ТУЛЯРЕМИЯ ЖӘНЕ АЛДЫН АЛУ ШАРАЛАРЫ

Туляремия – «Francisella tularensis» бактериясынан туындайтын инфекциялық ауру. Табиғатта қоздырғыштың айналымын қамтамасыз ететін негізгі түрлері – қарапайым құстар, су егеуқұйрықтары, қояндар, отдатрлардан ауру жұқтыртыратын синантропты кеміргіштер. Кенелердің көптеген түрлері (әсіресе иксодты), масалар табиғаттағы қоздырғыштың резервуары болып табылады.

Адамға инфекция келесі жолдармен жұғады: трансмиссивті (жәндіктердің шағуы арқылы), байланыс (теріні алып тастағанда және қаңқаларды бөлгенде тері мен шырышты қабаттар арқылы), фекальды-ауызша (кеміргіш секрециялармен ластанған су мен тамақ арқылы), аспирациялық (астық, шөп, көкөністерден ластанған шаңмен тыныстаған кезде).

Жұқтырған сәттен бастап аурудың алғашқы белгілері көрінгенге дейін жасырын (инкубациялық) кезең бірнеше сағаттан 3 аптаға дейін, орта есеппен 3-7 күнге созылады. Ауру жедел басталады. Дене қызуы 38°- 40°С және одан жоғары көтеріледі, қалтырау, бастың ауруы, жалпы әлсіздік, бұлшық еттердің ауруы, тәбеттің төмендеуі, ұйқы бұзылуымен сипатталады. Туляремиямен ауырған адам төңіректегі адамдарға қауіпті емес. Туляремиямен ауырып жазылған адамдарға бұл дерт екінші қайтара жұқпайды.

Туляремиядан кейін келесі асқынулар болуы мүмкін: қайталама пневмония, миокардит, менингит, инфекциялық психоз, невроз.

Алдын алу.

1. Туляремиялық вакцинаны егу — аурудың алдын алудың негізгі және сенімді әдісі. Егілген адамдарда туляремияға қарсы иммунитеттің түзілуі екпе жүргізілгеннен кейін 15-20-шы күні басталып, 5 жылға дейін сақталады. 5 жылдан кейін ревакцинацияны алуы керек. Жұқпа ошағында тұратын адамдардың барлығы егілуі тиіс.
2. Құдықтарды, бұлақтарды, тамақ өнімдерін кеміргіштерден қорғау.
3. Кездейсоқ су көздерінен шикі суды ішуге болмайды.
4. Кәсіпорындарда, тұрғын үй-жайларда және шаруашылық құрылыстарда, бау-бақша учаскелерінде кеміргіштерді жою (тұзақ, уланған жемдерді пайдалану және т.б.).
5. Тұрғын үйлер мен елді мекендердің жанындағы арамшөптердің көзін жою.
6. Далада жүргенде, балық аулауға барғанда, табиғатта демалғанда кене шағуын болдырмау мақсатында репелленттерді (шыбын-шіркейлерді үркітетін ерітінділер) пайдалану керек.

Жидек, саңырауқұлақ теру үшін орманға барғанда 1,5-2 сағат сайын үсты-басыңызды қарап отыру қажет. Егер кене жабысса, онда кенені алып тастау үшін және туляремияға зерттеу жүргізу үшін емханаға қаралу керек. Температураның жоғарылауы және басқа белгілер пайда болған жағдайда (әлсіздік, қызба, лимфа түйіндерінің ұлғаюы) инфекционист дәрігерге дереу қаралу қажет.