ЮНИСЕФ: Балаларға инвестиция салу арқылы Қазақстан ЖІӨ-сін 14%-ға арттыра алады
26 қарашада Алматыда таныстырылған ЮНИСЕФ-тің «2050 буын: Орталық Азия» атты жаңа өңірлік есебіне сәйкес, балалардың білім, денсаулық және әлеуметтік әл-ауқатына инвестицияны күшейту арқылы Қазақстан 2050 жылға қарай ЖІӨ-сін 14%-ға дейін арттыра алады.
Талдау көрсеткендей, жұмыс істемейтін 100 ересек адамға 62 адамның келетін жүктеме коэффициенті бар Қазақстандағы қолайлы демографиялық құрылым ұзақ мерзімді экономикалық өсуді жеделдетуге бірегей мүмкіндік береді.
UNICEF сарапшылары жастар санының көп болуы және оның өсуі елге келесі буын экономикасын жоғары бәсекеге қабілетті етуге мүмкіндік беретінін атап көрсетеді.
Білім сапасы және даму мүмкіндіктері
Есепке сәйкес, білім сапасын жақсарту адам капиталын арттырудың ең тиімді стратегияларының бірі болып табылады. Жоғары оқуға қабылдау көрсеткіштеріне қарамастан, PISA-2022 бағалауы бойынша 15 жастағы қазақстандықтардың тек 36%-ы оқудың негізгі деңгейіне жеткен.
Есеп оқу нәтижелерін жақсартуға, ерте балалық шақ білім беруге қолжетімділікті кеңейтуге және мұғалімдердің кәсіби дамуына одан әрі инвестиция салуға басымдық беруді ұсынады. Сарапшылардың айтуынша, бұл шаралар болашақ ұрпақтың ұзақ мерзімді экономикалық үлесін айтарлықтай арттырады.
Мықты еңбек нарығы
Қазақстанның еңбек нарығының көрсеткіштері тұрақты болып отыр. Ресми жұмыссыздық деңгейі 3,8%-ды құрайды, бұл Орталық Азиядағы ең төмен көрсеткіштердің бірі, ал білім, жұмыспен қамту немесе даярлықтан тыс қалған жастардың үлесі 6,5%-ды құрайды.
ЮНИСЕФ жастарды жұмыспен қамту бағдарламаларын кеңейту, кәсіпкерлік мүмкіндіктерін ұлғайту және инновацияға бағытталған дағдыларды дамыту Қазақстандағы демографиялық артықшылықтарды одан әрі тиімді пайдалануға мүмкіндік беретінін атап көрсетеді.
Денсаулық сақтау жүйесі және жетілдіру бағыттары
Қазақстан ана мен бала өлімінің төмен деңгейін сақтап келеді, бұл елді өңірлік көшбасшылар қатарына қояды. Алайда ЮНИСЕФ алғашқы медициналық-санитариялық көмек сапасын, әсіресе балалардың тамақтану саласындағы қызметті нығайту қажеттігін ерекше атап көрсетеді.
Бойының баяу өсуі (8 %) және арықтау (3,1 %) көрсеткіштері климат пен әлеуметтік мәселелердің өзгеруі жағдайында қосымша назар аударуды қажет етеді.
Ұлттық өсім стратегиясы
Қазақстандағы UNICEF өкілі Рашед Мустафа Сарвардың айтуынша, Қазақстанда адам капиталын нығайтуға зор мүмкіндіктер бар.
«Осы жетістіктер берік негіз қалыптастырады, ал алдағы қадамдар елдің демографиялық әлеуетін толық ашуға мүмкіндік береді. Балаларға салынған стратегиялық инвестициялар тек әлеуметтік саясат қана емес, тұрақты экономикалық өсімнің қуатты қозғаушы күші», – деді ол.
ЮНИСЕФ «Қазақстан балалары 2026–2030» ұлттық бағдарламасын іске асыруда және Орталық Азияда балалар мен жастарды дамытуға арналған инновациялық шешімдер бойынша өңірлік ынтымақтастықты тереңдетуде Қазақстанда қолдау көрсетуге дайын екенін тағы да растады.