ТАЛДАМАЛЫҚ АНЫҚТАМА

ТАЛДАМАЛЫҚ АНЫҚТАМА

«Сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау жүргізу туралы» Қостанай облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаменті (бұдан әрі - Департамент) басшысының  14.03.2022 жылғы   № 91 бұйрығын орындау мақсатында, Департаментте  келесі  бөлімшелердің: Мемлекеттік  қызметтер  көрсету  басқармасы, Кедендік бақылау басқармасы, Камералдық мониторинг басқармасы, Аудит басқармасы, Берешекпен жұмыс басқармасы, «Қостанай-КРО» кеден бекеті, ЕАЭО шеңберінде  ҚҚС әкімшілендіру басқармаларының   қызметіндегі сыбайлас жемқорлық  тәуекелдеріне  мынадай  бағытта  ішкі талдау жүргізілді:

Бөлімшелердің қызметіне қатысты нормативтік құқықтық актілерде сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтау.

  1. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1.1 Талдау жүргізудің мақсаттары мен міндеттері

Талдаудың мақсаты бөлімшелердің: Мемлекеттік  қызметтер  көрсету  басқармасы, Кедендік бақылау басқармасы, Камералдық мониторинг басқармасы, Аудит басқармасы, Берешекпен жұмыс басқармасы, «Қостанай-КРО» кеден бекеті, ЕАЭО шеңберінде  ҚҚС әкімшілендіру басқармасының қызметіне әсер ететін нормативтік құқықтық актілердегі сыбайлас жемқорлық көріністерінің алдын алу және жою болып табылады. Сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдаудың міндеті сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасауға ықпал ететін жағдайларды анықтау, сондай-ақ оларды жою болып табылады.

1.2 Талдау барысында пайдаланылған ақпарат көздері

Сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау жүргізу үшін ақпарат көздері нормативтік құқықтық актілер болып табылады: «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы»  Қазақстан Республикасының 25.12.2017 жыл5ы №120-VI кодексі, «Қазақстан Республикасы Мемлекеттік кірістер органдарының, мемлекеттік қызметтер көрсету қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің  міндетін  атқарушының 2020 жылғы 10 шілдедегі № 665 бұйрығымен бекітілген мемлекеттік қызметтер көрсету қағидалары, «Қазақстан Республикасындағы кедендік реттеу туралы» Қазақстан Республикасының Кодексі Қазақстан Республикасының 2017 жылғы 26 желтоқсандағы  № 123-VI ҚРЗ кодексі,  Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2015 жылғы 30 қарашадағы № 1128 бұйрығы. «Индустриялық-инновациялық қызмет субъектілерінің отандық өңделген тауарларды, сондай-ақ ақпараттық-коммуникациялық көрсетілетін қызметтерді ілгерілету бойынша шығындарының бір бөлігін өтеу қағидаларын, отандық өңделген тауарлардың, сондай-ақ оларды ілгерілету бойынша шығындары ішінара өтелетін ақпараттық-коммуникациялық көрсетілетін қызметтердің тізбесін бекіту туралы», Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2018 жылғы 20 ақпандағы № 252 бұйрығымен бекітілген құпия ақпарат болып табылмайтын өлшемшарттар бойынша тәуекелдерді басқару жүйесін қолдану қағидалары (бұдан әлі - Қағидалары) Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 31 желтоқсанда                 № 12730 болып тіркелді.

I Департаменттің Мемлекеттік қызметтер көрсету басқармасы бөлімшесінің қызметін қозғайтын нормативтік құқықтық актілердегі сыбайлас жемқорлық тәуекелдері.

 1.3 «Қосылған құн салығын төлеушілерді тіркеу есебі бөлігінде сыбайлас жемқорлық тәуекелі».

Сыбайлас жемқорлық тәуекелінің сипаттамасы:

СК 85 бабы 7 тармағының 2 тармақшасына сәйкес, ұсынылған тарату есептілігінің негізінде (300.00-нысан) ҚҚС бойынша тіркеу есебінен тек ЗТ алынады,  бірігу немесе қосылу жолымен қайта ұйымдастырылған жағдайларда, басқа жағдайларда СТ  салық өтініші негізінде не СТ МДБ-дан  шығарылған  кезде тіркеу есебіне алынады.

Алайда, СЕӨЖ АЖ-да тарату декларациясының негізінде ҚҚС бойынша есептен шығару тетігі СТ-ның барлық санаттары бойынша іске асырылды.

