Бүгін, 2021 жылғы 19 қарашада Тарифтік ведомство басшысының орынбасары, Әдеп жөніндегі уәкіл Асхат Жапсарбайдың төрағалығымен Сыбайлас жемқорлықтың алдын алу және оған төзбеушілік жөніндегі кеңес өтті.
Кеңес Мемлекет басшысының «Жаңа жағдайдағы Қазақстан: іс-қимыл кезеңі» атты Жолдауын іске асыру шеңберінде мемлекеттік басқарудың жаңа моделі және сыбайлас жемқорлықтың алғышарттарын жою бойынша шаралар бөлігінде Комитеттің орталық аппараты мен аумақтық департаменттері қызметкерлері арасында өткізілді.
ТМРК басшысының орынбасары өз сөзін Мемлекет басшысы Қ.К. Тоқаевтың Қазақстан халқына Жолдауында айтылған мемлекеттік қызметшілердің азаматтарға лайықты өмір сүруді қамтамасыз ету, олардың құқықтарын қорғау, заңның үстемдігін нығайту, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті күшейту міндеттері туралы сөздерінен бастады.
Сөз сөйлеу барысында Асхат Жапсарбай ведомство қызметкерлеріне ТМРК-ның Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандартын қолдану қажеттілігі туралы еске салды, оның мақсаты Комитет пен оның аумақтық бөлімшелерінің қызметінде сыбайлас жемқорлық көріністеріне жол бермеу, сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін азайту және болдырмау, құқықтық сауаттылықты арттыру және сыбайлас жемқорлық көріністеріне нөлдік төзімділікті арттыру болып табылады.
Сондай-ақ, 2021 жылдың бірінші жартыжылдығындағы сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін талдау, жаңадан және алғаш рет қабылданған мемлекеттік қызметшілердің арнайы тексеруден өту рәсімдері, мемлекеттік қызметшілердің кірістері мен мүлкі туралы декларацияны жыл сайын тапсыру, мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру ережелерін сақтау және басқа да мәселелер егжей-тегжейлі қозғалды.
ТМРК басшысының орынбасары, сондай-ақ Комитет атына күнделікті келіп түсетін жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау мәселесіне де тоқталды.
«Өтініштерді қарау кезінде заңнаманы басшылыққа алу қажет және әрбір өтініш белгіленген мерзімде жан - жақты қаралуы тиіс», - деп атап өтті Асхат Жапсарбай.
Ол сондай-ақ қызмет алушылар тарапынан мемлекеттік қызметтерді уақтылы және сапасыз көрсетуге шағымдардың болмауы, сондай-ақ ішкі талдау тексеру нәтижелері бойынша, Комитет пен оның департаменттерінің қызметінде сыбайлас жемқорлық тәуекелдерінің болмауы бөлігінде оң динамиканы атап өтті.
Тұрмыстық сыбайлас жемқорлықты барынша азайту мақсатында, Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі мемлекеттік органдармен бірлесіп іске асыратын жалпы республикалық «Адалдық алаңы» атты сыбайлас жемқорлыққа қарсы жобасының жұмыс істеуі қысқаша атап өтілді. «Өз жұмыстарыңызда тұрмыстық сыбайлас жемқорлық пен сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін төмендету бойынша жұмысты жеделдетуді сұраймын», - деді аумақтық департаменттерінің басшыларына төрағаның орынбасары.
Қорытындысында, Асхат Жапсарбай мемлекеттік қызмет, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласындағы заңнаманы және Әдеп кодексін дұрыс қолдану мен зерделеу қызметтегі басымдықтарды дұрыс қоюға және жемқорлық құқық бұзушылықтардың алдын алуға мүмкіндік беретінін атап өтті.
Сондай-ақ, кез келген адам сенім телефонына (ТМРК-ның сайтында көрсетілген) қоңырау шалып, оған Әдеп жөніндегі уәкіл ретінде жүгіне алатынын және қандай да бір қызметкердің лауазымдық өкілеттіктерін теріс пайдалану фактілері туралы хабарлай алатынын тағы да еске салды.
С 2020 года список поставщиков информации в Первое кредитное бюро пополнился субъектами естественных монополий, предоставляющих коммунальные услуги. За этот период они передали в ПКБ данные около 100 тысяч должников.
Обновляются данные раз в 30 дней. Таким образом, формируется определенная дисциплина погашения задолженности по коммунальным услугам, ведь долги за коммунальные услуги, наравне с задолженностью по кредитам, отображаются в кредитной истории граждан, передает inbusiness.kz со ссылкой на ПКБ.
Там отметили, что для финансовых организаций важно учитывать любую информацию о дебиторской задолженности заемщика. Зачастую отличные заемщики имеют долги за коммунальные услуги.
По статистике ПКБ, каждый пятый должник погашает задолженность полностью или частично сразу после отражения информации о долге в кредитном отчете. Коммунальщики используют эту возможность как дополнительный инструмент взыскания задолженности, которая к середине 2021 года уже составляла 15.4 млрд тенге по всей стране и имеет тренды роста.
"Правовая сторона вопроса также урегулирована. Согласно действующему законодательству для субъектов естественных монополий (СЕМ) исключается обязанность получать согласие на предоставление сведений о задолженности в кредитное бюро, а также введено обязательство предоставлять сведения в ПКБ", - отметили в организации.
Первое кредитное бюро рекомендует гражданам хотя бы два раза в год проверять свою кредитную историю. Эта привычка, как минимум, позволит вести мониторинг своего "кредитного здоровья", а также иной задолженности, которая может быть в базах данных поставщиков коммунальных услуг, оказывая существенное влияние на решение кредиторов о выдаче займа.
Дереккөз: https://inbusiness.kz/ru/last/dolgi-za-komuslugi-kak-kredity-otobrazhayutsya-v-istorii-kazahstancev
Белгілі болғандай, «Табиғи монополиялар туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес, «ҚазТрансОйл» АҚ-ы табиғи монополия субъектісі ретінде жыл сайын есепті кезеңнен кейінгі жылдың 1 мамырынан кешіктірмей, ҚР ҰЭМ Табиғи монополияларды реттеу комитетіне бекітілген тарифтік сметаның орындалуы туралы есеп беруге міндетті.
Осылайша, «ҚазТрансОйл» АҚ-ның 2020 жылдың Қазақстан Республикасының ішкі нарығына магистральдық құбыр арқылы мұнай айдау реттеліп көрсетілетін қызметіне тарифтік сметаның орындалуы туралы есепті талдау қорытындысы бойынша, шығындар баптарының уәкілетті орган бекіткен мөлшерлерден бес пайыздан астам орындалмауы анықталды және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қайта қаржыландыру мөлшерлемесін (9,75%) ескере отырып, негізсіз кірістің жалпы сомасы 370 млн.теңгеден астам соманы құрады.
