Еңбек министрлігінде еңбек және халықты әлеуметтік қорғау мәселелері жөніндегі Қоғамдық кеңестің отырысы өтті

ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінде еңбек және халықты әлеуметтік қорғау мәселелері жөніндегі Қоғамдық кеңестің кезекті отырысы өтті. Іс-шара Қоғамдық кеңес мүшелерінің, ведомствоның құрылымдық бөлімшелері мен ведомстволық бағынысты ұйымдарының басшыларының қатысуымен гибридтік форматта өтті.

Күн тәртібіне еңбекті қорғау және кәсіби тәуекелдерді басқару саласындағы НҚА-ларға өзгерістер енгізу, көші-қон саясатын жетілдіру, сондай-ақ 2024 жыл мен 2025 жылдың 11 айындағы ведомстволық бағынысты ұйымдардың қызмет қорытындылары енгізілді.

Бірінші мәселе бойынша Еңбек және әлеуметтік әріптестік департаментінің директоры Жұлдыз Абулғазина баяндама жасады. Ол қызметкерлерді еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау мәселелері бойынша оқытуға, сондай-ақ кәсіби тәуекелдерді басқаруды енгізуге қатысты бұйрықтарды түзету жөніндегі ұсыныстарды таныстырды. Талқылау барысында қолданыстағы талаптарды жаңарту қажеттілігі цифрландыруды, халықаралық тәсілдерді және еңбекті қорғау мамандарын даярлау рәсімдерін біріздендіруді ескере отырып атап өтілді.

Көші-қон процестері, соның ішінде шетел азаматтарының Қазақстанда уақытша болуының динамикасы туралы ақпаратты Көші-қон комитетінің төрағасы Әсет Шонов ұсынды. Оның айтуынша, бүгінгі таңда оң көші-қон сальдосы сақталып отыр, биыл ол +10,2 мың адамды құрады. Шетелге жұмысқа шығатын қазақстандықтардың саны азайғанымен, жалпы алғанда сырт елдерде 157 мың азамат бар. Ішкі еңбек нарығында шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған квота 0,25% мөлшерінде бекітілген, маусымдық жұмысшылар үшін кәсіптер тізбесі 10-ға дейін кеңейтілген.

«Халықтың ішкі мобильдігін арттыру жөніндегі шаралардың арқасында солтүстік өңірлердегі теріс көші-қон сальдосы 4 есеге қысқарып, минус 13 мың адамға дейін төмендеді, алайда жалпы ағынның 51%-ы бұрынғысынша үш мегаполисте шоғырланып отыр. Қазіргі уақытта 2030 жылға дейінгі жаңа Көші-қон саясаты тұжырымдамасын әзірлеу аяқталып келеді. Оның басты мақсаты – мигранттарды сапалы іріктеуге және адами капиталды дамытуға негізделген қауіпсіз әрі басқарылатын жүйе құру», – деді ол.

Еңбек министрлігінің ведомстволық бағынысты ұйымдары еңбек нарығын дамыту, әлеуметтік төлемдерді тағайындау тәртібін жеңілдету және цифрлық шешімдерді енгізу сияқты қызметтің негізгі бағыттары бойынша оң динамиканы атап өтіп, 2024 жыл және 2025 жылдың 11 айы жөніндегі егжей-тегжейлі есептерін таныстырды.

«Еңбек ресурстарын дамыту орталығы» АҚ-ның (бұдан әрі – ЕРДО) вице-президенті Бахтияр Жазықпаев өз баяндамасында ұйым қызметі үш стратегиялық бағытқа шоғырланғанын атап өтті: талдамалық жұмыс, еңбек делдалдығы және халықтың барлық өмірлік циклінде 20 млн азаматқа қызмет көрсететін цифрлық сервистер. Есептік кезеңде бірыңғай талдамалық платформа енгізіліп, мемлекеттік органдар үшін 100-ден астам ақпараттық-талдамалық материал дайындалып ұсынылды. Сонымен қатар еңбек ресурстарын болжау жұмысы жалғасты, оған қысқа мерзімді, орта мерзімді (2035 жылға дейін) және ұзақ мерзімді (2050 жылға дейін) демографиялық болжамдарды өзектендіру кіреді. Негізгі салалардың 97%-ын қамтитын Ұлттық біліктілік жүйесі аясында 4,5 мыңнан астам мамандық бойынша 864 кәсіптік стандарт әзірленіп, олардың негізінде білім беру бағдарламаларының кемінде 60%-ы жаңартылды.