Көбінесе СТ ҚҚС бойынша тіркеу есебінен шығару туралы салықтық өтінішті ұсынбай жойылған СЕН ұсынады,  нәтижесінде, тіпті жойылған СЕН  болса да, бағдарлама ҚҚС бойынша тіркеу есебінен СТ  алып тастайды.

Осыған байланысты, ҚҚС  төлеушінің тіркеу деректеріне түзету енгізу қажеттігі туындайды, бұл ҚҚС бойынша тіркеу есебінде СТ қалпына келтіру үшін МКБ  қызметкерлерінің салық төлеушіден материалдық немесе материалдық емес игіліктерді талап ету бөлігінде, МКД-ға өтінішхат жіберуді жеделдету бөлігінде сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне әкеп соғады.

Бұдан басқа, СК 85-бабының 3-тармағына сәйкес салық органдары салық төлеушіге қосылған құн салығы бойынша тіркеу есебінен келесі жағдайларда салық төлеуші салықтық өтініш берген күннен бастап бес жұмыс күні ішінде алып тастаудан бас тартады:

         1) салық өтінішін берген жылдың алдындағы күнтізбелік жыл ішінде салық төлеушінің салық салынатын айналымының мөлшері СК  82-бабының 4-тармағында белгіленген өткізу бойынша ең төменгі айналымнан асып түсті;

          2) осындай салықтық өтініш берілген ағымдағы күнтізбелік жылдың 1 қаңтарынан бастап кезең ішінде салық төлеушінің салық салынатын айналымының мөлшері СК 82-бабының 4-тармағында белгіленген өткізу бойынша ең төмен айналымнан асып түсті.

Мемлекеттік көрсетілетін қызметтен бас тарту туралы шешімді МКО қызметкері қабылдайды.

 

Адами факторды болдырмау үшін сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін жою мақсатында, ұсынамыз:

- ҚҚС бойынша ерікті түрде есептен шығару кезінде СК  85-бабы 3-тармағының талаптарына  сәйкестігін  тексеру  рәсімін  автоматтандырылсын;

- біріктіру немесе қосылу жолымен қайта ұйымдастырылған ЗТ қоспағанда, тарату ТНК негізінде ҚҚС бойынша есептен автоматты түрде шығаруға тыйым салынсын.

II Департаменттің Кедендік бақылау басқармасы бөлімшесінің қызметін қозғайтын нормативтік құқықтық актілердегі сыбайлас жемқорлық тәуекелдері.

 1.4 «Шартты шығарылымда қарауды қозғайтын нормативтік құқықтық актілердегі сыбайлас жемқорлық тәуекелдері».

Сыбайлас жемқорлық тәуекелінің сипаттамасы:

«Қазақстан Республикасындағы кедендік реттеу туралы» Қазақстан Республикасының Кодексіне  (бұдан әрі – Кодекс)  сәйкес  302 - бабының,  «уақытша әкелу  (рұқсат беру)  кедендік рәсімінің қолданылу мерзімі»  6-тармағында  тауарларға  тексеру  жүргізу көзделген:  - декларант кеден органы белгілеген уақытша  әкелу (рұқсат беру) кедендік  рәсімінің  қолданылу  мерзімін  ұзарту туралы өтініш берген кезде кеден органы кедендік қарап-тексеру актісін жасай отырып, тауарлардың  өзгермеген күйінде болуын анықтау мақсатында кедендік қарап-тексеруді жүргізуге тиіс.

Тауарларды кедендік рәсіммен орналастыру жүргізілген кеден органының қызмет аймағынан тыс жерде тауарлар болған жағдайда, көрсетілген тауарлар қызмет аймағында орналасқан кеден органының кедендік тексеру актісі жасалады".

Кедендік тексеру Кодекстің 407-бабында айқындалған кедендік бақылау нысаны болып табылады және кедендік тексеру кодекстің 412 – бабымен реттеледі.

