Безгек ауруының алдын алу.
Безгек ауруының алдын алу.
Безгек әлемдегі ең көп таралған аурулардың бірі болып қала береді. Жыл сайын 300-500 миллион адам осы қауіпті аурумен ауырады және 2 миллиардқа жуық адам немесе әлем халқының 41% әлі де жұқтыру қаупінде. Безгек жыл сайын 1,5 миллионнан 2,7 миллионға дейін адамды өлтіреді.
2019-2021 жж Қазақстанда сырттан әкелінген безгектің 3 жағдайы тіркелді. 2022 жылдың қаңтар-наурыз айлары үшін – Мозамбиктен, Африкадан әкелінген 1 жағдай. Жергілікті беріліспен безгек ауруы тіркелген жоқ.
2019-2021 жылдары тіркелген барлық импорттық безгек жағдайлары ТМД елдерінен, негізінен Африкадан әкелінді. Безгектің импорты Қазақстан азаматтарымен де, оның ішінде туристік сапарлар мен іссапарлардан кейін де, эндемиялық елдердің шетелдік азаматтарымен де кездеседі.
2023 жылы Маңғыстау облысында Африкадан әкелінген тропикалық безгек ауруы тіркелді, өкінішке орай өліммен аяқталды.
Безгек – тропиктік және субтропиктік климаты бар елдерде кең таралған ауыр трансмиссивті жұқпалы ауру.
Инфекция безгек плазмодийімен жұқтырған масалар шаққанда пайда болады. Инфекция безгекпен ауыратын донордан қан құю арқылы, сондай-ақ жатырда (анадан ұрыққа) мүмкін.
Безгектің төрт түрі белгілі: үш күндік, төрт күндік, сопақша, тропикалық.
Тропикалық безгек үшін инкубациялық (жасырын) кезең 7 күннен 30 күнге дейін, ал басқа нысандарда 3 жылға дейін.
Тропикалық безгек - бұл аурудың адам үшін ең қауіпті түрі, егер дәрігерге кеш қаралсаңыз, ол өлімге әкелуі мүмкін.
Симптомдары – безгегі (кейбір жағдайларда температура жоғары сандарға жетпейді), қалтырау, қатты терлеу, бас ауруы, әлсіздік.
Безгектің ерте көріністері басқа аурулардың алғашқы белгілеріне ұқсас екенін есте ұстаған жөн. Диагнозды дәрігер зертханалық қан анализінен кейін ғана жасай алады.
Тропикалық безгек кезінде дер кезінде спецификалық ем жүргізілмесе, аурудың басталуынан (5-7 күн) өте қысқа мерзімде өлім болуы мүмкін.
Алдын алу мақсатында эндемиялық аймаққа барған кезде безгекке қарсы препараттарды үнемі қабылдау қажет. Дәрі-дәрмектерді «тропикке» кетуден 1 апта бұрын бастау керек, барлық болу кезеңін және оралғаннан кейін 3 апта ішінде жалғастыру керек. Препаратты қабылдаған күні алкогольді ішуге, көлікті басқаруға, шоғырлануды қажет ететін жұмыс және күшті спортпен айналысуға тыйым салынады.
Препаратты таңдау қабылдаушы елге және аймақтағы безгектің басым түріне байланысты, дозаны дәрігер анықтайды.
Безгек ауруынан зардап шеккен елдерде болу кезінде сіз өзіңізді масаның шағуынан қорғауыңыз керек. Осы мақсатта ымырт кезінде теріні және киімді емдеу үшін қолданылатын репелленттерді (репелленттер) пайдалану ұсынылады. Қалампыр, эвкалипт, насыбайгүл, анис иісі бар москит репелленттері - теріге жағу үшін майлар түрінде қолданылады.
Масалардың бөлмеге кіруіне жол бермеу үшін терезелер мен есіктерді тормен жабу керек, ұйықтау кезінде шатырларды қолданған жөн. Интерьерді өңдеу үшін электр фумигаторларын, москит катушкаларын, бүріккіштерді (аэрозольдер) және басқа құралдарды қолданыңыз.
Есте сақтау керек, безгекке бейім елден оралғаннан кейін 3 жыл ішінде дене қызуы көтерілген сайын сіз дереу медициналық ұйымға хабарласып, тропикалық климаты бар елде болғаныңызды дәрігерге хабарлауыңыз керек.
Өзіңіздің және жақындарыңыздың денсаулығына алдын ала қамқорлық жасаңыз!