Нәтижесінде, ТМРК-ы ҚҚС-ты есепке алмағанда 1000 км-ге 1 тонна үшін 4 355,57-ден 4328,04 теңгеге дейін төмендете отырып, ҚР ішкі нарығына магистральдық құбыр арқылы мұнай айдау қызметтеріне өтемдік тариф енгізді, онда төмендеу 0,63% - ды құрады.
Сондай-ақ, өз кезегінде, «Табиғи монополиялар туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес табиғи монополия субъектісі бекітілген тарифтік сметаны орындауға міндетті.
Осыған байланысты, тарифтік сметаның іс-шараларын орындамағаны үшін, «ҚазТрансОйл» АҚ-на қатысты Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексінің 164-бабының 4-бөлігі бойынша әкімшілік іс қозғалды. Бұл ретте, аталған құқық бұзушылық үшін айыппұл сомасы 4,6 млн.теңгені құрайды.
Алайда, «ҚазТрансОйл» АҚ-ы Тарифтік ведомствоның шешімімен келіспей, әкімшілік құқық бұзушылық туралы істі қарау туралы өтінішті Нұр-Сұлтан қаласының Әкімшілік құқық бұзушылық жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотына жіберді.
Күз айының бірінші сейсенбісінде, ағымдағы жылғы 2 қарашада коммуналдық көрсетілетін қызметтерді тұтынушылар үшін кезекті қоғамдық қабылдау өтті.
Қоғамдық қабылдау Комитеттің Facebook-тегі парақшасы арқылы көрсетілді.
Қабылдауда ҚР ҰЭМ Табиғи монополияларды реттеу комитеті төрағасының орынбасарлары Нұрлан Жалғасбаев пен Ақан Ташпанов төрағалық етті.
Комитет мамандары газға, суға, жылуға, жарыққа тариф белгілеу бойынша, оның ішінде тарифтердің негізсіз өсуіне жол бермеу мақсатында жүргізіліп жатқан жұмыс туралы, сондай-ақ уақытша өтемдік тарифтердің енгізілуіне байланысты еліміздің бірқатар өңірлерінде төмендетілген тарифтер туралы жаңа ақпаратпен бөлісті.
Каждый год жители городов Казахстана не могут понять, почему тариф на отопление каждый месяц разный. Главный вопрос, который задают люди: «Не обсчитывают ли нас?». Председатель Комитета по регулированию естественных монополий МНЭ РК Асан Дарбаев в интервью ДК рассказал, как формируется тариф на тепло и в каких городах субъекты естественных монополий уже получили по заслугам за сбор лишних денег с населения.
- Асан Кобентаевич, тариф на отопление постоянно меняется с ноября по апрель. Расскажите, пожалуйста, как он может колебаться с учетом температуры воздуха на улице, что влияет на тариф в отопительном сезоне?
– Уровень тарифа на тепловую энергию зависит от уровня затрат, необходимых для производства, транспортировки и снабжения тепловой энергией. Кроме того, его уровень зависит, в первую очередь, от стоимости и от вида топлива (газ, уголь, мазут), в структуре которого он достигает порядка 60%. Соответственно, изменение цен на топливо, а также на его транспортировку влечет существенное изменение тарифа на услуги теплоснабжения.
Так, в северных регионах при производстве тепловой энергии основным видом топлива является уголь. Технологический процесс при производстве тепла в южных регионах рассчитан на использование в качестве топлива мазута и природного газа. Кроме того, тариф на услуги теплоснабжения дифференцируется в зависимости от наличия или отсутствия у потребителя прибора учета тепловой энергии (далее – ОПУТЭ).
При этом стоимость платы за услуги отопления складывается, исходя из квадратуры квартиры и температуры наружного воздуха, в основу которой заложена зависимость объемов потребления тепловой энергии необходимой для отопления 1 кв. м. Соответственно, чем ниже ее градус, тем больше гигакалорий надо для выработки тепла.
Приведу пример. В декабре температура наружного воздуха значительно ниже, чем в ноябре, соответственно для поддержания параметров теплоносителя (в соответствии с установленным температурным режимом) объем потребления тепловой энергии на отопление увеличивается.
Размер платы за тепло при наличии того же самого ОПУТЭ определяется, исходя из ежемесячного показания и утвержденного тарифа. А при отсутствии ОПУТЭ оплата за тепловую энергию производится населением, исходя из нормы потребления тепловой энергии на 1 кв. м, утвержденной местным исполнительным органом, и тарифа на услуги по теплоснабжению для населения, не имеющего приборов учета.
Наличие ОПУТЭ в доме эффективно в первую очередь для самого потребителя, так как позволяет сэкономить на услугах теплоснабжения.
В настоящее время средняя оснащенность ОПУТЭ базовыми субъектами естественных монополий в городах республиканского и областного значения составляет около 74%. Оснащенность свыше 90% в Нур-Султане (АО «Астана-Теплотранзит», 99%), Западно-Казахстанской области (Уральск, АО «Жайыктеплоэнерго», 100%), Карагандинской области (Караганда, ТОО «Теплотранзит Караганда», 94%).
В соответствии с Законом РК «Об обеспечении единства измерения», счетчики подвергаются поверке, которая осуществляется государственной метрологической службой, а также метрологическими службами юрлиц, аккредитованных на данный вид деятельности, 1 раз в 4-5 лет в зависимости от типа прибора учета.
Таким образом, призываем потребителей, сообща с КСК, либо ОСИ или ПТ, проводить поверку приборов учета своевременно, в целях экономии своих же средств – в жилых домах, у которых истек срок поверки приборов учета, в настоящее время оплата производится по утвержденной норме потребления (утверждается местными исполнительными органами), что выше по сравнению с оплатой, которая производилась, исходя из ежемесячных показаний общедомовых приборов учета.
– Почему в двух одинаковых домах в одном городе в одном месяце плата на отопление может отличаться в 2 раза (условно, в доме А 44 тг/кв., а в доме Б 78 тг/кв.)? С чем это связано?
– Следует отметить, что в соответствии с законодательством Республики Казахстан о естественных монополиях, тариф на услуги теплоснабжения дифференцируется в зависимости от наличия или отсутствия ОПУТЭ.
Таким образом, причинами отличия платы на отопление в двух одинаковых домах может быть наличие/отсутствие ОПУТЭ (если в одном доме прибор установлен, а в другом отсутствует, то, соответственно, дом, у которого он отсутствует, будет платить больше). В случае наличия ОПУТЭ в обоих домах разница стоимости связана с фактическим потреблением объема тепловой энергии (первый дом может потребить больше, чем второй дом). Кроме того, причинами отличия платы может быть интервал снятия показаний счетчиков (к примеру, в ноябре – 29 дней, в декабре – 32 дня).
Также в отдельных случаях разная оплата в двух похожих домах вызвана разным возрастом и состоянием домов, отличающимся уровнем энергосбережения и так далее.
– Как потребителю можно проверить, что за счет сезонного колебания тарифа на отопление монополист-поставщик тепла обсчитывает нас? Возвращают ли деньги людям, если все-таки выясняется, что с них взяли больше, чем нужно?
