Мемлекеттік қаражат есесбінен атқарылған жұмыстар нәтижесі туралы ақпарат

«Шығысқазжерқойнауы» ӨД РММ ағымдағы жылдың 23 қарашасында Департамент кеңесінің отырысында 089 «Жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдалануды қамтамасыз ету, Қазақстан Республикасы аумағының геологиялық зерделенуін арттыру» бағдарламасы, 102 «Өңірлік, геологиялық-түсіру, іздеу-бағалау және іздеу-барлау жұмыстары» кіші бағдарламасы бойынша республикалық бюджет қаражаты есебінен жүргізілетін аяқталатын екі объект бойынша жұмыстар нәтижелері жөніндегі есептер қаралды:

«Бражихин учаскесінде полиметалл мен мысқа іздеу жұмыстары, ауданы 3.67 км²»
«М-44-65,66,67; М-44-79,80,81 парақтары алаңында болжамды ресурстарды бағалаумен 1:200 000 масштабында терең геологиялық карталау».

Бражихин учаскесінде полиметаллдар мен мысқа іздеу жұмыстары «Топаз» ГБК» ЖШС-мен 09.08.2021ж. № 114 Шарты бойынша орындалды.

Учаске М-44-70-В парағы шеңберінде Белоусовка ауылының шығысында орналасқан, оның ауданы 3,67 км², Березев-Белоусов кен алқабының оңтүстік-шығыс жалғасында қарқынды тектоникалық көріністерімен сипатталатын Ертістің терең бөліну аймағының өсі бөлігінде орналасқан.

Бражихин учаскесі алаңында ертіс свитасының пихтов свитасымен жанасуға жақын бөлігіндегі шөгінді-вулканогендік жыныстары кенді болып табылады. Тау жыныстарының құрамы әр түрлі: қышқыл құрамды туфтар мен лавалар, филлиттелген саз-кремнийлі алевролиттер, құмтастар, кварц-серицит тақтатастары, туффиттер, көміртекті алевролиттер қабаттары, әктас линзалары.

Полиметалл кенденуі мыс, қорғасын, мырыш, барий, кобальт, күміс, қалайы, висмут, мышьяк, сурьма, кадмий, молибденнің алғашқы шашырау ореолымен бірге жүреді.

Жоба аясында учаскеде маршруттық зерттеулер, геофизикалық жұмыстар, іздестіру бұрғылаулары, сынау, зертханалық және камералдық жұмыстар жүргізілді. Жалпы көлемі 5 641,3 с. м. тереңдігі 450-773 м болатын 10 ұңғыма бұрғыланды, оның 9-да колчедан-полиметалл кенденуі анықталды.

Анықталған минералдану аймақтарының қуаты 0,5-тен 2,5 м-ге дейін, жалғыз қиылыстарда 3,5 м-ге дейін. Мыс құрамының орташа мөлшері 0,21-ден 0,70% - ға дейін, қорғасын 0,2-0,70%, мырыш 0,34-1,4% құрайды.

Есептелген болжамды ресурстар:

Болжамды ресурстар санаты	Тереңдігі, м	Металл бойынша құрамы, мың тонна
Болжамды ресурстар санаты	Тереңдігі, м	Мыс(Cu)	Қорғасын(Pb)	Мырыш(Zn)
Р₁	700	14	6,58	42,2
Р₂	800-850	6,3	2,96	19

Бражихин учаскесіндегі минералдану аймақтарының қиылысу тереңдігі едәуір маңызды, 300-600 м құрайды және солтүстік-батыс қапталында ұлғаяды.

М-44-65,66,67; М-44-79,80,81 парақтарын терең геологиялық карталау «С-ГеоПроект» ЖШС-мен 30.06.2021ж. №87 Шарты бойынша орындалды.

Жалпы ауданы 8004 км² құрайтын М-44-65, 66, 67, 79, 80, 81 парақтарының алаңы Абай және Шығыс Қазақстан облыстарында Жарма, Ұлан және Семей қаласына әкімшілік бағынысты аумақтар шегінде орналасқан.

ТГК-200 жұмыс алаңы Ертіс-Зайсан герцин қатпарлы жүйесінің шегінде орналасқан және ендік бағытта Горностаев-Шар (фрагменттер), Батыс-Қалба, Қалба-Нарым және Ертіс құрылымдық-формациялық аймақтарымен қиылысады.

Зерттелетін аумақтың геологиялық құрылымына шартты протерозойдың, ішінара ордовик пен силурдың, девон мен көміртектің барлық бөлімдерінің стратификацияланған бөлімшелері қатысады. Кайнозой шөгінділері өзен аңғарларында, бұлақтарда және жергілікті депрессияларда кең таралған.

