Техникалық реттеу туралы жаңа заң-бұл өнімнің қауіпсіздігі.

Мемлекет басшысы 2020 жылғы 1 қыркүйекте халыққа Жолдауында Қазақстан Республикасының аумағында өнімнің қауіпсіздігі мен сапасын арттыру жөнінде тапсырма беріп, осыдан 10 жыл бұрын қабылданған "техникалық реттеу туралы" ҚР Заңы қазіргі заманғы сын-тегеуріндер мен нақтылықтарға жауап бермейтінін және қайта қарауды талап ететінін атап өтті. 2020 жылғы 30 желтоқсанда жаңа редакциядағы "Техникалық реттеу туралы" заң жобасы қабылданды, ол біздің тұтынушыларымызды қауіпсіз емес өнімнен қорғауға және отандық тауар өндірушілерді қолдау тетіктерін енгізуге қабілетті.

Жаңа заңнамада мемлекеттік бақылау кезінде жедел ден қою тетігі енгізілді және ол бірінші кезекте бақылау субъектісіне емес, техникалық реттеуді бақылау объектісіне бағытталған. Осылайша, мемлекеттік бақылау-қадағалау іс-шараларын жүзеге асыру кезінде бизнеске жүктеме төмендетіледі.

Мемлекеттік бақылау және қадағалау процесінде өнім өндіруші немесе сатушы емес, өнімнің өзі тексерілетін болады, өйткені Техникалық реттеу объектісі өнім болып табылады. Жаңартылған заңнамада зертханалық сынақтар жүргізу мақсатында қауіпсіз емес өнімнің үлгілерін іріктеу рәсімі енгізіледі. Сәйкестікті бағалау өнімін жүзеге асыру кезінде техникалық регламенттер талаптарының бұзылуы және (немесе) айналысқа шығарылған өнімге сәйкестікті бағалау туралы құжаттардың болмауы үлгілерді іріктеу үшін негіз болып табылады (яғни. сертификатсыз немесе сәйкестік туралы декларациясыз).

Жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделеріне, адамның өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға тікелей қатер төндіретін бұзушылықтар анықталған жағдайларда өнімді айналымға шығаруға және алып қоюға тыйым салу түрінде жедел ден қоюдың құқық шектеуші шаралары қолданылатын болады.

Өнімді алып қою осы Заңның жаңа шарасы болып табылады. Техникалық реттеу саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізу барысында зертханалық сынақтардың нәтижелерімен техникалық регламенттердің талаптарына сәйкес келмеуі дәлелденген өнім алып қоюға жатады. Айта кету керек, Жедел әрекет ету шаралары дәлелсіз дәлелдер болған жағдайда ғана қолданылады, ал өнімді айналымға шығаруға тыйым салу анықталған бұзушылықтар жойылғанға дейін қолданылады.

Қазіргі уақытта өнімнің сәйкестігін бағалау проблемаларының бірі "сұр сертификаттар" болып табылады, яғни ақпараттың сәйкестігін растау жұмыстарын жүргізу кезінде аккредиттеу субъектілерінің бұрмалануы, қажетті зертханалық сынақтарды жүргізудің толық емес циклі, белгіленген сынақ мерзімдерін сақтамау және т. б. түрінде көрінеді. Осы проблеманы шешу үшін "Техникалық реттеу туралы" Заңның жаңа редакциясы өнімді зерттеу (сынау) және өлшеу жүргізу кезінде барлық аккредиттеу субъектілерін дәлелдеу базасын қалыптастыру үшін өнімді зерттеу (сынау) және өлшеу (егер бұл Техникалық регламентте көзделсе) нәтижелерінің процесін фото - және(немесе)бейнетіркеуді жүргізуге міндеттейді. Осылайша, сұр сертификаттар бұрынғыға айналады, ал нарықты қауіпсіз емес өнімдерден қорғау жүйесі тиімдірек болады.