1-Cұрак. Жаңа Салық кодексінде қандай ҚҚС мөлшерлемелері қарастырылған?
Жауап: ҚҚС базалық мөлшерлемесі-16%.
Бұл ретте сараланған мөлшерлемелер енгізілді.
Шаруа қожалықтары үшін ҚҚС-тан босату сақталды.
Заңды тұлғалар-ауыл шаруашылығы өндірушілері үшін есепке жатқызылатын ҚҚС қосымша сомасын 70% - дан 80% - ға дейін ұлғайту ұсынылады. Осылайша, ауыл шаруашылығы өнімдеріне бағаның өсуіне негіз алынып тасталады.
Дәрілік заттарды, медициналық бұйымдар мен медициналық қызметтерді сату үшін ҚҚС төмендетілген мөлшерлемесі белгіленеді: 2026 жылдан бастап 5%, 2027 жылдан бастап 10% деңгейінде.
Бұл ретте ҚҚС-тан босату ұсынылады:
тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі және міндетті медициналық сақтандыру шеңберінде, сондай-ақ Үкімет айқындайтын тізбе бойынша орфандық және әлеуметтік маңызы бар ауруларды емдеу үшін дәрілік заттар мен медициналық көрсетілетін қызметтер;
отандық басылымның кітаптары, баспа түрінде кітаптар шығару бойынша қызметтер;
археологиялық жұмыстар.
2-Cұрак. 2026 жылдан бастап медициналық салаға ҚҚС қалай салынады?
Жауап: Жаңа Салық кодексінде медицина саласына ҚҚС салу бөлігінде мыналар көзделген.
1) ҚҚС-тан босатылады:
- Медициналық қызметке лицензиясы бар денсаулық сақтау субъектісінің дәрілік заттар мен медициналық қызметтерді өткізуі:
тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі (ТМККК) және міндетті медициналық сақтандыру (МӘМС)шеңберінде;
жетім және әлеуметтік маңызы бар ауруларды емдеу үшін.
Импорт кезінде ҚҚС-тан босату тізбесі мен тәртібін ҚР ДСМ әзірлейді.
2) ҚҚС ставкасы 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап 5%, 2027 жылғы 1 қаңтардан бастап 10% қолданылады%:
- ҚҚС-тан босатылатын медициналық бұйымдардан, медициналық бұйымдардың жиынтықтауыштарынан, сондай-ақ техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдардан басқа дәрілік заттарды өткізу кезінде.
Тізбені ҚР ДСМ әзірлейді;
- ҚҚС-тан босатылатындардан басқа, медициналық қызметке лицензиясы бар денсаулық сақтау субъектілеріне медициналық қызметтер көрсету кезінде.
3-Cұрак.Жаңа Салық кодексіне сәйкес тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алушы ҚҚС сомасын шот-фактура бойынша есепке жатқызатын күні бойынша ҚҚС есепке жатқызу тәртібі өзгерді ме?
Жауап: Жаңа Салық кодексінде шот-фактура бойынша ҚҚС сомасы тауарды, жұмысты, қызметті алған күні бойынша есепке жатқызылатыны көзделген.
Бұл ретте ҚҚС сомасын есепке жатқызу үшін ҚҚС төлеуші ЭШФ АЖ-да осындай ЭШФ бойынша ҚҚС сомасы есепке жатқызылатыны туралы белгі қояды.
4-Cұрак.Ауыл шаруашылығы өнімін өндірушілер мен осындай өнімді қайта өңдеушілер үшін ҚҚС бойынша қосымша есепке жатқызу түріндегі жеңілдік сақталды ма?
Жауап: Иә, ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірушілер мен осындай өнімді қайта өңдеушілер үшін ҚҚС бойынша қосымша есепке алу түріндегі жеңілдік сақталды, бұл ретте ҚҚС мөлшерлемесінің 16% - ға дейін ұлғаюына байланысты есепке жатқызылатын қосымша соманың мөлшері 70% - дан 80% - ға дейін ұлғайтылды.
5-Cұрак. 2019 жылдан бастап Ойын бизнесіне салық төлеушілер (казино, Ойын автоматтары залдары, тотализаторлар, букмекерлік кеңселер) ҚҚС төлеушілер деп танылды және мұндай ҚҚС төлеушілер үшін ҚҚС есептеудің ерекше тәртібі қарастырылған. Осы санат үшін ҚҚС бойынша өзгерістер бар ма?
Жауап: Жаңа Салық кодексінде ойын бизнесін төлеушілерге ҚҚС салу тәсілі өзгертілді.
Мәселен, 2026 жылдан бастап ойын бизнесі саласындағы қызмет бойынша айналымдар салық салынбайтын айналым деп танылады.
Сол сияқты лотерея саласындағы қызмет те салық салынбайтын айналым ретінде танылады.
