Ішкі мемлекеттік аудит департаментінің миссиясы - қаржы операциялары саласындағы бұзушылықтарды анықтау
Қаржылық бақылаудың даму және қалыптасу тарихы Қазақстан Республикасының тәуелсіздік алған кезеңінен басталды, бірнеше рет қайта құрылған, атауларын өзгерткен, дегенмен өз функцияларында үлкен құқықтарға ие болды. Кез келген нысанда мемлекеттік қаржылық бақылау органдары адал миссияны, яғни қаржылық операциялар саласындағы бұзушылықтарды анықтауды орындады.
Кезең-кезеңмен қайта құрылып, жаңа мақсаттар мен міндеттер анықталды және қаржылық бақылау анағұрлым кең ауқымда жетілдіріліп отырды. Олардың ішінде маңыздысы - бюджетке түсетін түсімдердің толықтығы, бюджет қаражатын пайдаланудың тиімділігі, бюджет қаражатын мақсатты пайдалану болып табылады.
Қаржылық бақылау комитетінің Астана қаласы бойынша Басқармасы жеке, аумақтық мемлекеттік мекеме ретінде ҚР Үкіметінің 2000 жылғы 1 наурыздағы қаулысымен құрылды. 2000 жылдан 2003 жылға дейін Басқарманы Жайлауов Сайлау Жайлауұлы басқарды. Соңғы 20 жылда қаржылық бақылау мекемесінің басшылары: Ким Виссарион Валерьевич, Түсіпбеков Әміржан Нұрышұлы, Нығматуллин Арын Зайруллаұлы, Молдашев Амандық Тұрсынұлы, Мараджапов Бахтиер Иркинұлы, Әубәкіров Дүйсенбек Қаппарұлы, Нұғманов Амангелді Шайхуллаұлы, Шалкенов Жұмахан Қалмұханұлы, Есдәулетов Ілияс Жандарбекұлы болған. Қазіргі уақытта Департамент басшысы болып Кавкитаев Алмас Кескирович тағайындалған.
2005 жылы Қаржылық бақылау комитетінің Астана қаласы бойынша Басқармасы Астана қаласы бойынша Қаржылық бақылау және мемлекеттік сатып алу басқармасы, 2008 жылы Астана қаласы бойынша Қаржылық бақылау инспекциясы болып қайта құрылды.
Мемлекеттік қаржылық бақылаудың отандық жүйесін дамытудағы айқындаушы тарихи сәт ҚР Президентінің 2012 жылғы 14 желтоқсандағы "Қазақстан-2050 "Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты" атты Қазақстан халқына Жолдауы болып табылады, онда ең озық әлемдік тәжірибе негізінде мемлекеттік аудиттің кешенді жүйесін құру қажеттілігі көзделген. Осылайша, 2016 жылдан бастап қазіргі уақытқа дейін инспекцияның атауы Астана қаласы бойынша ішкі мемлекеттік аудит департаменті болып қайта құрылды.
Мемлекеттік аудит тиімділік, сәйкестік және қаржылық есептілік аудитін қамтиды. Бұл ретте тиімділік аудиті деп тиімділік, үнемділік, өнімділік және нәтижелілік мәніне мемлекеттік аудит объектісінің қызметін бағалау және талдау түсініледі. Ішкі мемлекеттік аудиттің міндеттері мемлекеттік аудит объектісінің тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізуін, мемлекеттік органдардың қызметін ұйымдастырудың ішкі процестерінің тиімділігін, көрсетілетін мемлекеттік қызметтердің сапасын, мемлекет активтерінің сақталуын талдау, бағалау және тексеру болып табылады. Мемлекеттік аудит департаменті мемлекеттік органдардың қаржылық есептілігіне аудит, сәйкестік аудитін жүзеге асырады, сондай-ақ мемлекеттік сатып алуды бұзудың алдын алу мен алдын алудың жаңа элементі болып табылатын камералдық бақылауды жүргізеді.
2022 жылдың өткен кезеңінде Астана қаласы бойынша Ішкі аудит департаменті қаланың 100-ден астам мекемелері мен ұйымдарының қызметіне аудит жүргізді, олардың барысында жекелеген мәселелер бойынша да, тізбе тәртібімен де бюджет қаражатын пайдаланудың заңдылығы қамтылды.
Департаменттің ден қою шараларын уақтылы қабылдауы жұмыстарды орындау, қызметтер көрсету, тауарларды жеткізу және (немесе) анықталған бұзушылықтарды есепке алу бойынша көрсету, нұсқамаларды орындау және кінәлі адамдарды жауапқа тарту арқылы бюджетке өтеуді, қалпына келтіруді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.