Шалғын көбелегі
Шалғын көбелегі.
Шалғын көбелегі-нәзік және бір қарағанда мүлдем зиянсыз жәндік. Дегенмен, бұл көбелек әртүрлі бақша дақылдарының егініне үлкен зиян келтіреді. Көптеген жұлдызқұрттар осы көбелек салған жұмыртқалардан шығады.
Бұл қауіпті зиянкестер шалғындарда, қараусыз қалған жерлерде және шөппен жабылған жолдардың бойында орналасқанды жөн көреді. Қысқа уақыт ішінде ол айтарлықтай қашықтықты жауып, бірнеше күн ішінде кең аумақтарды игере алады. Шалғын көбелегі солтүстік ендіктің 45-тен 55 градусқа дейінгі дала аймақтарында үлкен зиян келтірсе де, көбелек бұрын-соңды көрмеген жерде кенеттен пайда болуы мүмкін.
Әдетте, бұл жағдайда көкөніс өсірушілер бұл зиянкестерге лайықты қарсы тұруға дайын емес. Бірақ 5-6 жұлдызқұрттың көмегімен әр өсімдіктегі көбелек дақылдың 50% - на дейін жоғалтуды уәде етеді! Қарқынды өсіру кезеңінде бұл қанатты жәндіктердің ұрпақтары бір күнде барлық екпелерді жоя алады.
Егер сіз зақымданған өсімдіктің астына газеттің бір бөлігін немесе ақ қағаздың бір бөлігін салып, оны аздап сілкіп тастасаңыз, жұлдызқұрттарды оңай таба аласыз-зиянкестер тор бойымен төмен түседі.
Шалғын көбелегінің тамақтану рационына өсімдіктердің 200 — ге жуық түрі кіреді, олардың 30-ы дақылдар.
Жеке учаскелерде ол көбінесе қызылша, сәбіз, бұршақ, фасоль, бақша дақылдары мен күнбағысқа шабуыл жасайды. Қырыққабат сирек зардап шегеді, бірақ зиянкестер әдетте қызанақты айналып өтеді.
Соңғы жастағы жұлдызқұрттар қыстайды. Көктемде олар қуыршақтанып, көбелектердің бірінші ұшуы мамырдың екінші жартысында басталады. Құрғақшылықта, гүлді өсімдіктер болмаған кезде көбелектер бедеулігі байқалады.
Аналықтар жұмыртқаларын арамшөптер мен дақылдық өсімдіктердің жапырақтарының астына салады. Аналығы барлығы 600 жуық жұмыатқа сала алады. Эмбриональды даму 3-10 күн. Жұлдызқұрттар осы уақыт ішінде 5 ұрпақтан өтіп, 2-4 апта дамиды. Ең қауіпті бірінші ұрпақ, өйткені жұлдызқұрттар негізгі ауылшаруашылық дақылдарының дамуының ерте кезеңдерінде болған және зақымға өте сезімтал болған кезеңде пайда болады.
Жұлдызқұрттар топырақта қуыршақтанады. Қуыршақтың дамуы 1,5-тен 4 аптаға дейін созылады. Қолайлы даму жағдайында жұмыртқадан ересек жәндіктердің пайда болуына дейін 35-40 күнге созылады. Қалыпты жыныстық жетілу кезінде көбелектердің ұшуы 2 аптадан кейін аяқталады.
Құралдар мен әдістер кешенін пайдалана отырып, өсімдіктерді шалғын көбелегінен қорғау жөніндегі шаралар жүйесін қолдану ауыл шаруашылығы дақылдары егістерінің зақымдануын шектеп қана қоймай, зиянкестердің көбеюін 90-95% - ға шектеуге мүмкіндік береді. Рапс, құмай, соя, ноқат дақылдарының егін жинау алдындағы десикациясы, сондай-ақ пар алаңдарын үздіксіз әрекеттегі гербицидтермен өңдеу, популяцияның әсеріне инсектицидтерді қолданудан кем әсер етпейтінін ұмытпаған жөн., Оның жұлдызқұрттары мен куыршақтарын жойып қана қоймай, сонымен қатар дақылдар мен пардағы арамшөптерді жою арқылы оның көбелектерінің қосымша тамақтануын айырып, зиянкестерді тиімді бақылауға алуға болады және қажет.
"Өсімдіктерді қорғау туралы" ҚР Заңының 11-бабына сәйкес қолайлы фитосанитариялық ахуалды қамтамасыз ету мақсатында қызметi мемлекеттiк фитосанитариялық бақылау объектiлерiмен байланысты жеке және заңды тұлғалар өз аумақтарында фитосанитариялық мониторингтi жүзеге асыруға және зиян тигiзудiң экономикалық шегiнен көп зиянды және ерекше қауiптi зиянды организмдер анықталған жағдайда фитосанитариялық iс-шараларды жүргiзуге мiндеттi.
ҚР АШМ АӨК МИК "РФДжәнеБӘО"
РММ Меңдіқара аудандық филиалының
агроном-энтомологы И. Ю. Лукьянец
«ҚР АШМ АӨК МИК Меңдіқара
ААИ» ММ бас маман-өсімдіктерді
қорғау және карантині жөніндегі
мемлекетті инспектор К.С. Мурзагалиев