ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Светлана Жақыпова қазан айының соңғы жексенбісінде атап өтілетін Әлеуметтік қорғау жүйесі қызметкерлерінің күні қарсаңында Қазақстанның әлеуметтік қызметкерлерін келе жатқан кәсіби мерекемен құттықтап, өзінің жылы лебізін білдірді.
«2011 жылы Мемлекет басшысының Жарлығымен қазан айының соңғы жексенбісі Әлеуметтік қорғау жүйесі қызметкерлерінің кәсіби мерекесі болып бекітілді. Құрметті әріптестер, Сіздерді келе жатқан Әлеуметтік қорғау жүйесі қызметкерлерінің кәсіби мерекесімен шын жүректен құттықтаймын!
Әлеуметтік қорғау жүйесі қызметкерлерінің күні – бұл әлеуметтік жұмыстың маңыздылығы мен құндылығын атап өтіп, әлеуметтік қызметкерлерге ерекше еңбектері үшін ризашылық пен құрмет көрсетілетін күн. Бұл мереке бізге қиын өмірлік жағдайға тап болғандарға қамқорлық пен қолдау көрсету қажеттілігін және әлеуметтік әділеттілік пен теңдіктің маңыздылығын еске салады.
Сіздерге ерекше күтім мен қамқорлықты қажет ететін адамдардың мәселелерін шешу жүктеледі. Қарттар мен мүгедектігі бар адамдардың, көпбалалы және аз қамтылған отбасылардың, жұмыссыздардың және халықтың басқа да әлеуметтік осал топтарының жағдайын жақсарту жолында қосып жатқан үлестеріңіз айрықша.
Азаматтарға қажетті көмек көрсету басты міндеті деп білетін кең жүректі адамдар – бұл елді нығайтуға елеулі үлес қосатын біздің көзге көрінбейтін батырларымыз. Сіздердің жұмыстарыңыз тек еңбекқорлық пен өз істеріңізге деген адалдықты ғана емес, сонымен бірге салқынқандылық пен сезімталдықты, үлкен шыдамдылық пен жанашырлықты қажет етеді. Сіздердің тікелей қолдауларыңыз адамдарға сенімділікпен қатар өмірдің қиын сынақтарын жеңуге күш береді. Барлығы үшін сіздерге алғыс білдіремін!
Құрметті әлеуметтік қорғау жүйесінің қызметкерлері, сіздерді кәсіби мерекемен шын жүректен құттықтаймын! Ел игілігі жолында жасап жатқан жұмыстарыңыз бен болашақ бастамаларымыз халық алдында лайықты бағалана берсін! Әлеуметтік саладағы ерекше еңбектеріңіз бен маңызды істеріңізге сәттілік, өздеріңізге қажымас қайрат тілеймін. Шаңырақтарыңыз бақыт пен берекеге толы болсын», – делінген Светлана Жақыпованың үндеуінде.
Мүгедектігі бар адамдардың заңды құқықтарын қамтамасыз ету мақсатында Шығыс Қазақстан облысында биыл 88 әлеуметтік инфрақұрылым нысаны бейімделді, оның ішінде 30 нысан 2023 жылдан бастап ерекше қажеттіліктері бар адамдардың барлық санаттарына толық бейімделген.
Бұдан бұрын хабарланғандай, елімізде 2027 жылға дейін Қазақстан Республикасында мүгедектігі адамдардың құқықтарын қамтамасыз ету және өмір сүру сапасын жақсарту жөніндегі ұлттық жоспар, «Аманат» партиясының Жол картасы және Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша әзірленген «Кедергісіз келешек» жобасы іске асырылуда.
Жобада қол жетімділіктің интерактивті картасы сайтына енгізілген ел бойынша бейімделуі тиіс 35 мыңнан астам басым объектілер айқындалды. 2021-2022 жылдары 8 мыңнан астам нысан бейімделді. 2023-2027 жылдар кезеңінде жыл сайын кемінде 5 мың объект (5 жылда 27 мың) бейімделуге тиіс. Осы жылдың 1 қазанындағы жағдай бойынша 2021-2022 жылдарды қоса алғанда, 10 444 нысан бейімделді.
Шығыс Қазақстан облысында 5 жыл ішінде мүгедектігі бар адамдардың барлық санаттары үшін 1348 нысанды бейімдеу көзделген. Қазіргі уақытта жергілікті атқарушы органдар 2023 жылға бейімдеуге жоспарланған 270 нысанның 88-інде бейімдеу іс-шараларын жүргізді.
Еңбекмині Еңбек және әлеуметтік қорғау комитетінің Шығыс Қазақстан облысы бойынша аумақтық департаменті (бұдан әрі – Департамент) жүргізген бақылаудан кейінгі тексерулер барысында 30 нысанның толық бейімделгені расталды.
Мәселен, өңірде мүгедектігі бар адамдардың барлық санаттарына қол жетімді:
- мемлекеттік мекемелер – 3 (жергілікті атқарушы органдардың бөлімдері);
- әлеуметтік сала объектілері – 1 (аудандық аумақтық арнайы әлеуметтік қызмет көрсету орталығы)
- денсаулық сақтау нысандары – 2 (аурухана – 1, отбасылық дәрігерлік амбулатория – 1);
- білім беру нысандары – 17 (мектептер);
- спорт нысандары – 2 (спорт мектебі – 1, спорт кешені – 1);
- әлеуметтік инфрақұрылымның өзге де нысандары – 5 («Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» КЕАҚ филиалы – 1, дүкен – 1, пошта – 1, кафе – 1, «Amanat» партиясының филиалы – 1).