412 - баптың 2-тармағының екінші абзацына сәйкес-кедендік қарап-тексеруді жүргізу тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

Уәкілетті орган кедендік қарап-тексеруді жүргізу тәртібін "кедендік қарап – тексеруді және қарап-тексеруді жүргізу қағидалары" Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2018 жылғы 14 ақпандағы № 188 бұйрығымен (бұдан әрі-бұйрық) реттеледі

Бұйрықтың 1-тарауының 4-тармағының 2-тармақшасына сәйкес-кедендік тексеруді  (тексеріп қарауды) жүргізу үшін мыналар негіз болып табылады:

2) кедендік тексеру жүргізу кезінде:

кедендік қарап тексеруді жүргізуді көздейтін тәуекелдерді басқарудың автоматтандырылған жүйесінің іске қосылған тәуекел бейіндері.

33-тармақтағы "кедендік тексеріп қарау (тексеріп  қарап) көлемі мен дәрежесі" 5-тарауындағы бұйрықта айқындалған кедендік  қарап тексеру (қарап тексеру) тәуекел бейінінде белгіленген көлемде және дәрежеде жүргізіледі.  Кедендік тексеріп қарау (қарап тексеру) көлемі мен дәрежесін өзгертуге жол берілмейді.

Сыбайлас жемқорлық тәуекелі бұйрықта кедендік тексеру сияқты кедендік бақылау нысанын тек тәуекелдерді басқару жүйесінің негізінде жүргізу көзделген, сонымен бірге Кодексте бұйрықта айтылмаған басқа да негіздер көзделген. Бұйрықта кедендік тексеруді жүргізу үшін Кодексте көзделген барлық негіздердің болмауы құқықтық коллизияға алып келеді бұл сыбайлас жемқорлық тәуекелдері үшін негіз болып табылады.

 Адами факторды болдырмау үшін сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін жою мақсатында, ұсынамыз:

  1. Көрсетілген сілтемемен толықтыра отырып, 1-тараудың 4-тармағының 2-тармақшасын және бұйрықтың 5-тарауының 33-тармақшасын толықтыра отырып, оның негізінде кедендік тексеру жүргізілуі мүмкін Кодекстің 302-бабына сілтеме нормасын бұйрыққа енгізілсін.
  2. Қағидалардың 17-тармағына сәйкес Егер ұсынылған тауарлар кедендік жете тексеруді (қарап-тексеруді) жүргізу үшін жарақтандырылған, арнайы жабдықталған алаңда, уақытша сақтауға арналған үй-жайларда, немесе оның уәкілетті лауазымды тұлғасы кедендік жете тексеруді (қарап-тексеруді) жүргізетін, мемлекеттік кірістер органының кедендік бақылау аймағында болған жағдайда, уәкілетті лауазымды тұлға кедендік жете тексеруді (қарап-тексеруді) жүргізуді бастау туралы шешім қабылдайды.

Кодекстің 302-бабында көзделген кедендік қарап-тексеруді жүргізу кезінде қарап-тексеру Қағидалардың 17-тармағының талаптарына жауап бермейтін Қазақстан Республикасының аумағында кез келген жерде болуы мүмкін бұрын әкелінген тауарды жүргізеді.  Бұл ретте заңнамада уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсіміне орналастырылған тауарлар ЕАЭО кедендік аумағында болған кезеңде Қағидалардың көрсетілген тармағының талаптарына жауап беретін орындарда болуы көзделмеген.

Сыбайлас жемқорлық тәуекелі Ережелерде тауарлардың нақты орналасқан жерлерінде кедендік тексеруді жүргізу мүмкіндігінің болмауы, егер заңнамада тауарлардың мәртебесі белгіленбесе, олар міндетті түрде тек белгілі бір жерде болуы керек.

Сыбайлас жемқорлық тәуекелін жою бойынша ұсынымдар: Қағидалардың 17-тармағы, егер бұл тауардың мәртебесіне, кедендік режимге немесе кедендік рәсімдерді жүргізуге сәйкес кодекстің баптарына қайшы келмесе, өзге жерлерде қарап-тексеру жүргізу мүмкіндігімен толықтырылсын.

III Департаменттің камералдық мониторинг басқармасы бөлімшесінің қызметін қозғайтын нормативтік құқықтық актілердегі сыбайлас жемқорлық тәуекелдері.

1.5 Салық кодексінің 96 бабы 2 тармағының камералдық бақылау жөніндегі хабарламасын орындау бойынша сыбайлас жемқорлық тәуекелі:

 

Сыбайлас жемқорлық тәуекелінің сипаттамасы:

Салық кодексінің 96-бабының 2-тармағына сәйкес Камералдық бақылау нәтижелері бойынша салық органдары анықтаған бұзушылықтарды жою туралы хабарламаны орындауды салық төлеуші (салық агенті) ол тапсырылған (алынған) күннен кейiнгi күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде жүзеге асырады.