– В соответствии с Типовыми договорами предоставления регулируемых услуг, потребитель имеет право требовать от поставщика перерасчета по оплате услуги по снабжению тепловой энергией и возмещения реального ущерба, причиненного недопоставкой или поставкой некачественной тепловой энергии, в соответствии с условиями заключенного договора.
Следует отметить, что в начале текущего года в рамках жалоб и обращений граждан касательно неправомерных и завышенных счетов за тепло в квитанциях за декабрь 2020 года и январь 2021 года в ряде регионов страны были открыты внеплановые проверки в отношении субъектов естественных монополий, оказывающих услуги в сфере теплоснабжения.
Так, по итогам завершенных внеплановых проверок в регионах были выявлены нарушения в части некачественного предоставления услуг, несоответствия заключенных договоров с потребителями Типовым договорам предоставления регулируемых услуг, а также некорректного начисления оплаты за предоставленные услуги.
Данные нарушения были выявлены в Нур-Султане, Карагандинской, Кызылординской и Павлодарской областях. По выявленным нарушениям в отношении субъектов-монополистов вынесены предписания об устранении нарушений законодательства о естественных монополиях и привлечены к административной ответственности и наложены административные штрафы по части 4) и 5) статьи 164 КоАП. Общая сумма наложенных штрафов составила 70,4 млн тенге.
Также субъекты-монополисты (города Шымкент, Актобе, Усть-Каменогорск, Костанай, Кызылорда) произвели возврат средств потребителей на сумму 8,2 млн тенге путем перерасчета суммы оплаты на услуги теплоснабжения. Кроме того, потребителям, не имеющим ОПУТЭ, ежегодно возвращаются переплаченные деньги за тепло с учетом фактической температуры наружного воздуха в отопительный период.
Возврат денежных средств потребителям за услуги теплоснабжения производится путем снижения суммы платежа за выставленные счета на величину перерасчета. В результате перерасчета возврат начисления средств отражается в лицевом счете потребителя и прописывается отдельной строкой в виде аванса (сальдо).
За прошедший отопительный период 2020-2021 гг. субъектами естественных монополий, оказывающими услуги в сфере теплоснабжения, исходя из температуры наружного воздуха, произведен перерасчет. Сумма оплаты за тепловую энергию, подлежащая возврату, составила 413 909,03 тыс. тенге с учетом НДС.
– Удалось ли КРЕМ сдержать тарифы? Если да, то кратко – в каких регионах и на какие услуги?
– В настоящее время Комитетом по регулированию естественных монополий Министерства национальной экономики ведется планомерная работа по недопущению необоснованного роста тарифов на коммунальные услуги.
Следует отметить, что себестоимость тарифа на регулируемые услуги субъектов естественных монополий формируется с учетом множества факторов.
При этом, уровень тарифа на теплоснабжение зависит в первую очередь от стоимости и от вида топлива (газ, уголь, мазут), в структуре которого он достигает порядка 60%. Также влияют: повышение цен на материалы и сырье в нерегулируемых секторах экономики, на товары и услуги сторонних организаций; изменение уровня налоговых ставок; количество абонентов; объем предоставляемых услуг; стоимость активов, находящихся на балансе предприятия; протяженность тепловых сетей и так далее.
Вместе с тем, в соответствии с законодательством республики о естественных монополиях, уполномоченный орган проводит анализ отчетов субъектов естественных монополий об исполнении утвержденной тарифной сметы; исполнении утвержденной инвестиционной программы; соблюдении показателей качества и надежности регулируемых услуг, а также – достижении показателей эффективности деятельности субъектов естественных монополий.
Особое внимание уделяется контролю исполнения инвестиционных программ. Ежегодно проводится мониторинг исполнения субъектом мероприятий инвестиционных программ и тарифных смет. Неисполнение субъектом определенных обязательств, к примеру, по модернизации и развитию, которые субъект взял на себя при получении тарифа, – влечет со стороны Комитета введение компенсирующего тарифа (возврат потребителям неосвоенных средств).
В 2021 году по результатам проведения анализа исполнения тарифных смет и инвестиционных программ субъектов естественных монополий в сфере теплоснабжения выявлены неисполнения обязательств СЕМ, в связи с чем на сегодня в регионах страны утверждены временные компенсирующие тарифы 103 субъектам естественных монополий на общую сумму свыше 6,6 млрд тенге, с учетом ставки рефинансирования, наибольшее из них в следующих городах: Кызылорда, Кокшетау и Уральск.
Таким образом, Комитетом принимаются меры по сдерживанию роста тарифов путем введения временных компенсирующих тарифов; сокращения неприоритетных мероприятий инвестиционных программ СЕМ. В целом вышеперечисленные меры позволили обеспечить сохранение тарифов без повышения для населения.
Вместе с тем в городе Шымкент и Северо-Казахстанской области (Петропавловск) тарифы для населения на услуги теплоснабжения остаются на уровне двухлетней давности. Кроме того, действующие тарифы для населения по сравнению с январем 2019 года для базовых субъектов, оказывающих услуги теплоснабжения, снижены в городах, наибольшее из них – в Талдыкоргане (7,75%); Костанае (12,77%) и Кызылорде (14,47%).
Так, в результате проведенной работы сдержан рост тарифов на услуги теплоснабжения базовых субъектов для населени, в среднем снижение – на 10,54%, для прочих потребителей – на 1,04%.
Комитет со своей стороны проводит большую работу по недопущению необоснованного повышения тарифов для населения, соблюдая баланс интересов как потребителей, так и субъектов.
Дереккөз: https://dknews.kz/ru/kommentarii-dk/205714-asan-darbaev-krem-vyyavleny-neispolneniya
Бүгін, 2021 жылы 28 қарашада, жария тыңдауда ҚР ҰЭМ Табиғи монополияларды реттеу комитеті «Интергаз Орталық Азия» АҚ-ның тауарлық газды магистральдық құбыржолдары арқылы тасымалдау және тауарлық газды жер асты газ қоймаларына сақтау жөніндегі көрсетілетін қызметтерге 2022-2026 жылдарға тарифтің және тарифтік сметаның жобаларын қарады.
Елдегі эпидемиологиялық ахуалды ескере отырып, барлық мүдделі тұлғалар онлайн режимінде жария тыңдауда қатысты.
Жария тыңдауда Тарифтік ведомство төрағасының орынбасары Ақан Ташпанов төрағалық етті.
Ақан Ташпанов тыңдау қатысушыларын қарсы алып, барлығын жария тыңдауды өткізу тәртібімен таныстырды, сондай-ақ «Интергаз Орталық Азия» АҚ-ның тариф және тарифтік сметаның жобасына өз ұсыныстары мен ескертулерін белсенді түрде айту қажеттігін атап өтті.
