаңа Салық кодексі Сенатқа енгізілді. Ол жергілікті өндірушілерге арналған мақсатты жеңілдіктер мен қосылған құны жоғары экспорттаушыларға қолдауды қарастырады.
Өнеркәсіп және минералды секторды дамыту
Тау-кен саласы – тірек бағыт: Қазақстан бұл салада ашық әрі инвесторларға қолайлы заңнамалық негізді сақтап отыр. Бұл Rio Tinto, Fortescue, Ivanhoe, First Quantum және Tech Resources сынды ірі халықаралық компанияларды тартуға мүмкіндік берді.
Құндылықты арттыру ынталандырулары: Президент Қ.Тоқаев жаңа Салық кодексінде шикізатты ел ішінде өңдеуді ынталандыруға бағытталған роялти жүйесін енгізетінін хабарлады.
Компаниялармен ынтымақтастық: Қ.Тоқаев теміржол саласындағы индустриялық жетістіктерді атап өтті. Wabtec, Alstom және Stadler компаниялары өндірісті жергіліктендіріп үлгерді. Alstom сервистік орталықтар салып, 2028 жылға дейін жаңа буын локомотивтерін шығармақ. Wabtec 200 млн АҚШ долларына баламалы отынмен жүретін жылжымалы құрамға инвестиция құюда. Stadler Rail жылына 100 жолаушы вагонын шығаратын зауыт салды.
Стратегиялық рөл: Қазақстан жаһандық маңызды минералдар жеткізу тізбегінде жетекші рөлге ұмтылады, бұл үшін елдің бай ресурстық базасы мен құқықтық реформалар негіз болады.
Көлік және инфрақұрылымды жаңғырту
Темір жол мен автожолдарды кеңейту: 2029 жылға дейін Қазақстан 11 000 км теміржолды қайта жаңғыртуды және 5 000 км жаңа автожол салуды жоспарлап отыр.
Теміржол дәлізін дамыту: 2025 жылы Достық–Мойынты учаскесінде 830 км жаңа теміржол желісі іске қосылып, өткізу қабілеті бес есеге артады. Қазіргі уақытта Дарбаза–Мақтаарал, Бақты–Аягөз, Мойынты–Қызылжар және Алтынкөл–Жетіген бағыттары да дамытылуда.
Автожол құрылысы: 2024 жылы пайдалануға берілген ірі жолдар – Талдықорған–Өскемен, Қарағанды–Алматы және Ақтөбе–Атырау–Астрахань бағыттары. Бұл жолдар желісіне қосымша 1600 км қосты.
Әуежай терминалдары: Алматы, Қызылорда және Шымкент қалаларында жаңа халықаралық терминалдар ашылып, жолаушылар өткізу қабілеті алты есеге артты.
Ауыл шаруашылығы әлеуеті
Жаһандық рейтинг: Қазақстан егістік жер көлемі бойынша әлемде
6-орында және астық экспорттаушылардың үздік ондығына кіреді.
Агроинвестициялық жетістіктер: PepsiCo, Fufeng Group және Dalian Hesheng сынды компаниялар жергілікті ауыл шаруашылығы өнімдеріне тұрақты сұраныс қалыптастырып, заманауи агротехнологияларды енгізуге көмектесіп жатыр.
Цифрлық экономика және ЖИ
Цифрландыру көшбасшылығы: Қазақстан цифрландыру бойынша әлемде алғашқы 30 елдің қатарына кіреді (БҰҰ рейтингі). 2018 жылдан бері Astana Халықаралық Қаржы Орталығында тіркелген финтех-компаниялардың саны төрт есе өсті, бүгінде олардың саны 4 000-нан асты.
АХҚО танылуы: АХҚО Шығыс Еуропа мен Орталық Азияда 1-орында (Global Financial Centres Index) және жасыл және цифрлық қаржы саласында өңірлік көшбасшы.
Финтех дамуы: Қазақстандағы транзакциялардың 89%-дан астамы қолма-қол ақшасыз жүзеге асырылады, ал мобильді банкингті пайдалану төрт жылда 460%-ға өсті.
CryptoCity бастамасы: Қазақстан криптовалюталарды күнделікті транзакцияларға пайдалануға болатын CryptoCity сынақ аймағын іске қосуды жоспарлап отыр.
ЖИ дамыту: Қ.Тоқаев Жасанды Интеллект Қазақстанның болашақ экономикалық өсімі, бәсекеге қабілеттілігі және цифрлық егемендігі үшін аса маңызды екенін атап өтті.
Президент Тоқаевтың ЕҚДБ президенті Одиль Рено-Бассо ханыммен кездесуі
Президент Қ.Тоқаев ЕҚДБ президенті Одиль Рено-Бассо ханыммен кездесіп, шағын және орта бизнесті дамыту, энергетика және ауыл шаруашылығы салаларындағы жетістіктерді атап өтті.
Жасыл трансформацияны қолдау: Тоқаев Қазақстанның «жасыл» күн тәртібіне сай жобаларға ЕҚДБ-ның бірлесіп қаржы құю ниетін құптады.
Инфрақұрылымдық инвестициялар: Рено-Бассо 234 км Ақтөбе–Үлғайсын автожолы жобасына қаржыландыру бекітілгенін растады.
Инвестициялар көлемі: 2024 жылы ЕҚДБ-ның Қазақстанға құйған инвестициялары 2023 жылмен салыстырғанда үш есеге артып, шамамен 1 млрд еуроны құрады.
Болашақ ынтымақтастық: ЕҚДБ Қазақстанның көлік инфрақұрылымын жетілдіру және энергетиканы жаңғырту ісіне қолдау көрсетуге дайын екенін білдірді.
Президент Қ.Тоқаевтың ірі компания басшыларымен кездесулері
Wabtec әріптестігі: Президент Тоқаев Wabtec президенті және бас директоры Рафаэль Сантанамен кездесті. Компания Қазақстан теміржол саласына 230 млн АҚШ долларынан астам инвестиция салған. Қ.Тоқаев келешекте жаңа буын локомотивтерін шығару, сервистік орталықтар ашу және жергіліктендіруді кеңейту бағытында ынтымақтастықты тереңдетуге мүдделілік білдірді.
Philip Morris кездесуі: Тоқаев Philip Morris International компаниясының ТМД және Орталық Азия бойынша президенті Марко Мариоттимен кездесіп, компанияның орнықты даму, инновациялар және салық түсімдеріндегі рөлін атап өтті.
Citi Bank ынтымақтастығы: Citi Bank бас директоры Дэвид Ливингстоунмен кездесуде Қ.Тоқаев банктың Қазақстандағы 30 жылдық табысты қызметін жоғары бағалап, стратегиялық жобалар мен ШОБ қолдауын жалғастыруды ұсынды.
Glencore серіктестігі: Президент Қ.Тоқаев Glencore бас директоры Гэри Нейглмен де кездесіп, тау-кен, металлургия және энергетика салаларындағы бірлескен жобаларды талқылады.