«Рухани жаңғыру» бағдарламасын жүзеге асыру аясында Қазақстанның заманауи театр өнері

Бүгін Орталық коммуникациялар қызметінің алаңында «Болашаққа бағдар – рухани жаңғыру» бағдарламасын іске асыру шеңберінде театрлар қызметін жетілдіруге арналған баспасөз мәслихаты өткізілді.

Аталмыш саланың жағдайы, оны дамыту және жетілдіру туралы баспасөз мәслихатында «Астана Опера» Мемлекеттік опера және балет театры директорының бірінші орынбасары АЛЬПИЕВ Төлеубек, Құдыс Қожамияров атындағы мемлекеттік академиялық ұйғыр музыкалық комедия театрының көркемдік жетекшісі, ҚР халық әртісі АХМАДИЕВ Мұрат, Н. Сац атындағы Мемлекеттік академиялық орыс балалар мен жасөспірімдер театрының директоры ГОРОБЕЦ Надежда.

Мәдениет қазақстандықтардың жаңа ұрпағын қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Елбасы өзінің сөзінде мәдениет ұлттың генетикалық коды деп атады. Қазақ театрлары ел дамуына және оның әлемнің 30 үздік еліне кіруіне маңызды үлес қосады.

Бүгінгі таңда елде 52 мемлекеттік театр және әртүрлі бағыттағы 10-нан астам жеке театр бар. 9 республикалық театр Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігіне, 43 аймақтық театр - жергілікті атқарушы органдар құзыретіне қарайды. Тәуелсіздік жылдары елімізде 19 жаңа театр ашылды, 6 театрға арнайы  ғимарат (Орал, Қарағанды, Астана, Қостанай, Өскемен, Шымкент) салынды. Жергілікті әкімдіктердің қолдауымен өңірлердегі бірнеше театрға жаңа ғимараттар салу жоспарланып отыр.

Мәдениет және өнер ұйымдарының, соның ішінде театрлардың жұмысын жетілдіру мақсатында Министрлік 2015 жылы репертуар саясаты атты жаңа бөлім құрды.

Театр өнерін дәріптеу және қолдау мақсатында Министрлік республикалық және халықаралық театр фестивальдерін өткізеді: жыл сайынғы Республикалық драма театрлар фестивалі, Орталық Азия халықаралық театр фестивалі, «Ортеке» Халықаралық қуыршақ театрларының фестивалі, Қазақстан ұлттық (этникалық) театрларының республикалық фестивалі. Фестивальдар өңірлерде өткізіледі. Фестиваль қойылымдарының көрсетілімдері тегін негізде жүргізіледі. Фестиваль бағдарламасында сонымен қатар қойылымдарды, семинарларды, шеберлік сабақтарын, көрермендер шығармашылығын жасаушылармен кездесулер ашық талқыланады. Шығармашылық ұжымдар тәжірибе алмасу үшін барлық жағдайды жасайды.

Қ. Қожамияров атындағы мемлекеттік академиялық ұйғыр театрының көркемдік жетекшісі ретінде ОКҚ-нің баспасөз конференциясы барысында, ҚР халық әртісі Мұрат Ахмадиев, ұйғыр музыкалық драма театры, шын мәнінде республиканың көпұлтты театр палитрасы бөлігі болып табылатын ұйғыр халқының театр мен музыкалық мәдениетінің орталығы болып табылатын атап өтті.

«Қазақстан тәуелсіздігінің 26 жыл ішінде Ұйғыр театры жоғары кәсіби деңгейге қол жеткізді және республикамыздың үлкен театрларының армиясымен бірге болды. Оған дәлел Ұйғыр театрына Қазақстан Республикасы Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Тәуелсіздіктің 25 жылдығына» «Академиялық» мәртебесін беру туралы тапсырмасы айқын көрініс», - деді Мұрат Ахмадиев.

Театрдың негізі - драмалық труппа. Ұйғыр театры өзінің барлық қойылымдарында азаматтық көзқарастың жоғары деңгейін растайды, көрерменге гуманизм идеяларын, адамға деген сүйіспеншілікті жеткізеді. Театрда У. Шекспирдің және қазіргі авторлар сияқты әлемдік деңгейдегі классиктердің шығармалары қойылған. Оның көрерменін орыс және әлемдік классиктердің үздік туындыларымен таныстыра отырып, Ұйғыр театры сонымен бірге өзінің ұлттық драмасын қалыптастырады.

«Театр өзінің театрлық алуан түрлілігімен өте маңызды және өте танымал. Балалар театры - бұл азаматтық позицияны қалыптастыру, руханилықты тәрбиелеу үшін өте нәзік құрал», - деді Н. Сац атындағы Мемлекеттік академиялық орыс балалар мен жасөспірімдер театрының директоры Горобец Надежда.

«Балалар, жас көрермендер әлемді мейірімділік пен сүйіспеншілікпен басқаратынын, ар-ұжданымен өмір сүру керек екенін, әрқайсысы өз іс-әрекеттеріне жауапты болуы керек екенін, әлсіздерге көмектесу керек екенін білуі керек. Және, мысалы, Евгений Шварцтың «Шатырда өмір сүретін Карлсон», Уильямс Гибсонның «Киім қуыршағы», Александр Гриннің «Скарлет парусы» сияқты қойылымдар, біз балаларға ғана емес, сонымен бірге ересектерге де арнап қоямыз. Өйткені, жастар театры белгілі бір дәрежеде отбасылық театр болып есептеледі», - дейді Надежда Горобец.

Қазақстандық театр өнерінің қайраткерлері ұлттық және классикалық театр өнерін шетелге танымал етуге үлкен үлес қосуда. Шетелде өткізілетін беделді халықаралық фестивальдар мен байқауларға қатысып, лауреаттар мен дипломдарға ие болып келеді.

Біздің өнерпаздарды шетелдік өнерпаздар танымал әлемдік қойылымдарға шақыруда. Опера театрларының әртістері ТҮРКСОЙ халықаралық жобаларына бірнеше рет қатысты.

«Астана Опера» мемлекеттік опера және балет театры директорының бірінші орынбасары Төлеубек Әлпиевтің айтуынша театр Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің қолдауымен «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламасының аясында «Әлемдегі заманауи қазақстандық мәдениет» жобасын жүзеге асыруға белсенді қатысуда.

Бүгінгі күні «Астана Опера» - қазақстандық мәдениеттің қайнар бұлағы. Өз кезеңінде үздік отандық өнерпаздар мен әлемдік музыкалық өнер жұлдыздары өнер көрсетеді, атақты театрлардың шығармашылық ұжымдары турларды орындайды. Репертуарда ұлттық және әлемдік классиктердің туындылары да бар. Жыл сайын жанкүйерлердің ыстық ықыласы тек Қазақстан да ғана емес шетелде де өсіп келеді.                  

2017 жылы елеулі оқиғалар болды: 10 және 11 ақпан - Евгений Брусиловскийдің «Қыз Жібек» операсы, 28 және 28 сәуір – Жюля Масненің әуенімен «Манон» балеті, 17,18 және 19 қарашадағы - Жорж Бизет операсының «Кармен» операсы. 21 шілдеде Еуразия кеңістігінде алғаш рет танымал маэстро, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Алан Бөрібаевтың жетекшілігімен Густав Меллердің №8 симфониясы («Симфония тысячи участников») орындалды. Концертке 1200 қатысушы қатысты.