«Ашықтықты, хабардарлықты қамтамасыз ету, тұтынушылар мен табиғи монополиялар субъектілерінің мүдделерінің теңгерімін сақтау, өтінімдерін қарау рәсімінің ашықтығын қамтамасыз ету – бұл жария тыңдауларды өткізудің мақсаты», - деп атап өтті Ақан Ташпанов.
Бұдан әрі, «Интергаз Орталық Азия» АҚ-ның Бюджеттік жоспарлау және тариф белгілеу департамент директорының орынбасары, Азамат Орынбаев баяндама жасады.
«Интергаз Орталық Азия» АҚ-ның тауарлық газды магистральдық құбыржолдары арқылы тасымалдау және тауарлық газды жер асты газ қоймаларына сақтау жөніндегі көрсетілетін қызметтерге тариф және тарифтік смета 2016-2021 жылдарға бекітілген. Олардың қолданылу кезеңінің аяқталуына байланысты, «Интергаз Орталық Азия» АҚ-ы ТМРК-ға 2022-2026 жылдарға арналған жаңа тариф және тарифтік сметаны бекітуге өтінім берді», - деп атап өтті Азамат Орынбаев өз сөзінде.
Содан кейін, жария тыңдаудағы қатысушылар субъектінің тариф және тарифтік сметаның жобаларына қатысты қызықтыратын сұрақтарды қойды.
Қорытындылай келе, Тарифтік ведомство басшысының орынбасары барлығына қатысқан және ұсыныстарды белсенді білдіргені үшін алғыс білдіре отырып, «Интергаз Орталық Азия» АҚ-ның өтінімін қарау қорытындылары бойынша түпкілікті шешім табиғи монополиялар туралы заңнамада белгіленген мерзімде және тәртіппен қабылданатынын атап өтті.
Айта кету керек, Комитет әрдайым жария тыңдаудағы қатысушылардың пікірлерін ескереді және түпкілікті шешім қабылдаған кезде тұтынушылар мен субъект арасындағы мүдделер тепе-теңдігін сақтауға тырысады.
Мақала авторы: Дарбаев Асан Көбентайұлы, Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Табиғи монополияларды реттеу комитетінің төрағасы
Осы жыл монополияға қарсы қызметтің 30 жылдығымен ерекшеленеді. Монополияға қарсы органды құру 1991 жылғы 11 маусымда «Бәсекелестікті дамыту және монополистік қызметті шектеу туралы» экономикалық реформаның жаңа жағдайларында кәсіпкерлікті дамытуға жәрдемдесуге арналған елдің алғашқы «нарықтық» заңдарының бірін қабылдаудан бастау алды.
Ол кезде уәкілетті орган Республика Президентінің қарауында болатын және Жоғарғы Кеңеске есеп беретін, бұл ел басшылығының осы мәселелерге берген маңызын атап көрсеткен.
Бұдан әрі монополияға қарсы орган бірнеше рет қайта ұйымдастырудан өтті.
Сонымен, 2004 жылы Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау жөніндегі агенттігі бәсекелестікті қорғау жөніндегі функцияларды Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігіне бере отырып, Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу жөніндегі агенттігі болып қайта ұйымдастырылды.
2014 жылғы тамызда Мемлекет басшысы «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік басқару жүйесін реформалау туралы» Жарлыққа қол қойды, бұл Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі құрылды, оған Статистика агенттігі, Табиғи монополияларды реттеу агенттігі, Бәсекелестікті қорғау агенттігі және тұтынушылардың құқықтарын қорғау агенттігі енгізілді.
Сол жылы Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау комитеті туралы ереже бекітілді. Кейіннен, 2017 жылы тұтынушылардың құқықтарын қорғау бойынша функциялар қосылды.
Сонымен қатар, 2019 жылы Ұлттық экономика министрлігінің Табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестікті және тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитеті оны үш Комитетке бөлу және Ұлттық экономика министрлігі жанындағы Табиғи монополияларды реттеу комитетін бөліп шығару арқылы қайта ұйымдастырылды.
Комитеттің негізгі міндеті табиғи монополиялар салаларындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыруға және іске асыруға, сондай-ақ бағаларды мемлекеттік реттеуді және баға белгілеу тәртібі мен қоғамдық маңызы бар нарық субъектісі міндеттерінің сақталуына мемлекеттік бақылауды жүзеге асыруға қатысу болып табылады.
«Табиғи монополиялар туралы» Заңға сәйкес 14 сала табиғи монополиялар салаларына жатады, бұл ретте, Комитет бүгінгі күні 11 саланы реттейді. Бұрын, 2017 жылға дейін уәкілетті орган әуежай, аэронавигация, порттардың жекелеген қызметтері, сондай-ақ мұнай мен газды тасымалдау бөлігінде 6 саланы қайта реттемейтін.
2017 жылғы 1 шілдеден бастап әуежайлардың авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің халықаралық бағыттары бойынша көрсетілетін қызметтер, әуе кемесінің нормативтен тыс тұрағы, базалық әуеайлақта әуе кемесіне тұрақ орнын беруді қайта реттелді.
2020 жылы теңіз порттары саласындағы реттеліп көрсетілетін қызметтерді талдау қорытындылары бойынша (танкерлердің кеме кіруі) мұнай мен мұнай өнімдерін кейіннен порттан Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге экспортқа шығара отырып, танкерге/танкерге құбыржолдар арқылы ауыстырып тиеу үшін кеменің теңіз портына кіруі үшін көрсетілетін қызметтерді қайта реттеу туралы шешім қабылданды.
2017 жылдан бастап кейбір реттелетін нарықтарда: темір жол көлігі, электр және жылу энергетикасы, мұнай өнімдерін өндіру, мұнай тасымалдау, азаматтық авиация, порт қызметі, телекоммуникация және пошта байланысы, сондай - ақ газ саласында мемлекеттік бағалық реттеу жойылды. Бұл Қазақстан Республикасындағы Бәсекелестік саясатты шолу қорытындылары бойынша ұсынылған ЭЫДҰ ұсынымдарына сәйкес келеді.
Сонымен бірге, бағаны реттеуді алып тастау ел экономикасына мультипликативтік әсер ететін жекелеген салалардың нарық субъектілері ұсынатын қызметтерге бағалардың объективті емес өсуінің белгілі бір тәуекелдеріне алып келетінін ескере отырып, 5 салада: электр энергиясы, газ, әуежайлар және темір жол тасымалдарында қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілеріне бағалық реттеу енгізілді.
Комитет бағаларды мемлекеттік реттеуді және баға белгілеу тәртібі мен қоғамдық маңызы бар нарық субъектісі міндеттерінің сақталуына мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады, қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілері бағаларының мониторингін жүзеге асырады, қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілері өткізетін тауарларға шекті бағаларды келіседі, сондай-ақ қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілерінің тауарларға бағалардың алдағы көтерілуі туралы хабарламаларын қарау кезінде жария тыңдаулар өткізеді.
