Қарағандылық оқушылар Астанадағы халықаралық жарыстарда «ғарышты бағындырды»
Астанада 9–11 (12) сынып оқушылары арасында «Ғылым әлемін ашамыз» ғарыштық зерттеулер бойынша халықаралық ғылыми жарыстарда Қазақстан, Ұлыбритания, Қырғызстан, Өзбекстан және Ресей оқушылары 130 ғарыштық технологиялар саласындағы ғылыми жобаларды ұсынды. Қарағанды облысы тағы да бес жүлделі орынға ие болып, жас зерттеушілердің жоғары дайындық деңгейін дәлелдеді.
Жарыс төрт ғылыми бағыт бойынша өтті: «Ғарыштық техника және инфрақұрылым», «Ғарыштық ақпараттық технологиялар және модельдеу», «Күн жүйесі және ғарыш физикасы», «Биология және ғарыштық медицина». Жұмыстар ғылыми жаңашылдық, тақырыптың өзектілігі, әдіснама, зерттеу тереңдігі және тұсаукесер сияқты өлшемдер бойынша бағаланды.
Жүлдегерлер арасында Шет ауданы Ақсу-Аюлы ауылының Ж. Ақылбаев атындағы мектеп-гимназиясының екі оқушысы бар.
Он бірінші сынып оқушысы Ерхан Бораш «IT MEDIC: Жасанды интеллект көмегімен генетикалық ауруларды диагностикалау» жобасымен «Биология және ғарыштық медицина» бағытында екінші орынға ие болды. Ерханның зерттеуі генетикалық деректерді тұқым қуалаушылық аурулардың қаупі тұрғысынан талдауға қабілетті жеке бағдарламаны әзірлеуді қамтыды. Google Colab негізінде жасалған тестілеу кезінде модель 85% дәлдікке жетті.
– Бұл жоба мен үшін жай ғана зерттеу емес. Бұл технология біздікіндей шалғай өңірлерде өмірді құтқаратын болашаққа жасалған қадам, – дейді Ерхан. – ІІ орын алғанымды және әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің ректорлық грантын алғанымды білгенде мен эмоциямды тыя алмадым. Қарапайым ауыл отбасынан шыққан жігіт үшін бұл үміт, жаңа көкжиектер ашу, арманды жүзеге асыру мүмкіндігі.
Осы мектептің тағы бір оқушысы Саяжан Нарықтың жұмысы «Ғарыштық ақпараттық технологиялар және модельдеу» бағытында үшінші орын алды. Саяжан Arduino базасында үш басқару режимімен көпфункционалды мүгедектер арбасының прототипін ұсынды. Құрылғы кедергілерді айналып өтуге, маршрутты талдауға және пайдаланушының әдеттеріне бейімделуге қабілетті. Жоба техникалық тұрғыда жан-жақты ойластырылған, әлеуметтік маңыздылығы және жоғары дайындық дәрежесі үйлесімі үшін атап өтілді.
– Байқау жоғары деңгейде ұйымдастырылды. Түрлі қалалар мен елдерден келген жас ғалымдар көптеген қызықты жобаларды ұсынды, – дейді Саяжан. – Бұл жеңіс маған инженерлік әзірлемелермен айналысуды жалғастыруға сенімділік пен шабыт берді.
Екі оқушы да тәлімгер және педагог Бану Түсіпханованың жетекшілігімен дайындалды. Ол барлық зерттеулер әдеттегі мектеп кабинеті жағдайында жүргізілгенін ерекше атап өтті. Мысалы, Ерхан құлпынайдан ДНК бөліп алу бойынша өз бетінше тәжірибе жүргізген.
Бұл байқауда Саран қаласының № 17 мектеп-гимназиясынан екі тоғызыншы сынып оқушысы – Арина Сивенкова мен Анастасия Чернаускайте «Ғарыш техникасы және инфрақұрылым» бағыты бойынша екінші орын алды.
«Күн жүйесі және ғарыш физикасы» санатында үшінші орынды қарағандылық «Дарын» мамандандырылған лицей-интернатының оныншы сынып оқушысы Әйгерім Бегзатқызы жеңіп алды.