58 нысан ішінара бейімделген деп танылды, олар бойынша қолжетімділікті қамтамасыз ету жөніндегі заңнама талаптарының 96 бұзушылығы анықталды: есту қабілеті бұзылған адамдар үшін – 4, көру қабілеті бұзылған адамдар үшін – 32, тірек-қимыл аппараты бұзылған адамдар үшін – 35, кресло-арбамен қозғалатын адамдар үшін – 25.
Сондай-ақ, 2023 жылдың соңына дейін 182 нысанды бейімдеу жоспарлануда.
Бұдан басқа, мемлекеттік бақылау аясында Департаментпен мемлекеттік басқару, денсаулық сақтау, әлеуметтік қорғау, мәдениет және т.б. салалардағы әлеуметтік инфрақұрылым объектілеріне 52 тексеру жүргізілді, оның ішінде: 17-сі жоспардан тыс тексеру және 35- і профилактикалық бақылау.
Тексеру қорытындысы бойынша объектілердің басшылығына анықталған бұзушылықтарды жою туралы 42 ұйғарым берілді, жалпы сомасы 672 мың теңгеге 3 әкімшілік айыппұл салынды.
Нысандардың меншік иелеріне профилактикалық бақылау жүргізу кезінде бұзушылықтар алғаш рет анықталған кезде оларды әкімшілік жауапкершілікке тартпай, жою туралы нұсқамалар ғана берілетінін атап өту қажет. Нұсқама белгіленген мерзімде орындалмаған жағдайда айыппұл салынады.
Елімізде қазан айының соңғы жексенбісінде Әлеуметтік қорғау жүйесі қызметкерлерінің күні атап өтіледі. Бүгінде республикада әлеуметтік қорғау саласында 35 мыңнан астам адам еңбек етеді. Әлеуметтік кодекс аясында әлеуметтік қызметкерлердің мәртебесі өседі. Осы мақсатта оларды оқыту және оларға санаттар бере отырып, одан әрі сертификаттау көзделген. Ал 2025 жылдан бастап әлеуметтік қызметкерлерге еңбекақы төлеудің жаңа жүйесі енгізіледі.
Халықты әлеуметтік қорғау саласында жұмыс істейтін 35 мың маманның ішінде медицина қызметкерлері, арнайы педагогтар мен әлеуметтік қызметкерлер арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсетеді. Республика бойынша әлеуметтік қызметкерлер саны 12704 адамды құрайды, оның 1251-і үкіметтік емес секторда жұмыс істейді.
АӘҚ-ның негізгі мақсаты – азаматтарға туындаған әлеуметтік мәселелерді еңсеруге көмек көрсету және қоғам өміріне қатысу мүмкіндіктерін қалыптастыру. Қажеттілікке байланысты арнаулы әлеуметтік қызметтер 8 бағыт бойынша ұсынылады: әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-медициналық, әлеуметтік-психологиялық, әлеуметтік-педагогикалық, әлеуметтік-еңбек, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық, әлеуметтік-құқықтық.
АӘҚ-ны 740-қа жуық мемлекеттік ұйым ұсынады, оның ішінде: 118 мемлекеттік арнаулы әлеуметтік қызмет көрсету орталықтары, 87 мемлекеттік күндізгі болу орталықтары, 34 мемлекеттік оңалту орталықтары, 505 үйде әлеуметтік көмек көрсету бөлімшелері.
Бүгінгі күнде АӘҚ көрсету бойынша әлеуметтік тапсырысты еліміздің барлық өңірлерінде 189 ҮЕҰ жүзеге асыруда.
Әлеуметтік кодексті іске асыру аясында ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету жүйесін жаңғырту бойынша келесі бағыттар бойынша жұмыс жүргізуде: АӘҚ және тариф белгілеу стандарттарын жетілдіру; арнаулы әлеуметтік қызметтер жүйесін монополиясыздандыру және деинстуализациялау; әлеуметтік қызметкерлердің мәртебесін көтеру.
Әлеуметтік кодексте әлеуметтік қызметкерлерге жеке тарау арналғанын атап өткен жөн, онда олардың кәсіби қызметін жүзеге асыру кезіндегі құқықтары мен міндеттері, жұмыстың мәртебесі мен ерекшеліктері, кәсіби құпия мен мінез-құлық этикасы туралы ұғымдар, кәсіби қызметті орындауға байланысты шектеулер және әлеуметтік кепілдіктер көрсетілген.
Әлеуметтік кодексті іске асыру аясында әлеуметтік қызметкерлердің біліктілігін арттыру көзделеді. Оқу аяқталғаннан кейін кәсіптік дағдыларға сәйкес санаттар беріле отырып сертификатталады. Сондай-ақ Әлеуметтік қызметкерлер тізілімін құру көзделген, бұл мүгедектігі бар адамдардың өздеріне қажетті маманды таңдауға мүмкіндік береді. 2025 жылдан бастап әлеуметтік қызметкерлердің кәсіби деңгейі мен орындалатын жұмыстардың күрделілігін ескере отырып, оларға еңбекақы төлеудің жаңа жүйесі енгізілетін болады.