Қоғамдық маңызы бар нарықтарда баға белгілеу Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2017 жылғы 1 ақпандағы № 36 бұйрығымен бекітілген Қоғамдық маңызы бар нарықтарда баға белгілеу қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.
Қазіргі уақытта Комитет қоғамдық маңызы бар нарықтарда
61 субъектісінің қызметін реттейді, оның ішінде электр энергетикасы саласында – 37, газ саласында – 18, теміржол көлігі саласында – 6.
Сонымен қатар, бүгінгі күні табиғи монополиялар субъектілерін жекешелендіру бойынша жұмыстар белсенді жүргізілуде.
Мемлекет басшысы «мемлекет шаруашылықты тəуір жүргізе алмайды» деп бірнеше рет атап өтті.
Сондықтан тең құқықты бәсекелестікті дамытуда экономиканы мемлекет иелігінен алу маңызды рөл атқарады.
Мемлекет басшысының тапсырмасын орындау мақсатында мемлекеттің ел экономикасына қатысуын одан әрі қысқарту мақсатында 2025 жылға дейін Жекешелендірудің жаңа 5 жылдық кешенді жоспары әзірленді. Жаңа жоспарға 736 ұйым, оның ішінде 111 жылу-сумен жабдықтау объектісі кірді.
Сонымен, 2020 жылға дейінгі Кешенді жоспарды іске асыру шеңберінде жылу-сумен жабдықтау саласындағы 45 нысан иеліктен шығарылды.
Еліміздің Тұңғыш Президенті-Елбасы 2014 жылы ТКШ, су және жылумен жабдықтау желілерін жаңғыртуды жүргізу қажеттігін атап өтті.
2015 жылдан бастап озық халықаралық тарифтерді ескере отырып, инвестициялық бағдарламалар негізінде жұмыс істеген жағдайда бес жылдан астам әрекет ету мерзімімен шекті ұзақ мерзімді тарифтердің жаңа саясаты енгізілді.
Бүгінгі күні 250-ге жуық табиғи монополия субъектісі инвесттерифтер бойынша жұмыс істейді, бұл тұтынушыларға тарифтердің тұрақтылығы мен болжамдылығын, негізгі құралдарды жаңғыртуға инвестициялар салу есебінен көрсетілетін қызметтер сапасын арттыруды қамтамасыз етеді.
Бұл инвесторларға салым көкжиегін анықтауға, кәсіпкерлерге тариф шығындарын болжауға және инфрақұрылым тозуының өсуін тоқтатуға мүмкіндік берді.
Әлемдік тәжірибе осы кәсіпорындардың жеке меншікте тиімді жұмыс істеу мүмкіндігін куәландырады.
Мысалы, Англияда 1989 жылғы желтоқсанда кең қоғамдық және жарнамалық науқандар өткізілгеннен кейін су құбыры-кәріз холдингі-компанияларының акциялары Лондон қор биржасында шамамен 8,4 млрд. АҚШ. Қазіргі уақытта жекешелендірілген он су және кәріз холдингтері Англия халқының төрттен үшіне қызмет етеді және әр түрлі меншік формаларының үйлесімі болып табылады.
Олар бір-біріне тәуелді емес субъектілер. Бұл компаниялар мемлекеттік немесе муниципалды деңгейде бюджеттік қаржыландыруды алмайды. Инвестициялар мен пайдалану бағдарламаларына арналған қаражат олар тұтынушылардан төлемдер жинау арқылы, сондай-ақ капитал нарықтарынан тартылған қарыз қаражаты арқылы немесе қор биржаларында орналастырылған акциялар шығару арқылы жасалады.
Сондай-ақ, сарапшылар Германияның ірі мемлекеттік кәсіпорындарын жекешелендіру нәтижелерін оң бағалайды. Германияда жекешелендірудің екі түрі бар, бірінші жағдайда капиталға басым мемлекеттік қатысу сақталады (мысалы, Deutsche Bahn AG сияқты) және екінші жағдайда мемлекет капиталдың көп бөлігін бөледі (Deutsche Post AG сияқты). Кәсіпорындарды жекешелендіруді жүргізу немесе қоғамдық қызметтер саласындағы капиталға мемлекеттің қатысуын қысқарту кезінде оларды жекешелендіру немесе аутсорсинг қаншалықты негізделгенін бағалау жүргізілді. Сонымен бірге, ереже бар, оған сәйкес федералды үкімет тек оған өте мүдделі мемлекеттік кәсіпорындарға қатысуы керек. Қалған жағдайларда кәсіпкерлік қызметтегі басымдық жеке бастамаға тиесілі.
Халықаралық тәжірибені зерделеу жылумен жабдықтау объектілеріне бірлескен меншіктің неғұрлым кең таралатынын көрсетеді.
Аралас меншік компаниялары Францияда, мысалы, Парижде және Гренобльде бар, онда акциялардың 51% муниципалитетте, қалған 49% әлемдегі ең ірі жеке энергетикалық сервистік компанияның бірі Dalkia – да орналасқан. Хельсинкиде (Финляндия) екі компания муниципалитетте акцияларының көп бөлігі бар Акционерлік қоғамдар болып табылады. Ригада (Латвия) иелік үш есе: акциялардың 49% – ы мемлекеттен, 49% – муниципалитеттен, ал 2% – ы бір уақытта банкке төреші ретінде қызмет ету үшін берілді, ал қазір бұл 2% - ды шетелдік компания сатып алды.
Швецияда орталық жылумен жабдықтаудағы муниципалитеттер мен мемлекеттердің үлесі шамамен 60% құрайды. Литва заңнамасы жылу энергиясын меншікке сатып алуға тыйым салады – коммуналдық кәсіпорындардың кем дегенде 70% акциясы муниципалитетке тиесілі болуы керек.
Бүгінгі күні Қазақстанда ТМС-ны бәсекелес ортаға берудің үш форматы ұсынылады: толық атаулы сату, ішінара сату (коммуналдық меншіктегі қатысу үлесінің (акцияларының) кемінде 51% - ын сақтай отырып, яғни елеулі маңызы бар кәсіпорындарға ғана қатысуды сақтау) және кейіннен сатып алу құқығымен сенімгерлік басқаруға (СБ) беру.
Сатып алушылардың қарсы міндеттемелерін күшейту мақсатында қаралатын саладағы ұйымдарды басқару тәжірибесінің болуы туралы шарт белгілеу, сондай – ақ осындай активтерді сату кезінде тәуекелдерді барынша азайту-оларды бастапқы кезеңде кейіннен сатып ала отырып, СБ беру ұсынылады, бұл активтерді әлеуетті сатып алушыларды ұтымды бағалауға мүмкіндік береді.
Шарттық міндеттемелерді тиісінше орындамау фактілерін анықтау активтерді мемлекеттік меншікке қайтаруға негіз болып табылады.
Сонымен қатар, субъектілердің тиімсіз жұмыс істеу тәуекелдерін барынша азайту жөнінде шаралар қабылданатын болады. Осылайша, жеке инвестор мемлекеттен жақсы және қымбат емес қызмет көрсете алатындығын дәлелдеуі керек.
