Жол қауіпсіздігін қамтамасыз етудің проблемалық мәселелері туралы

Қазақстан Республикасының Бас прокуроры Берік Асыловтың төрағалығымен орталық, жергілікті және құқық қорғау органдары өкілдерінің қатысуымен жол қауіпсіздігі мәселелері бойынша заңдылықты, құқықтық тәртіпті және қылмысқа қарсы күресті қамтамасыз ету жөніндегі Қазақстан Республикасы Үйлестіру кеңесінің отырысы өтті.

Отырысты ашқан Бас Прокурор апаттылықты төмендету жөніндегі шаралар "Заң және тәртіп" идеологиясына сәйкес келетіндігін атап өтті. Басты міндет — заңның үстемдігін нығайту және жол қозғалысының әрбір қатысушысының әлеуметтік жауапкершілігін қалыптастыру. Қоғамда көлік жүргізу мәдениетін және құқық бұзушылыққа төзбеушілікті дамыту қажет.

Б. Асылов Мемлекет басшысы 2025 жылғы 8 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауында азаматтардың өз қауіпсіздігі мен айналасындағылардың қауіпсіздігі үшін жеке жауапкершілігіне назар аударғанын атап өтті.

Жол-көлік оқиғасының негізгі себебі жол қозғалысы ережелерін сақтамау болып қала береді.

Талдау көрсеткендей, апат кінәлілерінің 81% - ы бұрын жол қозғалысы ережелерін бұзғаны үшін бірнеше рет жауапқа тартылған, бұл жоғары қайталануды көрсетеді. Мысалы, ШҚО-да жүргізуші бір жылда 32 бұзушылық жасады, жылдамдықты 13 рет асырды. 8 қаңтарда ол қарсы жолаққа шықты, нәтижесінде өзі және оның екі жолаушысы қайтыс болды. Мұндай жағдайлар жыл сайын қайталанады.

Басқа жағдайда, жүргізуші соңғы екі жылда 72 жол қозғалысы ережесін бұзған, оның ішінде 2025 жылы ғана қозғалыс жылдамдығынан асып кеткені үшін 30 рет тартылған, осы жылдың 30 тамызының қорытындысы бойынша Алматы қаласында жаяу жүргіншінің өліммен аяқталуына жол берген.

Бас Прокурор сонымен қатар жүргізуші куәлігін беруді бақылауды күшейту, сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін болдырмау және рәсімнің ашықтығын қамтамасыз ету қажеттігін атап өтті. Куәліктерді заңсыз алу жағдайлары қоғамға қауіп төндіретін фактор ретінде қарастырылатын болады.

Бұдан басқа, қауіпсіздікке тікелей қатер төндіретін негізгі факторлардың бірі белгіленген нормативтерге сәйкес келмейтін автомобиль жолдарында өз бетінше шығу, қиылысу және түйісу салу болып табылады. Үлкен соқпақтарға ең аз түйісу саны туралы талаптар сақталмайды.

Мысалы, "Астана – Шідерті – Павлодар – Успенка – РФ шекарасы" автожолында 48 түйіспе жобаланған, оның 28 – і рұқсат етілген қашықтықты бұзған. Ақмола облысының Қоянды және Бірлік-Бек кенттерінің ауданында ұзындығы 7 км учаскеде жергілікті тұрғындар өз бетінше салған 17 заңсыз түйіспе бар. Олармен түсіндіру жұмыстары жүргізілуде.