Мемлекеттік қызметті дамыту тұжырымдамасы: өзгерістерге аймақтық назар аудару

Қостанай облысындағы мемлекеттік қызмет институтының дамуы тұрақты динамикасының айғағы және Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметін дамыту тұжырымдамасының (бұдан әрі – тұжырымдама) түйінді бағыттарын көрсетеді.

Бірінші. Қостанай облысында жергілікті атқарушы органдардың мемлекеттік қызметшілерінің штат саны 3 323 адамды құрайды. Кадр тапшылығы - 6,5% (216 бос орын) — қалыпты болып қала береді, бірақ мамандарды тарту бойынша белсенді жұмысты талап етеді.

Тұжырымдама барлық үміткерлерге — қазіргі мемлекеттік қызметшілерге де, жеке сектор өкілдеріне де әмбебап конкурс енгізуді ұсынады. Бұл ішкі конкурстардан бас тартуға және кадрларды іріктеу кезінде бәсекелестікті күшейтуге мүмкіндік береді. Бұдан басқа, бір жылға дейінгі мерзімге конкурссыз бос лауазымдарға уақытша тағайындау көзделген.

Екінші. Кадрлардың кәсібилігін арттыру - тұжырымдаманың тағы бір негізгі бағыты. Қостанай облысында мемлекеттік қызметшілердің 89% - ы жоғары білімді, 4% - ы жоғары оқу орнынан кейінгі, 6% - ы шетелдік.

Оқытуға ерекше назар аударылатын болады: бұл мансаптық өсудің маңызды факторы болады. Тік және көлденең дамуды біріктіретін гибридті жылжыту моделіне көшу жоспарлануда. Көлденең өсу оқыту, тағылымдамадан өту және тиімділікті бағалау арқылы мүмкін болады. Магистр, PhD немесе доктор дәрежесінің иегерлері үшін біліктілікті арттырудың міндетті бағдарламаларынсыз ілгерілетудің жеңілдетілген шарттары көзделген.

Үшінші. Біздің өңірде қызметшілердің жартысынан көбі (56,9%) бір мемлекеттік органда үш жылдан астам жұмыс істейді, бұл тұрақтылық пен институционалдық есте сақтауды көрсетеді. Сонымен қатар, құзыреттерді жаңарту үшін ротациялау тетігі іске асырылуда, ол енді лауазымдардың жаңа санаттарын - басқарма басшыларының орынбасарларын (D-О-2) және қалалар мен аудандар әкімдерінің орынбасарларын (Е-1) қамтиды. Ротация бойынша жұмыс мерзімдері мен көзделген ерекшеліктерді ескере отырып, жүйелі түрде жүргізілуде.

Төртінші. Тұжырымдамаға сәйкес, жастарды мемлекеттік қызметке тарту басымдық болып табылады және Қостанай облысында бұл жұмыс жүйелі және нәтижелермен жүргізілуде.

Атап айтқанда, заңнамаға жоғары GPA (3,33 – тен төмен емес) түлектерді қабылдау тетігі енгізіле отырып, аудандық және ауылдық мемлекеттік органдарда Төменгі лауазымдарға конкурссыз 39 түлек қабылданды (2023 - 13, 2024-24, 2025 жылы 2, бұл ретте олардың саны артады деп күтілуде). Бұл елдегі ең жоғары көрсеткіш.

Жастармен белсенді кәсіби бағдар беру жұмысы осы процестің маңызды элементі болып табылады. Өңірде барлық колледждер мен жоғары оқу орындарын қоса алғанда, жоғары оқу орындарының оқушыларымен кездесулер ұйымдастырылды.

Үздік студенттер дайындық пен практикадан өтетін «Жас мемлекеттік қызметші мектебі» жобасын ерекше атап өткен жөн. Бұл дарынды және ынталы жастарға баса назар аудара отырып, мектептен жоғары оқу орнына ерте кәсіптік бағдар беруді көздейтін тұжырымдаманың жаңа тәсілінің бөлігі. Іріктеу нақты: үлгерім және белсенділік критерийлері бойынша жүргізіледі. Сұранысқа ие мамандықтар бойынша - дайындық. Түлектер конкурссыз мемлекеттік органдарда бастапқы лауазымдарға орналаса алады.

Тұжырымдаманың уәделері нормаға ауысатынын атап өткім келеді – «Мемлекеттік қызмет туралы» заң жобасында мемлекеттік қызметке кіруге дайындық сияқты тетіктер қарастырылған (4 - тарау).

Жалпы, облыстағы әрбір үшінші мемлекеттік қызметші 35 жасқа толмаған (32%).

Өңірлік кадр резервіне алынғандардың әрқайсысы (31-ден 16-сы) қазірдің өзінде өз лауазымын атқарады, бұл кадр жұмысының серпінділігін көрсетеді.