Субъектілерді өткізу немесе сенімгерлік басқаруға беру кезінде субъектінің қызметі бойынша нақты талаптар белгілеу қажет болады, мысалы:
- жыл сайынғы тозуды төмендету бойынша оң динамиканы орнату;
- жыл сайынғы шығындарды азайту бойынша оң динамиканы орнату;
- қызметтерді өндіру бойынша шығындарды төмендетуге бағытталған жаңа технологияларды (оның ішінде энергия тиімділігін)тарту арқылы субъектінің тиімділігін арттыру;
- көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыру (авариялық ажыратуларды төмендету, пәтерлердегі ауыз судың сапасын арттыру, ыстық суды тиісті температурада беру, пәтерлердегі жылумен жабдықтауды тиісті температурада қамтамасыз ету және т.б.).
Жалпы, ТМС-ны бәсекелес ортаға беру мыналарға ықпал етеді:
- белгіленген көрсеткіштерге қол жеткізуге жеке инвестордың мүдделілігінің болуына және кәсіпорын рентабельділігінің артуына байланысты кәсіпорынды неғұрлым тиімді басқару;
- кәсіпорын басшылығының жиі ауысуы мәселесін шешу және қысқа мерзімді шешімдер қабылдау;
- осы кәсіпорындарды ұстауға бюджеттен бөлінетін қаражатты қысқарту (субсидиялар, трансферттер) ;
- халыққа көрсетілетін қызметтердің сапасын және үздіксіздігін арттыру;
- елде барлық жерде «Yellow Pages Rule» (бизнес ұсынылған экономика салаларына мемлекеттің араласпауы) қағидаттарын енгізуді қамтамасыз ету.
Жалпы, ел басшылығы бүгінгі күні бәсекелестікті дамытуға және нарықтық қатынастар құруға, оның ішінде реттелетін нарықтар жағдайына ерекше назар аударуда.
Дереккөз: http://czk.kz/journal/zhurnal-rynok-i-konkurentsiya/2021-god/02-2021/
Журнал "Рынок и конкуренция"
Бүгін, 2021 жылғы 22 қазанда ҚР ҰЭМ Табиғи монополияларды реттеу комитетінің басшысы Асан Дарбаев Талдықорған қаласына жұмыс сапарымен келіп, «Жетісу Су құбыры» ҚМКК-ның нысандары бойынша баспасөз турына қатысты.
«Жетісу Су құбыры» ҚМКК-ы сумен жабдықтау және су бұру қызметтерін Талдықорған қаласының халқына ғана емес, сондай-ақ заңды және бюджеттік ұйымдарына да көрсетеді, бұл қызметтер тарифтік ведомствоның реттеуіне жатады.
Баспасөз турын Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Табиғи монополияларды реттеу комитетінің Алматы облысы бойынша департаменті «Жетісу Су құбыры» ҚМКК-мен бірлесіп ұйымдастырлып өткізілді.
Баспасөз турына қоғам және БАҚ өкілдері де қатысты.
Мониторинг жүргізілген нысандары «Бас» су қабылдағышы және кәрізді тазарту құрылғылары болды.
2021 жылы «Бас» су қабылдағышында және кәрізді тазарту құрылыстарында жөндеу жұмыстарының орындалуы және 2020 жылы орындалған жұмыстар туралы «Жетісу Су құбыры» ҚМКК-ның директоры Валерий Ким айтып берді.
2021-2025 жылдарға арналған инвестициялық бағдарламалармен, оның ішінде осы инвестициялық бағдарлама аясында 2021 жылы орындалған және жоспарланған жұмыстармен таныстық.
Валерий Ким сондай-ақ «Жетісу Су құбыры» ҚМКК-ның 2021 жылға арналған инвестициялық бағдарламасының орындалуы туралы да айтып берді.
Содан кейін, «Жетісу Су құбыры» ҚМКК-ның өкілі баспасөз турына қатысушыларға қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқаулық өткізді, содан кейін су тазарту құрылыстарының жалпы жұмысымен таныстырды, онда қатысушылар су жинағыштағы ауыз суды дайындаудың барлық технологиялық циклдерін өз көздерімен көре алды.
Өндірістік процестерді жетілдіру мақсатында, «Жетісу Су құбыры» ҚМКК-ның бекітілген тарифтік смета шеңберінде инвестициялық бағдарламаны іске асыруда, онда ауыз суды беру кезінде тиімділікті арттыруға, шығындарды азайтуға, оның ішінде кәсіпорын қызметінің экологиялық параметрлерін жетілдіруге бағытталған жабдықтарды жаңғырту бойынша бірқатар ірі ауқымды іс-шаралар көзделген.
2020 жылы 64,9 млн. теңге сомасында инвестициялар игерілді, атап айтқанда су тарту ғимараттары мен құрылыстарына және кәріз станциясына, су құбырларына, кәріз және электр желілеріне күрделі жөндеу жүргізілді, сондай-ақ негізгі құралдарды (экскаватор) сатып алу жүргізілді, бұл желілердің табиғи тозуын және авариялық жағдайлардың санын азайтуға мүмкіндік берді. Инвестициялық бағдарлама «Бас» су бөгетінің ғимараттары мен құрылыстарын және кәрізді тазарту құрылыстарын күрделі жөндеу, 5 орталықтан тепкіш және 3 бірлік сатып алу және орнату жөніндегі іс-шараларды қамтиды. Іске қосу және қорғау аппаратурасына күрделі жөндеу жүргізу және басқа да іс-шаралар.
Бүгінгі күні субъект 2021-2025 жылдарға арналған жаңа бес жылдық инвестициялық бағдарлама бойынша жұмыс істейді, ол жалпы сомасы 615 947,3 мың теңгеге бекітілді, оның ішінде жоспар бойынша 2021 жылға арналған инвестициялар сомасы 116 480,8 мың теңге.
2021 жылы орындалған іс-шаралар:
- ЖСҚ әзірлеу: 2,3 км су құбыры желілерін қайта жаңарту;
2.ЖСҚ әзірлеу: 2,6 км өздігінен ағатын және қысымды кәрізді қайта жаңарту;
3.Су жинауға орталықтан тепкіш сорғы сатып алу.
Келесі 2022-2025 жылдарға арналған инвестициялық салымдар мынадай іс-шараларды орындау көздейді:
2022 жылы жоспарланған іс-шаралар:
1.2,3 км су құбыры желілерін қайта жаңарту;
2.1,5 км кәріз желілерін қайта жаңарту;
3.Жабдықтарды ауыстыру және сатып алу.
2023 жылы жоспарланған іс-шаралар:
1.2,5 км су құбыры желілерін қайта жаңарту;
2.2,6 км кәріз желілерін қайта жаңарту;
3.Жабдықтарды ауыстыру және сатып алу.
