Лудомания-қоғамның әртүрлі салаларына әсер ететін маңызды мәселе.

Лудомания-қоғамның әртүрлі салаларына әсер ететін маңызды мәселе.

Соңғы жылдары мемлекеттік қызметкерлер арасында құмар ойындарға тәуелділік жағдайларының көбеюі байқалды. Бұл құбылыс елеулі алаңдаушылық туғызады, өйткені ол мемлекеттік органдар жұмысының тиімділігі мен сенімділігіне тікелей әсер етуі мүмкін.

Лудомания (Уикипедиядан) - құмар ойындар, ойынға тәуелділік, құмар ойындарға тәуелділік (ағылш. gambling-ақша ойыны) – құмар ойындарға патологиялық бейімділік, адам өмірінде үстемдік ететін және әлеуметтік, кәсіби, материалдық және отбасылық құндылықтардың төмендеуіне әкелетін құмар ойындарға қатысудың жиі қайталанатын эпизодтарынан тұрады: мұндай адам осы салалардағы өз міндеттеріне тиісті назар аудармайды. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы бұл бұзылысқа "құмар ойындарға патологиялық тарту"атауын береді.

ҚР Денсаулық сақтау министрлігі лудомания (құмар ойындар) әдеттер мен құмарлықтардың бұзылуы деп танылғанын, алайда диагноз азаматтар медициналық ұйымдарға жүгінген кезде ғана жүзеге асырылатынын атап өтті.

Құмар ойындарға деген қажеттілігі бар бұл зиянды ауру қазіргі қоғамда жиі кездесетін мәселеге айналуда. Алайда, мемлекеттік қызметкерлер арасындағы лудомания туралы сөз болғанда, бұл ерекше алаңдаушылық тудырады. Құмар ойындарын ойнайтын мемлекеттік қызметкерлер тек жеке мәселелермен ғана емес, сонымен бірге олардың жұмысы мен қоғам алдындағы міндеттерімен де ауыр зардаптарға тап болады.

2022 жылы лудомандардың саны 350 мыңнан асты және бұл көрсеткіш жыл сайын өсуде. Сол жылы прокуратура ойын мекемелерін тексерген кезде 300-ге жуық мемлекеттік қызметшілер анықталды, олар құмар ойындарға 500 млн. теңгеден астам қаражат жұмсады.

Мемлекеттік қызметкерлер арасында лудомания қандай проблемаларды тудырады?

Біріншіден, бұл мемлекеттік қызметшілердің өнімділігі мен тиімділігіне әсер етеді. Екіншіден, лудоманияға байланысты мүдделер қақтығысы мен сыбайлас жемқорлық қаупі бар. Лудомания мемлекеттік қызметкерлер мен олардың отбасыларына психологиялық және қаржылық әсер етеді.

Мемлекеттік қызметшілердің алдында тұрған сын-қатерлер: лудомания проблемасы туралы тиісті ақпараттың және түсініктің болмауы; мемлекеттік қызметшілер үшін лудоманияны емдеу бойынша алдын алу шаралары мен бағдарламаларының шектеулі қолжетімділігі; мемлекеттік қызметшілер арасында лудомандарды анықтаудағы және көмекті қамтамасыз етудегі қиындықтар.

Мемлекеттік қызметкерлер арасында лудоманияны тудыруы мүмкін себептер қандай:

- Мамандықтағы стресс және жоғары талаптар: мемлекеттік қызметкерлер үлкен жүктемелерге, белгісіздікке және маңызды шешімдер қабылдау қажеттілігіне тап болуы мүмкін. Лудомания шиеленісті жеңілдетудің және шындықтан аулақ болудың тәсілі болады.

- Құмар ойындардың қол жетімділігі: пайда болған бос уақыт мемлекеттік қызметкерлерді казиноға, онлайн құмар ойындарға немесе құмар ойындардың басқа түрлеріне баруға итермелеуі мүмкін, әсіресе олар жұмыс орнына жақын болса.

