Сальмонеллез: белгілері, емі, алдын-алу.

Сальмонеллез-бұл тағамнан уланудың бір түрі, salmonella тұқымдас бактериялар тудыратын жұқпалы ауру. Инфекция көбінесе осы бактерияны қамтитын сапасыз немесе ескірген өнімдерді жеген кезде пайда болады. 1 жасқа дейінгі балалар сальмонеллездің пайда болуына өте сезімтал. Бұл жағдайда инфекция баланы қайнатылмаған бөтелкені пайдаланып тамақтандыру кезінде пайда болады. Ересек адам ауруды тауық жұмыртқасын, сүтті, етті, майды жеу арқылы жұқтырып ала алады. Дүкендерде сатылатын, бактерия жұқтырған қамыр, тауық жұмыртқасы, қосылған торттар мен тәтті тағамдарды пайдалану кезінде сальмонеллезбен жаппай ауруы болғны белгілі.
Сальмонеллездің айла-амалдары-тамақ өнімдеріне түскен аурудың негізгі қоздырғышы оның сыртқы түрін өзгертпейді, оның дәміне әсер етпейді. Белгілі бір тамақ өнімдерінде сальмонелланың болуын зертханалық талдау арқылы ғана анықтауға болады. Медицинада сальмонеллезден кесірінен болған өлім жағдайлары белгілі.
Белгілері. Бұл ауру тамақтан уланудың жалпы белгілерімен сипатталады: Ұзақ мерзімді диарея, іштің қатты кесуімен, өтуі бірге жүреді. Науқастың нәжісінде көп мөлшерде шырыш бар, қан байқалуы мүмкін. Ішектерді босатуға шақыру күніне 10 рет немесе одан да көп болуы мүмкін; жүрек айнуы, көп және ұзақ құсу. Сальмонеллезбен құсу бірнеше күн бойы жалғасуы мүмкін, тіпті асқазан толығымен бос болса да. Мұндай құсу дегидратацияға ықпал етеді. Сондықтан ауыр зардаптардың алдын алу үшін барлық қажетті шараларды уақытында қабылдау керек; тәбеттің болмауы. Емдеудің алғашқы күндерінде науқасқа тек көкөніс сорпасын жеуге немесе бір сұйықтық – су, шай немесе табиғи шырын ішуге кеңес беріледі; бас ауруы, дене температурасының жоғарылауы, қалтырау, сүйектер мен буындардың ауруы, дененің жалпы әлсіздігі. Сальмонелланың инкубациялық кезеңі шамамен 4 күнге созылады. Дәл осы уақыт аралығында уланудың алғашқы белгілері пайда болады. Жаңа туған нәрестелердегі сальмонеллез баланың қатты мазасыздығымен, ұйқының болмауымен, жиі нәжіспен, құсумен бірге жүреді. Егер тамақтан улану туралы күдік туындаса, науқасты отбасының басқа мүшелерінен оқшаулау керек, өйткені барлық ішек инфекциясы өте жұқпалы.
Емі. Аурудың диагностикасы негізгі патогенді анықтау үшін науқастың нәжісін зертханалық зерттеуді, қан анализін қамтиды. Сонымен қатар, зардап шеккен адам жақында тұтынған тағамға талдау жасалады (мүмкін болса). Сальмонеллезді көптеген ішек инфекцияларынан, ең алдымен тырысқақтан ажырату керек. Емдеудің негізі антибиотиктер болып табылады, олар пациенттің ауруханада болған алғашқы күндерінде оның денесіне тамыр ішіне, содан кейін бұлшықет ішіне инъекция немесе таблетка арқылы енгізіледі. Препарат науқастың жағдайын, оның жасын, белгілі бір дәрі-дәрмекпен емдеуге қарсы көрсетілімдерінің болуын ескере отырып таңдалады. Бактерияға қарсы препараттардан басқа дәрумендер, пробиотиктер тағайындалады. Сальмонеллез диагнозы бар пациентке сұйықтықты мүмкіндігінше көп ішу қажет. Егер дегидратация әлі де болса, тұзды ерітінділер тағайындалады. Мысалы, Регидрон. Сальмонеллезбен антибиотикпен емдеу курсы 6-дан 9 күнге дейін созылады. Негізгі терапия аяқталғаннан кейін нәжісті және қанды қайта тексеру керек.
Алдын алу. Көптеген тамақтан уланудың алдын алуға болады, егер сақтауға қажетті ережелер мен санитарлық нормаларды тағам дайындау: Жемістер, көкөністер, сондай-ақ ет және тағамдық қосымша өнімдерді тұтынарда, тамақ әзірлеуде мұқият сумен жуыу; Азық-түлік сатып аларда дүкенде олардың жарамдылық мерзіміне назар аудару; Өнімдерді тоңазытқышта сақтау; Азық-түліктің және тағам әзірлеу үшін өнімдердің шектеулі жарамдылық мерзімі өтіп кетсе пайдалануға болмайды; Тамақ дайындауды бастамас бұрын ыдыс-аяқ және ас үй керек-жарақтары және қолды жуыу керек; Көкөніс және еті кесіп дайындауға бір пышақ пайдалануға болмайды; Дәретханаға барғаннан кейін, көшеде үйге оралғаннан кейін, тамақты бастамас бұрын қолыңызды жуыңыз.
Сондай-ақ, сальмонеллезбен инфекцияны болдырмау үшін дайын тағамды ашық көше сөрелерінен, дүкендерден сатып алмау керек, сенімді емес қоғамдық тамақтану орындарында тамақтанбау керек. Көбінесе салмонеллездің негізгі көзі өлшеп сатылатын майонез қосылған салаттар, кілегеймен безендірілген торттар мен торттар болады. Мұндай өнімдерді тұтынудан бас тартып, қажетті санитарлық нормаларды сақтай отырып, үйде тамақ дайындаған дұрыс.