Жол қозғалысықауіпсіздігінқамтамасызетумәселелерітуралы
ҚазақстанРеспубликасының Бас Прокуроры БерікАсыловтыңтөрағалығыменорталық, жергіліктіжәнеқұқыққорғауоргандарыөкілдерініңқатысуыменжолқозғалысықауіпсіздігімәселелерібойыншаҚазақстанРеспубликасыныңЗаңдылықты, құқықтықтәртіптіжәнеқылмыстылыққақарсыкүрестіқамтамасызетужөніндегіүйлестірукеңесініңотырысыөтті.
Отырысашылуында Бас Прокурор апаттылықтытөмендетушаралары «Заң мен Тәртіп» идеологиясына сай келетінінатапөтті. Бастыміндет – заңныңүстемдігіннығайтужәнежолқозғалысынақатысушылардыңәрқайсысыныңәлеуметтікжауапкершілігінқалыптастыру. Қоғамдажүргізумәдениетіндамытужәнеқұқықбұзушылыққатөзімсіздікқалыптастыруқажет.
Б. АсыловМемлекетбасшысының 2025 жылғы 8 қыркүйектегіҚазақстанхалқынаЖолдауындаазаматтардыңөзқауіпсіздігі мен айналасындағылардыңқауіпсіздігіүшінжекежауапкершілігіне назар аударғанынатапөтті.
Жол-көлікоқиғаларыныңнегізгісебебі – жолқозғалысыережелерінсақтамау.
Талдаукөрсеткендей, апатқакінәліжүргізушілердің 81%-ы бұғандейін де жолқозғалысыережелерінбұзғаныүшінбірнешеретжауапкершіліккетартылған, бұлқайталанудеңгейініңжоғарыекеніндәлелдейді. Мәселен, ШҚО-да біржүргізушібіржылішінде 32 ретережебұзып, оның 13-і – жылдамдықтыарттыруфактілері. 8 қаңтардақарсыжолаққашығып, салдарынанөзіжәнеекіжолаушысықазатапты. Мұндайжағдайларжылсайынқайталанады.
Тағыбіржағдайдажүргізушісоңғыекіжылда 72 ретжолқозғалысыережесінбұзған, оныңішінде 2025 жылыжылдамдықтыарттырғаныүшін 30 ретжауапкершіліккетартылған. Нәтижесіндеағымдағыжылдың 30 тамызында Алматы қаласындажаяужүргіншініқағып, оныңөлімінеәкелген.
Бас Прокурор жүргізушікуәліктерін беру процесінбақылаудыкүшейту, сыбайласжемқорлықтәуекелдерінжоюжәнерәсімніңашықтығынқамтамасызетуқажеттігін де атапөтті. Жүргізушікуәлігінзаңсызалужағдайларықоғамүшінқауіптөндіретін фактор ретіндеқаралады.
Бұданбөлек, қауіпсіздіккетікелейқауіптөндіретіннегізгіфакторлардыңбірі – автомобиль жолдарындабелгіленгеннормаларғасәйкескелмейтінрұқсатсызшығужолдарын, қиылыстар мен қосылуларды салу. Ірітрассаларғақосылулардыңең аз саны жөніндегіталаптарсақталмайды.
Мысалы, «Астана – Шідерті – Павлодар – Успенка – РФ шекарасы» автожолындажобалықтүрде 48 қосылукөзделген, оның 28-і – рұқсатетілгенарақашықтықтыбұзаотырыпорналастырылған. АқмолаоблысыныңҚояндыжәнеБірлік-Бек ауылдарымаңындағыұзындығы 7 км учаскедежергіліктітұрғындарөзбетіменсалған 17 заңсызқосылу бар. Оларментүсіндіружұмыстарыжүргізілуде.
Бұлретте, ҚазақстанРеспубликасының «Автомобиль жолдарытуралы» Заңының19-2-бабы 2-тармағына сәйкес, автомобиль жолдарыныңжобалықшешiмдерiқосылатынжолдар мен қиылысатынжолдардыңқауiпсiзорналасуынқамтамасызетугетиiс.
Сондай-ақ, ауыржол-көлікоқиғаларыныңедәуірбөлігіқалалараралық такси ретіндепайдаланылатын, оңжақтырульменбасқарылатынминивэндердеорыналуда, бұлтехникалықталаптарғасәйкескелмейді.
Медициналықкөрсетілімдергесәйкескөлікқұралынбасқаруғаболмайтынжүргізушілердіңқатысуыменорыналған ЖКО фактілері бар. Абай облысыныңҮржарауданында эпилепсия дерті бар жүргізушіұстамасалдарынан 6 баланықағып, 4-і қазатауып, 2-і жарақаталды.
Мұндайқұқықбұзушылықтарғадереуқұқықтық шара қолданылуытиіс. Мемлекеттікбасқаруоргандарыөзбағыттары мен нысаналытоптарыбойынша, білім беру жәнеқұқыққорғаумекемелерініңғылымиәлеуетінқосаотырып, нақтыланғанұсыныстаренгізеді.
Қайталанатынбұзушылықтардыжүйелітүрдеалдыналуүшінотырысқақатысушыларцифрлықтіркеугенегізделгенжолқозғалысыережелерінбұзушылықтарынбаллдықесепкеалудыенгізудіұсынды. Бұлтәртіптіжүйелітүрдебұзатынжүргізушілердіуақытылыанықтауғажәнеолардыкөлікжүргізуденшеттетугемүмкіндікбереді. Баллдыңшектідеңгейінежеткенжүргізушілеремтихандардықайтатапсыруғажіберіліп, бұлдайындықсапасы мен жолдағытәртіптіарттырады.
«Заң мен Тәртіп» тұжырымдамасыніскеасыруаясындажолдағытәртіптіарттыруғажәнеапаттылықтытөмендетугебағытталғаніс-шаралартізбесікеңейтілуде. Адамдардыңөмірі мен денсаулығынақауіптөндіретінөрескелбұзушылықтарғанөлдіктөзімділікқағидатынаерекше назар аударылады.
Жауаптымемлекеттікоргандараталғансалалардағыбақылаужәнеқадағалауфункцияларынкүшейтіпқанақоймай, жолдардаөлім мен жарақаттанудыболдырмауүшінзаңталаптарынсақтауқажеттігіжөніндехалыққакеңкөлемдітүсіндіружұмыстарынжүргізеді.
Қазақстан Республикасының
Бас прокуратурасы