Жоғары аудиторлық палатаның ұсынымдарын ескере отырып, ҚР Қарағанды және Павлодар облыстарының шекарасындағы даулы жер учаскесі бойынша түпкілікті шешім қабылданды.
Бұған дейін жер ресурстарын басқару тиімділігіне мемлекеттік аудит жүргізіліп, аудит барысында геодезия және картография саласында бірқатар бұзушылық анықталды. Атап айтқанда, Қарағанды облысының Осакаров ауданы мен Павлодар облысының Баянауыл ауданы арасындағы 17,1 мың га жер учаскесінің тиесілігі туралы даулы мәселе реттелмеген.
Бұл жағдай жер заңнамасын бұзуға, екі аудан әкімдіктері тарапынан жерді қатар беруге, жер-кадастрлық карталарды жүргізудегі дәлсіздіктерге және т.б. әкелді. Осыған байланысты ҚР Үкіметіне осы учаскенің аумақтық тиесілігі туралы түпкілікті шешім қабылдау ұсынылды.
Архив материалдары мен бірқатар тексеру іс-шараларын зерделеу қорытындысы бойынша даулы жер Павлодар облысының Баянауыл ауданына жататыны анықталды. Осылайша жер мәселесіне нүкте қойылды.
Әлихан Смайыловтың төрағалығымен өткен ҚР Жоғары аудиторлық палатасының отырысында мемлекеттік аудит жүйесіндегі реформалар топтамасын іске асыру мәселелері қаралды.
Негізгі өзгеріс 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап өңірлік тексеру комиссияларын таратып, Жоғары аудиторлық палатаның аумақтық департаменттерін құру болмақ. Бұл мүдделер қақтығысын болдырмауға мүмкіндік береді, себебі бүгінде тексеру комиссиялары жергілікті бюджеттерден қаржыландырылады, ал бұл жүргізілетін аудиттердің объективтілігіне әсер етуі мүмкін.
Бұл ретте жергілікті өзін-өзі басқарудың маңызды рөлі сақталып қалады. Мәселен, мәслихат депутаттары Жоғары аудиторлық палатаның тиісті аумақтық департаменті басшылығының екі өкілін тағайындай алады. Олар сондай-ақ жергілікті бюджеттің атқарылуы жөніндегі қорытындыны және өңірдің өзекті проблемалары бойынша аудит қорытындыларын тыңдауға, аудит жүргізудің жыл сайынғы жоспарына өз ұсыныстарын енгізуге құқылы.
Жалпы Жоғары аудиторлық палатаның өңірлік департаменттерінің мәслихаттармен өзара іс-қимылын бүгінде қолданылып жүрген «Жоғары аудиторлық палата – Парламент» моделі бойынша құру жоспарлануда.
«Мемлекет басшысы мемлекеттік аудит жүйесін реформалау туралы бастамаға қолдау білдірді, бұл оның тиімділігін едәуір арттыруға мүмкіндік береді. Реформалар топтамасын іске асыру барлық институционалдық және ұйымдастырушылық мәселелерді жан-жақты пысықтауды талапетеді», — деп атап өтті Әлихан Смайылов.
Сондай-ақ мемлекеттік аудитор біліктілігін алуға үміткер кандидаттарды бірыңғай емтиханнан өткізуді Жоғары аудиторлық палатаның құзыретіне беру жоспарланып отыр, бұл өз кезегінде мемлекеттік аудит органдарының кадрлық әлеуетін арттыруға мүмкіндік береді. Бірқатар басқа да шаралар көзделуде.
Жоғары аудиторлық палатаның аппарат басшысы Құндызбек Әбдірасылов бүгінгі таңда 47 тармақтан тұратын Жол картасы әзірленіп, іске асырылып жатқанын, мемлекеттік аудит реформасын іске асыру жөніндегі нақты іс-шаралар, оларды орындау мерзімдері және жауапты адамдар айқындалғанын атап өтті.
ҚР Жоғары аудиторлық палатасында өнеркәсіптік-инновациялық саланы мемлекеттік ынталандырудың тиімділігіне жүргізілген аудит қорытындылары қаралды. Аудиттің негізгі бағыты – өңдеу өнеркәсібі жобаларының қаржыландырылуы.
