Рудный қаласының дамуы: әлеуметтік-экономикалық басымдықтар
1. Өнеркәсіп пен ауылшаруашылығын дамыту
Қаланың экономика құрылымында өнеркәсіп – негізгі салалардың бірі болып табылады және өңірлік жалпы өнімнің негізін құрайды. Осы салада 137 кәсіпорын жұмыс істейді, онда 17 мыңнан астам адам еңбек етеді. Градообразовшы кәсіпорындардың, бірінші кезекте «ССКӨБ» АҚ-ның рөлі ерекше — өнім өндірісінің үлкен үлесі осы компанияға тиесілі. Алайда жаһандық экономикалық сын-қатерлер жағдайында экономиканы диверсификациялау және шағын, орта бизнеске қолдау көрсету мәселелері өзекті болуда.
2025–2028 жылдарға жоспарланған инвестициялық жобалар пулында 28 жекеменшік жоба бар, жалпы сомасы — 630 млрд теңге, нәтижесінде 2 мыңнан астам жаңа жұмыс орны құрылады.
2025 жылы 6,9 млрд теңге сомасына 15 жоба іске асырылмақ, олар 263 жаңа жұмыс орнын құруға бағытталған. Биылға дейін төрт жоба жүзеге асты: мультимодальды көлік-логистикалық орталық құрылып, екі сауда орталығы мен апарт-отель салынды.
Қазіргі кезде іске қосу актілері рәсімделіп жатқан үш нысан бар: құрылыс тасын ұнтақтау цехы, жаңа дүкен және балаларға арналған сауда-ойын-сауық кешені.
Келесі жылдарда бірнеше ірі инвестициялық жоба іске асырылуы күтіледі, соның ішінде:
жылына 2 млн тонна ыстық-прессіден өткен болат өндірістік кешенінің құрылуы («ССГПО» АҚ);
жылына 50 мың тонна сұйытылған табиғи газ шығаратын кіші тоннажды зауыт құрылуы («QazaqGaz Onimderi» ЖШС);
су тұщыту мен суларды тазалау үшін кешенді инновациялық реагенттер шығаратын зауыт құрылысы («Қызыл жұлдыз» ЖШС).
2. Қалалық құрылыс жоспарларын жасау
19‑шы микрорайон мен 36, 37, 38‑ші кварталдарда шамамен 8 мың тұрғынға арналған 40‑тан астам тұрғын үй салу жоспарланған; инженерлік және әлеуметтік инфрақұрылым да қарастырылады. Сондай‑ақ, Тобыл өзенінің бойында 100 га аумақты қамтитын жағалауды абаттандыру жобасы әзірленуде, оған саябақтар, туристік және спорттық тармақтар енгізіледі.
3. Инженерлік жүйелер
Инженерлік желілердің, әсіресе кварталдық жылу трассаларының тозуы жоғары – бұл Рудный үшін негізгі мәселелердің бірі болып тұр. 2024 жылы 20 км жылу желілері жөнделіп, бұзылулар саны 34% төмендеді. 2025 жылы тағы 15 км желіні реконструкциялау (олардың арасында жеке секторда), сонымен бірге су және канализация жүйелерін жаңарту жоспарланған.
Алдағы 2026–2027 жылдары жыл сайын 11,5 км желіні ауыстыру және коммуникацияларды сандық бақылау енгізу көзделген.
4. Тұрғын үй құрылысы және сатып алу, көпқабатты баспаналарды жөндеу
Соңғы екі жылда қалада жаңа көпқабатты үйлер құрылып, тастанды тұрғын үйлер қалпына келтірілуде. 2023 жылы 4 көпқабатты тұрғын үй (273 пәтер) жөнделіп, пайдалануға берілді, 228 пәтер сатып алынды. 2024 жылы 10 тұрғын үй салынды және реконструкцияланды – барлығы 425 пәтер; олар коммуналдық меншікке қабылданып, кезекте тұрғандарға үлестірілді.
Алдағы уақытта Рудный қаласында 4, Качар поселкесінде 3 үйді қалпына келтіру жұмыстары жалғасады.
Жоспарда – тағы 10 көпқабатты үй салу.
Көпқабатты үйлердің фасадтары мен шатырларын жөндеу жоспарлы түрде жүргізілуде. 2023 жылы 6 үйде, 2024 жылы 18 үйдің фасадтары мен 3 үйдің шатырлары ағымдағы түрде жөнделді. Биылғы жылы 11 көпқабатты үйдің шатырлары мен фасадтары жөндеуден өтуде, жұмыстар 85%-ға аяқталды.