2021-2023 жылдар аралығында әлеуметтік сала қызметкерлерінің жалақысы кезең-кезеңімен арттырылғанын естеріңізге саламыз. Нәтижесінде әр қызметкердің жалақысы 2 есе өсті.
Сонымен қатар, қолданыстағы қосымша ақының мөлшерін базалық лауазымдық жалақының 30 пайызынан лауазымдық жалақының 40 пайызына өзгерту жолымен – әкімшілік, көмекші персонал қызметкерлерінің, мемлекеттік ұйымдарда жұмыс істейтін, оның ішінде: стационарлық және жартылай стационарлық үлгідегі медициналық-әлеуметтік мекемелерде, үйде қызмет көрсету, уақытша болу ұйымдарында жұмыс істейтін жұмыскерлердің жалақысы артты.
Елордада «Өзгеріс дәуіріндегі еңбек нарығы: сын-тегеуріндер, жаңартулар және перспективалар» атты халықаралық конференция өтуде. Онда отандық және шетелдік сарапшылар әлемдік экономиканың қазіргі жағдайы мен перспективаларын, жаһандық еңбек нарығының даму үрдістерін, сапалы жұмыс орындарын құру мүмкіндіктерін және оларға бизнес-ортаның әсерін, техникалық және кәсіптік білім беру саласындағы қажетті өзгерістерді, сондай-ақ әлемде адами капиталды дамыту мәселелері талқыланады.
Іс-шараға ҚР Премьер-Министрінің орынбасары Тамара Дүйсенова, ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Светлана Жақыпова, 15-тен астам елдің халықаралық деңгейдегі сарапшылары, сонымен қатар қазақстандық мемлекеттік органдардың, «Атамекен» ҰКП, Қазақстан кәсіподақтары федерациясының, консалтингтік компаниялар мен халықаралық ұйымдардың, ірі отандық және шетелдік кәсіпорындардың өкілдері қатысуда.
Конференция жұмысын ашқан Тамара Дүйсенова бүгінде әлемдік еңбек нарығы жаңа жаһандық үрдістер мен сын-тегеуріндерге тап болғанын атап өтті.
«Біріншіден, біз технологиялардың, цифрландырудың және жасанды интеллектінің қарқынды дамуы әсерінен халықты жұмыспен қамтуда және де бизнесте өзгерістерді байқаудамыз.
Екіншіден, платформалық жұмысқа қызығушылық жыл сайын артып келеді. Интернет-платформалар тек тренд емес, ол қарқынды дамып келе жатқан бағытқа айналды.
Үшіншіден, жаңа технологияларды енгізу жаңа құзыреттер мен дағдыларды дамытуға ықпал ететін болады. Дүниежүзілік экономикалық форум сарапшылары жүргізген «Жұмыс орындарының болашағы» зерттеуінің деректеріне сәйкес, аналитикалық ойлау 2023-2027 жылдары дағдыларды оқытудағы ең жоғары басымдық болады.
Осы жаңа сын-тегеуріндердің барлығы – қазіргі еңбек нарығының бейнесі. Сондықтан, бұл конференция сарапшылар, ірі жұмыс берушілер мен үкіметтік құрылымдар арасындағы болашақ еңбек нарығын талқылау, сын-тегеуріндерді түсініп, оларға жауап іздеу, экономикалық тұрғыдан мықты және әлеуметтік жауапты мемлекет құру үшін жаңа мүмкіндіктерді тиімді пайдалану үшін маңызды алаң болады деп санаймын», – деді Премьер-Министрдің орынбасары.
Ол сондай-ақ Қазақстан жаһандық сын-тегеуріндер мен үрдістерді ескере отырып, өз саясатын белсенді түрде қалыптастырып жатқанын атап өтті. Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша Еңбек нарығын дамытудың 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасының жобасы (бұдан әрі – Тұжырымдама) әзірленді.
«Оны іске асырудың мақсаты экономиканың, әлеуметтік тұрақтылық пен елдің дамуының маңызды құрамдас бөлігі ретінде Қазақстанның тұрақты еңбек нарығын қалыптастыру болмақ.
Тұжырымдама жобасына енген бастамалар қазақстандықтарды сапалы жұмыс орындарымен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Сапалы жұмыспен қамтудың өсу драйвері адами капитал мен еңбек нарығының инфрақұрылымын дамытумен тығыз байланысты экономиканы индустрияландыру болады», – деп атап өтті Тамара Дүйсенова.
Өз кезегінде Еңбекминінің басшысы Светлана Жақыпова Тұжырымдаманың негізгі новеллаларына егжей-тегжейлі тоқталып өтті.
