Еңбек қауіпсіз болуы керек
ТЖ-ның 57% - ы өздерінің ұзақ жылдық тәжірибесіне сүйенетін қызметкерлермен болады. Өңірдің өндірістік объектілерінде төрт айда 83 жазатайым оқиға орын алды, онда 103 адам зардап шекті, 14 адам қайтыс болды, деп хабарлады облыстық еңбек инспекциясы басқармасының басшысы Ирина Любарская Қоғамдық кеңестің кезекті отырысында. Инциденттердің ең көп саны тау-кен металлургия, көмір және құрылыс салаларында орын алады. Атап айтқанда, бұл қала құраушы кәсіпорындар - "АрселорМиттал Теміртау" АҚ, "Қазақмыс "корпорациясы" ЖШС және басқалар.
- Жүргізілген талдау көрсеткендей, жазатайым оқиғалардың негізгі себептері бірқатар факторлар болып табылады. Оның ішінде жұмыс беруші тарапынан бақылаудың жеткіліксіздігінен көрінетін өндірісті қанағаттанарлықсыз ұйымдастыру. Тәжірибе көрсеткендей, ТЖ ең көп саны 3 жылға дейін жұмыс өтілі бар қызметкерлермен (42%) орын алады. Жазатайым оқиғалардың 57% - ы өздерінің ұзақ мерзімді кәсіби тәжірибесіне сүйенетін 55 жастан асқан қызметкерлермен болады. Қайғылы жағдай сонымен қатар жазатайым оқиғалардың себептерінің бірі болып табылатын зейнетке дейінгі жастағы мамандардың жалпы денсаулығы болып табылады. Бұл ретте барлық жұмыс берушілер міндетті медициналық қарап-тексеруді және ауысым алдындағы медициналық куәландыруды жүргізбейді. Тексерулер мен арнайы тексерулер жүргізу кезінде кәсіпорындардың "Цифрлық Қазақстан"бағдарламасына қатысуының төмендігі байқалады. Кәсіпорындарда қауіпсіздік техникасы үшін жауапты лауазымды тиісті біліктілік қасиеттері жоқ қызметкерлер қоса атқаратын фактілер кездеседі. Бұдан басқа, жабдықтарды жаңғырту бойынша шаралар әрдайым қабылдана бермейді, - деп атап өтті и.Любарская.
2021 жылдың мамыр айында облыстық үшжақты комиссия отырысында 2021-2023 жылдарға арналған "Қауіпсіз еңбек" бағдарламасы бекітілді. Құжатқа сәйкес, өндірістік жарақаттану деңгейін төмендету бойынша жағдайды жақсарту үшін, сондай-ақ кәсіби тәуекелдерді басқарудың заманауи жүйесін тарату мақсатында облыстың 160 ірі кәсіпорны Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бойынша халықаралық және ұлттық стандарттарды енгізді (OHSAS 18001, ХЕҰ-ЕҚБЖ), 5 кәсіпорын "Vision Zero" бағдарламасына қатысады, 31 кәсіпорында "Халықтық бақылау"жобасы енгізілді.
1489 бас техникалық инспектордың қатысуымен еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі 1128 өндірістік кеңес құрылды. Жұмыс орындарындағы еңбек жағдайларының нақты жай-күйін бағалау мақсатында өндірістік объектілерді аттестаттау жүргізіледі. Ағымдағы жылдың төрт айының қорытындысы бойынша 124 өндірістік нысан аттестатталды. "Цифрлық Қазақстан" бағдарламасы аясында өңірдің өнеркәсібі кезең-кезеңімен электронды форматқа көшеді, бейнебақылау жүйесін пайдаланады, деп мәлімдеді облыстық еңбек инспекциясы басқармасының басшысы.
Осы жылдың басынан бері өңірде 286 қызметкер алдында 120 млн теңгеден астам сомаға жалақы бойынша берешек өтелді. Сонымен қатар, қазіргі уақытта жалақы бойынша қарыздар екі банкрот кәсіпорында сақталуда, мұнда 90-нан астам қызметкер 16,4 млн теңге көлемінде төлем күтеді.
Оның айтуынша, 2021 жылдың төрт айында азаматтардың 1844 өтініші қаралды (өткен жылдың сәйкес кезеңінде 1213 өтініш болған), онда жұмыс берушілердің еңбек заңнамасын бұзу фактілері анықталды. Кәсіпорындарда 265 тексеру жүргізілді, олар жалақыны төлемеу, заңсыз жұмыстан босату, демалыс бермеу және т.б. мәселелерге қатысты болды. Нәтижесінде 208 бұзушылық анықталды, бүгінгі күні олардың барлығы жойылды. Әкімшілік жауапкершілікке 33 заңды және лауазымды тұлға тартылды, салынған айыппұлдардың жалпы сомасы 7,8 млн теңгені құрады.
- 2020 жылы облыста "Tranco Zhezkazgan"ЖШС-да бір еңбек қақтығысы тіркелді. Желтоқсан айында 70-ке жуық адам жалақы деңгейіне, іссапар шығыстарының көлеміне және басқа да әлеуметтік төлемдерге наразылықтарын білдірді. Құрамына қызметкерлер, жергілікті атқарушы және құқық қорғау органдары мен прокуратура өкілдері кіретін бастамашыл топ құрылды. Келіссөздер барысында барлық талаптар бойынша уағдаластыққа қол жеткізілді, жанжал реттелді. Атап айтқанда, он үшінші жалақы 150-180 мың теңге сомасында төленді. 2020 жылдың сәуірінен бастап жалақы қайта есептелді (әр айға 30 мың теңгеден төленді), іссапар шығыстары бір мың теңгеден үш мыңға дейін ұлғайтылды. Сондай-ақ, 1 шілдеден бастап өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда жалақы 45% - ға өседі деп күтілуде. Кәсіпорын штаттық режимде жұмыс істейді, еңбек ұжымындағы жағдай тұрақты, - деді И.Любарская.
Instagram, Facebook әлеуметтік желілерінде "еститін мемлекет" тұжырымдамасы аясында тікелей эфирлер өткізудің тиісті кестесі бекітілді. Ағымдағы жылдың төрт айында мемлекеттік еңбек инспекторлары 15 тікелей эфир өткізді, оның барысында интернет пайдаланушылары түсініктемелер қалдырады және қызықтыратын сұрақтар қояды, оларға бірден жауап алады. Біздің әлеуметтік желілердегі ресми парақшаларымызда "сұрақ - жауап" айдары бар, онда әрбір тілек білдіруші өз жағдайымен бөлісе алады. Сонымен қатар, басқармамен сотқа талап арыз жазу кезінде заңгерлік көмек көрсетілетінін еске салғым келеді, - деді ол.
- Расында, сіз өте үлкен жұмыс атқарасыз, мұны біз көріп отырмыз. Біздің қоғамдық қабылдау бөлмесіне еңбек жанжалдарына байланысты көптеген өтініштер келіп түседі, оларды біз тығыз өзара іс-қимыл арқылы жедел шешеміз. Жүйелі тәсіл қалыптасқан, сол үшін алғыс айтамын, - деп атап өтті Қоғамдық кеңестің мүшесі, "Nur Otan" партиясының Қарағанды облыстық филиалы төрағасының бірінші орынбасары Қадиша Оспанова.