2024 жылы жоспарланған іс-шаралар:
1.1,2 км су құбыры желілерін қайта жаңарту
2.1,7 км кәріз желілерін қайта жаңарту;
3.Жабдықтарды ауыстыру және сатып алу.
2025 жылы жоспарланған іс-шаралар:
1.0,5 км су құбыры желілерін қайта жаңарту;
2.Жабдықтарды ауыстыру және сатып алу.
Баспасөз турлары барысында қатысушылар, оның ішінде БАҚ өкілдері кәсіпорынның инвестициялық бағдарламасын орындау бойынша қызықтыратын сұрақтарды және субъектінің қызметіне қатысты басқа да маңызды сұрақтарды қойды.
«Жетісу Су құбыры» ҚМКК-ның өкілдері инвестициялық бағдарлама аясында қарастырылған барлық іс-шаралар қала тұрғындарын сумен жабдықтау және су бұру бойынша сапалы және үздіксіз қызметтермен қамтамасыз етуге мүмкіндік беретінін атап өтті.
«Тұтынушылардың сапалы қызмет алуға құқықтары бар, және инвестициялық бағдарламада көзделген іс-шаралар осы талаптың орындалуын қамтамасыз етуі тиіс. Сумен жабдықтау және су бұру сапалы көрсетілуі тиіс және халық осындай маңызды қызметтердің үздіксіз ұсынылуына сенімді болуы тиіс.»,- деді Тарифтік ведомство басшысы Асан Дарбаев.
Айта кету керек, мұндай баспасөз турларды өткізу қажет, бұл баспасөз турлары жыл сайын қоғамға ТМС-ның инвестициялық бағдарламаларында көзделген іс-шараларды орындау бойынша монополистердің қызмет көрсетулері мен шығындарының ашықтығын жариялау мақсатында өткізіледі.
Бүгін, 2021 жылы 19 қазанда, ҚР ҰЭМ Табиғи монополияларды реттеу комитетінде «ҚазТрансГаз Аймақ» АҚ-ның тауарлық газды бөлшек саудада өткізу бойынша көрсетілетін қызметіне баға сараптамасын өткізу мәселесі бойынша жария тыңдау өтті.
Елдегі эпидемиологиялық ахуалды ескере отырып, жария тыңдау мүдделі тұлғалардың қатысуымен онлайн режимде өтті.
Тыңдауда ТМРК-ы Төрағасының орынбасары Ақан Ташпанов төрағалық етті, онда тыңдаудағы қатысушыларды қарсы алып, барлығын жария тыңдауды өткізу тәртібімен таныстырды, сондай-ақ газды бөлшек саудада өткізу бойынша көрсетілетін қызметіне баға сараптамасын өткізу мәселесіне өз ұсыныстары мен ескертулерін белсенді түрде айту қажеттігін атап өтті.
«Аталған жария тыңдауды ТМРК-ы «ҚазТрансГаз Аймақ» АҚ-ның тұтынушылары алдында ашықтық пен жариялылықты қамтамасыз ету мақсатында өткізіп отыр. Тауарлық газды бөлшек саудада өткізу қызметтерінің бағасына сараптама жүргізу мәселесі өте маңызды және оны жан-жақты қарау керек», - деп атап өтті Төраға орынбасары.
Бұдан әрі баға сараптамасы бойынша келіп түскен ақпаратпен ТМРК Мұнай және газ тасымалдау саласындағы реттеу басқармасының басшысы Қазыбек Ратбеков сөз сөйледі.
Комитет аталған тыңдауды баға белгілеудің жариялылығы мен ашықтығы мақсатында өткізіп отырғанын атап өткен жөн.
Содан кейін, жария тыңдаудағы қатысушылар тарапынан өздерін қызықтыратын және толғандыратын сұрақтар қойылды.
Қорытындылай келе, Ақан Ташпанов барлығына қатысқаны және ұсыныстарды белсенді білдіргені үшін алғыс білдіре отырып, баға сараптамасын қорытындылары бойынша түпкілікті шешім Қоғамдық маңызы бар нарықтарда баға белгілеу қағидаларымен белгіленген мерзімде қабылданатынын атап өтті.
Айта кету керек, Комитет әрдайым жария тыңдаудағы қатысушылардың пікірлерін ескереді және түпкілікті шешім қабылдаған кезде, тұтынушылар мен субъект арасындағы мүдделер тепе-теңдігін сақтауға тырысады.
Бүгін, 2021 жылғы 15 қазанда Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Табиғи монополияларды реттеу комитетінің төрағасы Асан Дарбаев жұмыс сапарымен Өскемен қаласына (ШҚО) келді, онда «Біріккен ЭнергоCервистік Компания» АҚ-ның нысандары бойынша баспасөз турына қатысты.
Баспасөз турды ҚР ҰЭМ Табиғи монополияларды реттеу комитетінің Шығыс Қазақстан облысы бойынша департаменті ұйымдастырып өткізді.
Асан Дарабаев баспасөз туры барысында субъектінің келесі бесжылдыққа арналған инвестициялық бағдарламалардың орындауымен танысты.
Баспасөз турына қоғам және БАҚ өкілдері де қатысты.
Баспасөз турының қатысушылары барған нысандар - 110/35/6 СДИ қосалқы станциясы және 110/35/6кВ «Левобережная» қосалқы станциясы болды.
2016-2020 жылдардағы инвестициялық бағдарлама шеңберінде Өскемен қаласының оң жағалау бөлігінің санатты нысандарын сенімді электрмен жабдықтауды қамтамасыз ету үшін, сондай-ақ нәтижесінде электр энергиясыз 48 793 абонент қалған 2017 жылы туындаған төтенше жағдайды жою мақсатында, 110/35/6 кВ «СДИ» қосалқы станцияларын 25000кВА екі күштік трансформаторын 40000кВА ауыстыру және 35кВ екі вакуумдық ажыратқышты орнату арқылы қайта жаңарту жүргізілді. Аталған қайта жаңарту осы ауданда қуат тапшылығын жойды, қосалқы станцияны қайта жаңартқаннан кейін қолданыстағы және жаңадан іске қосылған абоненттер арасында электр энергиясының жүктемесін бөлді және келешекте тұтынудың өсуін ескере отырып, жаңа тұтынушылардың технологиялық қосылуына мүмкіндік берді.
