Геология: ол сізге не үшін керек?

Көпшілігіміз «геология» деген сөзді естігенде, көз алдымызға каска киген адамдар мен тастарға толы далалық көрініс елестейді. Бірақ шын мәнінде геология — жай ғана «жер қойнауы туралы ғылым» емес. Бұл – біздің өркениетіміздің іргетасы.
Геологиясыз мұнай мен газ да, литий мен уран да, қала мен жол да, тіпті сіздің смартфоныңыз бен таңғы кофеңіз де болмас еді.

Геология дегеніміз не?!

Геология — Жердің құрылысы мен құрамы, оның пайда болуы және даму заңдылықтарын зерттейтін ғылым.
Бұл сала ондаған бағытты біріктіреді: петрология, минералогия, тектоника, вулканология, гидрогеология, геохимия және геофизика.

Қарапайым тілмен айтқанда, геология — Жердің тынысын, қозғалысын және өмірін түсіндіретін ғылым.

Геологияның арқасында адамзат:
• мұнай мен газдың қайда орналасқанын;
• неге жер сілкінетінін немесе вулкан атылатынын;
• жер асты сулары қалай қозғалып, қайда шоғырланатынын;
• қандай кен орындарын экологияға зиян келтірмей игеруге болатынын біледі.

Таңғалдыратын деректер

• 🌍 Жердің жасы — 4,54 миллиард жыл. Осы уақыт ішінде құрлықтар қозғалып, соқтығысып, жаңа мұхиттар мен тау жоталары пайда болып келеді.
• ⛏️ Әр адам өмір бойы шамамен 1300 тонна табиғи ресурс тұтынады — құм мен әктен бастап металдар мен пайдалы қазбаларға дейін.
• 💧 Жер бетіндегі судың тек 2,5%-ы ғана тұщы, оның көп бөлігі жер астындағы қабаттарда орналасқан. Бұл қабаттарды зерттеу де геологтардың еңбегі.
• ⚡ Бір ғана смартфон жасау үшін 60-тан астам минерал мен металл қажет, соның ішінде сирек кездесетін элементтер — литий, тантал және басқалары бар.

Геология бәрімізге ортақ

• Энергетика: мұнай, газ, көмір, уран — жарық пен жылудың көзі.
• Технология: литий, мыс, никель, кобальт — аккумуляторлар мен электрониканың негізі.
• Құрылыс: жол, көпір, тоннель, бөгет — бәрі геологиялық зерттеулерден басталады.
• Қауіпсіздік: геологтар көшкін, жер сілкінісі мен топырақ қозғалысының алдын алады.
• Экология: жер мен судың ластануын зерттеп, табиғатты қалпына келтіру жолдарын ұсынады.

Тіпті сіз ішіп отырған кофе — геологияның арқасы. Өйткені оны қуаттандырған энергия да жер қойнауынан алынған.

Геология және болашақ

Бүгінгі таңда геология технологиялық серпіліс кезеңін бастан кешіп отыр.
Қазіргі геолог — тек компас пен балға ұстаған зерттеуші емес. Ол — спутник, дрон, 3D-модель, жасанды интеллект және Big Data қолданатын заманауи маман.

Цифрлық геология дәуірі басталды: интерактивті жер қойнауы карталары жасалып, кен орындары модельденуде, жаңа ресурстарды болжау мүмкіндігі артып келеді.
Қазақстанда геологиялық деректердің ұлттық базалары мен геопорталдар құрылып жатыр — бұл саладағы ашықтық пен инвестициялық тартымдылықты арттыруда.

Неліктен геологияны түсіну маңызды

Геологиялық процестерді білу — Жерге басқаша қарауға мүмкіндік береді.
Біздің планетамыз — жай ғана мекен емес, тірі жүйе, ал геология сол жүйенің тілін үйретеді.

Жер қойнауындағы әрбір тас — миллиондаған жылдық тарихтың айғағы. Ол ежелгі мұхиттардың, климаттардың, тіршіліктің және апаттардың ізі.

Бірақ біз сол ресурстарды көз ілеспес жылдамдықпен тұтынып жатырмыз. Геология бізге:

«Планетамен күреспе, оны түсін» — дейді.

Бұл ғылым адам мен табиғат арасындағы нәзік тепе-теңдікті сақтауға үйретеді.

Қорытынды

Егер сізге геология «алыс» көрінсе, жай ғана айналаңызға қараңыз:
сіз отырған үстел, ұстаған телефон, ішкен су — бәрі бір кездері Жердің бөлшегі болған.