2026 жылдан бастап Қазақстанда мотор майларының цифрлық таңбалануы енгізіледі

Астана 2025 жылдың 25 шілдесі Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігі уәкілетті органдармен бірлесіп, мұнай өнімдері нарығының ашықтығын арттыру және тұтынушылардың құқықтарын қорғау мақсатында 2026 жылдың басынан бастап мотор майларын міндетті цифрлық таңбалау және қадағалау жүйесін енгізуді қолға алуда. Бұл жаңа механизм отын-энергетика кешенін кешенді цифрландырудың бір бөлігіне айналып, жалған өнімдермен күресуге бағытталады.

Сарапшылардың бағалауынша, елде сатылатын мотор майларының 50%-ға жуығы көлеңкелі айналымда болуы мүмкін. Бұл жағдай экономикаға зиян келтіріп қана қоймай, автокөлік иелері үшін тікелей қауіп төндіреді. Сапасыз өнімдерді пайдалану қозғалтқыштың істен шығуына, қымбат жөндеуге және, тиісінше, азаматтардың қаржылық шығынға ұшырауына алып келуі мүмкін.

Бүгінде нарықта өнімді қорғаудың түрлі тәсілдері қолданылады — голограммалар, көпқабатты қақпақтар, QR-кодтар. Алайда, көп жағдайда олар өнімнің түпнұсқалығын кепілдендіре алмайды. Жалған өнімдерді көзбен ажырату барған сайын қиындай түсуде, сонымен қатар, бос қалған түпнұсқа канистрлерді қайтадан контрафактілік өніммен толтыратын жағдайлары да жиі кездеседі.

Data Matrix кодтары сәйкестендіру құралдары арқылы цифрлық таңбалау мұндай қауіптердің алдын алуға мүмкіндік береді. Әрбір өнім бірегей кодпен белгіленеді, ал сол кодтағы ақпарат Бірыңғай және қадағалау операторының жүйесіне енгізіледі. Өнімнің зауыттан сөреге дейінгі жолы толығымен қадағаланып, ашық болады.

«Цифрлық таңбалауды енгізу — бұл тек тұтынушыны қорғау ғана емес, сонымен қатар мұнай өнімдері нарығында адал, бәсекеге қабілетті және қауіпсіз орта қалыптастыруға бағытталған маңызды қадам. Цифрландыру – дәстүрлі бақылау әдістерімен шеше алмайтын мәселелерді шешу жолы», — деп атап өтті ҚР Энергетика министрлігінде.

Data Matrix-кодты Naqty Onim мобильді қосымшасы арқылы сканерлеу арқылы тұтынушы өнімнің түпнұсқалығын тексеріп, оның сипаттамалары туралы мәлімет ала алады: құрамы, тұтқырлығы, көлемі, сәйкестік декларациясының болуы. Бұл сертификатталған өнімге деген сенімді арттырып, жалған өнімдерді сатып алу қаупін азайтады.

Цифрлық таңбалауға көшу бизнес үшін де тең бәсекелестік жағдайларын жасайды: адал компаниялар өз брендін қорғауға мүмкіндік алады, ал мемлекет тауар айналымының елеулі бөлігін көлеңкеден шығарып, салық тәртібін тиімді күшейту құралын алады.

Таңбалау және қадағалау процестерінің барлығы ЕАЭО елдерінің ақпараттық жүйелерімен біріктірілетін болады, бұл бүкіл одақ аясында бірыңғай цифрлық контур мен толыққанды бақылауды қамтамасыз етеді.

Энергетика министрлігі энергетика саласындағы ауқымды цифрлық трансформация бағдарламасын жүзеге асыруды жалғастырады. Таңбалау, қадағалау, электронды платформалар мен интеллектуалды мониторинг секілді заманауи ІТ-шешімдерді енгізу — ОЭК нарығында ашықтықтың, сапаның және сенімнің жаңа деңгейін қамтамасыз ететін қадам.