5. Транспорт инфрақұрылымын дамыту
Жергілікті маңызы бар автомобиль жолдарының ұзындығы – 252 км, оның тек 126 км-ы (47%) жақсы және қанағаттанарлық күйде.
2024 жылы Горняков көшесін реконструкциялау жобасының 1-кезеңі (Топоркова – Дзержинского көшелері аралығы) жүзеге асты. Биыл «Костанай жолдары» ЖШС 2-кезеңін (Дзержинского–Парковая көшелері) реконструкциялануда.
Сонымен қатар, жыл сайын жолдардың және ішкі кварталдық өтпелердің ағымдағы және орташа жөндеуі жүргізіледі: Рудный қаласында 44 көшеге, Качар поселкесінде 4, Перцевка ауылында 3 көшеге жөндеу жоспарланған.
Қазіргі уақытта «Ван» ЖШС 25 көшені жөндеп, 13 көшеде жұмыстар жүргізілуде. «Рахат‑2018» ЖШС қала жолдарын ағымдағы жөндеуге 30 мың м² көлемінде атсалысты.
6. Көше жарығы
Тұрғындардың қауіпсіздігі мен жайлылығын арттыру мақсатында көше жарығын қалпына келтіру және жаңарту жұмыстары жалғасуда. Жарық тек қана көшелерде емес, жер үйлер ауласында, жеке секторда, балалар мен спорт алаңдарында, жаңа микрорайондарда да орнатылатын болады.
7. Аумақтарды абаттандыру
«Халық қатысу бюджеті» арқылы тұрғындардың дауыс беру нәтижесі бойынша биыл 162,9 млн теңге сомасына 8 жоба іске қосылады (оның 7-еуі ойын-спорт алаңдарын, 1-еуі жаяу жол салуды қамтиды). Сондай-ақ, 2024 жылы 106,6 млн теңге көлеміндегі 9 жоба жүзеге асырылатын болады – олар алдыңғы мердігер дұрыс орындамағандықтан кейінге қалып қойған.
Биыл Фрунзе мен Парковая көшелерінің қиылысында 700 м² балалар алаңшасы салынбақ.
Сонымен қатар, фонтан орнатуымен үш сквер абаттандырылады: 11‑ші микрорайонда (дене шынықтыру-сауықтыру кешендері арасында), Гагарин–Ленин және Комсомольский проспекті–Жантемирова көшесінің қиылыстарында.
Қаладағы көпқабатты үйлерде 147 лифт жұмыс істейді. 2022 жылдан бері 20 лифт ауыстырылды. Биыл норматив мерзімінен асқан 15 лифт (13 жолаушы, 2 жүк) ауыстырылмақ. Жолаушы лифттері толық жеткізілген, монтаж жұмыстары жүріп жатыр, 2 лифт іске қосылды.
8. Жолаушылар тасымалы
2024 жылғы қарашада Рудный қаласында 12 тұрақты қала маршруты «әлеуметтік маңызды» деп танылды.
Қала тасымалдаушылары – жеке кәсіпкерлер “Алдажуманов Е.Е.”, «Транс Авто Азия» ЖШС, «Рудныйавтотранс» ЖШС және «Транс-Экспресс-Сервис» ЖШС — өнеркәсіпті дамыту қоры арқылы 37 жаңа автобус алу үшін өтінімдер тапсырды. 19 өтінім мақұлданып, қалғандары қаралу үстінде. Бұл автобус паркіні біртіндеп жаңартуға мүмкіндік береді. Бұл жұмыс жыл сайын жоспарлы түрде жүргізіледі.
9. Әлеуметтік сала нысандарын дамыту
Сапалы білім беру – Рудный дамуының басты шарты. 2025 жылы 900 және 1200 орындық екі мектептің құрылысы аяқталып, мемлекеттік тілде 65 жаңа сынып ашылады. Балабақша желісі де қарқынды дамуда: екі жыл ішінде мемлекеттік тілдегі жаңа топтар ашылып, қамтылу 15%-дан 30%-ға дейін артты.
Медициналық көмектің тиімділігі мен сапасын арттыру үшін 39‑кварталда тәулігіне 250 адам қабылдайтын поликлиника құрылысын жеке инвесторлардың қаржысына жоспарланып отыр.
Қалалық мәдени-сауық саябағында кезең-кезеңімен аумақ тазарту және аттракциондарды жаңарту жұмыстары ұйымдастырылады.
11‑ші микрорайонда екі спорт-сауықтыру кешенінің құрылысы аяқталуда – спорт залдары құрылуда.
1500 орындық стадион салу жоспарланған: футбол алаңы, легі атлетика жолақтары, көрермен tribuna, жеңіл атлетика секторы қамтылады.