Кедендік тексерулер түрлері (камералдық кедендік тексеру, көшпелі кедендік тексеру)

Кедендік тексерулер түрлері (камералдық кедендік тексеру, көшпелі кедендік тексеру)

            Кедендік тексеру

Кедендік тексеру – тұлғалардың кеден заңнамасын сақтауын тексеру мақсатында тауарларды шығарғаннан кейін кеден органы жүргізетін кедендік бақылау нысаны.

Кедендік тексеру кедендік декларацияда мәлімделген және (немесе) кеден органдарына ұсынылған құжаттарда қамтылған мәліметтерді және (немесе) кеден органына ұсынылған немесе ол Қазақстан Республикасының кеден және өзге де заңнамасына сәйкес алған өзге де мәліметтерді бухгалтерлік есеп және есептілік құжаттарымен және (немесе) деректерімен, шоттармен және (немесе) есептілікпен салыстыруды білдіреді. Қазақстан Республикасының кеден және өзге де заңнамасында белгіленген тәртіппен алынған өзге де ақпаратпен қамтамасыз етіледі.

Кедендік тексеру камералық немесе көшпелі болуы мүмкін.

         Камералдық кедендік тексеру

Камералдық кедендік тексеруді кеден органының орналасқан жері бойынша кеден органдары тексерілетін тұлғаға бармай, сондай-ақ камералдық кедендік тексеруді жүргізу туралы кеден органының шешімін (нұсқамасын) ресімдемей жүргізеді.

Кеден органы камералдық кедендік тексеруді жүргізудің басталғаны туралы тексерілетін тұлғаны хабардар етеді.

Камералдық кедендік тексеруді жүргізудің басталу күні хабарлама жіберілген күн болып есептеледі.

Тәуекелдерді басқару жүйесін қолдану нәтижелері бойынша тексеру тағайындалған жағдайда камералдық кедендік тексеру жүргізудің басталғаны туралы хабарлама және құжаттарды және (немесе) мәліметтерді ұсыну жөніндегі талап тексерілетін тұлғаға жіберілмейді.

Бұл жағдайда тексерілетін тұлғаға уәкілетті орган белгілеген нысан бойынша анықталған бұзушылықтардың сипаттамасын қоса бере отырып, бұзушылықтарды жою туралы хабарлама жіберіледі немесе тапсырылады.

Камералдық кедендік тексеруді жүргізу мерзімі тексерілетін тұлғаға хабарлама жіберілген күннен бастап күнтізбелік алпыс күннен аспауға тиіс.

Камералдық кедендік тексерулер оларды жүргізу мерзімділігі шектеусіз жүргізіледі.

   Камералдық кедендік тексеруді жүргізу барысында кеден органы тексерілетін тұлғаға уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша осы кодекстің 426-бабында көзделген құжаттарды және (немесе) мәліметтерді ұсыну жөніндегі талапты жібереді.

Тексерілетін тұлға камералдық кедендік тексерудің алдын ала актісін жіберу немесе тапсыру, тексерілетін тұлғаның камералдық кедендік тексерудің алдын ала актісіне жазбаша қарсылық беру, сондай-ақ мұндай қарсылықты қарау тәртібі мен мерзімдері Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2021 жылғы 29 сәуірдегі № 413 бұйрығымен бекітілген. Тексеру нәтижелері туралы хабарлама камералдық кедендік тексеру актісімен бір мезгілде тексерілетін тұлғаға жіберіледі немесе тапсырылады.

       Көшпелі кедендік тексеру

Көшпелі кедендік тексеруді кеден органы заңды тұлғаның орналасқан жеріне (орнына), дара кәсіпкердің қызметін жүзеге асыру жеріне (орнына) және (немесе) осындай тұлғалардың қызметті іс жүзінде жүзеге асыратын жеріне (орнына) (бұдан әрі осы тарауда – тексерілетін тұлғаның объектілері) бара отырып жүргізеді. Көшпелі кедендік тексеруді жүзеге асыратын кеден органы тексерілетін тұлғаның орналасқан жері бойынша кеден органы болып табылады.

Көшпелі кедендік тексерулер келесідей түрлерге бөлінеді:

1) жоспардан тыс көшпелі кедендік тексеру;

2) қарсы жоспардан тыс көшпелі кедендік тексеру;

3) кешенді көшпелі кедендік тексеру.

