«Рентген-телевизиялық қондырғылар операторларын даярлау жөніндегі арнайы курстарды өзектендіру және өткізу»
2025 жылғы 17–21 қараша аралығында Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Мемлекеттік кірістер комитетінің Оқу-әдістемелік орталығы (ОӘО) «Рентген-телевизиялық қондырғылар операторларын даярлау жөніндегі арнайы курстарды өзектендіру және өткізу» тақырыбында арнайы курс өткізді. Оқыту ОӘО базасында мемлекеттік кірістер органдарының аумақтық бөлімшелері мен ҚР ҰҚК Шекара қызметі қызметкерлері үшін ұйымдастырылды.
Курстың негізгі мақсаты — мемлекеттік шекарадағы өткізу пунктерінде бақылау сапасын арттыру, оның ішінде техниканың және операторлардың кешенді жұмысының тиімділігін күшейту. Ерекше назар рентген-телевизиялық қондырғылар (РТҚ) сканерленген бейнелерін кәсіби талдау дағдыларына және ілеспе құжаттарда көрсетілген деректердің дұрыстығын тексеруге аударылды.
Курс бағдарламасы келесі негізгі бөлімдерді қамтыды:
- Rapiscan, Rapiscan DV, Smith-Heimann және Heimann-container рентген-телевизиялық қондырғыларының жұмыс істеу принциптері;
- қауіпті заттарды (гранаталар, синтетикалық есірткілер, пышақтар, қолдан жасалған жарылғыш құрылғылар) әртүрлі ракурстардан тану және көру қабілетін дамытуға арналған тәжірибелік жаттығулар;
- профайлинг әдістері және қауіп тудыруы мүмкін жолаушыларды вербалды емес белгілер арқылы анықтау;
- қаруды, жарылғыш заттарды, оқ-дәрілерді жасырын алып өту белгілерін анықтау және тыйым салынған заттар мен контрабандалық өнімдерді өткізудің алдын алу.
РТҚ операторларын оқыту және тестілеу үшін бағдарламаға Simfox симуляторы енгізілді. Ол қатысушыларға келесі дағдыларды жетілдіруге мүмкіндік берді:
- қаруды анықтау;
- жарылғыш және детонациялық құрылғыларды табу;
- есірткі мен басқа да тыйым салынған заттардың контрабандасын болдырмау;
- рентген-телевизиялық қондырғыларды дұрыс сипаттау және қолдану.
Практикалық сабақ шеңберінде қатысушылар «Әуежай-Астана» кеден бекетінде оқу-жаттығудан өтті. Сабақ барысында оқу үлгілері — есірткі, тыйым салынған заттар, жарылғыш материалдар, шетел валютасы, зергерлік бұйымдар және бриллиант макеттері қолданылды. Тыңдаушылар әсіресе жарылғыш заттарды анықтау бағытында жоғары нәтижелер көрсетті. Практикалық бөлім Rapiscan құрылғыларындағы рентгендік суреттерді егжей-тегжейлі талқылау және талдау форматында өтті.
Курс құрылымына алғаш рет арнайы ағылшын тілі сабағы енгізілді. Ол қатысушылардың кәсіби терминологияны меңгеруіне және халықаралық ортада жұмыс істеуге қажетті тілдік дағдыларын дамытуға бағытталды. Тыңдаушылар тексеру рәсімдерін жүргізу, құжат толтыру және кәсіби қарым-қатынасқа арналған практикалық тіркестерді үйренді.
Оқу бағдарламасы теориялық сабақтар мен заманауи жабдықтардағы практикалық дайындықты үйлестірді. Тыңдаушылар рентген-телевизиялық кешендердің жұмыс істеу қағидаттарын терең меңгеріп, бейнелерді талдау әдістерін игерді және қауіпті әрі тыйым салынған заттарды анықтау дағдыларын жетілдірді. Ерекше назар кәсіби құзыреттілікті арттыруға, стандарттан тыс жағдайларда шешім қабылдау қабілетін дамытуға және халықаралық кедендік бақылау нормаларын сақтауға аударылды.