1) хабарламада көрсетілген бұзушылықтармен келіскен жағдайда – салық төлеушінің (салық агентінің) анықталған бұзушылықтарды:

- салық органдарында тіркеу есебіне қою;

- анықталған бұзушылықтар жататын салықтық кезең үшін хабарлама бойынша салықтық есептілікті ұсыну;

-  салық төлеушінің қосылған құн салығын қайтару туралы талабы бойынша бұрын бюджеттен қайтарылған қосылған құн салығының сомасын бюджетке төлеу, сондай-ақ салық төлеушіге осындай сомаларды аударған күннен бастап әрбір күн үшін осы Кодекстің 104-бабының 4-тармағында көрсетілген мөлшерде өсімпұл төлеу арқылы жоюы

         2) хабарламада көрсетілген бұзушылықтармен келіспеген жағдайда – осы баптың 3-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, салық төлеушінің (салық агентінің) камералдық бақылау нәтижелері бойынша салық органдары анықтаған бұзушылықтарды жою туралы хабарламаны жіберген салық органына анықталған бұзушылықтар бойынша түсінікті қағаз немесе электрондық жеткізгіште ұсынуы салық төлеушінің (салық агентінің) камералдық бақылау нәтижелері бойынша салық органдары анықтаған бұзушылықтарды жою туралы хабарламаны орындауы болып танылады.

НҚА сыбайлас жемқорлық тәуекелдері: дискрециялық нормалар-мүдделер қақтығысы.

Осылайша, салық кодексінің 96-бабы 2-тармағының талаптарына сәйкес, салық төлеушінің хабарламаға жауап ретінде салықтардың және бюджетке төленетін басқа да төлемдердің сомаларын есептей отырып, салық есептілігінің қосымша нысанын ұсынуға, сол арқылы хабарламаны толық көлемде орындауға мүмкіндігі бар, алайда, хабарлама орындалғаннан кейін салық төлеушінің есептелген салықтар мен бюджетке төленетін басқа да төлемдерді алып тастай отырып, салық есептілігінің қосымша нысанын ұсынуға және есептелген сомаларды төлеуден жалтару мақсатында республиканың басқа өңіріне көші-қон жүргізуге мүмкіндігі бар.

Сыбайлас жемқорлық тәуекелін жою бойынша ұсынымдар: сыбайлас жемқорлықты көрсету үшін жағдайларды болдырмау мақсатында №431 ҚБП-ға өзгерістер енгізу – анықталған бұзушылықтарды растау туралы қорытындыны камералдық бақылау хабарламасы орындалғаннан кейін 10 жұмыс күні өткеннен кейін емес, орындау мақсатында ұсынылған салық есептілігінің қосымша нысандары бойынша есептелген салықтар мен бюджетке төленетін басқа да төлемдер төленгеннен кейін ғана қалыптастыру қажет.

 

IV Департаменттің аудит басқармасы бөлімшесінің қызметін қозғайтын нормативтік құқықтық актілердегі сыбайлас жемқорлық тәуекелдері.

1.5 Бақылау-қадағалау функцияларын іске асыру барысында сыбайлас жемқорлық тәуекелі. 

 Сыбайлас жемқорлық тәуекелінің сипаттамасы:  

Басқарманың міндеттерінің бірі салық заңнамасын және бюджетке төлемдер мен мемлекет алдындағы басқа да қаржылық міндеттемелердің түсуін көздейтін басқа да заңнамалық актілерді орындаудың тиімділігін зерделеу болып табылады.

Бақылау-қадағалау функцияларын іске асыру жөніндегі қызметті зерделеу кезінде мынадай бағыттар мен процестер бойынша талдау жүргізілді:

  • Бақылау объектілерін іріктеу рәсімдері:

- тексеру жүргізу туралы шешім қабылдайтын лауазымды адамдардың өкілеттіктері;

- тәуекелдерді басқару жүйесін пайдалану кезінде ақпараттық жүйелерді қолдану;

- қолданыстағы заңнама нормаларына тексеру іс шараларын жүргізу әдістемесіне немесе әдістемелік ұсынымдарға сәйкестігі;

  • тексеру рәсімдері:

- тексерушілер арасында ротацияның болуы және сол тексерушілердің тексеру жүргізу фактілері;

- тексеру актілерінде көрсетілген бұзушылықтарды жою;

- тексеру іс-шаралары кезінде жауапты тұлғалардың өз міндеттерін орындауына ішкі бақылауды ұйымдастыру;        

  • Тексеру нәтижелерін ресімдеу рәсімдері:

- тексеру қорытындыларын ресімдеу және регламенттеу практикасы;

- жүргізілген бақылау іс-шаралары бойынша талдамалық, статистикалық және өзге де сипаттағы материалдардың болуы.