«Тұжырымдаманы әзірлеуіміздің негізгі себебі – бірінші кезекте қазақстандық еңбек нарығындағы сұраныс пен ұсыныс арасындағы теңгерімсіздіктің өсуі. Алдағы 5 жылда жұмыс күшіне жыл сайын 100 мыңға жуық жаңа жұмыс орны қажет болады. Сондай-ақ, жұмыс орындарын құру қарқыны өсіп келе жатқан халықтың қажеттіліктерін қамтамасыз етпеуде. Жаңа жұмыс орындарының 87%-ы негізінен төмен және орта өнімді секторларда құрылатынын атап өткен жөн», – деді ол.
Екінші, ұтқырлық пен цифрландыру еңбек нарығындағы құрылымдық өзгерістерге алып келеді. Дәстүрлі жұмыспен қамтудан еркін табыс экономикасына біртіндеп көшу жүріп жатыр. Платформада жұмыс істейтіндердің саны артып келеді.
Үшіншіден, дағдылар қазақстандық еңбек нарығының болашағы үшін шешуші мәнге ие. Экономика орта білікті мамандарға сұраныс тудырады. Бұл ретте техникалық және кәсіптік білім беру (бұдан әрі – ТжКБ) ұйымдары түлектерінің тек 62% - ы ғана жұмысқа орналасады.
Жұмысшы мамандықтардағы кадрлардың нақты қажеттілігіне қарамастан, жоғары білімі бар кадрлардың көптігі байқалады. Тағы бір мәселе – жұмыскерлерді біліктілікті арттыру бағдарламаларымен қамту үлесінің төмендігі.
«Біздің алдымызда қарапайым жұмыс орындарын құрудан лайықты жалақысы бар сапалы жұмыспен қамтуға көшу міндеті тұр. Бұл ретте жұмыс орындары сапасының критерийлері келесідей айқындалатын болады: өңірдегі орташа жалақыдан төмен емес жалақы деңгейі; тұрақты жұмыс орны (кемінде 6 ай); әлеуметтік жеңілдіктердің болуы; жұмыс ортасының қауіпсіздігі.
Еңбек нарығы экономикалық даму мен білім беру жүйесі сәйкестендірілгенде ғана жүзеге асатындықтан, Тұжырымдама аясында сұранысты (экономика және жұмыс орындары) да, еңбек нарығындағы ұсынысты да (адами капиталды дамыту) ынталандыру бойынша стратегиялық шаралар ұсынылады», – деді Светлана Жақыпова.
Министрдің айтуынша, өңірлердің демографиялық және инфрақұрылымдық ерекшеліктерін ескере отырып, басым салалар мен сапалы жұмыс орындарын құру бағыттарын анықтай отырып, дамудың өңірлік тәсілі арқылы еңбек нарығындағы сұранысты ынталандыру ұсынылып отыр.
«Адами капиталдың дамуы экономиканың қажеттіліктерімен тығыз байланысты болуы керек. Бұл ретте өңірлердегі білім берудің әрбір деңгейінде дайындық оның экономикалық ерекшелігіне қарай жүзеге асырылады.
Үздік халықаралық тәжірибелерге сәйкес кәсіптік бағдар беру балабақшадан басталып, өмір бойы жалғасуы керек.
Адами капиталды дамытудың драйвері кадрларды даярлау кезінде экономиканың нақты қажеттіліктеріне бағытталған техникалық және кәсіптік білім болуы керек.
Бұл ретте алынған білім мен дағдылардың өзектілігі Ұлттық біліктілік жүйесін дамыту есебінен қамтамасыз етіледі», – деп толықтырды Светлана Жақыпова.
ЕХӘҚМ басшысы сондай-ақ еңбек нарығының инфрақұрылымын дамыту жұмыспен қамтуға жәрдемдесу және әлеуметтік қорғау саласында мемлекет көрсететін барлық қызметтерді жаппай цифрландыру арқылы жүзеге асырылатынын атап өтті. Негізгі критерийлер ашықтық және барлығына қолжетімділікті арттыру болады.
«Автоматтандыру және цифрландыру нақты уақыт режимінде еңбек нарығындағы жағдайды бақылауға және талдауға, кадрларға деген қажеттілікті анықтауға, білім беру бағдарламаларын экономиканың нақты қажеттіліктеріне сәйкестендіру мен өзектендіруге, сондай-ақ экономикалық ынталандыру шараларының тиімділігін бағалауға мүмкіндік береді», – деп атап өтті Министр.
Министр сөз соңында ұсынылған тәсілдерді іске асыру қорытындылары бойынша мынадай нәтижелерге қол жеткізу күтілетінін айтты: сапалы жұмыс орындарының санын 2,1 млн-нан немесе 2023 жылы жұмыспен қамтудың жалпы құрылымындағы барлық жұмыс орындарының 32 пайызынан 3,6 млн-ға немесе 2030 жылға қарай 45 пайызға дейін ұлғайту. Сапалы жұмыс орындарының орташа жылдық өсу қарқыны 8 пайызды құрайды, ал 1,5 млн адам табысын медианалық жалақыдан жоғары деңгейге көтереді.
