ЖРВИ және тұмаудың алдын алу

          Тұмау мен ЖРВИ әлемдегі ең өзекті мәселелердің бірі болып қала береді. Жыл сайын дүние жүзінде тұмаудың 3-5 миллион ауыр жағдайы тіркеліп, 250-500 мың адам қайтыс болады. Көп жылдық деректерді талдау Қазақстан Республикасында ЖРВИ және тұмаумен сырқаттанушылықтың өсуі жыл сайын қазан-сәуір аралығындағы эпидемиологиялық маусымда болатынын көрсетті.

          2022-2023 жылғы эпидемиялық маусымда 1-37 апта аралығында Жітіқара ауданында ЖРВИ-мен 8772 жағдай тіркелді, 100 мың халыққа шаққандағы аурушаңдық көрсеткіші 18534,4 құрады. 2022 жылы – 9300 жағдай. Өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 528 жағдайға (6,0%) азайған. Аурудың негізгі үлесі 0-ден 14 жасқа дейінгі балалар – 5924 жағдай (67,5%).

          Жас құрамы бойынша ЖРВИ-мен сырқаттанушылық келесідей бөлінді: 0-4 жас – 2749 (31,3%); 5-14 жас – 3175 (36%); 15-29 жас – 1411 (16,0%); 30-64-1295 (14,7%), 65 жас және одан жоғары 142 (1,6%). ЖРВИ-мен - 52 адам; пневмониямен – 93 адам ауруханаға жатқызылды. Мектеп оқушыларының аурушаңдығы 2769 жағдайды (31,5%) құрайды.

37-ші аптадағы ЖРВИ бойынша санитариялық-эпидемиологиялық жағдай (09.07-13.09.2023 ж. аралығында).

ЖРВИ-509 жағдайы. Оның ішінде 14 жасқа дейінгі балалар – 320.

ЖРВИ 290 жағдайға (132%), 2,3 есеге өскені байқалады. Ауруханаға пневмониямен - 3, ЖРВИ-мен – 1 адам жатқызылды.

Мектеп оқушылары арасындағы аурушаңдық:

№ 1 мектеп - 10 жағд. (МАДС-1; 1 сынып-1; 2-2; 3-5; 5-1)

№ 2 мектеп - 11 жағд. (МАДС -1,1-1,2-1,3-1,4-2,7-2,8-2,10-1),

№ 3 мектеп - 70 жағд. (МАДС – 6,1б-5,1а-3,1г-1,2а-4,2в-1,2б—1,2г-1,3г-2,3е-2,3а-2,3б-2,3в-1,4г-1,4е-1,4д-1,4a-2,4в-2,5a-4,5б-1,5e-1,5в-2,5г-1,6д-1,6a-2,6в-3,6б-2,6e-2,7в-2,7б-1,8б-1,8a-1,9б-4,9a-1,10в-1,10б-1,11a-1)

№ 4 мектеп – 56 жағд. (МАДС-2,1б-5,1а-1,2в-1,2б-4,3б-2,4в-1,4а-3,4б-5,5в-2,5а-4,5б-3,6б-1,7б-2,7а-3,7г-3,8а-1,8б-1,7в-2,9в-3,9б-1,9г-1,10б-3,9a-1,11-1),

№ 7 мектеп -22 жағд. (МАДС-4,1а-1,1в-1,2а-3,4а-2,5в-1,6б-2,7б-2,8б-3,10а-1,11а-1,11б-1),

№ 9 мектеп -10 жағд. (МАДС-1,1-1,4-1,5-1,7-1,8-1,9-4),

№ 10 мектеп – 30 жағд. (МАДС-6,1а-1,1б-1,3б-1,4в-1,5а-2,5б-1,5в-1,6б-3,7б-3,8а-2,8б-4,8в-1,10а- 1,11а-2),

№ 12 мектеп – 71 жағд. (МАДС-2,1б-1,1а-3,1в-1,2д-2,2г-3,2в-3,2e-1,2б-2,2a-1,3б-2,3д-2,3a-4,3г-1,3c-2,4a-2,4б-3,4в-1,4д-1,4г-1,5a-3,5в-4,5б-2,5г-1,6e-1,6в-2,7б-1,7г-2,7д-1,8б-5,8a-1,8в-1,9г-3,9a-4,9б-4,10б-1).

          Бас мемлекеттік санитарлық дәрігердің 2023 жылғы 11 қыркүйектегі «2023-2024 ж.ж. эпидемиялық маусымына тұмау мен ЖРВИ бойынша санитариялық-профилактикалық, санитариялық-эпидемияға қарсы іс-шараларды өткізу туралы» қаулысын іске асыру мақсатында, ЖРВИ және тұмаумен сырқаттанушылықтың жоғарылауы ұсынылады:

– оқушылар арасында бір сыныпта 20-дан 30%-ға дейін жіті респираторлық вирустық инфекциясы тіркелген кезде, бір инкубациялық кезеңде жалпы білім беретін ұйымдарда кабинеттік оқыту жүйесін жою, он күнтізбелік күн ішінде сыныптарға жаңа балаларды қабылдауға тыйым салу ұсынылады;

– бір инкубациялық кезеңде ЖРВИ-мен ауыратын науқастардың саны 30% немесе одан да көп болып эпидемиялық процеске тартылған жағдайда, оқушылар онлайн режимінде оқытуға ауыстырылады

          Аурудың жоғарылауы 14 жасқа дейінгі балаларда тіркеледі, сондықтан дер кезінде медициналық көмекке жүгіну үшін әрбір адам аурудың алғашқы белгілері туралы білу өте маңызды.