          Тексерулерді жүргізу барысында тексеруші тұлғамен жеке байланыста болған кезде сыбайлас жемқорлық көріністерінің тәуекелі көрінеді.

          Сыбайлас жемқорлық тәуекелін жою бойынша ұсынымдар: сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін көрсету үшін жағдайларды болдырмау мақсатында мемлекеттік қадағалауды жүзеге асыратын қызметкерлердің кәсіпкерлік субъектілерімен алдын ала әзірленген регламент бойынша тексеруші мен тексерілуші арасында ақпарат алмасу жөніндегі онлайн-алаңды (деректерді мұрағаттаумен) енгізу жолымен тікелей өзара іс-қимылын барынша азайту қажет. Осы регламентте тексерілетін тексерудің әрбір нақты түрі бойынша сұралатын материалдардың бірыңғай тізбелері (электрондық нысандары), сондай-ақ оларды берудің барынша рұқсат етілген мерзімдері нақты көрсетілуі тиіс. Бұл ретте шаруашылық жүргізуші объектінің толық ақпараттық базасын ұсынуда тексерілетін тұлғаның жауапкершілігін заңнамалық тұрғыда бекітілсін.

          Егер тексеруші мен тексерушінің тікелей байланысы сөзсіз болса, тексерулер бейнетіркеумен, оны жоғарыда аталған онлайн – алаңға нақты уақыт режимінде тікелей трансляциялаумен, сондай-ақ деректерді серверде автоматты түрде сақтаумен жүргізілсін.  

 

V Департаменттің берешекпен жұмыс жөніндегі басқарма бөлімшесінің қызметін қозғайтын нормативтік құқықтық актілердегі сыбайлас жемқорлық тәуекелдері.       

  1.6 Салық төлеушінің тәуекел дәрежесі туралы ақпаратты өзектендіру бөлігінде сыбайлас жемқорлық тәуекелдері.

 Сыбайлас жемқорлық тәуекелінің сипаттамасы:

         Мерзімінде орындалмаған салық міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз ету тәсілдерін және мәжбүрлеп өндіріп алу шараларын қолдану үшін салық берешегі мен әлеуметтік төлемдер бойынша берешек салық төлеушілердің санаттау дәрежесін беруге байланысты болады – тәуекел дәрежесі төмен, орта және  және  жоғары.

     Мәжбүрлеп өндіріп алу тәсілдері.

  1. Салық төлеушінің банктік шоттары мен кассасы бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру:

         тәуекелдің жоғары деңгейі – салық берешегін өтеу туралы хабарламаны тапсырған күннен бастап бір жұмыс күнінен кейін;

         тәуекелдің орташа деңгейі – салық берешегін өтеу туралы хабарлама тапсырылған күннен бастап он жұмыс күні өткен соң.

  1. Салық төлеушінің (салық агентінің)мүлкіне билік етуін шектеу:

         тәуекелдің жоғары деңгейі – салық берешегін өтеу туралы хабарлама тапсырылған күннен бастап бір жұмыс күні өткен соң;

          тәуекелдің орташа деңгейі-салық берешегін өтеу туралы хабарлама тапсырылған күннен бастап он бес жұмыс күні өткен соң.

       Салық берешегін мәжбүрлеп өндіріп алу шаралары.

  1. Банк шоттарындағы ақша есебінен бюджетке берешекті өндіріп алу:

      тәуекелдің жоғары деңгейі-салық берешегін өтеу туралы хабарлама тапсырылған күннен бастап бес жұмыс күні өткен соң;

      тәуекелдің орташа деңгейі-салық берешегін өтеу туралы хабарлама тапсырылған күннен бастап жиырма жұмыс күні өткен соң. 

Берешегі бар салық төлеушіні тәуекелдің төмен дәрежесіне жатқызған кезде, сомасына қарамастан, мәжбүрлеп өндіріп алу тәсілдері мен шаралары қолданылмайды. 

