2025 жылғы 1 қарашадағы жағдай бойынша жергілікті атқарушы органдардың рұқсатымен Қазақстан аумағында 14 463 шетел азаматы еңбек етеді.
Шетел жұмыс күшін (бұдан әрі – ШЖК) тартуға рұқсаттардың арасында мынадай санаттар бар: басшылар мен олардың орынбасарлары үшін 544 рұқсат (бірінші санат), құрылымдық бөлімшелердің басшылары үшін 2 245 рұқсат (екінші санат). Тартылған ШЖК негізгі бөлігі үшінші (мамандар) және төртінші (білікті жұмысшылар) санаттарға жатады – тиісінше олар 3 774 және 1 118 адам. Сондай-ақ маусымдық жұмыстарға 2 780 адам, ал корпоративтік ауыстыру аясында 4 003 адам тартылды.
Қазіргі уақытта Қазақстанда ШЖК пайдаланатын 1 857 жұмыс беруші бар. Оларда 335,4 мыңнан астам Қазақстан азаматы жұмыс істейді, бұл қызметкерлердің жалпы санының 96%-ы.
Экономикалық қызмет түрлері бойынша ең көп жұмыс істейтіндер: құрылыс саласында – 4 908 адам, ауыл, орман және балық шаруашылығы – 2 808 адам, тау-кен өнеркәсібі және карьерлерді қазу – 1 173 адам, өңдеу өнеркәсібі – 1 105 адам.
Еңбек мигранттары келетін негізгі елдер: Қытай – 5 405 адам, Өзбекстан – 2 455 адам, Түркия – 1 042 адам, Үндістан – 1 012 адам.
Ішкі еңбек нарығын қорғау мақсатында ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі жыл сайын республикаға шетел мамандарын тартуға квота белгілейтінін және бөлетінін естеріңізге саламыз. 2025 жылы жалпы квота республикадағы жұмыс күшінің санына қатысты 0,2% мөлшерінде немесе 14,8 мың бірлік болып белгіленген, ал осы жылдың наурыз айынан бастап жергілікті атқарушы органдардың өтінімдеріне байланысты министрдің бұйрығымен 16,5 мың бірлікке дейін ұлғайтылды.
Ағымдағы жылдың тамыз айынан бастап маусымдық шетелдік жұмысшылардың еңбек қызметін жүзеге асыру үшін кәсіптер тізбесінің кеңеюіне байланысты министрдің бұйрығымен жалпы квота республикадағы жұмыс күші санына қатысты 0,25% немесе 19,4 мың бірлік мөлшерінде белгіленді.
2025 жылы 13 202 этникалық қазақ тарихи отанымен табысып, қандас мәртебесін алды. Жалпы 1991 жылдан бері республикаға 1 млн 161,2 мың этникалық қазақ оралды.
Жыл басынан Қазақстанға келген қандастардың 45,6%-ы Өзбекстаннан, 42,3% – Қытайдан, 4,1% – Түрікменстаннан, 2,9% – Монғолиядан, 2,6% – Ресейден және 2,5%-ы басқа елдерден.
Осы жылғы 1 қарашадағы жағдай бойынша еңбекке қабілетті жастағы этникалық қоныс аударушылар саны 57,6%-ды, еңбекке қабілетті жастан кіші 33,9%-ды және зейнеткерлер 8,5%-ды құрайды.
Еңбекке қабілетті жастағы қандастардың ішінен білім деңгейі бойынша 15,2%-ы жоғары білімді, 28,2%-ы орта кәсіби білімді, 50,5%-ы жалпы орта білімді, және 6,1%-ы білімі жоқ.
Қоныс аударған этникалық қазақтар республиканың түрлі өңірлеріне қоныстанды.
Сонымен бірге, қандастарды қоныстандыру үшін келесідей еңбек күші тапшы өңірлер анықталды: Ақмола, Абай, Қостанай, Павлодар, Атырау, Батыс, Шығыс және Солтүстік Қазақстан облыстары.