Аудиторлық қорытындыда келтірілгендей, 2016-2023 жылдары Қазақстан өңдеуші секторды дамытуда бірқатар елеулі нәтижелерге қол жеткізді. Мәселен, өнім өндіру көлемі 2016 жылғы 8 трлн теңгеден 2023 жылы 22 трлн теңгеге дейін өсті. Осы кезеңде өңдеу өнеркәсібінің негізгі капиталына салынған инвестициялар көлемі 878 млрд теңгеден 1,6 трлн теңгеге дейін ұлғайды.
Өндірілген тауарлар экспорттының деңгейі де өсті. 2022 және 2023 жылдары ең жоғары көрсеткіштер тіркелген, ол сәйкесінше $27 млрд және $23 млрд жетті. Атап айтқанда, 2023 жылы жалпы экспорттағы өңдеу өнеркәсібінің үлесі 29% құрады. Тұтастай алғанда, Қазақстан басқа елдерге орташа және жоғары технологиялық күрделіліктегі тауарларды жеткізуді арттырып жатыр.
Өңдеу өнеркәсібін қолдайтын негізгі даму институттары – «Қазақстанның Даму банкі» АҚ және оның «Өнеркәсіпті дамыту қоры» АҚ еншілес ұйымы. 2019-2023 жылдары олар 2,4 трлн теңгеге салалық жобаларды қаржыландырды. Бұл негізінен металлургия және тамақ өнеркәсібіне, машина жасауға, сондай-ақ резеңке және пластмасса бұйымдарын өндіруге қатысты.
Сонымен бірге мемлекеттік аудит қорытындысы бойынша экологиялық және инновациялық жүктемесі бар жобаларды қаржыландыру үлесінің төмендігі байқалады. Сондай-ақ дайын өнімдер, жеңіл және фармацевтикалық өнеркәсіп сияқты басымдыққа ие бағыттар қолдау шараларымен қамтылмаған.
Сонымен қатар жеңілдетілген қаражат түпкі алушыларға ұзақ жетеді, бұл жалпы мемлекеттік қолдау шараларының тиімділігіне теріс әсер етуі мүмкін. Тіпті Үкімет резервінен шұғыл іс-шараларға көзделген қаражатты да кешіктіріп пайдалану фактілері орын алып отыр.
Отырыс барысында Әлихан Смайылов жобаларды жеңілдікпен қаржыландыру сапалы дайындық жұмыстары есебінен бірнеше есе жылдам жүзеге асырылуы тиіс екенін атап өтті. Яғни, жобаларды қаражат бөлінгенге дейін алдын-ала қарау және дайындау қажет, керісінше емес.
«Бюджеттен ақша экономикаға белсенді инвестиция салуға және сол арқылы салық базасын кеңейтуге, жаңа жұмыс орындарын құруға, оны қолдауға бөлінеді. Ал сіздер сол қаражатты жедел үлестірудің орнына сақтап отырасыздар. Мемлекеттен ақша алып, оны депозиттік шоттарда ұстайсыздар, ал бұл қаражатты бюджет шеңберінде басқа да маңызды инфрақұрылымдық жобаларға бөлуге болар еді», — деді ҚР Жоғары аудиторлық палата төрағасы квазимемлекеттік компаниялардың басшылығына.
Аудит барысында «Қазақстанның Даму банкі» АҚ-ның экспорттаушыларды қаржыландырудың нысаналы бағыты бойынша ұқсас бағдарламаларын әртүрлі шекті сыйақы мөлшерлемемен қатар іске асырғаны да анықталып отыр. Бұл белгілі бір қарыз алушыларға арзан кредит беру тәуекелін тудырады және мұндай шараларға тең қолжетімділік негіздерін бұзады. Мәселен, «Қазақстанның Даму банкі» АҚ жекелеген қарыз алушылар үшін белгіленген шектен 1-2,5% төмен мөлшерлемемен несие берген.
Мемлекеттік аудиторлар қалыптасқан ірі бизнес, басқаша айтқанда контрагенттердің айрықша тобын қаржылай қолдаудың жалғасуына ерекше назар аударды. «Қазақстанның Даму банкі» АҚ-ның бес жылдағы барлық кредиттік, лизингтік және инвестициялық портфельдерінің жартысы осы артықшылық берілген топтарға тиесілі, бұл оның іс жүзінде «таңдаулы тұлғалар тобына арналған жеке банк» болып қала беруін көрсетеді. Тұтастай алғанда, бұл тәсіл жеңілдетілген қаражатқа тең қолжетімділік және оларды әділ бөлу қағидаттарын бұзады.