110/35/6кВ «Левобережная» қосалқы станциясы Өскемен қаласының 100 мыңнан астам тұтынушысы бар тораптық қосалқы станцияларының бірі болып табылады. Бұл қаланың 1965 жылы салынған алғашқы қосалқы станцияларының бірі екенін атап өткен жөн. Технологиялық бұзушылықтар туындаған жағдайда, қосалқы станциялар токтан ажыратылады: СДИ, № 42, № 26. Электр энергиясының кернеуін үздіксіз беру үшін, қолданыстағы МКП-110 ажыратқыштарын элегаздыққа, РВС-110 ажыратқыштарын ОПН-110 асқын кернеуін шектегіштерге, РНДЗ-110 ажыратқыштарын алыстан қолмен басқарылатын ажыратқыштарға, НКФ-110 кернеу трансформаторларын элегаздылыққа, ТФЗМ-110 ток трансформаторларын элегаздылыққа, ОРУ-110кВ ашық тарату құрылғыларын жарықтандыру прожекторларын энергия үнемдегіш қондырғыларға, ауа кіретін блокты-модульді ғимараттағы КРУ-35 кВ жиынтық тарату құрылғысына ОРУ-35кВ ашық тарату құрылғыларын жабдқтау, қолданыстағы ЗРУ-10 кВ жабық тарату құрылғыларын, майлы ажыратқыштары бар ұяшықтарды вакуумдық ажыратқыштары бар ұяшықтарға ауыстыра отырып, қосалқы станцияны қайта жаңарту бойынша жұмыстар жүргізілуде.
Осы жобаны іске асыру мынаны қамтамасыз етеді:
- электр энергиясының қуатын беру деңгейін арттыру;
- 100 мыңнан астам тұтынушыларды электрмен жабдықтау сенімділігін арттырады;
- экологиялық аспект: 6/10/35/110кВ май ажыратқыштарын вакуумды және элегазды ажыратқыштарға ауыстыру май толтырылған жабдықты пайдалану кезінде қоршаған орта компоненттерінің ластануын болдырмауға мүмкіндік береді.
Нысандармен танысуды «Біріккен ЭнергоСервистік Компания» АҚ-ның Басқарма Төрағасының даму жөніндегі орынбасары Жанабаев Бакытжан Кайратович жүргізді.
Осы нысандарды аралау барысында баспасөз турының қатысушылары 2021-2025 жылдарға арналған инвестициялық бағдарламамен, оның ішінде бекітілген инвестициялық бағдарлама шеңберінде 2021 жылы не орындалғаны және не орындау жоспарланғанымен танысты.
Жалпы, «Біріккен ЭнергоСервистік Компания» АҚ-ы бекітілген тарифтік смета шеңберінде инвестициялық бағдарламаның іс-шараларын іске асыру бойынша жұмыстар жүргізуде, онда тұтынушыларды электрмен жабдықтаудың сенімділігін арттыруға және сапасын қамтамасыз етуге, электр желілерінің өткізу қабілетін ұлғайтуға және шығындарды азайтуға бағытталған жабдықтарды жаңғырту бойынша бірқатар ірі ауқымды іс-шаралар көзделген.
2020 жылы инвестициялық бағдарламаны орындау шеңберінде 21 нысан бойынша жобалау-сметалық құжаттама әзірленді, 72 жоба бойынша ведомстводан тыс сараптама қорытындысы алынды.
«0,4/6/10/35/110кВ электр беріліс желілерін жаңғырту және қайта жаңарту» бабы шеңберінде жалпы ұзындығы 115,635 км болатын 45 нысан бойынша құрылыс-жинақтау жұмыстары аяқталды.
Сондай-ақ, «Қосалқы станцияларды жаңғырту және қайта жаңарту» бабы шеңберінде объектінің үздіксіз жұмыс істеуі үшін, 42 қосалқы станцияда қажетті жабдықтарды ауыстыру бойынша іс-шаралар жүргізілді.
2021 жылғы инвестициялық бағдарлама бойынша жұмыстар белгіленген мерзімдерге сәйкес, жұмыстарды орындау кестесінен қалыс қалмай жүргізілуде.
13 нысан бойынша жобалау-сметалық құжаттама әзірленіп, 3 жоба бойынша ведомстводан тыс сараптама қорытындысы алынды.
Жалпы ұзындығы 21,24 км 3 іс-шара бойынша құрылыс-жинақтау жұмыстары аяқталды: ӘЖ-110кВ Ж157С, ӘЖ-110кВ Ж175С, ӘЖ-10кВ Ж-15.
Сондай-ақ, объектінің үздіксіз жұмыс істеуі үшін қажетті жабдықтарды ауыстыру бойынша іс-шаралар жүргізілді.
Алдағы 2022-2025 жылдарға арналған инвестициялық салымдар келесі іс-шараларды орындауды көздейді:
- 215 нысан бойынша электр желілерін қайта жаңарту және жаңғырту бойынша ЖСҚ әзірлеу;
- Әуе желілерін жаңғырту және қайта жаңарту -110/35кВ – 217,42 км;
- Әуе желілерін жаңғырту және қайта жаңарту - 6/10 кВ – 287,91 км;
- Әуе желілерін жаңғырту және қайта жаңарту- 6/10-0,4 кВ – 131,02 км;
- СИП сымымен ЭБЖ жаңғырту және қайта жаңарту – 204,95 км;
- ШҚО, Семей қ. «БЭСК» АҚ тұрмыстық деңгейдегі электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесі (ЭКЕАЖ);
- «Қосалқы станцияларды қайта жаңарту 35/6 кВ № 2» Семей қ.»;
- «Қосалқы станцияларды қайта жаңарту 35/6 кВ № 3» Семей қ.»;
- «Қосалқы станцияларды қайта жаңарту 35/6 кВ №7» Семей қ.;
- «Қосалқы станцияларды қайта жаңарту 110/35/10 кВ «Левобережная»;
- 110/35кВ қысқа тұйықтағыш-бөлгіштерді ЭВ элегазды ажыратқышқа ауыстыру –60 дана.;
- 110/35 кВ май ажыратқышын ЭВ элегазды ажыратқышқа ауыстыру – 164 дана;
- Күштік трансформаторды ауыстыру – 15 дана;
- Екінші трансформаторды орнату – 3 дана;
- Ж-110 кВ қорғаныс шкафын ауыстыру – 61 дана;
- Аккумуляторлық батареяны ауыстыру – 10 дана;
- В-10 кВ ажыратқышын 10 кВ вакумдық ажыратқышқа ауыстыру (ретрофиттер) – 674 дана;
- 6/10кВ трансформаторлық қосалқы станцияларды жаңғырту және қайта жаңарту – 80 дана;
- КРН/КРУН-6/10 кВ ауыстыру – 14 ҚС;
- Негізгі қорды жаңарту – 2 382 дана
«Біріккен ЭнергоСервистік Компания» АҚ-ның өкілдерінің айтуынша, аталған іс-шаралар электр энергиясын беру бойынша қызмет көрсету бөлігінде үздіксіз және сапалы жұмысты қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Тарифтік ведомствоның басшысы Асан Дарбаев «Біріккен ЭнергоСервистік Компания» АҚ-ның энергия беру саласындағы рөлін атап өтіп, инвестициялық бағдарламалар шеңберінде соңғы тұтынушылар үшін қызмет көрсету сапасы тәуелді облыстың жабдықтаушы ұйымдарына электр энергиясын беру бойынша қызметті сапалы жүзеге асыруда өзінің міндеттемелерін орындауының маңыздылығын атап өтті.