Жолданымдарды қарастырудың әкімшілік рәсімдері
Жолданымдар - жеке және заңды тұлғалардың өз құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғаудың маңызды институттарының бірі.
Қазақстан Республикасының Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексіне сәйкес, әкімшілік рәсім шеңберінде азаматтардың мемлекеттік органдарға және билігі бар басқа да субъектілерге жолданымдары қаралады. Мемлекет әкімшілік рәсімге де бастамашы бола алады. Рәсімнің екі түрі қарастырылған: әдеттегі және оңайлатылған.
Әдеттегі рәсім адам өз құқықтарын іске асыруға немесе өз мүдделерін қорғауға жүгінген кезде қолданылады: лицензия алу, жер учаскесін алу, тексеру жүргізу және т. б.
Оңайлатылған рәсім хабарламаларды, ұсыныстарды, үн қосуларды және сұрау салуларды қарау жағдайларына қолданылады.
Жолданым кез келген мемлекеттік органға да, әкімшілік орган деп аталатын билік өкілеттіктері берілген кез келген субъектіге де берілуі мүмкін.
Жолданымдар әкімшілік актіге немесе әкімшілік іс-әрекет жасауға да берілуі мүмкін. Әкімшілік актілерге билік өкілеттіктерін білдіруге байланысты барлығы (мемлекеттік тіркеу, рұқсат беру), ал әкімшілік әрекеттерге ақпарат беру, санитарлық өңдеу және т.б. жатады.
ҚР Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексі адамдарға бейнеконференцбайланыс немесе бейнеөтініш арқылы ауызша немесе жазбаша нысанда жолданым беруге мүмкіндік береді.
Жаңа заңнамалық актінің қолайлы сипаты ретінде жолданымды қарау кезінде әкімшілік орган келіп түскен құжаттарда қамтылғандармен шектеліп қана қоймай, материалдарды жинау және зерттеу бойынша күш-жігер жұмсауға міндетті екенін атап өткен жөн.
Әкімшілік орган әкімшілік рәсімге қатысушыға әкімшілік іс бойынша алдын ала шешімге өз ұстанымын білдіруге мүмкіндік беруге міндетті, ол туралы Әкімшілік рәсімге қатысушы алдын ала, бірақ әкімшілік акт қабылданғанға дейін үш жұмыс күнінен кешіктірмей хабардар етіледі.
Шағым әкімшілік актінің қабылданғаны немесе әкімшілік әрекеттің (әрекетсіздіктің) жасалғаны туралы белгілі болған күннен бастап үш айдан кешіктірілмей беріледі. Жолданымды қараудың жалпы мерзімі-келіп түскен күннен бастап 15 жұмыс күні. Бұл мерзім екі айға дейін ұзартылуы мүмкін.
Егер әкімшілік рәсімге қатысушы әкімшілік актімен немесе әкімшілік әрекетімен келіспесе, ол жоғары тұрған органға немесе лауазымды адамға шағым бере алады.