«Өнеркәсіпті дамыту қоры» АҚ үшін қаржыландырудың басым бағыттары айқын әлеуметтік-экономикалық әсері бар лизингтік келісімдер болуы тиіс. Алайда жобаларды іріктеу барысында күтілетін әлеуметтік-экономикалық әсерге бағалау жүргізілмейді. Тиісті әдістеме де жоқ.
Сонымен қатар мемлекеттік аудит өнім экспорты бойынша қарсы міндеттемелер қарыз алушыларды оны ұлғайтуға ынталандырмайтынын анықтады.
Бұл қолданыстағы экспорт көрсеткіштері несиелік келісімге сәйкес келетін жағдайларға қатысты. Бұл тәсіл мемлекеттік ресурстарды тиімсіз бөлу және қаржыландырудың арзан көзі ретінде акционерлерге дивидендтер төлеу және банктердегі депозиттерге орналастыру сияқты басқа мақсаттарға пайдалану қаупін тудырады.
Сонымен қатар экспортты бағалау кезінде компанияның қызметіне байланысты барлық өнім бойынша сыртқы экономикалық қызметтен түсетін жалпы түсімдер ескеріледі. Ал мемлекеттік қолдау шарасы қаржыландыру көзделген өнімнің белгілі бір түрінің экспорт көлемін кеңейту үшін ұсынылады. Осылайша іс жүзінде қолдау көрсету көзделген тауарды өндіру қажет болмайтын жағдай туындайды.
«Экспорттың қарсы міндеттемелерінің ыңғайлы етіп жасалғаны соншалық, қарыз алушылардың экспортты ұлғайтуға ынтасы жоқ. Нәтижесінде қолдау көрсетілген кәсіпорындардағы экспорт үлесі 2020 жылдан бастап жалпы экспорт көлемінде екі есеге, яғни 9,1%-дан 4,5%-ға дейін төмендеген. Ал ірі даму институттарымыздың бірі ретіндегі Қазақстанның Даму банкінің миссиясы – өңдеу өнеркәсібінің экспорттық әлеуетін ілгерілету», — деп атап өтті Әлихан Смайылов.
Сондай-ақ тәуекел деңгейі жоғары жобаларды қаржыландыру жағдайлары анықталды. Аудиторлық іріктемеге түскен осындай жобалар бойынша қаржылық жағдайының нашарлауы, өнім экспорты бойынша жоспарлардың орындалмауы және төлемдердің кешіктірілуі байқалады. Олардың ішінде екеуіне экономикалық дефолт статусы берілді.
Мемлекеттік аудит барлығы 439 млрд теңгеден астам қаржыны қамтыды. Нәтижесінде:
Есептеулерге сәйкес жіберіп алған пайда мен экономикалық шығындар 15,8 млн теңгені құрады.
Отырысты қорытындылай келе, Палата төрағасы анықталған бұзушылықтар мен кемшіліктерді жою үшін бірқатар нақты шаралар, соның ішінде квазимемлекеттік компаниялардың ішкі нормативтік құжаттарын жетілдіру бойынша шаралар қабылдау талап етілетінін атап өтті. Тиісті жұмыс Жоғары аудиторлық палатаның бақылауында болады.
Әдеп кодексінің нормаларын және лудоманиямен күрес саласындағы жаңа түзетулерді бұзғаны үшін мемлекеттік қызметшілерге қандай жауапкершілік жүктеледі. Осы және басқа да мәселелер Жоғары аудиторлық палата қызметкерлерінің Әдеп жөніндегі уәкіл Заңғар Шындалимен кездесуінде талқыланды.
Бұған дейін Қазақстанда құмар ойындарға қатысуға тыйым салынған адамдардың тізімі кеңейтілді. Енді бұл Борышкерлердің бірыңғай тізіліміндегілерге ғана емес, сонымен қатар жауапты мемлекеттік лауазымдардағы қызметкерлерге де қатысты.