Сондай-ақ, конференцияның пленарлық сессиясы барысында БҰҰ-ның Қазақстандағы Тұрақты үйлестірушісі Микаэла Фриберг-Стори жаһандық еңбек нарығының негізгі тенденциялары мен сын-тегеуріндері туралы баяндады. Дүниежүзілік мемлекеттік жұмыспен қамту қызметтері қауымдастығының атқарушы хатшысы Ева-Мари Моссерэ еңбек нарығының тиімді инфрақұрылымын қалыптастырудың халықаралық тәжірибесімен бөлісті. ҚР Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбек форсайттық білім беру жүйелері мен еңбек нарығында бәсекелестік үшін қажетті дағдылар туралы хабардар етті. Халықаралық еңбек ұйымының жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі сарапшысы Казутоши Чатани «Әлемдік жұмыспен қамту және әлеуметтік перспективалар: 2023 жылдың үрдістері» атты баяндама жасады.
Күні бойы конференция аясында «Сапалы жұмыс орындарын құру», «Білімге инвестиция: экономика үшін дағдылар мен құзыреттер» және «Еңбек нарығының инфрақұрылымы: сұраныс пен ұсынысты байланыстыру» атты үш тақырыптық сессия өтеді
Біріншісінде жұмыс орындарының сапасына әсер ететін негізгі факторлар, оларды құру үшін мүмкін болатын шаралар және мемлекеттің осы үдерісіндегі рөлі талқыланады. Екінші сессияда сарапшылар экономика қажеттіліктері үшін ТжКБ сапасын арттыру мәселелерін, кадрларды қайта даярлау тәсілдерін, сондай-ақ адами капиталды дамытудың негізгі басымдықтарын қарайды. Үшінші сессия цифрландыру мен жасанды интеллекттің еңбек нарығына әсерін, сондай-ақ заманауи технологиялар мен стратегияларды енгізу арқылы мамандар мен бизнесті дамыту перспективаларын талқылауға арналады.
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Светлана Жақыпова Республика күні қарсаңында барша қазақстандықтарды келе жатқан мерекемен құттықтап, өзінің жылы лебізін білдірді.
«Құрметті отандастар!
Сіздерді Республика күнімен шын жүректен құттықтаймын!
25 қазан – еліміздің тарихындағы маңызды күндердің бірі. 1990 жылы Қазақстан тәуелсіз мемлекет ретіндегі саяси-құқықтық негіздерін декларациялаған Қазақ КСР-нің Мемлекеттік Егемендігі туралы Декларация қабылдады. Онда алғаш рет аумақтың тұтастығы, бөлінбейтіндігі мен қол сұғылмаушылығы, халықтар мәдениеті мен олардың тілдерін дамыту, ұлттық бірегейлікті нығайту сияқты мемлекеттілік қағидаттары бекітілді.
Бұл айтулы мереке – көпұлтты халқымыздың бірлігі мен достығының, тарихи қауымдастығымызды және республиканың елеулі әлеуетін түсінудің, әрқайсымыздың Отанға деген шексіз сүйіспеншілігіміздің символы.
Қазақстан тәуелсіздік алған жылдардан бері мемлекеттің барлық әлеуметтік міндеттемелерін әрқашан мерзімінде және толық көлемде орындап келеді. Елімізде жыл сайын зейнетақылар мен жәрдемақылардың мөлшері артуда, халықты жұмыспен қамту үшін белсенді шаралар іске асырылып, мүгедектігі бар адамдардың өмір сүру сапасын жақсарту бойынша жұмыстар жоспарлы түрде жүргізілуде.
Баршаңызды маңызды мерекемен құттықтай отырып, сіздерге зор денсаулық пен сәттілік тілеймін. Еліміздің аспаны әрқашан ашық болып, бейбітшілік пен тұрақтылық мәңгілік орнасын. Әр отбасыға бақыт пен құт-береке тілеймін!
Біздің жүрегімізде Отанға деген махаббат оты ешқашан сөнбесін, елімізге деген сүйіспеншілік бізді әрқашан туған еліміздің өркендеуі үшін жаңа жетістіктерге шабыттандырсын!» – делінген Светлана Жақыпованың үндеуінде.
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінде 25 қазанда атап өтілетін ұлттық мереке – Республика күніне орай салтанатты жиын өтті.
Іс-шараға министрліктің орталық аппаратының қызметкерлері қатысты.
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Светлана Жақыпова ұжымды мерекемен құттықтап, тәуелсіз Қазақстанның әлеуметтік-еңбек саласын дамытуға қосқан үлесі мен ел игілігі үшін атқарып жатқан еңбектері үшін алғыс айтты.
«Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев өткен жылғы халыққа Жолдауында жаңа Қазақстан құру бастамасын жария етіп, 25-қазанды еліміздің басты мерекесі ретінде белгіледі. Осы бастама аясында саяси жаңғырту және экономиканы трансформациялау басталды.
Бүгінде министрлік әлеуметтік қорғау саласында көптеген заңдар қабылдады. Халқымыздың өмір сүру сапасын жақсарту бойынша бағдарламалық құжаттар әзірледі. Атап айтқанда, биыл қабылданған Әлеуметтік кодексте әлеуметтік саладағы барлық заңнама бір жүйеге топтастырылып, сапалы стандарттардың жаңа жиынтығына қол жеткізілді.