         Қағидалардың 4-тарауына сәйкес салық төлеушілердің тәуекел дәрежесі туралы ақпаратты өзектендіру кезеңділігі.

Санаттау субъектісінің тәуекел дәрежесі құпия ақпарат болып табылмайтын тәуекел дәрежесін бағалау критерийлері және құпия (қызметтік) ақпарат болып табылатын тәуекел дәрежесін бағалау критерийлері бойынша есептеледі және жартыжылдықта бір рет өзектендіріледі.

Тәуекелдің төмен дәрежесі айқындалған салық төлеушілер бойынша салық берешегі және (немесе) әлеуметтік төлемдер бойынша берешегі күнтізбелік 30 (отыз) күннен артық өтелмеген жағдайда тәуекел дәрежесі айына кемінде 1 (бір) рет өзектендірілуге жатады.

         Алайда іс жүзінде 30 күнтізбелік күн өткеннен кейін тәуекел дәрежесі өзгермейді.

Осыған байланысты мемлекеттік кірістердің аумақтық басқармалары Салық төлеушілердің тәуекел дәрежесін өзгерту үшін кейіннен МКК УРЗиНД  қайта жібере отырып, берешекпен жұмыс жөніндегі басқармаға хаттар жолданады, осылайша мәжбүрлеп өндіріп алу тәсілдері мен шараларын қолдану үшін Салық кодексінде көзделген мерзімдер ұзартылады.

Бұл ретте, аумақтық мемлекеттік кірістер басқармалары қызметкерлерінің мәжбүрлеп өндіріп алу тәсілдері мен шараларын қолдану үшін тәуекел дәрежесін өзгерту жөніндегі берешекпен жұмыс басқармасына хаттарды жіберу мерзімдерін кешіктіру тәуекелі туындайды.

Сондай-ақ, аумақтық басқармалардың мемлекеттік кірістер хаттарын жібермеу фактілері жоққа шығарылмайды.

2022 жылдың өткен кезеңінде берешекпен жұмыс жөніндегі басқарма тәуекел дәрежесін өзектендіру бойынша жәрдем көрсету бойынша салық төлеушілердің тізімдерімен 8 хат жолданды  28.02.2022ж. (№МКД-БЖБ-1-787, 14.03.2022ж. №МКД-БЖБ-1-2499, 24.03.2022ж. №МКД-БЖБ-1-2875, 03.05.2022ж. №МКД-БЖБ-1-4584,  16.05.2022ж. №МКД-БЖБ-1-5096, 30.05.2022ж. №МКД-БЖБ-1-5713,  31.05.2022ж. №МКД-БЖБ-1-5799, 20.06.2022ж. №МКД-БЖБ-1-6545).

Адам факторларын болдырмау үшін сыбайлас жемқорлық тәуекелін жою бойынша ұсынымдар ереженің 4-тарауының 11-тармағына мынадай өзгерістер енгізуді ұсынамыз:

1)  санаттау субъектісінің тәуекел дәрежесі құпия ақпарат болып табылмайтын тәуекел дәрежесін бағалау критерийлері және құпия (қызметтік) ақпарат болып табылатын тәуекел дәрежесін бағалау критерийлері бойынша есептеледі және жартыжылдықта бір рет өзектендіріледі, ай сайын өзектендірілуге  ауыстырылсын;

2)  тәуекелдің төмен дәрежесі айқындалған салық төлеушілер бойынша салық берешегі және (немесе) әлеуметтік төлемдер бойынша берешегі күнтізбелік 30 (отыз) күннен артық өтелмеген жағдайда тәуекел дәрежесі айына кемінде 1 (бір) рет өзектендірілуге жатады, айына кемінде 2 (екі) рет ауыстырылсын.

 

VI Департаменттің «Қостанай-КРО»  кеден бекеті бөлімшесінің қызметін қозғайтын нормативтік құқықтық актілердегі сыбайлас жемқорлық тәуекелдері.

1.7 Декларанттардың кеден бекетінің қызметкерлерімен байланысы бөлігінде сыбайлас жемқорлық тәуекелдері».