«Мемлекеттік қызметшілерге, оның ішінде әскери қызметшілерге, арнаулы және құқық қорғау органдарының қызметкерлеріне, сондай-ақ бюджеттік ұйымдардың басшыларына құмар ойындар мен бәс тігуге қатысуға тыйым салынады. Бұл шектеу мемлекеттік органдардың қызметіндегі қоғамдық сенім мен ашықтықты күшейтуге бағытталған. Бұл талапты сақтамағаны үшін жұмыстан шығару қарастырылған», — деді Заңғар Шындали кездесу барысында.
Оның айтуынша, жалпы мемлекеттік қызметшінің міндеттеріне өз функцияларын кәсіби орындау ғана емес, қоғам алдында жоғары жауапкершілік таныту кіреді. Бұл тармақтар тиісті Әдеп кодексінде толық көрсетілген.
Осылайша, мемлекеттік қызметшілер азаматтармен қарым-қатынаста дұрыстығын көрсетуге, жеке мүдделері қызметтік міндеттерін орындауға әсер етуі мүмкін жағдайлардан аулақ болуға, жұмыстағы өз іс-әрекеттерінде адалдық пен ашықтық қағидаттарын басшылыққа алуға, сондай-ақ әріптестерімен сыйластық қарым-қатынас орнатуға міндетті.
«Әдеп нормаларын бұзу жұмыстан босатуға дейінгі тәртіптік жауапкершілікті әкелуі мүмкін», — деп атап өтті ҚР Жоғары аудиторлық палатасының әдеп жөніндегі уәкілі.
Кездесу барысында қатысушылар жұмыс уақытынан тыс мінез-құлық, киім кию үлгісінде іскерлік стильді сақтау, Әдеп кодексін бұзудың алдын алу және басқа да бірқатар мәселені талқылады.
«Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметі қоғамдық мүддеге адалдыққа, әділдікті қамтамасыз етуге және еліміздің мәдениетінің алуан түрлілігіне құрметпен қарауға негізделген. Біздің қызметіміздің маңызды бөлігі қоғамның мемлекеттік органдарға, әсіресе Жоғары аудиторлық палатаға деген сенімін арттыру болып табылады», — деп қорытындылады Заңғар Шындали.
ҚР Парламенті Мәжілісінде «2025-2027 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы» Заң жобасының таныстырылымы өтті. ҚР Жоғары аудиторлық палата мүшесі Ардақ Теңгебаев аталған заң жобасына Жоғары аудиторлық палатаның тиісті қорытындысын ұсынды.
Мұқият жүргізілген талдау шеңберінде мынадай бағыттар қаралды:
Мәселен, ТМККК желісі бойынша дәрі-дәрмектер мен медициналық бұйымдарға қажеттілікті қалыптастыру кезінде қолда бар қалдықтар ескерілмеген. Бұл шамамен 2 млрд теңге сомаға бірқатар атаулар бойынша артық жоспарлауға алып келді. Жалпы, қажеттілікті есептеудің бірыңғай әдістемесі жоқ.
«Жайлы мектеп» ұлттық жобасы бойынша берілуі 2025 жылға жоспарланған 152 мектепті іске асырудағы кемшіліктер мен проблемалар анықталды. Іс жүзінде олардың құрылысы әлі басталмаған, өйткені жобалау-сметалық құжаттар толық бекітілмеген, конкурстық рәсімдер толық аяқталған жоқ, барлық объектілерге жер бөлінбеген. Бірінші кезеңдегі мектептерде де осындай проблемалар бар.
«Қолжетімді Интернет» ұлттық жобасының кейбір тармақтарын орындаудың өзектілігі мен орындылығына талдау жүргізілмеген. Мәселен, Цифрлық даму министрлігінің бюджеттік бағдарламасы бойынша интернет жылдамдығы кемінде 20 Мбит/с болатын МЖӘ жобаларын іске асыру көзделген. Бұл ретте Ұлттық жоба бойынша азаматтарды кемінде 100 Мбит/с жылдамдықтағы интернетке қосумен қамтамасыз ету жоспарлануда. Бұндай сәйкессіздік жоспарланған көрсеткіштерге қол жеткізуге әсер етуі мүмкін.
Жоғары аудиторлық палатаның бағалауына сәйкес мемлекеттік кепілдікпен берілетін қарыздар есебінен республикалық автожолдар салу және реконструкциялау жобаларының басымдылығы тікелей және жанама әлеуметтік-экономикалық әсерді бағалауды ескере отырып айқындалуы тиіс. Алайда бүгінде мұндай ақпарат жоқ. Сонымен қатар бекітіліп қойған жобаларды іске асыру мерзімдерінің кешіктірілуі байқалады: орташа нормативтік ұзақтығы 3 жыл бола тұра, құрылыс іс жүзінде 5-6 жылға созылады.