2021-2023 жылдары жүргізілген далалық және камералдық жұмыстардың нәтижесінде ТГК-200 алаңы шегінде мынадай нәтижелер алынды:

1: 200 000 масштабындағы беткі және кайнозойға дейінгі іргетастың геологиялық карталары, кайнозой шөгінділерінің карталары, пайдалы қазбалар карталары және олардың орналасу заңдылықтары, магниттік және гравитациялық өрістердің жиынтық карталары, бастапқы және қайталама шашырау ореолы, пайдалы қазбаларды болжау карталары, 1: 25 000 масштабындағы егжей-тегжейлі учаскелердің геологиялық карталарының кешенді карталары құрылған.
Жүргізілген ТГК-200 нәтижелерімен жұмыс алаңының геологиялық құрылымының ерекшеліктері толықтырылды және нақтыланды, стратиграфия, магматизм, тектоника, геофизика бойынша материалдарды байланыстыру жүргізілді.
Литологиялық, палеонтологиялық және палинологиялық мәліметтер негізінде вулканогендік және шөгінді жыныстардың жасы мен формациялық байланысы нақтыланды, 27 свит пен қалыңдық бөлінді;
Петрохимиялық зерттеулер мен абсолютті жас анықтамаларын қолдана отырып, интрузивті жыныстарды кешендерге бөлуді нақтылау жүргізілді, олардың гравиметриялық мәліметтер бойынша терең орналасуы анықталды және олардың түзілу реттілігі талданды, шартты протерозойдан юрк жасына дейінгі 11 интрузивті кешендер анықталды;
Формациялық негізде аумақтың тектоникалық құрылымына талдау жүргізілді.
Горностаев-Шар, Батыс-Қалба, Қалба-Нарым және Ертіс минералогиялық аймақтары шегінде 37 аномальды геохимиялық өрістер анықталды.
Пайдалы қазбалар бойынша материалдар жинақталды және талданды, зерттелмеген іздеу алаңдары қосымша зерттелді, жаңа іздеу учаскелері бөлінді, пайдалы қазбаларды орналастыру заңдылықтары зерттелді, олардың жүйелілігі жүргізілді. Жұмыс алаңында барлығы 11 алтын кен орны, 1 сирек метал, 15 кенді емес шикізат; 110 көрініс және алтынның минералдану пункттері, 35 сирек металл, 2 хром, 3 сынап, 2 тау хрусталі сипатталған. Ең қаныққан кен нысандары Батыс Қалба алтын кені және Қалба-Нарым сирек кездесетін минерагендік аймақтар болып табылады. Алтынның барлық өнеркәсіптік объектілері алтын-аз сульфидті-көміртекті және алтынды кварц түзілімдеріне жатады. Қалба-Нарым минералды аймағында пайдалы қазбалардың негізгі түрі сирек металдар болып табылады: тантал, ниобий, бериллий, қалайы, вольфрам. Олар кварц-дала шпаты пегматоидтарының және Калба кешенінің альбитизацияланған лейкократ граниттерінің тамырларында оқшауланғанған.
Осы жүргізілген жұмыстардың жиынтығы және кенденуді оқшаулаудың қолайлы факторларының, критерийлері мен тікелей белгілерінің болуы бойынша зерттелген аумақта әр түрлі кезектілік пен перспективалылықтың орташа дәрежесі бар 4 учаске бөлінді, олар үшін пайдалы қазбалардың болжамды ресурстары есептелді және оларды одан әрі зерделеу бойынша ұсыныстар берілді.

№ р/п	Учаскенің атауы, пайдалы қазбалардың түрі	Есептеу тереңдігі	Қорлар/ ресурстар санаты	Металл мөлшері, т	Парақтың номенклатурасы	Ескерту
1	Шағыл алтын кенді учаскесі	50 50-500	Р2 Р3	Au - 11,4 Au - 7,5	М-44-XV (65-А)	1-кезек учаскесі, перспективалық дәрежесі орташа. Іздеу жұмыстарын жүргізу үшін ұсынылады
2	Мырзағұл алтын кенді учаскесі	50 50-500	Р2 Р3	Au - 10,16 Au - 6,7	М-44-XV (66-Б)	1-кезек учаскесі, перспективалық дәрежесі орташа. Іздеу жұмыстарын жүргізу үшін ұсынылады
3	Шығыс Мұқыр алтын кенді учаскесі	50 50 50 50	С1 Р1 Р2 Р3	Au - 0,17 Au - 6,5 Au - 3,9 Au - 12,3	М-44-XVI (65-Г)	1-кезек учаскесі, перспективалық дәрежесі орташа. Іздеу жұмыстарын жүргізу үшін ұсынылады
4	Бурсак алтын кенді учаскесі	50 300	Р3	Au - 4,15	М-44-XXII (80-Г)	2-кезек учаскесі, перспективалық дәрежесі орташа. Іздеу жұмыстарын жүргізу үшін ұсынылады