Женевада Ядролық сынақтарға қарсы халықаралық күн атап өтілді

Женева, 2025 жылғы 29 тамыз - Қазақстанның Женевадағы БҰҰ бөлімшесі жанындағы Тұрақты өкілдігі Парламентарийлер ядролық қаруды таратпау және қарусыздану үшін ұйымымен бірлесіп және Маршалл аралдары Тұрақты өкілдігінің, сондай-ақ Базель бейбітшілік офисі, Дүниежүзілік болашақ кеңесі және Жастар бірлестігінің қолдауымен БҰҰ Ұлттар сарайында Ядролық сынақтарға қарсы халықаралық күнге арналған іс-шара өткізді.

Жиылысқа дипломаттар, парламентшілер және азаматтық қоғам өкілдері қатысып, ядролық сынақтардың жойқын салдарын, ядролық қарудың адамгершілікке жатпайтын сипатын және жаһандық қарусыздану қажеттілігін талқылады. Спикерлер Ядролық қаруды таратпау туралы шарт (ЯҚТШ), Ядролық сынақтарға жан-жақты тыйым салу туралы шарт (ЯҚТШ) және Ядролық қаруға тыйым салу туралы шарт (ЯҚТШ) сияқты халықаралық шарттар бойынша міндеттемелерді қозғады.

Женевадағы БҰҰ бөлімшесі жанындағы Қазақстанның Тұрақты өкілі Е.Әлімбаев өз сөзінде 29 тамыз ядролық сынақтардың халықтың денсаулығы, қоршаған орта және мәдени мұраға гуманитарлық зардаптары туралы еске салатын ерекше күн екенін атап өтті. Қазақ дипломаты «Невада-Семей» антиядролық қозғалысы мен Қазақстан халқының еркімен бастау алған Семей сынақ полигонының жабылуын 1996 жылы ЯСЖТШ-ның қабылдануына ықпал еткен маңызды кезең ретінде атап өтті. Елші Әлімбаев Қазақстанның ядролық қарусызданудағы көшбасшы ретіндегі рөлін атап өтіп, Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың мұндай қайғылы оқиғалар ешқашан қайталанбауы үшін жаһандық ынтымақтастыққа үндеу салатынын атап өтті.

Іс-шараға Женевадағы БҰҰ жанындағы Маршалл аралдарының Тұрақты өкілі Дорин ДеБрум; БҰҰ қарусыздану басқармасы Женева кеңсесінің басшысы Мелани Режимбал; Initiatives pour le Désarmement Nucléaire ұйымының президенті генерал Бернард Норлен және вице-президенті Марк Фино, сондай-ақ Парламентаралық одақтың жетекші сарапшысы Лоранс Марзал мен Жастар бірлестігінің үйлестірушісі Натия Ниношвили қатысты. Жиынды Парламентарийлер ядролық қаруды таратпау және қарусыздану үшін ұйымының жаһандық үйлестірушісі Алин Вар жүргізді.

2009 жылы БҰҰ Бас Ассамблеясы бірауыздан мақұлдаған Ядролық сынақтарға қарсы халықаралық күн ядролық сынақтардың жойқын салдары және ядролық қарусыз бейбітшілікке жету үшін оларды тоқтату қажеттілігі туралы жаһандық хабардарлықты арттыруға ықпал етеді. 2025 жылы бұл іс-шара Хиросима мен Нагасакидегі жарылыстардың 80-жылдығына орайластырылған қосымша маңызға ие болады.