ТЖ алдын алу және жою саласында негізгі проблемалардың бірі – орман мекемелері мен басқа да бейінді ұйымдарды материалдық-техникалық жарақтандыру деңгейі төмен. 2025-2027 жылдарға арналған бюджет жобасында мәселені қаржы лизингі механизмі арқылы шешу ұсынылған. Алайда ол бюджет заңнамасымен тікелей реттелмеген, бұл бюджет қаражатын заңсыз пайдалану қаупін тудырады.
Жалпы, 4,6 трлн теңгені қамти отырып, талдау қорытындысы бойынша 117 млрд теңгені қайта бөлу, 12,2 млрд теңгені қосымша қарастыру, 3 млрд теңгені оңтайландыру ұсынылады.
Қазақстанның Жоғары аудиторлық палатасының мүшесі Нұрлан Нұржанов пен Иран Ислам Республикасының Жоғары аудит сотының бас прокуроры Давуд Мохаммади ведомствоаралық өзара іс-қимылды одан әрі нығайту мәселелерін талқылады. Кездесу Астанадағы ЭКОСАИ Басқарма кеңесінің 28-отырысының аясында өтті.
Тараптар бүгінде Қазақстан мен Иранның жоғары аудит органдарының ынтымақтастығы достық, өзара сенім және қолдау рухында дамып келе жатқанын атап өтті. Бұл ретте бірлескен жұмыс тек екіжақты негізде ғана емес, халықаралық салалық ұйымдар шеңберінде де жүріп жатыр.
Атап айтқанда, қазақстандық мемлекеттік аудиторлар ЭКОСАИ желісі бойынша ирандық тарап ұйымдастырған тақырыптық семинарлар мен онлайн-тренингтерден өтті.
«Біз үздік шетелдік тәжірибелер мен мемлекеттік аудит әдістерін тұрақты негізде зерделейміз. Тиімділік аудиті, қаржылық есептілік аудиті және электрондық аудит сияқты бағыттар біз үшін ерекше қызығушылық тудырады», — деді Нұрлан Нұржанов.
Кездесу барысында тараптар ведомствоаралық өзара іс-қимылдың бірқатар өзекті мәселелерін, тәжірибе алмасу жоспарларын және аудиторлық процеске заманауи цифрлық технологияларды енгізу перспективаларын талқылады.
Қазақстан Жоғары аудиторлық палатасының Төрағасы Әлихан Смайылов Пәкістанның бас аудиторы Мұхаммед Аджмал Гондалмен келіссөздер жүргізді. Кездесу Астанада ЭКОСАИ Басқарма кеңесінің 28-отырысы аясында өтті.
Тараптар мемлекеттік аудит саласындағы жаңа тәсілдерді, аудиторлардың кәсіби деңгейін арттыру және тәжірибе алмасу, тексеру процесіне заманауи инновациялық технологияларды енгізу және басқа да өзекті тақырыптарды талқылады.
Әлихан Смайылов Қазақстан мен Пәкістанның жоғары аудит органдарын екіжақты форматта да, ИНТОСАИ, АЗОСАИ, ЭКОСАИ және ШЫҰ сияқты халықаралық ұйымдар шеңберінде де көпжылдық қарым-қатынас байланыстыратынын атап өтті.
Пәкістанның Бас аудиторы Офисінің көмегімен ҚР Жоғары аудиторлық палатасының мамандары Лахор қаласындағы Мемлекеттік аудит және бухгалтерлік есеп академиясында оқыды. Бүгінде өзара іс-қимыл онлайн режимінде семинарлар мен тренингтер арқылы жалғасуда.
«Шанхай Ынтымақтастық Ұйымының желісі бойынша жемісті жұмыс жүзеге асырылуда. Биыл Қытай, Қазақстан, Қырғызстан және Пәкістанның жоғары аудит органдары арасында ауыл шаруашылығы саласында қатар аудит жүргізу жөнінде меморандумға қол қойылды. Біздің аудиторлар бұл жұмысқа кірісіп кетті», — деді Палата төрағасы.