Еуразиялық үкіметаралық кеңестің 17.07.2020 ж. №5 шешімінің 1-тармағына сәйкес «Кедендік операцияларды электрондық түрде жасау кезінде кеден органдарының көлік (тасымалдау), коммерциялық және (немесе) өзге де құжаттарға белгі қоймағаны туралы» кеден органының одақтың кедендік аумағынан тауарлардың кетуіне рұқсатын ресімдеуді қоспағанда, көлік (тасымалдау), коммерциялық және (немесе) өзге де құжаттарда қағаз жеткізгіште кеден органдарының белгілерін қою талап етілмейді.

Экспорттың негізгі көлемі ТЖ  көлігімен кетеді, экспорттық декларация электрондық түрде қолданылады.

Бұл ретте, декларанттар «Qaztrade»  сауда  саясатын дамыту орталығы» АҚ (бұдан әрі - Qaztrade) отандық тауарларды жылжыту бойынша индустриялық-инновациялық қызмет субъектілері шығындарының бір бөлігін өтеу жөніндегі бағдарламасына қатысады.

Мәселен, жоғарыда аталған бағдарламаға қатысуға өтінімді қарау кезінде Qaztrade декларанттардан кеден органдарының белгілері бар тауарларға декларацияны талап етеді.

Бұл шара сыбайлас жемқорлық тәуекелдерінің пайда болуына ықпал етеді, өйткені сыртқы істер министрлігінің кеден органдарының мамандарымен артық байланысы бар.

Сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін және кеден бекетінің қызметкерлерімен байланыстарды болдырмау үшін тауарларды ЕАЭО кедендік шекарасына әкетуді Растауды қарау үшін «Астана 1»  АЖ-да тиісті рөлі бар Qaztrade қолжетімділігі қажет.

Сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін көрсету үшін жағдайларды болдырмау және Мемлекеттік кірістер органдарының имиджін жақсарту мақсатында сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін жою жөніндегі ұсынымдар, «Астана 1»  АЖ-да Qaztrade қолжетімділігі  Егов  арқылы іске асырылсын.

VII Департаменттің ЕАЭО шеңберінде ҚҚС әкімшілендіру басқармасы бөлімшесінің қызметін қозғайтын нормативтік құқықтық актілердегі сыбайлас жемқорлық тәуекелдері.

  1. бірлескен бұйрықтың 6-тармағына сәйкес, ҚР ҚМ МКК аумақтық органдары мен ҚР ҰҚК ШҚ бөлімшелерінің өзара іс-қимылы

мемлекеттік шекарада жеке тұлғаның, қоғамның және мемлекеттің экономикалық және өзге де мүдделерін қорғау жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу, оның ішінде мемлекеттік шекара арқылы өткізілетін көлік құралдарына, жүктер мен тауарларға тексеру жүргізу, сондай-ақ адамдарды, көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды мемлекеттік шекара арқылы заңсыз өткізумен байланысты құқыққа қарсы қызметті анықтау және жолын кесу мәселелері бойынша жедел ақпарат алмасу нысанында жүзеге асырылады.

МКК бұйрығына сәйкес, көлік құралдарында тыйым салынған тауарлар көзбен шолып табылған немесе  мемлекеттік органдардан, оның ішінде ҚР ҰҚК ШҚ шекара құралымдарынан осындай тауарларды мемлекеттік шекара арқылы өткізу туралы ақпарат алған жағдайда, МКО  лауазымды адамы ҚР ҰҚК ШҚ шекара құралымдарына көлік құралдары мен тауарларға тексеру жүргізу қажеттігі туралы хабарлайды.

         Тексеруді жүргізу үшін басқа негіздер, сондай-ақ тексеруді жүзеге асыру тәртібі жоқ.

         Сондай-ақ, тексеру жүргізу үшін арнайы бөлінген орындар жоқ. Қолайсыз табиғи жағдайлар болған жағдайда тауарларды тексеру кезінде бүлініп салық төлеушілерге зиян келтіруі  және тиісті сын тудыруы мүмкін.

         Осыған байланысты, тексеруді жүргізудің нақты тәртібі мен негіздерінің болмауынан тұратын сыбайлас жемқорлық тәуекелдері бар.

Сыбайлас жемқорлық тәуекелін жою бойынша ұсынымдар: сыбайлас жемқорлықты көрсету үшін жағдайларды болдырмау мақсатында көлік құралдарын тексеру кезінде тексеруді алудың нақты тәртібін және жүргізудің негіздерін регламенттейтін әдістемелік ұсынымдар (нұсқаулықтар) әзірлеу ұсынылады.