   Көшпелі кедендік тексеру нұсқама негізінде жүргізіледі. Жоспардан тыс көшпелі кедендік тексерулер мұндай тексерулерді жүргізу кезеңділігіне шектеусіз жүргізіледі. Кешенді көшпелі кедендік тексеру тәуекелдерді басқару жүйесі негізінде жүргізіледі. Кешенді көшпелі кедендік тексерулерді тағайындау үшін тәуекелдерді басқару жүйесін қолдана отырып, тексерілетін тұлғаларды таңдау тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

Кешенді көшпелі кедендік тексерулер кешенді көшпелі кедендік тексерулердің жартыжылдық кестесі бойынша жүргізіледі. Тексерілетін тұлғаға қатысты тәуекелдерді басқару жүйесі негізінде жүргізілетін кешенді көшпелі кедендік тексерулердің кезеңділігі жылына бір реттен жиі болмауы тиіс. Кешенді көшпелі кедендік тексерулердің жартыжылдық кестелеріне өзгерістер енгізуге жол берілмейді.

Уәкілетті орган кешенді көшпелі кедендік тексерулер кестесін өзінің интернет-ресурсында орналастырады: Кедендік тексеруді жүргізу туралы нұсқаманың көшірмесін осы Кодекстің 416-бабында белгіленген тәртіппен кеден органының лауазымды тұлғасы тексерілетін тұлғаға жібереді немесе тапсырады. Көшпелі кедендік тексеру жүргізу кезеңінде тексерілетін тұлға тексерілетін құжаттарға оның қызметіне байланысты өзгерістер (толықтырулар) енгізуге құқылы емес.

Көшпелі кедендік тексеруді жүргізу мерзімі екі айдан аспауға тиіс. Көшпелі кедендік тексеру нәтижелері көшпелі кедендік тексеру актісімен ресімделеді. Көшпелі кедендік тексеру актісі жасалғанға дейін бұзушылық анықталған жағдайда тексерілетін тұлғаға көшпелі кедендік тексерудің алдын ала актісін жібереді немесе тапсырады.

  1. КҚМТ жүргізу әдістемесі (кедендік, өзге де құжаттарды және (немесе) мәліметтерді тексеру)

«ҚР-дағы кедендік реттеу туралы» ҚР кодексінің 411-бабына сәйкес кеден органы тауарлар шығарылғаннан кейін кедендік, өзге де құжаттар мен мәліметтерді тексеру нысанында кедендік бақылау жүргізе алады. Тексеру жүргізудің басталғаны туралы кеден органы кедендік, өзге де құжаттарды және (немесе) мәліметтерді тексеру тексерілетін тұлғаға хабарлама жіберу арқылы хабардар етеді.

Кедендік, өзге де құжаттарды және (немесе) мәліметтерді тексеруді жүргізудің басталу күні тексерілетін тұлғаға осындай хабарламаны тапсырған күн болып есептеледі. Кедендік, өзге де құжаттарды және (немесе) мәліметтерді тексеру барысында «ҚР Кедендік реттеу туралы» ҚР Кодексінің 426-бабына сәйкес кеден органы кедендік бақылауды жүргізу үшін қажетті құжаттарды және (немесе) мәліметтерді сұратуға және алуға құқылы.

Кедендік, өзге де құжаттарға және (немесе) кедендік декларацияға қатысты мәліметтерге тексеру жүргізу нәтижелері бойынша, мәліметтерді растайтын құжаттар, кеден декларациясында мәлімделген, кеден декларациясында мәлімделген және (немесе) кеден органдарына ұсынылған құжаттарда қамтылған мәліметтер, тауарлар шығарылғаннан кейін басталды, кеден органы кедендік, өзге де құжаттарға және (немесе) мәліметтерге тексеру жүргізу нәтижелері туралы хабарлама шығара отырып, шешімдер қабылдайды.

Осы хабарлама тапсырылған күннен бастап 10 (он) жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде орындалуға тиіс.

«ҚР Кедендік реттеу туралы» ҚР кодексінің 86 және 137-баптарына сәйкес белгіленген мерзімде хабарлама орындалмаған жағдайда, бір мезгілде тексерілетін тұлғаға және тұлғаларға (кеден өкілдері), кодекске сәйкес тексерілетін тұлғамен кедендік баждарды төлеу бойынша ортақ міндет атқаратын, белгіленген мерзімде төленбеген кедендік баждар, салықтар мен өсімпұлдар сомасы туралы хабарлама кедендік, өзге де құжаттарды және (немесе) мәліметтерді тексеру нәтижелері туралы хабарламаны орындау мерзімі өткен күннен бастап 10 (он) жұмыс күні ішінде жіберілетін болады.