Сыбайлас жемқорлық мемлекеттердің ыдырау факторы ретінде: тарихи сабақтар және қазіргі заманғы қауіптер
А.ж. 27 қарашада ұжымның жиналысы өтті, онда әдеп жөніндегі уәкіл Д. Амринов әріптестеріне мемлекеттік қызмет саласындағы жаңалықтар туралы хабарлады:
- 2025 жылдың шілдесінде Мемлекет басшысы Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің (МҚІА) функцияларын қайта бөлетін және кеңейтетін Жарлыққа қол қойды.
Жарлыққа сәйкес, МҚІА функциялары кеңейтілді — енді ол мемлекеттік қызмет саласындағы басқаруға ғана емес, сонымен қатар сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатты үйлестіреді.
- Мемлекеттік қызметшілердің жұмысын бағалау әдістемесі жаңартылды. 2025 жылғы 5 тамызда Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері агенттігі «А» және «Б» корпустарының мемлекеттік әкімшілік қызметшілерін бағалау әдістемелерінің жаңа редакциясын бекітті. Бұл шенеуніктердің тиімділігі мен сапасын бағалау енді жаңартылған, формальды критерийлер бойынша жүргізілетінін білдіреді.
- 2025 жылдың соңына дейін мемлекеттік саяси қызметшілердің мүлкі, активтері және табыс көздері туралы мәліметтер 2025 жылдың соңына дейін жарияланатын болады.
- ҚР Мемлекеттік қызмет істері агенттігі төрағасының ағымдағы жылғы 11 қарашадағы бұйрығымен жариялануға жататын мемлекеттік қызметшілер туралы мәліметтер тізбесіне өзгерістер енгізілді.
Есепті кезеңде — шетелдегі мүлік, шетелдік активтер және банк шоттары бойынша егжей-тегжейлермен қандай тәсілмен және қандай мәліметтер жариялануға жататыны туралы өзгерістер енгізілді.
Сондай-ақ, Д.К. Амринов қатысушыларға сыбайлас жемқорлықтың жойқын әсерінің салдары туралы айтты: билік институттарының әлсіреуі, экономикалық деградация, әлеуметтік наразылықтың өсуі, басқарудың жоғалуы.
Сыбайлас жемқорлық негізгі болмаса да, мемлекеттердің, империялардың ыдырауының негізгі себептерінің біріне айналған тарихи мысалдар келтірілген. Барлық дерлік мысалдарда сыбайлас жемқорлық келесі түрде көрінді:
- мемлекеттік посттарды сату;
- Армия тарапынан адалдықтың жоғалуы;
- жемқор бюрократия, сатушы басқарушылар, судьялар;
- басқару тиімділігінің төмендеуі.
Сыбайлас жемқорлық тек моральдық зұлымдық емес, геосаяси қауіп. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жүргізбейтін мемлекеттер деградацияға ұшырайды. Күшті институттар, биліктің әділдігі мен есептілігі мемлекетті сақтап, оның дамуына ықпал ете алады.