Әріптестерімді Республика күнімен құттықтаймын! Айтулы мереке қарсаңында сіздердің еңбектеріңізді ерекше атап өткім келеді. Сіздердің халқымыздың әл-ауқатын арттыру мақсатындағы қажырлы еңбектеріңіз еліміздің әлеуметтік саясатын оңтайлы жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Осы орайда баршаңызға зор денсаулық пен сәттілік тілеймін. Елімізде бейбітшілік пен тұрақтылық мәңгілік орнап, әр отбасыда бақыт пен береке болсын!», – деді Светлана Жақыпова.
Іс-шара барысында министрліктің және ведомстволық бағынысты ұйымдардың 20 қызметкері түрлі мемлекеттік және ведомстволық наградаларға ие болды. Атап айтқанда «Құрмет» ордені, «Ерен еңбегі үшін» және «Еңбек ардагері» медалі, «Әлеуметтік еңбек саласының үздігі» төсбелгісі, құрмет грамоталары және алғыс хаттармен марапатталды.
Қазақстанның әлеуметтік қорғау жүйесі қызметкерлерінің күні қарсаңында ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі (бұдан әрі – Еңбекмині) және Біріккен Ұлттар Ұйымының Даму Бағдарламасының (бұдан әрі – БҰҰДБ) өкілдігі Семей қаласында «Мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік және кәсіптік оңалту жүйесін дамыту. Инновациялық тәсілдер». Іс-шараның негізгі мақсаты – Әлеуметтік кодексті іске асыру контекстінде мүгедектігі бар адамдардың әлеуметтік қызмет көрсету, оңалту, құқықтарын қамтамасыз ету және өмір сүру сапасын жақсарту жүйелерін дамыту перспективаларын талқылау.
Абай облысының мүгедектігі бар адамдарды абилитациялау және оңалту орталығының алаңында өтіп жатқан семинарға 130 адам қатысты, оның ішінде ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі Назгүл Сағындықова, Абай облысы әкімі аппаратының басшысы Жасұлан Сәрсебаев, Әлеуметтік қорғау саласын дамыту ұлттық ғылыми орталығы бас директорының орынбасары Шолпан Бөлекбаева, сондай-ақ барлық өңірлерден жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармаларының, мүгедектігі бар адамдарды оңалту орталықтарының, Еңбекмині Еңбек және әлеуметтік қорғау комитеті департаменттерінің өкілдері бар.
Іс-шарада сөз сөйлеген Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі Назгүл Сағындықова мүгедектігі бар адамдардың өмір сүру сапасын арттыру мемлекеттің әлеуметтік саясатының басты басымдықтарының бірі болып табылатынын атап өтті.
«2023 жылдың 1 шілдесінен бастап Әлеуметтік кодекс қолданысқа енгізілді. Мүгедектігі бар адамдардың құқықтарын қамтамасыз ету және өмір сүру сапасын жақсарту жөніндегі ұлттық жоспар іске асырылуда. БҰҰ-ның мүгедектігі бар адамдардың құқықтарын қорғау саласындағы құқық қорғау конвенциялары ратификацияланды.
Елімізде ынтымақты және мемлекеттік кепілдіктерге негізделген көп деңгейлі әлеуметтік қолдау жүйесі жұмыс істейді. Биыл мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қамсыздандыруға республикалық бюджетте 550 млрд теңге қарастырылған, бұл өткен жылғы шығындардан 74 млрд теңгеге артық», – деді Назгүл Сағындықова.
Вице-министр сондай-ақ Еңбекмині әлеуметтік қорғау жүйесін жетілдіру жөніндегі тұрақты жұмыс аясында мүгедектігі бар адамдарды қолдау және қоғамға интеграциялау үшін маңызды болып табылатын бірнеше негізгі бағыттарға назар аударғанын атап өтті. Олардың ішінде: Әлеуметтік қызметтер порталын жетілдіру; еліміздің 5 өңірінде сыйымдылығы шағын үйлерде арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету (бұдан әрі – АӘҚ) бойынша пилоттық жобаны іске қосу; 8 өңірде аутизм спектрі бұзылған балаларға арналған күндізгі болу орталықтарын ашу; арнайы әлеуметтік қызметтердің қолжетімділігін арттыру мақсатында 2025 жылдан бастап АӘҚ стандарттарын қайта қарау және жан басына шаққандағы норматив енгізу; республикалық деңгейде АӘҚ көрсету орталықтарының бюджетін шоғырландыру; оларды оқыту, санаттау және сертификаттау арқылы әлеуметтік қызметкерлердің мәртебесін қайта қарау; 2025 жылдан бастап әлеуметтік қызметкерлерге еңбекақы төлеудің жаңа жүйесін енгізу.
Еңбекмині Әлеуметтік қызметтер департаменті директорының орынбасары Гаухар Қалмақова семинарға қатысушыларға мүгедектігі бар адамдарды оңалту жүйесін дамыту және елдегі әлеуметтік қызмет көрсету жүйесін жаңғырту бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстар туралы баяндады.
Мүгедектігі бар адамдарды оңалтудың техникалық көмекші компенсаторлық құралдарымен, оның ішінде микрореабилитациялық орталықтарды дамыту аясында қамтамасыз ету жүйесін жетілдіру туралы Әлеуметтік қорғау саласын дамыту ұлттық ғылыми орталығы бас директорының орынбасары Шолпан Бөлекбаева айтты.