6-Cұрак.2026 жылдан бастап ҚҚС салу тұрғын үйді сату және жалға беру қалай өзгереді?
Жауап: 2026 жылдан бастап тұрғын үйді сату және жалға алу кезінде ҚҚС-тан босату бойынша өзгеріс енгізілді.
Құрылыс компаниясы құрылысы басталған және (немесе) пайдалануға қабылдау 2026 жылғы 1 қаңтарға дейін жүзеге асырылған тұрғын ғимаратты (тұрғын ғимараттың бір бөлігін) сату ҚҚС-тан босатылатын болады.
Сондай-ақ, ҚҚС-тан босату 2026 жылғы 1 қаңтарға дейін жасалған сатып алу құқығымен тұрғын үйді ұзақ мерзімді жалдау шарты бойынша тұрғын үйді (тұрғын ғимараттың бір бөлігін) жалға беру кезінде қолданылатын болады.
7-Cұрак.Жұмыстарды сатып алу бойынша айналым бөлігінде қандай өзгерістер болды. Бейрезиденттен көрсетілетін қызметтер?
Жауап: Резидент работстен жұмыстарды, қызметтерді сатып алу бойынша айналымды тану тәртібі өзгерген жоқ. Бұл ретте салықтық әкімшілендіруді оңайлату мақсатында оны тану тәртібі және есепке жатқызу өзгертілді.
1) Резидент работстен жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алу жөніндегі айналымдар бойынша ҚҚС төлеуші өз мекенжайына ЭШФ жазады.
2) ЭШФ бейрезидент үшін ҚҚС бюджетке төленген күннен кейін, бірақ осындай төлеу күнінен кейін күнтізбелік 5 күннен кешіктірілмей жазып беріледі.
3) Резидент емес үшін ҚҚС сомасы осындай ЭШФ жазып берілген күн бойынша ЭШФ негізінде есепке жатқызылады.
8-Cұрак.Бейрезиденттін қызметтері бойынша өз-өзіне ЭШФ жазудың не қажеті бар?
Жауап: Резидент нестен жұмыстарды, қызметтерді сатып алу бойынша айналымдар бойынша ЭШФ үзінді көшірмесін енгізу осындай айналымдарды күрделі әкімшілендірумен байланысты. Ақпараттық жүйелерде ҚҚС бойынша декларацияны тапсырғанға дейін ақпараттың болмауы (300.00-нысан) ҚҚС есепке жатқызу сомасы бойынша ақпараттың бұрмалануына және ҚҚС бойынша сапасыз камералдық бақылауға алып келеді.
Резидент емес үшін ҚҚС бойынша ҚҚС жазып беру резидент емес үшін ҚҚС бюджетке төленген күннен кейін, бірақ осындай төленген күннен кейін күнтізбелік 5 күннен кешіктірілмей өз мекенжайына жүргізіледі. Өз кезегінде ҚҚС төлеуші резидент емес үшін ҚҚС сомасын ЭШФ жазып берген күні негізінде жатқызуға құқылы.
Осылайша, ұсынылған механизм ҚҚС сомасын есепке жатқызу күнін біржақты анықтауға мүмкіндік береді, бұл әкімшілендіруді жеңілдетеді және камералдық бақылау хабарламаларының санын азайтады.
9-Cұрак.Егер 2025 жылы 4-тоқсанда тауарлар мен қызметтерді сатып алу болса, ал олар бойынша ЭШФ 2026 жылы ресімделген болса, онда ҚҚС-ты қалай есепке алуға болады? 12% немесе 16%?
Жауап: Егер айналымды жасау күні 2025 жылдың 4 тоқсанына келетін болса, онда ЭШФ жазып беру кезінде 2025 жылы қолданылып жүрген ҚҚС ставкасы қолданылады, яғни 12%.
10-Cұрак.Егер 5% ҚҚС-пен дәрі-дәрмектерді немесе медициналық қызметтерді сатып алу болса, онда ҚҚС-ты есепке алу 5% - ға тең болады, тіпті егер компанияда сату бойынша ҚҚС-тың негізгі ставкасы 16% болса да?
Жауап: Жаңа Салық кодексі ҚҚС сомасын 16% стандартты ҚҚС мөлшерлемесімен салық салынатын айналымдар үшін пайдаланылатын сатып алынған тауарлар, қызметтер бойынша есепке жатқызу бойынша шектеулер белгілемейді.
Осылайша, 16% ставка бойынша салық салынатын айналым үшін пайдаланылатын 5% ҚҚС ставкасы бойынша Медициналық қызметтерді сатып алу кезінде есепке электрондық шот-фактурада, яғни 5% ставка бойынша көрсетілген ҚҚС сомасы жатқызылады.
