Президент Тоқаев Конституцияға түзетулер қабылдау бойынша 5 маусымда референдум өтетіні туралы хабарлады
Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев өзінің конституциялық реформа жөніндегі халыққа Жолдауында 2022 жылғы 5 маусымда Конституцияға өзгерістер мен толықтырулар қабылдау бойынша жалпымемлекеттік референдум өткізу туралы Жарлыққа қол қойғанын мәлімдеді. Ол – «Конституцияға түзетулер біздің еліміз үшін өте маңызды. Өзгерістер оның бабтарының үштен біріне әсер етеді. Сондықтан мен бұл мәселені республикалық референдумға шығаруды ұсындым, өйткені мұндай ауқымды өзгерістер халықтың ерік білдіруі негізінде жүргізілуге тиіс» – деп мәлімдеді.
Президенттің айтуынша, конституциялық түзетулер жобасы бойынша референдум елдің демократиялық қағидаттарға берік ұстанымын көрсетіп, «бұл әрбір азаматқа Қазақстанның болашағын айқындайтын тарихи оқиғаға тікелей қатысуға мүмкіндік береді» деп қосты.
Мемлекет басшысы конституциялық реформа «суперпрезиденттік» басқару нысанынан ықпалды Парламенті мен есеп беретін үкіметі бар президенттік республикаға түпкілікті көшуді қамтитын мемлекеттің бүкіл моделін жан-жақты трансформациялауға бағытталғанын атап өтті, бұл Президент өкілеттігін шектеуге әкеп соғады. Бұдан басқа, конституциялық реформа биліктің өкілді тармағын едәуір күшейтеді, тежемелік әрі тепе-теңдік жүйесін күшейтеді және мәслихаттардың (жергілікті өкілді органдардың) тәуелсіздігін арттырады. Бұдан басқа, Мәжіліс пен өңірлік мәслихаттар депутаттарын сайлаудың аралас мажоритарлық-тепе-тең үлгісін енгізу сайлаушылардың көзқарастары мен пікірлерінің барлық спектрін неғұрлым толық қамтуға мүмкіндік береді. Түзетулердің бір бөлімі Конституциялық сот құру, Адам құқықтары жөніндегі уәкіл мәртебесін конституциялық деңгейде бекіту және өлім жазасына толық тыйым салу арқылы адам құқықтарын қорғауды одан әрі күшейтуге ықпал ететін болады.
Президент Тоқаев бастамаларды қорытындылай келе, «Конституциялық реформа еліміздің дамуындағы жаңа кезеңді белгілейді» деп атап өтті.
Өзінің телевизиялық Жолдауын аяқтай отырып, Президент барлығын «еліміздің болашағы үшін, болашақ ұрпақ үшін» референдумына белсенді қатысуға шақырып, «біз бірге жаңа Қазақстан, Әділетті Қазақстан құрамыз!» - деді.
Анықтама:
2022 жылғы 16 наурызда Президент Тоқаев маңызды саяси реформалар мен Қазақстандағы саяси процестерді демократияландыру жөніндегі ұсыныстар қамтылған ұлтқа Жолдау жасады. Оларды тиімді іске асыру үшін Конституцияға өзгерістер мен толықтырулар енгізу талап етілді, демек, конституциялық реформа қажет болды. Конституцияға түзетулер жобасын дайындау үшін арнайы жұмыс тобы құрылды, оның құрамына көрнекті ғалым-заңгерлер, сарапшылар мен уәкілетті органдардың өкілдері кірді. Барлық ұсыныстар егжей-тегжейлі қаралғаннан кейін түзетулер жобасы Конституциялық Кеңеске жіберіліп, оның Конституция ережелеріне сәйкестігі туралы қорытындысы алынды. Енді түзетулер 2022 жылғы 5 маусымдағы референдумда қоғамдық дауыс беруге шығарылады.