Қоныстандыру өңірлерінде 2025 жылға арналған қандастарды қабылдау квотасы 2 309 адамды құрайды. 2025 жылғы 1 қарашадағы жағдай бойынша қоныстандыру өңірлеріне 1 942 қандас қоныс аударды.
Жоғарыда аталған өңірлерде қоныстанған қандастарға көшуге субсидия түрінде мемлекеттік қолдау шаралары ұсынылады – бір мезгілде отағасына және отбасының әрбір мүшесіне 70 АЕК (275,2 мың теңге) мөлшерінде; тұрғын үй жалдауға және коммуналдық қызметтерге ақы төлеуге – бір жыл ішінде 15-тен 30 АЕК (59-дан 118 мың теңгеге дейін) мөлшерінде.
Жыл басынан бері 1010 қандасқа түрлі қолдау шаралары көрсетілді. Атап айтқанда, 313 адам тұрақты жұмысқа орналастырылды.
Сонымен қатар ерікті қоныс аударудың тиімділігін арттыру мақсатында азаматтарды солтүстік өңірлерге қоныс аударуға қатысатын жұмыс берушілерді қолдау бойынша институционалдық шаралар қабылданды. Тұрғын үй сатып алу, салу үшін немесе ипотекалық тұрғын үй қарыздары бойынша бастапқы жарнаның бір бөлігін жабу үшін экономикалық ұтқырлық сертификаты тұрғын үй құнының 50%-ы немесе бір отбасына 4,56 млн теңгеге дейін мөлшерінде біржолғы өтеусіз және қайтарымсыз негізде енгізілді.
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі «Мүгедектігі бар балаларды үйде оқытуға жұмсалған шығындарды өтеу» мемлекеттік қызметін көрсетудің Қағидаларына өзгерістер енгізуді жоспарлап отыр. Тиісті бұйрық жобасы туралы ақпарат «Ашық НҚА» порталында жарияланды.
Жаңа енгізілімдер бірыңғай деректер жинау форматын енгізуге, қағазбастылықты жоюға және қызмет көрсетудің ашықтығын арттыруға, сондай-ақ оны проактивті форматқа көшіруге мүмкіндік береді.
Бұйрық жобасына сәйкес өзгерістер келесі құжаттарға енгізіледі:
Бұйрық жобасы туралы ақпарат 2025 жылдың 1 желтоқсанына дейін қоғамдық талқылау үшін «Ашық НҚА» интернет-порталында орналастырылған.
2025 жылғы 1 қарашадағы жағдай бойынша Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан (бұдан әрі – МӘСҚ) жұмысынан айырылуына байланысты әлеуметтік төлем алушылардың саны 308,4 мың адамды құрады. Бұл ретте биыл 268,6 мың адамға төлем алғаш рет тағайындалды. Төлемдердің жалпы сомасы 106,8 млрд теңге болды.
Қолданыстағы заңнамаға сәйкес жұмыстан босатылған жұмыскерлер міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысу өтіліне және соңғы 24 айдағы табысына байланысты 1 айдан 6 айға дейін жұмысынан айырылуы бойынша әлеуметтік төлемдер алады. Төлем жоғалған кірістің 45%-ына дейінгі мөлшерде МӘСҚ қаражаты есебінен жүзеге асырылады.
Төлем тағайындау үшін жұмыстан босатылған жұмыскерге:
- eGov.kz порталында авторизациялану;
- «Жұмысқа орналастыру және жұмыспен қамту» бөлімінде «Жұмыс іздеуші адамдарды тіркеу» қызметін таңдау;
- онлайн-қызметке тапсырыс беріп, барлық жолдарды толтыру және оған ЭЦҚ-мен қол қойып, өтінімді жіберу қажет;
- бір күн ішінде тұрғылықты жеріңіздегі мансап орталығы (бұдан әрі – МО) бос жұмыс орындарын ұсынады;
- егер жұмыс табылмаса, 3 жұмыс күні ішінде қашықтықтан жұмыссыз мәртебесі беріледі (қажет болған жағдайда сізге МО қызметкері қосымша ақпарат жинау үшін хабарласады).