ЕРДО-ның цифрлық жетістіктері Халықаралық әлеуметтік қамсыздандыру қауымдастығы тарапынан мойындалып, Электрондық еңбек биржасы, Әлеуметтік қызметтер порталы және Отбасының цифрлық картасы озық тәжірибелер қатарына енді.

«Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қоры» АҚ-ның (бұдан әрі – МӘСҚ) қызметі туралы ақпаратты басқарма төрағасы Алмас Құрманов ұсынды. Оның мәліметінше, міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушылар саны 7 млн адамға жуықтады. 2025 жылдың 11 айының қорытындысы бойынша МӘСҚ 1 291 944 алушыға 853,3 млрд теңге көлемінде әлеуметтік төлемдер жүргізді.

Қордың қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында әлеуметтік аударымдардың мөлшерлемесі қайтадан 5%-ға қайтарылды, сондай-ақ жүктілік және босану бойынша әлеуметтік төлемдерді есептеу тәртібіне нысаналы өзгерістер енгізілді. Нәтижесінде ай сайынғы түсімдердің төлемдер көлемінен артық болуы қамтамасыз етілді.

«Әлеуметтік төлемдерді тағайындау бойынша бизнес-процестер оңтайландырылуда. Еңбекке қабілеттілігін жоғалту бойынша әлеуметтік төлемді қайта есептеу; мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерінен қажетті мәліметтер түскен кезде әлеуметтік төлемдерді тоқтату және оларды тоқтата тұру және т.б. – автоматтандырылған. Алаяқтық әрекеттерді болдырмау жұмыстарының нәтижесінде ерікті өтемақылар сомасы 303 млн теңгені құрады», – деді Құрманов.

2024 жылдан бастап міндетті сақтандыру жүйесінде енгізілген өзгерістер сақтандырушылардың жауапкершілігін және жұмыскерлердің әлеуметтік қорғалуын күшейтті. «Мемлекеттік аннуитеттік компаниясы» ӨСК» АҚ-ның (бұдан әрі – МАК) басқарма төрағасы Қуаныш Мұқажанов 2025 жыл қорытындысы бойынша негізгі көрсеткіштердің тұрақты өсімін атап өтті: келісімшарттар саны 3 213-ке жетіп, бір жыл бұрынға 51 512 адаммен салыстырғанда 212 906 адамды сақтандыруға мүмкіндік берді; ал компанияның жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру (бұдан әрі – ЖОМС) бойынша сыйлықақылардағы үлесі 0,83%-дан 2,44%-ға дейін өсті. Төлемдер көлемі де: 2023 жылғы 103,3 млн теңгеден 2024 жылы 603,2 млн теңгеге дейін ұлғайды.

Сонымен қатар компанияда алғаш рет бірқатар маңызды бастамалар іске асырылды: Demeu жаңа жинақтаушы өмірді сақтандыру өнімі іске қосылды, ай сайынғы KPI жүйесі мен бірыңғай цифрлық CRM-платформасы енгізілді, колл-орталық жұмысын бастады. МАК ЖОМС бойынша сақтандыру пулына кірді және тәуекелдерді басқару құралдарын кеңейте отырып, қайта сақтандыру лицензиясын алу бойынша жұмыс жүргізуде.

Баяндамашылар Қоғамдық кеңес мүшелерінің сұрақтарына жауап бере отырып, цифрлық шешімдерді одан әрі дамыту, тәуекелдердің алдын алу шараларын күшейту, деректер сапасын арттыру және ведомстволар арасындағы өзара іс-қимылды нығайту қажеттілігін атап өтті.