Әлихан Смайылов атап өткендей, Жоғары аудиторлық палата барлық басым бағыттар бойынша Пәкістан Бас аудиторының Офисімен ынтымақтастықты одан әрі нығайтуға мүдделі. Оның ішінде тиімділік аудиті, қаржылық есептілік аудиті, электрондық аудит және т. б.
«Біздің ведомстволарымыздың өзара іс-қимылы ел игілігі үшін одан әрі нығая беретініне сенімдімін», — деп атап өтті Әлихан Смайылов.
Өз кезегінде Мұхаммед Аджмал Гондал Қазақстан мемлекеттік аудит түрлерін және ол қозғайтын салаларды кеңейтуде елеулі ілгерілегенін атап өтті.
Сондай-ақ Мұхаммед Аджмал Гондал Пәкістанда аудиттің жаңа түрлері енгізіліп жатқанын айтты. Мысалы, әсер ету аудиті екі жыл ішінде ел Үкіметінің шешімдерінің орындалу тиімділігін бағалайды.
Бұдан басқа, азаматтар қатысатын аудит енгізіледі, онда тексеру іс-шараларына халық арасынан еріктілер қатыса алады. Бұл тексерілетін саланы тереңірек зерттеуге және жалпы аудит сапасын арттыруға септігін тигізеді.
«Бүгінде екі ел арасындағы ынтымақтастық артып келеді. Аудит саласында да белсенді тәжірибе алмасу керек деп санаймын және жұмыс одан әрі жалғасатынына сенімдімін», — деді Пәкістанның бас аудиторы.
Астанада өткен ЭКОСАИ Оқу комитетінің отырысында Экономикалық ынтымақтастық ұйымы (ЭЫҰ) елдері аудиторларының кәсіби деңгейін арттыру және тиісті оқыту іс-шараларын өткізу мәселелері талқыланды.
ЭКОСАИ Ауғанстан, Әзербайжан, Иран, Қазақстан, Қырғызстан, Пәкістан, Тәжікстан, Түрікменстан, Түркия және Өзбекстан сияқты қатысушы елдердің жоғары аудит органдарын біріктіреді.
Бірлескен оқу іс-шараларын өткізу аудиторларға барлық өзекті бағыттар бойынша тәжірибе алмасуға, өздерінің кәсіби деңгейін арттыруға және мемлекеттік аудит жүргізу әдістерін жетілдіруге мүмкіндік береді.
ЭКОСАИ Оқу комитетінің отырысында Жоғары аудиторлық палатаның мүшесі Нұрлан Нұржанов әлемде болып жатқан қарқынды өзгерістерді ескере отырып, аудит саласындағы дағдыларды үнемі дамыту аса маңызды екенін атап өтті.
«Аудиторлар заман талабына сай озық практикаларды үнемі зерделеп, оларды өз жұмыстарында қолдануы керек», — деді ол.
Жиында ҚР Жоғары аудиторлық палатасы 2025 жылы су ресурстарының тиімділігі аудиті, IT-аудит және жасанды интеллектіні қолдану әдістері бойынша онлайн-тренингтер өткізуді ұсынды.
Отырыста сондай-ақ аудиторларға бұрын өткізілген семинарлар мен тренингтердің нәтижелері жан-жақты талқыланды, сондай-ақ алдағы кезеңге арналған оқу іс-шараларын ұйымдастыру жоспарлары қаралды.
Астанада Экономикалық ынтымақтастық ұйымына (ЭЫҰ) мүше мемлекеттердің жоғары аудит органдарын біріктіретін өңірлік құрылым ЭКОСАИ Басқарма кеңесінің 28-отырысы өтті.
Іс-шараға Иран, Қырғызстан, Пәкістан жәнетТүркияның мемлекеттік аудит органдарының өкілдері қатысты. Қазақстандық делегацияны Жоғары аудиторлық палатаның төрағасы Әлихан Смайылов басқарды.
Қатысушылар ЭКОСАИ Бас хатшылығы мен Оқу комитетінің жұмысы, бірлескен жобалар, қол қойылған меморандумдар және өткізілген тренингтер туралы есептік ақпаратты қарады. Сонымен қатар IT-аудит бойынша жұмыс тобын құру мәселесі талқыланды.
Әлихан Смайылов өз сөзінде жоғары аудит органдарының алдында мемлекет қаржысы мен ресурстарын пайдалану ашықтығы мен тиімділігін қамтамасыз ету бойынша маңызды міндет тұрғанын атап өтті.
