ЖАС МАМАНДАР-МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТТІ ДАМЫТУДАҒЫ БАСТЫ РӨЛ
Қазақстан Республикасы Президентінің 2021 жылғы 26 ақпандағы № 522 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасында мемлекеттік басқаруды дамытудың 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасы адамдарға бағдарланған мемлекеттік басқарудың жаңа моделін қалыптастыруды көздейді.
Реформалардың сәттілігі және соның салдарынан халықтың әл-ауқатының өсуі оларды жүзеге асыратындарға және оларды жүзеге асыру барысын бақылайтындарға тікелей байланысты.
Осыған байланысты мемлекеттік қызметшілерге тиімділік, бейімделу, нәтижеге бағытталу және қоғамның сұраныстарына жедел ден қою тұрғысынан талаптар артады. Осы тұжырымдаманы іске асыру мемлекеттік қызметшілердің құзыреттілік деңгейіне талаптар қояды.
Мемлекеттік қызметтің және экономиканың барлық салаларының кадрлық әлеуетін арттыру мақсатында ел деңгейінде таланттарды анықтауға және дамытуға мүмкіндік беретін азаматтардың әлеуетін анықтау және тәрбиелеу жүйесін енгізу қажет, бұл өз кезегінде мемлекеттік аппараттың тиімділігін және дамудың стратегиялық мақсаттарына қол жеткізуді арттырады.
Қазақстанда мемлекеттік қызметті дамытудағы басты басымдықтардың бірі-басқаруды жаңғырту және персоналды басқарудың тиімді тетіктерін енгізу. Бұл тұрғыда кадрлық әлеуетті, оның ішінде жас мамандарды қолдау мен дамыту маңызды мәнге ие.
Соңғы жылдары Қазақстанда жас ұрпақты Мемлекеттік қызметке тартуға ерекше көңіл бөлінуде. Мысалы, президенттік Жастар кадрлық резерві бағдарламасы жас мамандарға өз қабілеттерін көрсетуге және елдің дамуына ықпал етуге бірегей мүмкіндік береді.
Жастар кадрлық резервін құру идеясы Мемлекет Басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың алғашқы бастамаларының бірі болды. Оның басты міндеті – жастардың әлеуетін ашу, өзін Мемлекеттік басқару жүйесінде іске асыруға мүмкіндік беру, қоғам, ел және өз өңірінің игілігі үшін дағдыларды қолдану.
Мемлекеттік қызметте Мансапты бастау қиын болуы мүмкін болса да, табандылығымен, еңбекқорлығымен және кәсібилігімен мемлекеттік басқаруда айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізген жас мамандардың табысты мансабының көптеген мысалдары бар.
Президенттік жастар кадр резервінің резервшілері Азамат Совхозбайұлы Қашиев, Дамир Жәкенұлы Тоқжанов, Арнур Маратұлы Сартовтың жетістіктері Қостанай облысының барлық жастары үшін үлгі бола алады. Олар жастардың әлеуеті бар екенін және мемлекеттік қызметте жоғары нәтижелерге қол жеткізе алатынын дәлелдейді.
Мемлекет басшысының мемлекеттік қызметке кіру үшін артық кедергілерді жою жөніндегі тапсырмасы шеңберінде 2022 жылғы желтоқсанда "Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметі туралы" Заңға ЖОО түлектері үшін мемлекеттік қызметке кіру рәсімін оңайлатуды көздейтін тиісті өзгерістер енгізілді.
Осы өзгерістерге сәйкес мемлекеттік грант бойынша оқыған және оқу нәтижесі кемінде 3,33 балл болатын ЖОО түлектері тестілеу мен конкурс өткізбестен аудандық және ауылдық деңгейдегі (облыстың әкімшілік орталығы болып табылатын қаладан басқа) төменгі мемлекеттік лауазымдарға тағайындалуы мүмкін. Бұл жоғары білім алған жас мамандарға мемлекеттік қызметтегі мансабын бірден бастауға мүмкіндік береді.
Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Мемлекеттік басқару академиясының түлектері жергілікті атқарушы органдарда, мәслихаттарда, тексеру комиссияларында, орталық мемлекеттік органдардың аумақтық бөлімшелерінде және олардың бөлімдерінде (жергілікті атқарушы органдарды, мәслихат аппаратын, тексеру комиссиясын қоспағанда) "Б" корпусының мемлекеттік әкімшілік лауазымдарын атқара алады, орталық мемлекеттік органдардың аумақтық бөлімшелерінің және олардың елордадағы және оның аудандарындағы ведомстволарының) оқу бітіргеннен кейін бір жыл ішінде уәкілетті органның немесе оның аумақтық бөлімшесінің келісімі бойынша конкурс өткізілмей.