11-Cұрак.80% ҚҚС бойынша қосымша есеп айырысу кезінде автоматтандырылған бақылау шотта ҚҚС (Е тамга, ЭШФ базасы) 80% шегеріле отырып, ҚҚС мөлшерінде болу қажеттігін ескеретін болады?
Жауап: Қосымша есеп декларациядағы ҚҚС-ты қорытынды есептеу кезінде қолданылады және айналым қаражатын толықтыруда мемлекеттің көмегі болып табылады. Ал ҚҚС бойынша теңгерім ҚФ жазып беру сәтінде есептеледі. Автоматтандырылған бақылаудың міндеті ҚҚС-пен заңды шығыстар болмаған кезде (жеткізушілерден сатып алу, резидент товаровстің тауарларын немесе қызметтерін импорттау) ЭШФ жазып беруге жол бермеу болып табылады. Осыған байланысты автоматтандырылған бақылау НП-ның тәуекелдік санаттары үшін ғана қолданылатын болады (жұмыскерлердің, тәуекелдік басшылардың және т.б. ең аз саны бар ҚҚС-ты жаңадан тіркелген және қайта тіркеуден өткен төлеушілер). Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, үзінді көшірме кезеңінде қосымша есепті қолдану қосымша есепті де, автоматтандырылған бақылауды да қолдану мақсаттарына сәйкес келмейді.
12-Cұрак.Жаңа Салық кодексінің 476-бабында: «.... 1. Қосылған құн салығынан босатылады:
1) құрылысы басталған және (немесе) пайдалануға қабылдау 2026 жылғы 1 қаңтарға дейін жүзеге асырылған тұрғын ғимаратты (тұрғын ғимараттың бір бөлігін) сату»
Неліктен 2026 жылдың 1 қаңтарына дейін құрылыстың басталуын немесе пайдалануға берілуін көрсетті? Құрылыстың басталуы 2026 жылдың 1 қаңтарына дейін болуы мүмкін, бірақ 2026 жылы пайдалануға қабылдау, мұнда ҚҚС – тан босату түсінікті.
Бірақ 2026 жылдың 1 қаңтарына дейін 1 қаңтарға дейін құрылыс басталмай-ақ пайдалануға беру мүмкін бе?
Жауап: Қолданыстағы Салық кодексінде:
- пәтерлерді сату кезінде ҚҚС-тан босату:
- тұрғын емес үй-жайларды сату кезінде ҚҚС салу.
ҚҚС-тан осындай босатуды ескере отырып, пәтерлер мен тұрғын емес үй-жайлардан тұратын тұрғын үй салу үшін пайдаланылатын тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша «кіретін» ҚҚС-ты есепке алудың ерекше тәртібі көзделген.
Сатып алынған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша ҚҚС-ты есепке алудың ерекше тәртібі тұрғын үйді пайдалануға қабылдағаннан кейін ҚҚС-ты есепке жатқызуды көздейді, яғни тек тұрғын емес үй-жайларға тиесілі ҚҚС сомасы есепке жатқызылады.
Осыған байланысты жаңа Салық кодексінде 2026 жылға дейін құрылыс басталған немесе пайдалануға қабылдау жүзеге асырылған тұрғын үйдің бір бөлігі болып табылатын пәтерлерді ҚҚС-тан босатуды сақтау көзделген.
ҚҚС салудың бұл тәсілінің мақсаты 2026 жылға дейін басталған немесе 2026 жылға дейін пайдалануға қабылданған құрылыс бойынша кіріс ҚҚС есебін сақтаумен байланысты, яғни қолданыстағы Салық кодексіне сәйкес ҚҚС есепке алынған.
13-Cұрак.Резидент нестен эшв ресімдеу және доллармен қызмет көрсету кезінде ЭШФ теңгемен ресімдеу керек пе? Валюта бағамы қандай?
Жауап: ҚҚС төлеуші ЭШФ жазып берген кезде Қазақстан Республикасының бейрезидентінен жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алған жағдайда құндық және сомалық мәндер Қазақстан Республикасының ұлттық валютасында көрсетіледі. Бұл ретте шетел валютасындағы операция айналым жасалған күні белгіленген валютаның ресми бағамын қолдана отырып, Қазақстан Республикасының ұлттық валютасына қайта есептеледі.
14-Cұрак.Жеткізуші ЭШФ-ні қайтарып алу бойынша шектеулер ескіру мерзімі ішінде енгізе ме? Адал компаниялар ЭШФ жеткізушілерін қайтарып алудан зардап шегеді?
Жауап: ЭШФ жазып беру Қағидаларының және оның нысаны мен ЭШФ АЖ форматты логистикалық бақылауының жобаларында ЭШФ кері қайтарып алу кезінде талап қою мерзімі бойынша шектеу белгіленген.