- Әріптестердің әсері: егер әріптестер арасында құмар ойындарды қолдау мәдениеті болса, бұл мемлекеттік қызметкерлер арасында лудоманияға қатысу деңгейін арттыруы мүмкін.

 

Лудомания тудыруы мүмкін салдарлар:

- Өнімділіктің нашарлауы: лудомания мемлекеттік қызметкерлерден уақыт пен энергияны алады, нәтижесінде олардың өнімділігі мен тиімділігі төмендейді.

          - Қаржылық мәселелер: патологиялық құмар ойындар қарыздар, жинақтаудың жоғалуы және қаржылық төлем қабілетсіздігі сияқты күрделі қаржылық мәселелерге әкелуі мүмкін.

 - Психологиялық жағдайға теріс әсер ету: Лудомания стрессті, мазасыздықты, депрессияны тудырады және мемлекеттік қызметшілердің жалпы психикалық жағдайын нашарлатады.

Осы патологиялық бейімділіктің алдын алу және оған жол бермеу мақсатында алдын алу және оңалту шараларын жүргізу қажет. Оларға мыналар жатады:

- Білім беру бағдарламалары және ақпараттық жұмыс: бұл Әдеп жөніндегі уәкіл тұрақты негізде жүргізетін мемлекеттік қызметкерлер арасындағы лудоманияның қауіптері мен салдары туралы семинарлар.

- Белсенді азаматтық ұстанымы бар жұртшылықты осы жұмысқа тарта отырып, интернет-ресурстар мен әлеуметтік желілердің мониторингі.

ҚР Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің ақпараты бойынша, 2023 жылы "Кибернадзор" ақпараттық жүйесіне интернет-казино белгілері бар 1780-ден астам интернет-ресурстар бойынша ақпарат енгізілді.

          - Саясат пен ережелерді құру: жұмыс орнында лудоманияға тыйым салатын қатаң ережелерді әзірлеу, сондай-ақ Мемлекеттік мекемелердің жанында құмар ойындардың болуын шектеу.

Бүгінгі күні Қазақстан Республикасы Президентінің 02.11.2023 № 396 Жарлығымен "Қазақстан Республикасы мемлекеттік қызметшілерінің әдептілік нормаларын және мінез-құлық қағидаларын одан әрі жетілдіру жөніндегі шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2015 жылғы 29 желтоқсандағы № 153 Жарлығының 3-тарауының 6-тармағына 10-тармақша енгізілді, ол мемлекеттік қызметшілердің қызметтік әдеп стандарттарының бірі - "қызметтік міндеттерін орындауға байланысты жағдайларды қоспағанда, ойын мекемесіне барудан тартыну ".

- Алдын алу шараларының бірі – кеңес беру және терапия. Лудоманиядан зардап шегетін мемлекеттік қызметшілерге консультациялық көмек пен терапия қол жетімді болуы керек.

- Әріптестерді қолдау: әріптестер бір-біріне тәуелділікпен күресуге көмектесу үшін жұмыс орнында қолдау және ақпараттандыру ортасын құру.

Мемлекеттік қызметкерлер арасындағы лудомания мемлекеттік қызметшілердің жеке өміріне және мемлекеттік ұйымдардың жұмысына теріс әсер етуі мүмкін күрделі проблема болып табылады. Алайда, дұрыс алдын алу шаралары, білім беру және жәрдемдесу арқылы лудоманияның әсерін азайтуға және мемлекеттік қызметкерлерге бұл мәселені жеңуге көмектесуге болады.

Лудомания туралы хабардарлықты арттыру, қолдау ортасын құру және осы аурудан зардап шегетіндердің барлығына көмек көрсету қажет. Қоғамның, ұйымдардың және жеке тұлғалардың бірлескен күш-жігерімен ғана бұл мәселені шешуге және мемлекеттік қызметшілердің салауатты және тиімді жұмысын қамтамасыз етуге болады.

 

 

Федоров ауданының әдеп жөніндегі уәкілі Кизима В.