Бұл қызметті онлайн режимінде Электрондық еңбек биржасы (enbek.kz) арқылы да алуға болады.
Жұмыссыз ретінде тіркелу туралы мәліметтер болған кезде Еңбекминінің ақпараттық жүйесі проактивті форматта МӘСҚ-тан төлемді тағайындау бойынша қызмет көрсетуге келісу үшін мобильді телефонға SMS-хабарлама жібереді. Келіскен жағдайда SMS-хабарламаға жауап беру қажет. Төлем автоматты түрде тағайындалады.
Естеріңізге сала кетейік, МӘСҚ қаражаты есебінен жұмыстан айырылған жағдайда төленетін әлеуметтік төлем жұмыстан шығу себептеріне қарамастан жүзеге асырылады және жұмыссыз адамды ол жұмыс іздеген кезеңде қолдауға арналған.
2025 жылғы 1 қарашадағы жағдай бойынша мемлекеттік еңбек инспекторлары республиканың 394 кәсіпорны 9,8 мыңнан астам жұмыскерге 2,3 млрд теңгеге жалақы бойынша берешек екенін анықтады. Сонымен бірге түрлі ұйымдарда жүргізілген тексерулер барысында еңбек құқығы бұзылуының 6,5 мыңнан астам фактісі анықталды.
Жалақы бойынша берешегі және еңбек құқығының бұзылуы анықталған кәсіпорындардың басшыларына орындауға міндетті 3 369 ұйғарым берілді және 428,2 млн теңгеден астам сомаға айыппұл салынды.
Қабылданған шаралардың, оның ішінде жалақы бойынша берешекті өтеудің қатаң кестелері мен мерзімдерін белгілеудің нәтижесінде
9,6 мың жұмыскердің құқықтары қорғалды. Оларға 2 млрд теңге төленді.
Бұдан басқа, еңбек заңнамасының сақталуына мемлекеттік бақылауды қамтамасыз ету мәселелері ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің ерекше бақылауында.
2025 жылғы 1 қарашадағы деректер бойынша мемлекеттік еңбек инспекторлары 5 306 тексеру жүргізді, оның барысында 6 571 бұзушылық анықталды, оның ішінде: еңбек саласында – 5 427; еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бойынша – 1 111; халықты жұмыспен қамту бойынша – 33.
Қабылданған шаралардың нәтижесінде 40 мың жұмыскердің еңбек құқығы қорғалды.
2025 жылғы 1 қарашадағы жағдай бойынша жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларымен 283,9 мың адам қамтылды, 714 мың қазақстандық жұмысқа орналастырылды.
Субсидияланатын жұмыс орындарына 161,7 мың адам жұмысқа ораналасты, оның ішінде: әлеуметтік жұмыс орындарында 13,1 мың адам, жастар практикасында 25,6 мың адам, қоғамдық жұмыстарда 98,7 мың адам, «Күміс жас» жобасы аясында 17,9 мың адам, «Алғашқы жұмыс орны» жобасы бойынша 6,2 мың адам, «Ұрпақтар келісімшарты» жобасы шеңберінде 289 адам жұмыспен қамтылды.
Жаңа бизнес-бастамаларды жүзеге асыру үшін халықтың әлеуметтік осал санатына жататын азаматтарға 400 АЕК-ке дейін (1 572 800 теңге) 8 968 грант берілді.
Еңбек нарығындағы сұранысқа ие дағдылар бойынша онлайн оқытумен 55,9 мың жұмыссыз қамтылды, оның ішінде 51,4 мыңы оқуды аяқтап, сертификат алды.
«Бастау Бизнес» жобасы бойынша кәсіпкерлік негіздеріне оқытумен 48,4 мың адам қамтылды, оның ішінде 27 мың адам оқуды аяқтады.
Жұмыс берушілердің өтініші бойынша кәсіптік оқытуға 8 901 адам жіберілді, оның ішінде 4 673 адам оқуды аяқтады. Оқуды аяқтағаннан кейін 2 256 адам жұмысқа орналасты.
