Миллион ағаш: «Таза Қазақстан» нәтижесі әсерлі

Бүкіләлемдік қоршаған орта күні - бұл ауаның, судың, топырақтың тазалығы мен табиғаттың болашақ ұрпақ үшін сақталуы үшін жеке жауапкершілігімізді еске салатын күн. Осы күні экологтар - табиғатты қорғап, оған қамқорлық жасайтын адамдар өздерінің кәсіби мерекелерін атап өтуде.

Экология және табиғи ресурстар министрлігінің мәліметінше, «Таза Қазақстан» республикалық бастамасы аясында 2025 жылдың басынан бері еліміз бойынша 400-ден астам экологиялық ¬ іс-шаралар өткізілді. «Таза қала», «Таза аймақ», «Таза жағалаулар», «Бүкілқазақстандық ағаш отырғызу күні», «Мөлдір бұлақ» және т.б. акциялар азаматтардың, экологтардың, волонтерлердің және мемлекеттік құрылымдардың күшін біріктірді.

Нәтижелер өздерін көрсетеді. Осы уақыт ішінде 121 мың тонна қалдық жиналып, 584 мың гектар аумақ тазартылып, 1,7 млн ағаш отырғызылды. Барлық осы іс-шараларға 1,4 мың еріктіні қоса алғанда, 82 млн-ға жуық адам қатысты.

Еліміздің жоғары оқу орындарында тақырыптық дәрістер, экочастар, конкурстар мен викториналар өтті, оларға 5 мыңнан астам студент қатысты. Экологиялық ағарту практикалық шаралармен толықтырылды: 21 бұлақ қалпына келтірілді, балық аулау 342 жиналды, 2 мыңға жуық құс қоралары орнатылды.

21-23 сәуірде Астанада өткен «Таза Қазақстан» экофестивалі бағдарламада ерекше орын алды. Мемлекет басшысының қатысуымен өткен іс ¬ шарада экологиялық стартаптар, қайта өңдеу технологиялары, ірі өнеркәсіптік кәсіпорындардың бастамалары мен мектеп жобалары таныстырылды. Көрмеге 1,5 мыңнан астам адам келді.

Экологиялық міндеттерді шешуде заманауи технологиялар белсенді түрде енгізілуде. Осылайша, 2024 жылдың маусымынан бастап Қазақстанда азаматтар мен билік арасындағы сандық диалог платформасына айналған @ TazaQazBot Telegram-боты іске қосылды. Ол ел тұрғындарына түрлі экологиялық мәселелер бойынша өтініштер мен шағымдар берудің қарапайым және ыңғайлы тетігін ұсынады. Өтінімді жіберу үшін авторизациядан өту, фотосуретті тіркеу, мекенжайды көрсету және мәселені қысқаша сипаттау қажет.

Іске қосылған сәттен бастап 19 мыңнан астам өтінім берілді, оның 17,8 мыңы орындалды. Жиі келіп түсетін өтініштер аумақты жинауға, қоқыс шығаруға және көшелерді абаттандыруға ¬. Бұл ретте жүйе тек өтінім беруді ғана емес, кері байланысты да көздейді. Орындаушылар фотоесептерді тіркеуге, ал азаматтар өз кезегінде қызметтердің сапасын бағалауға міндетті.

Жыл басынан бері 9 221 өтініш келіп түсті, оның ішінде 260 өтініш сапасыз орындалғаны, көбінесе ресми жауаптар, мерзімнің бұзылуы және орындаушылар тарапынан нақты іс-әрекеттердің болмауы түрінде көрсетілген. Осындай 233 өтініш қаралып, орындалды. Сонымен қатар, пайдаланушыларға ыңғайлы болу және жауапты орындаушыларды анықтау үшін өтінімдер 21 санатқа бөлінген. Мұндай жүйе қоғамның экологиялық ¬ проблемаларды шешуге ашықтығын, бақылауды және нақты тартылуын қамтамасыз етеді.

Елдің жасыл бағытына келетін болсақ, ол қарқын алып келеді. Мысалы, биылғы көктемде мемлекеттік орман қорында 225 мың га алқапқа 141 млн ағаш отырғызылды. Бұл 2020 жылы Мемлекет басшысының бастамасымен жүзеге асырылған ауқымды жоспардың бір бөлігі, ол кезде 2027 жылға дейін 2 млрд ағаш отырғызу тапсырылған болатын.

Бағдарлама жүзеге асырыла бастағаннан бері 877,5 мың га алқапқа 1,3 млрд ағаш отырғызылды. Ал көшеттерге қоғамдық мониторинг жүргізу үшін арнайы интерактивті карта жасалды, ол орман шаруашылығы іс-шараларының жүргізілуіне қарай жаңартылып отырады. Елді мекендерді көгалдандыруға ерекше көңіл бөлінеді. 2021 жылдан бастап қалалар мен ауылдардың аумағына 15,7 млн ағаш отырғызылды, оның 1,4 млн-ы көктемде отырғызылды.

Елдің ең өршіл экожобаларының бірі Арал теңізінің құрғап қалған түбінің экожүйесін қалпына келтіру болып қалып отыр. Теңіз түбінің құрғауы салдарын жұмсарту және бүкіл Арал өңірі халқының өмірін жақсарту - бұл жай ғана экологиялық жоба емес, жергілікті халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға апаратын жол.

2021 жылдан 2024 жылға дейін мұнда негізінен сексеуіл екпелерін отырғызу жолымен 475 мың га орман мелиорациясы жұмыстары орындалды. Ал биылғы ақпан айының соңында жалпы ауданы 120 мың га болатын тұқым егу аяқталды, ал сексеуіл осы көктемде 11,8 мың га жерге отырғызылды. Жоспарда тағы да 428 мың га көгалдандыру бар.

Бұл жұмыстардың барлығы тек мемлекеттік бюджеттен ғана қаржыландырылмайды. «КАТКО» уран өндіретін ірі және техникалық озық кәсіпорындардың бірі жобаға 2,2 млрд теңге инвестициялады.

Айта кетерлігі, экологияға қатысты ауқымды бағдарламалар ғана емес, әрбір қазақстандықтың жеке бастамасы да тиімді. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев табиғатты қорғау - мемлекеттік басымдық екенін, сондай-ақ әрқайсымыздың күнделікті іс-қимылымыз қажет екенін бірнеше рет атап өткен болатын. Қалдықтарды сұрыптаудан сенбілікке, @ TazaQazBot шағымынан бастап мектептегі экология сабақтарына дейін - табиғатты құрметтеуге негізделген жаңа мінез-құлық мәдениеті дәл осылай қалыптасады.