Өз кезегінде, «Еңбек ресурстарын дамыту орталығы» АҚ басқарма басшысы Айгүл Халденова Әлеуметтік қызметтер порталының жұмысы және оны одан әрі дамыту мәселелеріне баса назар аударды. Ол сондай-ақ Порталдың мобильді нұсқасы ALEUMET қосымшасын таныстырды, оны мүгедектігі бар адамдар өз смартфондарына Google Play, App Store-дан жүктей алады.
Республикалық семинардың екінші күнінде секциялық отырыстар өтеді, онда Еңбекмині мен БҰҰДБ мүгедектігі бар адамдарды оңалту мен абилитациялаудың ұлттық жүйесін дамыту саласындағы инновациялық тәсілдер мен шешімдерді қамтитын жобалары таныстырылады. Атап айтқанда: АӘҚ көрсету орталықтарының бірыңғай электрондық жүйесі; оқу-жаттығу пәтерлерін (мүгедектігі бар адамдардың өз бетінше ілесіп тұру технологиясы), Астана қаласында кәсіптік оңалту орталығын (ерекше қажеттіліктері бар адамдарды ілесіп жұмысқа орналастыру) құру жөніндегі жобалар; «Инклюзивті қала» бағдарламасының жобасы таныстырылады.
Іс-шара өңірлер арасында тәжірибе алмасу және мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қолдау жүйесіндегі проблемалық мәселелерді талқылау үшін тиімді алаңға айналды.
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі (бұдан әрі –Еңбекмині) әлеуметтік-еңбек саласының мемлекеттік қызметтерін оңтайландыру бойынша үздіксіз жұмыс жүргізуде. Осылайша, автоматтандыруға және соған орай электронды форматта мемлекеттік қызметтерді көрсету кейбір қызметкерлердің қатысуынсыз болуына байланысты 2023 жылы осы процестерді әкімшілендіруге мемлекеттік бюджеттен 360 миллион теңгеден астам қаражатты үнемдеуге мүмкіндік берді.
Бүгінде әлеуметтік-еңбек саласындағы мемлекеттік көрсетілетін 50 қызметтің 48-ін (немесе 95%) электрондық форматта алу мүмкіндігі бар, ал олардың 29-ы проактивті форматта іске асырылды.
Осы жылдың басынан бастап электрондық форматта 14,1 млн қызмет, ал проактивті түрде 1 млн. астам қызмет көрсетілді.
Мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді проактивті форматта көрсету процесі мынадай түрде жүзеге асырылады: азаматтарға қызметті алу мүмкіндігі туралы SMS-хабарлама жіберіледі, оң жауап жібергеннен кейін жәрдемақы тағайындау туралы шешім 1 күн ішінде автоматты түрде қабылданады.
Жыл басынан бері проактивті форматта адами факторды толығымен алып тастау арқылы 4 қызмет көрсету процесі автоматтандырылды.
«Қазан айында жасына байланысты зейнетақы төлемдері немесе еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері тағайындалған бірінші, екінші және үшінші топтағы мүгедектігі бар азаматтарға арнаулы мемлекеттік жәрдемақы тағайындау қызметі толық автоматтандырылды. Осының арқасында қызмет көрсету мерзімі айтарлықтай қысқарды», – деді ЕХӘҚМ Мемлекеттік қызметтерді цифрландыру және автоматтандыру департаментінің директоры Алихан Абельгазинов.
Бұдан басқа «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» КЕАҚ-ның 4 қызметкерін өтініштерді қарау үдерісінен шығарудың арқасында жәрдемақыларды тағайындау жеңілдетілді және 4 жұмыс күніне дейін қысқартылды: бала тууына байланысты, бір жарым жасқа дейінгі бала күтімі бойынша және көпбалалы отбасыларға (проактивті қызмет көрсету кезінде), сондай-ақ 4 әлеуметтік төлем: жүктілік және босану, бір жарым жасқа дейінгі бала күтімі бойынша, еңбекке қабілеттілігінен айырылу жағдайы бойынша, жұмысынан айрылу жағдайы бойынша (электрондық үкімет порталы арқылы, екінші деңгейдегі банктердің мобильді қосымшалары және белсенді көрсетілген кезде).
Бұрын төлемдер мен жәрдемақыларды тағайындау туралы шешім қабылдауға 7 адам қатысып, ал процестің өзі 8 жұмыс күніне дейін созылатын еді.
«Бұл оңтайландыру азаматтардың өмірін жеңілдетуге, көрсетілетін қызметті берушіге жүктемені азайтып, құжат айналымын қысқартуға мүмкіндік берді», – деп қорытындылады Алихан Абельгазинов.
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Светлана Жақыпова Еуропа және Орталық Азия елдері үшін халықаралық еңбек ұйымы (бұдан әрі – ХЕҰ) өңірлік директорының орынбасары Эммануэль Жюльенмен Қазақстанның еңбек заңнамасы, азаматтардың еңбек құқықтарын қамтамасыз ету және қорғау саласындағы жетістіктерін талқылады.
Светлана Жақыпова өз сөзінде ХЕҰ-ның 25-конвенциясын ратификациялауға және республика заңнамасына енгізуге ықпал еткен ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің (бұдан әрі – Еңбекмині) атқарған жұмысын атап өтті.