Бесінші. Кадрлық процестерді цифрландыру да жоғары деңгейде – барлық кадрлық құжаттар цифрлық форматқа ауыстырылды. Біздің өңір жоспардан екі есе дерлік асып түсті және ел бойынша ең үздік көрсеткіштерді көрсетуде («Е-қызмет» жүйесінде бір қызметкерге орта есеппен 16,27 цифрлық құжат келеді).

2025 жылғы 1 қаңтардан бастап Қостанай облысының ЖАО-да әкімшілік мемлекеттік лауазымдарға конкурстарды іріктеу және өткізу процестері толығымен интеграцияланған ақпараттық жүйеге ауыстырылды. Ол арқылы 30-дан астам азамат тағайындалды. Бұл тек бастамасы.

Тұжырымдаманы іске асыру шеңберінде жасанды интеллект құралдарын: сауалнамалық деректерді талдау мен әңгімелесуді автоматтандырудан бастап кандидаттарды интеллектуалды іріктеуге және мемлекеттік қызметшінің бірыңғай цифрлық экожүйесін қалыптастыруға дейін кезең - кезеңімен енгізу көзделген.

Аймақ мемлекеттік қызмет институттарының жетілгендігін көрсетеді: 10 тағайындаудың 9-ы меритократия қағидаты бойынша өтеді (немесе жоспар бойынша 86% 63,7%).

Алтыншы. Гендерлік тепе - теңдіктің жоғары деңгейі – бұл аймақтың тағы бір мықты тұсы.

Іс жүзінде әрбір екінші басшы – әйел: өңірде басқарушылық лауазымдардың 65% - ын нәзік жандылар алады, ал жалпы облыстың мемлекеттік қызметінде әйелдердің 64% - ы жұмыс істейді, бұл шамамен 2 мың адамды құрайды.

Жетінші. Мемлекеттік қызметшілерге еңбекақы төлеу жүйесінде маңызды өзгерістер жоспарлануда. Ол көлденең мансаптық өсумен байланысты болады - сынып неғұрлым жоғары болса және дағдылар көп болса, жалақы соғұрлым жоғары болады.

Лауазымдарды функционалдық блоктарға бөлу жойылады, бұл барлығына ортақ мақсаттарға қатысуға және әділ сыйақы алуға мүмкіндік береді.

Жалақыны индекстеу тетігі, ал бонустардың орнына тоқсан сайынғы сыйақылар жоспарлануда. Сондай - ақ, еңбек өтіліне көзқарастар құқық қорғау органдарының тәжірибесіне сәйкес келтіріледі - оның ішінде бейінді мамандық бойынша оқытуды есепке алу.

Сегізінші. Жүргізіліп жатқан реформалар сервистілік пен клиентке бағдарлануды арттыруға бағытталған.

Қостанай облысында мемлекеттік қызметтердің 96% - ы электрондық форматта көрсетіледі, бұл цифрлық инфрақұрылымның жетілгендігін және азаматтардың сенімін көрсетеді.

Алайда бюрократияны төмендету бойынша жұмыс жалғасуда: қағаз қызметтерінің үлесі 1% - ға дейін төмендеді, бірақ одан әрі назар аударуды қажет етеді. Өңірде мемлекеттік қызметтің 489 түрі ұсынылады, өткен жылы 10 млн-нан астам қызмет көрсетілді.

Қабылданған шаралар 580-нен астам адамның сауалнамасына сәйкес халықтың қанағаттануын 77% - ға дейін арттыруға мүмкіндік берді.

Сегізінші. Тәртіптік жауапкершілік — мемлекеттік қызметте жоғары стандарттарды сақтаудың маңызды элементі. Бүгінде                             170 қызметкер тәртіптік жазаға тартылған.

«Жауапкершілік салдары» принципі енгізілді: жаңа лауазымға ауысу бұрынғы бұзушылықтардың зардаптарынан босатпайды. Сондай - ақ, заң жобасында мемлекетке немесе азаматтарға зиян келтірмеу үшін жасалған іс-әрекеттер үшін, жауапкершілікті жеңілдету көзделген.

Қызметтің беделін түсіретін теріс қылықтар үшін жауапкершілік күшейтілді: бір жыл ішінде олардың саны 3,5 есе азайды                     (14 жағдайдан 4 жағдайға дейін). Мінсіз бедел институтын енгізу, мемлекеттік қызметкерлер арасында патриотизмді нығайту және қызметтік әдеп нормаларын жаңарту бойынша жұмыстар жүргізілуде.

Тұжырымдамада көзделген осы шаралардың барлығы біздің күнделікті жұмысымызбен бірге басты мақсатқа - азаматтардың сеніміне лайық кәсіби, этикалық және нәтижеге бағдарланған мемлекеттік аппаратты қалыптастыруға бағытталған.

 

Ерлан Салықбаев – ҚР Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің Қостанай облысы бойынша департаментінің басшысы.