Осыған байланысты ЭКОСАИ шеңберіндегі өзара іс-қимылдың маңызы зор, өйткені ол аудиторларға өзекті трендтерді талдауға, біліктілігін арттыруға, мемлекеттік аудит әдіснамасын жетілдіруге, сондай-ақ тәжірибе мен әзірлемелермен алмасуға мүмкіндік береді.
«ЭКОСАИ мүшелерінің бірлескен күш-жігері біздің елдеріміздегі аудиторлық қызметтің сапасын арттыруға ықпал ететініне сенімдімін», — деді ҚР Жоғары аудиторлық палата төрағасы.
Әлихан Смайылов қазіргі уақытта бүкіл өңірде мемлекеттік аудит жүйесін үдемелі жетілдіру жүріп жатқанын атап өтті. Атап айтқанда, Қазақстанда Жоғары аудиторлық палатаның мәртебесі көтеріліп, өкілеттігі кеңейтілді.
Мәселен, өткен жылы Жоғары аудиторлық палата жергілікті бюджет қаражатын пайдалануға аудит жүргізу және барлық басқа мемлекеттік аудит органдарының аудит қорытындыларын қайта қарау құқығына ие болды.
«Бұл трансформация – Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың бастамасымен елде жүргізіліп жатқан ауқымды қоғамдық-саяси және экономикалық өзгерістердің бір бөлігі», — деп атап өтті Әлихан Смайылов.
ЭКОСАИ Басқарма кеңесінің отырысы барысында қатысушылар мемлекеттік қаражатты пайдаланудың есептілігі мен нәтижелілігін қамтамасыз ету, ведомствоаралық өзара іс-қимылды нығайту, мемлекеттік аудиторлардың кәсіби деңгейін одан әрі арттыру және т. б. мәселелер бойынша пікір алмасты.
Отырыс қорытындысы бойынша ЭКОСАИ қызметінің негізгі бағыттары бойынша Бас хатшының есептері бекітілді.
Астанаға жұмыс сапары аясында ЭКОСАИ-ға мүше мемлекеттер делегацияларының өкілдері де осы күндері елордада өтіп жатқан V Дүниежүзілік көшпенділер ойындарына қатысып, Қазақстан Республикасы Президентінің орталығына барады.
Анықтама ретінде: бүгінгі таңда Экономикалық ынтымақтастық ұйымына Ауғанстан, Әзербайжан, Иран, Қазақстан, Қырғызстан, Пәкістан, Тәжікстан, Түрікменстан, Түркия және Өзбекстан кіреді. ЭЫҰ елдерінің жоғары аудит органдарын біріктіретін ЭКОСАИ ұйымы 1994 жылы құрылды. Қазақстанның Жоғары аудиторлық палатасы 2023-2025 жылдарға арналған ЭКОСАИ Басқарма кеңесінің құрамына сайланды.
Жезқазған қаласының әкімдігі биыл бірінші жартыжылдықта Жоғары аудиторлық палата анықтаған бұзылған құрылыс жұмыстарын қалыпқа келтірді.
Еске сала кетейік, Ұлытау облысында бюджет қаражатының пайдаланылу тиімділігіне жүргізілген мемлекеттік аудит барысында бірқатар олқылық, оның ішінде сәулет және құрылыс қызметінде бұзушылықтар анықталды. Мысалы, Жезқазғанда орындалмаған құрылыс жұмыстарын қабылдау және құрылыс материалдарын сапасы мен сипаттамалары бойынша жобалау-сметалық құжаттамаға сәйкес келмейтін құрылыс материалдарына ауыстыру фактілері орын алған. Қала әкімдігіне анықталған барлық бұзушылықты жою тапсырылды.
Нәтижесінде қыркүйектегі жағдай бойынша 427 млн теңгеден астам сомаға тұрғын үйлерде, жылу желілерінде және басқа да коммуналдық нысандарда құрылыс-монтаж жұмыстары жүргізілді.
Сонымен қатар мемлекеттік бюджетке 2,8 млн теңгеден астам қаражат өтелді.
Ұлытау облысындағы мемлекеттік аудит қорытындылары бойынша берілген нұсқаманың өзгеде тармақтарының орындалуы Жоғары аудиторлық палатаның бақылауында.