2023 жылы Қостанай облысы бойынша Мемлекеттік қызмет істері департаменті Әулиекөл, Денисов, Жангелді, Жітіқара, Қостанай, Меңдіқара аудандары мен Арқалық, Рудный қалаларының мемлекеттік органдарында төмен тұрған лауазымдарға 13 жас маманды конкурстан тыс тағайындауға келісіп, ал 2024 жылдың ағымдағы кезеңінде мемлекеттік органдарда төмен тұрған лауазымдарға 4 тағайындауға келісілді Амангелді, Қарабалық, Қостанай және Наурызым аудандары.
Айта кету керек, ауылдық округке жұмыс істеуге келген жас мамандар үшін "Дипломмен ауылға!"бұл жас мамандарды ауылдық жерлерде жұмыс істеуге ынталандыру бойынша маңызды бастама болып табылады. Бұл көтерме жәрдемақыларды төлеу және тұрғын үй сатып алуға және салуға жеңілдікті несиелер беру.
Биылғы жылы енгізілген тағы бір жаңалық-еліміздің барлық өңірлерінде, Республикалық маңызы бар қалаларда және Астанада 1 наурызда басталған өңірлік кадрлық резервтерге іріктеу.
Жобаның негізгі мақсаты-дарынды жастарды өңірлерді дамытуға тарту және жас басқарушылар пулын қалыптастыру. Өңірлік резервке алынған адамдар сайланатын лауазымдарды қоспағанда, жергілікті атқарушы органдарда "Б" корпусының мемлекеттік әкімшілік лауазымдарына орналаса алады.
Іріктеуге жоғары білімі және кемінде 3 жыл еңбек өтілі бар (құжаттарды тапсыру сәтінде) 35 жастан аспаған Қазақстан Республикасының азаматтары қатыса алады. Үміткерлер құжаттарды 1-31 наурыз аралығында жоба сайтында тапсыра алады - onir.pkrezerv.gov.kz.
Бұл жоба жас басқарушылардың өңірлік пулдарын қалыптастыруға және өңірлерді дамытуға талантты жастарды тартуға бағытталған. Жоба жас мамандарға өздерін көрсетуге, өздерінің дағдылары мен қабілеттерін көрсетуге, сондай-ақ кәсіби мансабында қолдау мен дамуға мүмкіндік береді.
Қазіргі жастардың мемлекеттік қызметке қызығушылық танытуы шынымен де шындық. Мемлекеттік қызмет кез келген мемлекеттің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады, өйткені ол мемлекеттік бағдарламалар мен саясатты тиімді басқаруды және іске асыруды қамтамасыз етеді.
Қостанай облысында мемлекеттік қызметте 35 жасқа дейінгі 1563 адам жұмыс істейді, бұл мемлекеттік қызметшілердің нақты санының 30,3% -. құрайды.
Бұл сандар жас мамандардың мемлекеттік қызметке белсенді қатысатынын көрсетеді, бұл олардың мемлекеттік басқару саласындағы жұмысқа мүдделілігін көрсетеді.
Сонымен қатар, мемлекеттік қызметтегі жас кадрлар жаңа буын мүдделерін қорғауға өз үлестерін қосуда. Олар жас ұрпақтың өкілдері болып табылады және мемлекеттік органдар алдында жастардың дауысы ретінде тиімді әрекет ете алады. Жас мамандар өз ұрпағының қажеттіліктері мен мәселелерін түсінеді және барлығына оңтайлы шешімдерді табуға үлес қоса алады.
Аталған өзгерістер дарынды жастарды мемлекеттік секторға тартуға ықпал етеді және олардың тез интеграциялануы мен кәсіби дамуына жағдай жасайды. Олар сондай-ақ мемлекеттік органдарда кадрлық әлеуетті жаңартуға және олардың тиімділігін арттыруға ықпал етеді.
Өзгерістер үздіксіз қарқынмен жүретін әлемде жастардың жаңа идеялары, энергиясы және инновацияға деген ұмтылысы бар. Сондықтан Мемлекеттік қызметке жас мамандарды тарту үлкен маңызға ие. Олар-біздің ұлтымыздың болашағы.
Құралай Қабдулова, ҚР Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің Қостанай облысы бойынша департаментінің бас маманы, педагогика ғылымдарының магистрі