Ұялы байланысты күшейткіш репитерлердің зияны

Репитерлер (ұялы байланыстың сигнал күшейткіштері) көбінесе ауылдық жерлерде, кеңселерде және өндірістік нысандарда қолданылады, себебі операторлардың қамту аймағы жеткіліксіз болады. Алғашқыда олар әлсіз байланыстың қарапайым шешімі сияқты көрінеді. Алайда олардың пайдасынан гөрі зияны көбірек — абоненттерге де, операторларға да, тіпті құрылғы иесіне де қауіп төндіреді.

1. Байланыс операторлары желілерінің жұмысына кедергі келтіру

Көптеген арзан немесе сертификатталмаған репитерлер жиіліктерді дұрыс сүзгіден өткізбейді және күшті радиоқұрылғыларға кедергі жасайды. Бұл келесі мәселелерге әкеледі:

• базалық станцияларға және көршілес желілерге радиокедергілердің пайда болуы;
• репитер әрекет ететін аумақтағы басқа абоненттердің байланыс сапасының төмендеуі;
• арнаның шамадан тыс жүктелуі және желінің тұрақсыздығы.

Кейбір жағдайларда дұрыс жұмыс істемейтін репитер базалық станцияның бір секторын толық істен шығара алады.

2. Заңдық салдарлар мен айыппұлдар

Көптеген елдерде, соның ішінде Қазақстан мен Ресейде сертификатталмаған күшейткіштерді пайдалану заңмен тыйым салынған. Радиожиіліктерді реттеу ережелеріне сәйкес:

• «Сұр» құрылғыларды қолданғаны үшін жеке және заңды тұлғаларға айыппұл салынады;
• жабдық тәркіленеді;
• кейбір жағдайларда әкімшілік жауапкершілік қарастырылады.

Қазақстанда бұл саланы Қазақстан Республикасының Жасанды интеллект және цифрлық даму министрлігі реттейді. Ол құрылғыларға талап қояды және олардың орындалуын бақылайды.

3. Денсаулыққа ықтимал зиян

Сертификатталған ұялы байланыс құрылғылары қауіпсіз және белгіленген сәуле нормаларына сәйкес келеді. Алайда сапасыз репитер мынандай қауіп төндіреді:

• үй-жайдағы электромагниттік өріс деңгейін арттырады;
• шекті қуатта жұмыс істеп, ұзақ уақыт жанында болған адамға қосымша жүктеме түсіреді;
• телефондарды сигналды күшейтуге мәжбүрлейді, бұл сәуле деңгейінің артуына әкеледі.

Нәтижесінде байланыс сапасы жақсарудың орнына денсаулыққа тұрақты зиян тигізуі мүмкін.

4. Байланыс сапасының нашарлауы

Күшейткіш дұрыс таңдалмаса немесе дұрыс орнатылмаса, жағдай керісінше нашарлауы мүмкін:

• қоңырау кезінде «жаңғырық» пен шу пайда болады;
• деректерді жеткізуде кідірістер артады;
• мобильді интернет тұрақсызданып немесе мүлде жоғалып кетеді.

Бұл репитердің пайдалы сигналмен қатар кедергілерді де күшейтуінен болады.

5. Ақпараттық қауіпсіздікке қауіп

Бақылаусыз қолданылған күшейткіштер операторлардың қорғаныс жүйелерін бұзып, мынадай қауіп төндіреді:

• желілік ресурстарға рұқсатсыз кіруді жеңілдетеді;
• берілетін ақпараттың ұсталып қалу мүмкіндігін арттырады.

Мұндай жағдайлар сирек болса да, әсіресе корпоративтік ортада өте қауіпті.

Қорытынды және ұсыныстар

Сертификатталмаған репитерлерді пайдалану пайдасынан гөрі зиянды: байланыс сапасын төмендетеді, желілердің жұмысына кедергі жасайды, айыппұлға әкелуі мүмкін және денсаулыққа зиян тигізуі ықтимал.