Бұдан басқа, қызмет саласын таңдау мақсатында кәсіптік орталықтарда 331,3 мың адам әлеуметтік кәсіптік бағдарлаудан өтіп, кеңес беру қызметтерін алды.
Азаматтарды жұмысқа орналастыру бірнеше бағыт бойынша жүзеге асырылатынын және шын мәнінде жұмысқа орналасқандығы олар үшін міндетті зейнетақы жарналарының аударылуымен расталатынын атап өткен жөн.
Мәселен, 2025 жылғы 1 қарашада 714 мың адам жұмысқа орналастырылды, оның ішінде: халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шаралары шеңберінде – 170,7 мың адам; Электрондық еңбек биржасында жұмыс берушілер орналастырған бос жұмыс орындарына 175,7 мың адам; Мемлекет басшысының «10 мың тұрғынға 100 жұмыс орны» бастамасы шеңберінде – 333,6 мың адам; орталық мемлекеттік органдар іске асыратын жобалар шеңберінде – 34 мың адам жұмыспен қамтылды.
2025 жылғы қазан айында Enbek.kz электрондық еңбек биржасында жұмыс берушілер тарапынан 132 мың бос жұмыс орны мен 114,1 мың түйіндеме жарияланды. Қыркүйек айымен салыстырғанда сұраныс 4,5%-ға (-6,2 мың), ал ұсыныс 12,6%-ға (-16,5 мың) төмендеді. Белсенділіктің біршама төмендеуіне қарамастан, еңбек нарығы тұрақтылығын сақтап отыр, ал сұраныс пен ұсыныстың арақатынасы теңгерімді күйде қалуда.
Бос жұмыс орындарының саны бойынша білім беру саласы көш бастап тұр – 41,1 мың (31%), одан кейін әртүрлі қызмет көрсету түрлері – 17,5 мың (13%) және денсаулық сақтау мен халықты әлеуметтік қорғау саласы – 11,7 мың (9%). Бұл салалар жиынтық түрде барлық бос орындардың шамамен жартысын құрап, әлеуметтік сектордың жұмыспен қамтуды қамтамасыз етудегі маңызды рөлін айқындайды.
Қазан айында жұмыс берушілер көбіне орта деңгейлі біліктілікке ие мамандарды іздеді – 64,4 мың бос орын. Бұдан сәл аз – жоғары білікті (34,7 мың) және біліктілігі жоқ (32,9 мың) мамандарға арналған орындар болды. Ізденушілер жағынан да осындай үрдіс байқалды: орта біліктілік деңгейіндегі 47,7 мың, жоғары біліктіліктегі 40,6 мың және төмен біліктіліктегі 25,8 мың түйіндеме орналастырылды. Бұл еңбек нарығындағы сұраныс пен ұсыныс құрылымының теңескенін және біліктілік деңгейлері бойынша айқын теңсіздіктің жоқ екенін көрсетеді.
Қазан айында сондай-ақ сұраныс пен ұсыныс деңгейінің өңірлер бойынша сәйкестігі байқалды: жұмыс берушілер мен жұмыс іздеушілердің белсенділігі біркелкі бөлініп, бұл еңбек нарығының өңірлік құрылымының тұрақтанғанын көрсетеді. Ең көп бос жұмыс орындары Түркістан облысында (12 мың), Астана қаласында (11,4 мың) және Жамбыл облысында (8,8 мың) жарияланған. Ал түйіндемелер саны бойынша көшбасшылар қатарында Түркістан облысы (13,4 мың), Астана қаласы (9,1 мың) және Қызылорда облысы (8,3 мың) тұр.
Жас құрылымы тұрғысынан барлық түйіндемелердің жартысына жуығы (51,4 мың немесе 45%) 34 жасқа дейінгі азаматтар тарапынан орналастырылған. 35–44 жас аралығындағы ізденушілер 26% (29,2 мың), 45–54 жас аралығындағы топ 19% (21,8 мың), ал 55 жастан асқандар 10% (11,7 мың) үлесті құрады. Әйелдер дәстүрлі түрде белсендірек болып қала береді – олардың үлесіне барлық түйіндемелердің 52%-ы тиесілі.