Сондай-ақ ХЕҰ-ның «Дамушы елдерді ескере отырып, ең төменгі жалақы мөлшерін белгілеу туралы» № 131 Конвенциясын ратификациялауға ағымдағы дайындық қадамдары және ұлттық заңнаманы жетілдіру әрі кәсіподақтар мен жұмыс берушілерге бірлестік бостандығына толық құқық беру мақсатында жүргізілетін басқа да жұмыстар талқыланды.
Светлана Жақыпованың айтуынша, «Кәсіптік одақтар туралы» Заңға өзгерістер енгізу жоспарлануда: кәсіптік қағидат бойынша кәсіподақтар құру және олардың қызметі мүмкіндіктерін кеңейту, кәсіподақтардың талаптарын ұсыну туралы шешім қабылдау тәртібінің нормаларын және кәсіподақтардың татуластыру комиссиясы мен еңбек төрелігінің жұмысына қатысу тәртібін нақтылау, салалық кәсіподақтар үшін мәртебені растау үшін талаптарды оңайлату және т. б.
Өз кезегінде, Эммануэль Жюльен бірлескен жұмыстың жоғары өнімділігі үшін алғыс білдіріп, сондай-ақ қазақстандық жұмыскерлердің құқықтарын қамтамасыз ету бойынша ҚР Еңбекмині іске асырып жатқан шаралардың маңыздылығын атап өтті.
2023 жылы Шығыс Қазақстан облысында халықтың бизнес-бастамаларын іске асыру үшін 2021-2025 жылдарға арналған кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі ұлттық жоба аясында 234 грант және Мемлекет басшысының тапсырмасын іске асыру аясында жеңілдетілген шарттармен жастарға 218 микрокредит беру жоспарланған. Қазіргі уақытта 236 грант пен 215 микрокредит берілді. Мемлекеттік қолдау алушылар өз істерін сәітті дамытуда.
Гранттардың көпшілігі технологиялық жабдықтарды (38%), құстар, балықтар, жануарлар мен төрт түлік (32%) және құрал-саймандар (25%) сатып алуға берілген.
Бүгінгі күні Business.enbek.kz порталында 3-ші лек бойынша өтінімдерді қабылдау аяқталды, өңірлерде комиссияның оң қорытындысын алған үміткерлермен жаңа бизнес-идеяларды іске асыруға гранттар беру туралы шарттарға қол қою процесі жүзеге асырылуда.
Сонымен бірге 2023 жылдың басынан бастап жастарға жылдық мөлшерлемесі 2,5%-дық микрокредит берілуде.
Шығыс Қазақстан облысында жас кәсіпкерлерге 218 микрокредит беру жоспарланған, бұл мақсатқа республикалық бюджеттен 1,1 млрд теңге бөлінді. Бүгінгі таңда барлығы 267 өтінім қабылданды. Конкурстық комиссияның қарауына 1,1 млрд теңгеге 251 өтінім жіберілді, 231-і мақұлданды. Қазірдің өзінде жас кәсіпкерлерге 952,6 млн теңгеге 215 микрокредит берілді.
Микрокредиттер жеке кәсіпкер ретінде тіркелу мерзімі 5 жылдан аспаған 21 жастан 35 жасқа дейінгі жастарға өз ісін ашу немесе кеңейту үшін беріледі. Бұл ретте қатысушылардың «Аграрлық кредиттік корпорация» АҚ (бұдан әрі – АКК) өтініммен жүгінген кездегі жасы ескеріледі
Осындай мүмкіндікті пайдаланғандардың бірі – Өскемен қаласының тұрғыны Азамат Сәлімбаев. Биыл сәуір айында ол АКК-ға өтініш беріп, өз жобасын сәтті қорғады.
«Алған ақшаға мен табиғат аясында демалуға арналған тауарлар сататын дүкен аштым. Онда барбекю, қазан, кемпингке қажет нәрсенің бәрі бар», – деді Азамат.
Мемлекет қолдауымен бизнесін сәтті дамытып отырған кәсіпкер Шемонаиха қаласының тұрғыны, көпбалалы ана Ғалия Жұмабаева. Ол 1,3 млн теңге көлемінде грант алған.
«Ақпан айында мен жұмыспен қамту орталығына хабарласып, барлық қажетті ақпаратты алдым. Кейін «Бастау Бизнес» жобасы бойынша кәсіпкерлік негіздеріне оқытудан өтіп, өтінім бердім. Мен қаламыздан ыдыс-аяқ сататын дүкен ашуды ойластырдым», – деп бөлісті жас кәсіпкер.
Бөлінген ақшалай қаражатқа Ғалия Жұмабаева қажетті құрал-жабдықтарды сатып алып, дүкенге ыңғайлы орынды жалға алып, өзі армандаған «Ademi_home» атты дүкенін ашты.
Бүгінгі таңда дүкенде тауарлардың үлкен ассортименті бар және тұрақты сатып алушылары да қалыптасуда.
Кәсіпкер болашақта жастарға арналған жылдық мөлшерлемесі 2,5%-дық микрокредит алып, өз бизнесін кеңейтуді жоспарлап отыр.