Маймыл шешегі дегеніміз не? Әлемде маймыл шешек вирусының таралуының эпидемиологиялық жағдайы
Маймыл шешегі-маймыл шешегі вирусынан туындаған сирек кездесетін вирустық зоонозды ауру. Маймыл шешек вирусына табиғи шешек вирусы (шешек тудыратын) және сиыр шешек вирусы кіреді.
Маймыл шешегі алғаш рет 1958 жылы, зерттеу үшін сақталған маймыл колонияларында шешек ауруының екі өршуі пайда болған кезде, «Маймыл шешегі» деген атау пайда болды. Адамдар арасында маймыл шешегінің алғашқы жағдайы 1970 жылы Конго Демократиялық Республикасында шешекті жою бойынша қарқынды іс-қимыл кезінде тіркелді.
Шешек маймылдарымен эндемикалық елдер: Бенин, Камерун, Орталық Африка Республикасы, Конго Демократиялық Республикасы, Габон, Гана (тек жануарларда анықталады), Кот-д' Ивуар, Либерия, Нигерия, Конго Республикасы, Сьерра-Леоне және Оңтүстік Судан.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДСҰ) мәліметтері бойынша, әлемде 13 жылдың 2022 мамырынан бастап маймыл шешек ауруының 900 жағдайы анықталды.
Ауру жағдайлары 29 елде тіркелді. Қазіргі уақытта топ-3 құрамына Португалия, Испания, Ұлыбритания кіреді .
Барлық жағдайлар ДДСҰ-ның үш аймағында маймыл шешек вирусына эндемикалық емес елдерде расталды.
ДДҰ эндемиялық емес аудандарда көбірек жағдай тіркеледі деп күтеді. Қолда бар ақпарат инфекцияның адамнан адамға берілуі белгілері бар науқастармен тығыз физикалық байланыста болатын адамдар арасында болатындығын көрсетеді.
Маймыл шешек ауруының негізгі көзі жабайы жануарлар: приматтар мен кеміргіштер (сарайлар).
Инфекция жұқтырған адамның қанымен немесе оның биологиялық сұйықтықтарымен, сондай-ақ ауру жануардың етін қолдану арқылы да пайда болуы мүмкін.
Маймыл шешек вирусының таралуы адам вируспен жануардан, адамнан немесе вирус жұқтырған материалдардан байланысқан кезде пайда болады. Вирус ағзаға зақымдалған тері (тіпті көрінбесе де), тыныс алу жолдары немесе шырышты қабаттар (көз, мұрын немесе ауыз) арқылы енеді. Жануардан адамға өту тістеу немесе тырналу, жабайы жануарлардың етін дайындау, биологиялық сұйықтықтармен немесе ластанған материалмен тікелей байланыста болуы мүмкін, мысалы, ластанған қоқыс арқылы. Вирустың адамнан адамға берілуі негізінен ауа тамшыларымен жүреді деп саналады. Тыныс алу тамшылары әдетте бірнеше метрден асып кете алмайды, сондықтан бетпе-бет ұзақ байланыс қажет. Адамнан адамға ауысудың басқа тәсілдеріне биологиялық сұйықтықтармен немесе ластанған материалдармен, мысалы, ластанған киім немесе төсек-орын арқылы тікелей байланыс жатады.
Инкубациялық кезең-5-тен 21 күнге дейін. Адамдарда клиника жоғары қызба, дененің ауыруы, әлсіздік, папулярлы бөртпе, құсу, лимфа түйіндерінің ұлғаюы, айналуы сипатталады.
Маймыл шешек вирусын жұқтырудың алдын алу үшін бірқатар шаралар қолданылуы керек:
Вирустың тасымалдаушысы болуы мүмкін жануарлармен (Ауру жануарларды немесе мәйіттері маймыл шешегінің таралу аймағында табылған жануарларды қоса) жанасудан аулақ болыңыз.
Ауру жануар байланыста болған қоқыс сияқты кез-келген материалдармен жанасудан аулақ болыңыз.
Жұқтырған науқастарды жұқтыру қаупі бар басқа адамдардан оқшаулаңыз.
Жұқтырған жануарлармен немесе адамдармен байланысқаннан кейін қол гигиенасын сақтаңыз. Мысалы, қолыңызды сабынмен және сумен жуыңыз немесе алкоголь негізіндегі қолды тазартқышты қолданыңыз.
Науқастарға күтім жасау кезінде жеке қорғаныс құралдарын (ЖҚҚ) қолданыңыз.
Шет елдерге шығатындарға арналған ұсыныстар.
Жазғы демалыс және демалыс маусымы, жаппай жиналыстар, фестивальдер (соның ішінде еуропалық аймақта) басталуына байланысты, біз ұсынамыз:
маймыл шешегінің өршуі тіркелген Батыс Африка елдеріне (әсіресе балалармен) барудан аулақ болыңыз (Конго Демократиялық Республикасы, Конго Республикасы, Камерун, Орталық Африка Республикасы, Нигерия, Кот-д ' Ивуар, Либерия, Сьерра-Леоне, Габон және Оңтүстік Судан);
шет елдерге шыққан жағдайда жабайы жануарлармен (приматтармен, кеміргіштермен) байланысты болдырмау, стихиялық және көше саудасы орындарында тамақ ішуден аулақ болу, тамаққа тек термикалық өңделген етті (өнімдерді) мұқият пайдалану, адамдар көп жиналатын орындарға барған кезде жеке профилактика шараларын (қашықтық, маскалар, дезқұралдар) пайдаланыңыз, қол гигиенасын сақтаңыз және тыныс алу органдары. Егер сапарлардан оралғаннан кейін 3 апта ішінде өзіңізді дімкәстік, температура, бөртпе (қызару, көпіршіктер және т.б.) сезсеңіз – шетелде болғаныңыз туралы міндетті түрде хабарлай отырып, жақын маңдағы медициналық ұйымға дереу хабарласыңыз.
Қазақстандағы жағдай
Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасында маймылдардың шешек ауруына күдікті бірде – бір жағдай тіркелген жоқ. Өзіңізді және жақындарыңызды қорғаңыз!
Қамысты санитариялық-эпидемиологиялық
бақылау басқармасының басшысы М.Найманова