          Жедел респираторлық вирустық инфекциялар (ЖРВИ) – әртүрлі вирустар тудыратын және жоғарғы тыныс жолдарының зақымдануымен және организмнің жалпы интоксикациясымен сипатталатын респираторлық вирустық аурулар тобы.

          Тұмау – жіті респираторлық вирустық инфекциялардың түрлерінің бірі, бірақ ең эпидемиялық маңызы бар. Тұмау немесе ЖРВИ белгілерін ерте кезеңде байқау өте маңызды. Бұл тұмауды тезірек емдеуге және асқыну ықтималдығын азайтуға мүмкіндік береді. Сондықтан мүмкіндігінше тезірек дәрігерге бару маңызды. ЖРВИ мен тұмауға кіру қақпалары жоғарғы тыныс жолдарының шырышты қабаты болып табылады. Ауру ауа тамшылары арқылы таралады. Бірақ тұмаудың ағымы басқа жедел респираторлық вирустық инфекциялардың ағымынан ерекшеленеді.

- ЖРВИ белгілері біртіндеп, бұл дене температурасының көтерілуі шамалы, сирек 38,5°С жоғары. Интоксикация жеңіл, мұрынның ағуы және мұрын бітелуі, катаральды симптомдар (тамағындағы ауырсыну және қызару), жөтел, түшкіру, конъюнктивалық гиперемия, жарықтан қорқу.

- Тұмау белгілері – басталуы әрқашан жедел. Науқастар, әдетте, ауырған кездегі сағатты атай алады. Температура бірнеше сағат ішінде максималды мәндерге жетеді (39-40°C және одан да жоғары). Жоғары температура 3-4 күнге созылады. Интоксикация белгілері тез күшейеді: қалтырау, қатты терлеу, маңдай аймағының қатты бас ауруы, көз алмасын жылжытқанда ауырсыну, жарықтан қорқу, бас айналу, бұлшықеттер мен буындардың ауыруы. Мұрынның ағуы әдетте ауыр емес, көбінесе аурудың екінші күні пайда болатын мұрынның аздап бітелуі болады. Аурудың 2-ші күні ауыратын құрғақ жөтел, түшкіру, тез шаршағыштық, әлсіздік, бас ауруы, ашушаңдық, ұйқысыздық жиі кездеседі.

          Тек дәрігерге бару ғана ЖРВИ және тұмау үшін қажетті емдеуді қамтамасыз ете алады. Ешбір жағдайда өзін-өзі емдеуге болмайды. Емдеуден айырмашылығы, тұмау мен ЖРВИ белгілері жиі ұқсас.

          Аурулардың алдын алудың жолы - бұл вакцинация. Вакцинация - тұмаудың алдын алудың ең тиімді әдісі. Егер сіз уақытында вакцинация жасасаңыз, онда сіз тұмау вирусын жұқтырсаңыз да, аурудың ауыр ағымын және одан да көп болашақта мүмкін болатын асқынуларды болдырмауға болады. Дегенмен, тұмаудың алдын алудың бұл әдісін эпидемия басталғанға дейін бірнеше ай бұрын қолдану керек, сонда денеде иммунитет қалыптасады.

          Жергілікті бюджет есебінен 1 қазаннан эпидемиялық маусым басталғанға дейін жыл сайын тұмауға қарсы екпе жұмыстарын жүргіземіз. Вакцинациялауға жататын халық топтарына медициналық ұйымда диспансерлік есепте тұрған балалар, балалар үйлерінің, сәбилер үйлерінің, қарттар үйлерінің контингенті, медицина қызметкерлері, денсаулығы бойынша «Д» есебінде тұрған азаматтар жатады. Сонымен қатар, халықты вакцинациялау ақылы негізде және жұмыс берушілердің қаражаты есебінен жүргізіледі. Тұмау мен ЖРВИ-дің алдын алу үшін жыл бойы, әсіресе күзгі-қысқы аурумен сырқаттанушылықтың жоғарылауына дейін қорғаныс иммундық механизмдерін күшейту өте маңызды.

          Алдын алу шараларына мыналар жатады:

- ағзаға ЖРВИ және тұмау вирустарына қарсы тұруға көмектесетін белсенді өмір салтын жүргізу, бетперде киюді, қолды мұқият жууды, әсіресе қоғамдық орындарға барғаннан кейін, желдетуді және үй-жайларды жиі ылғалды тазалауды қамтитын санитарлық-гигиеналық режимді сақтау. Науқас адам да, жақын манындағылар да, әсіресе үй-жайда, бетперде киюі керек. Көкөністерді, жемістерді және жеткілікті дәрумені бар басқа тағамдарды, әсіресе аскорбин қышқылын мүмкіндігінше көп жеңіз. Мүмкіндігінше адам көп жиналатын орындарға барудан аулақ болыңыз, ойын-сауық шараларына, әсіресе балаларға баруды шектеңіз, мүмкіндігінше қоғамдық көлікті пайдаланбаңыз, ашық ауада көбірек уақыт өткізіңіз, таза ауада жүріп, серуендеңіз.

          Теңгерімді тамақтану, салауатты өмір салты, шынықтыру және белсенді спорт дененің суыққа төзімділігін арттырады және басқа да көптеген денсаулық проблемаларының пайда болуына жол бермейді.

          Өзіңізге қамқорлық жасаңыз және сау болыңыз!