«Коммуналдық қызметтер тарифі» тақырыбында дөңгелек үстел

Коммуналдық қызметтердің кейбір түрлеріне бағаның көтерілуіне байланысты Лисаковск қаласында «ЛҚКЭ» ӨШБ тарифтерін қалыптастыру қағидаттарын түсіндіру бойынша жұмыстар белсенді жалғасуда. Еске салсақ,  28 мамырда Лисаков қаласының әкімі Абай Ибраевтың халықпен кезектен тыс кездесуі осы мәселеге арналды. Бүгін, 13 маусымда бұл мәселе қала басшысының Лисаковск қаласы  белсенділерімен, депутаттармен, сервистік компаниялардың басшыларымен, үйлер өкілдерімен кездесуінде талқыланды. Тариф белгілеу мәселелеріне арналған кездесулер жаз бойы шағын аудандар мен қалалық ұжымдарда өтеді.

Тарифтерді қашан және қанша көтеру керек екенін кім шешеді? Бұл көтерілу қандай негізде жүріп жатыр? Бұл сұрақтарға «ЛҚКЭ» ӨШБ бас экономисі Ольга Ремезова жауап берді.

- Лисаков қаласы әкімдігінің «Лисаковскгоркоммунэнерго» ӨШБ  МКК табиғи монополиялар субъектісіне жатады, демек, ол өз еркімен көрсетілетін қызметтердің тарифтерін өзгерте алмайды, - деп түсіндірді Ольга Геннадьевна. Тарифтерді бекіту - бұл ҚР Ұлттық экономика министрлігі Табиғи монополияларды реттеу комитеті департаментінің айрықша құзыреті.

Егер Департамент алдында осы ниеттің өткір қажеттілігін дәлелдеген жағдайда ғана кәсіпорын өз қызметтерінің бағасын өзгертуге рұқсат алады. «Табиғи монополиялар туралы» ҚР Заңына сәйкес Департамент аса қажет болған жағдайда ғана көтерілуді бекітеді.  Тарифті көтеру қажеттілігін өмір көрсетуде.

Бүгінгі таңда  «Лисаковскгоркоммунэнерго» ӨШБ МКК  кадр тапшылығын  сезінуде. Кәсіпорында 43 бос жұмыс орны бар. ӨШБ-дағы орташа жалақы  262 мың теңгені (есептеу) құрайды. Бұдан басқа, салық және басқа да міндетті төлемдерді төлеу үшін айналым қаражатының жетіспеушілігі, энергия көздерін төлеу бойынша қарыз бар. Жеткізушілермен материалдар мен қызметтерді жеткізу шарттары бойынша есеп айырысуды кешіктіру қаупі бар. Аталған тәуекелдерді жою үшін кәсіпорын 140 млн теңге көлемінде несие рәсімдеді. Кәсіпорынды сақтап қалу үшін оның басшылығы тағы бір заңды әрі орынды шара қабылдады - Департаментке тарифтерді көтеруге өтінім берілді.

Департамент жыл сайын 1 қаңтардан бастап тарифтің 3% -дан аспауына рұқсат береді. Бірақ біз түсінгеніміздей, энергия көздерінің бағасы, орташа жалақы деңгейі жылдам өсуде. Сондықтан «Табиғи монополиялар туралы» ҚР Заңына сәйкес кәсіпорын тарифті жылына екі рет өтініммен  өзгертуге құқылы: қаңтарда тарифтің шекті деңгейі бойынша және жыл бойы белгілі бір баптардың өзгеруіне байланысты. Мұнда стратегиялық тауар (газ және электр энергиясы) құнының ұлғаюы және өңірдегі экономикалық қызмет түрлері бойынша орташа айлық атаулы жалақының ұлғаюы өзгеріс үшін негіз болып табылады. «Лисаковскгоркоммунэнерго» ӨШБ МКК тарифінің 41% -ы шикізат пен материалдарға (газ, электр энергиясы) жұмсалатын шығындар, ал 34% -ы еңбекақы төлеуге жұмсалатын шығындар болғандықтан, шикізат бағасының өсуі мен қызметкерлердің жалақысын көтеру қажеттілігі тарифтерге де айтарлықтай әсер етеді.

Айта кетейік, тарифті қалыптастыру кезінде соңғы 7 жылда Лисаковск қаласының коммуналдық желілерін қайта құруға, коммуналдық кәсіпорынды жаңғыртуға, оны техникалық жабдықтауға, қазандықтарды жөндеуге, техника сатып алуға жұмсалған 2, 4 млрд. теңге көлеміндегі мемлекет салымдары есепке алынбайды. Егер ол солай болса, онда тарифтер қалада 17 немесе 20% -ға ғана емес, бірнеше есеге өскен болар еді! Қала бюджеті халықтың коммуналдық шығындарының бір бөлігін субсидиялауды өз мойнына алатынын ұмытпау керек. Тұрғын үй көмегін алатын Лисаков тұрғындарының коммуналдық қызметтеріне жұмсалатын шығындар олардың табысының 5% -ынан аспайды, бұл Қостанай облысында тек біздің қаладағы ерекшелік  болып табылады!

Тарифтерді көтеру қажеттілігі - энергия тасығыштарға айыппұлдар мен өшірулерсіз ақы төлеу, білікті мамандарды тарту, коммуналдық инфрақұрылымды ұстау және қызмет көрсету міндеттемесімен байланысты мәжбүрлі шара. Осы шараларсыз Лисаков қаласының тұрғын үйлерi мен кәсiпорындарын жылумен, сумен жабдықтау, энергиямен қамтамасыз ету тәуелдi кәсiпорынның тұрақты жұмысын қолдау мүмкiн емес.