Конституциялық Соттың нормативтік қаулысына анықтамалық ақпарат
(2024 жылғы 24 сәуірдегі № 42-НҚ)
Конституциялық Сот адвокаттың қылмыстық іс жүргізу кодексінің (бұдан әрі-ҚІЖК) 340 – бабының үшінші бөлігінің Конституцияға сәйкестігін қарау туралы өтінішін қарады.
Өтініш субъектісінің пікірінше, адвокат бірінші сатыдағы сотқа қаралып отырған істі онымен байланысты басқа қылмыстық іспен байланыстыру және осыған ұқсас факт бойынша басқа адамдарды қылмыстық жауапкершілікке тарту туралы мәселені шешу үшін қылмыстық істі бас сот талқылауы сатысынан алдын ала тыңдау сатысына ауыстыру туралы өтініш берді. Соттар мұндай өтінішті айыптаушы тарап қана бере алады деген дәлелмен қанағаттанудан бас тартты және оның пікірінше, прокурордың аталған ерекше өкілеттіктері барлығының заң алдындағы теңдігі мен сот арқылы қорғалу құқығын бұзады.
Конституциялық сот ҚІЖК-нің бұл бабын қылмыстық заңның басқа нормаларымен өзара байланыста қарау керек деп санайды. Атап айтқанда, соттың қылмыстық қудалау, қорғау және істі шешуі бір-бірінен бөлек және оны әртүрлі субъектілер жүзеге асырады деп Айтады. Қаралатын істі басқа қылмыстық іспен байланыстыру, басқа адамдарды қылмыстық жауапкершілікке тарту мәселелерінде бастаманы айыптау тарапына бекіту объективті факторға байланысты: сотталушының немесе сот қарайтын іс бойынша сотталушы мәртебесінде өтпейтін өзге адамның құқықтық жағдайының ықтимал нашарлауы, сондай-ақ процеске қатысушылардың қылмыстық іс жүргізу құқықтарының бөлінуі. Нақты іс жүргізу шеңберінде кімді және не үшін жауапқа тарту керектігін тек айыптаушы тарап анықтай алады. Бұл ретте ҚІЖК нормалары қорғау тарапының ұстанымын ескеруге мүмкіндік береді.
Конституциялық сот ҚІЖК-нің 340-бабының үшінші бөлігін Конституцияға сәйкес деп таныды.