Қазан айында ең көп сұранысқа ие мамандықтардың қатарында жоғары біліктілік талап ететін қызметтер: тәрбиешілер (1,8 мың бос орын), бухгалтерлер (1,1 мың) және математика мұғалімдері (1 мың) басым болды. Орта деңгейлі мамандар арасында қазандық операторлары (6,9 мың), егін өсірушілер (2,2 мың) және медбикелер (1,9 мың) ерекше сұранысқа ие болды. Ізденушілер жағынан да ұқсас құрылым байқалды: жоғары білікті мамандар арасында ең жиі орналастырылған түйіндемелер бухгалтер (2,2 мың), заңгер (1,6 мың) және тәрбиеші (1,6 мың) мамандықтарына тиесілі. Орта біліктілік деңгейіндегі мамандардың ішінде қазандық операторлары (3,7 мың), медбикелер (1,9 мың) және автокөлік жүргізушілері (1,6 мың) бойынша түйіндемелер жиі кездесті.
Жұмыс берушілер ұсынған ең жоғары еңбекақы деңгейлері өндіріс бастығының орынбасары (~1 млн теңге), компьютерлік ойындар дизайнері (~990 мың теңге) және омбудсмен (~990 мың теңге) лауазымдары бойынша тіркелді. Ал ең жоғары еңбекақы күтулері коммерциялық әуе лайнерінің ұшқышы (~2,8 млн теңге), өрттің алдын алу және сөндіру жөніндегі кенші (~2 млн теңге) және басқарма төрағасының орынбасары (~1,8 млн теңге) мамандықтарында байқалды. Ұсынылған және күтілетін еңбекақы деңгейлері арасындағы алшақтық әлі де сақталуда, әсіресе басқарушылық және техникалық сегменттерде.
Жалпы алғанда, қазан айында еңбек нарығы тұрақтылығын көрсетті: сұраныс пен ұсыныс өңірлер және біліктілік деңгейлері бойынша біркелкі бөлінді. Әлеуметтік бағыттағы салалар (білім беру, денсаулық сақтау және қызмет көрсету) жұмыспен қамту құрылымында негізгі рөлін сақтап отыр. Көрсеткіштердің шамалы ауытқуы еңбек нарығының жазғы маусымнан кейін тұрақтанғанын және сұраныс пен ұсыныс арасындағы тепе-теңдіктің қалыптасқанын білдіреді.
2025 жылдың басынан бері 362 мыңнан астам азамат, оның ішінде 51,4 мыңға жуық жұмыссыз Skills Enbek кәсіптік оқыту платформасында (бұдан әрі - Платформа) онлайн-курстардан өткені туралы сертификаттар алды. Платформада барлығы 860 мың қазақстандық тіркелген, оның 472,2 мыңы – 2025 жылы тіркелді. Бұл ретте платформа жұмысының барлық кезеңінде 732,1 мың адам оқудан өтті.
Оқуды аяқтаған 51,4 мың жұмыссыз азаматтың шамамен 16,3 мыңға жуығы негізінен Түркістан облысы (2,2 мың адам), Шымкент қаласы (1,3 мың адам), Қызылорда және Қостанай облыстары (тиісінше 1,1 мың адам) 16-35 жас аралығындағы жастар болды.
Платформа іске қосылғаннан бастап авторлар әртүрлі бағыттар бойынша 1 000-н астам курс жариялады, оның 375-і тегін. Сондай-ақ, одан әрі оқу үшін білім беру алаңдарына ауысу мүмкіндігімен Courstore, Fluent Education және Яндекс Қазақстан серіктестерінің курстары бар.
Курстардың ұзақтығы 1-ден 72 сағатқа дейін.
Қазан айындағы ең танымал курстар: «IT и телекоммуникации», «Повар-кондитер», «Сенің мансаптық бастамаң: «Электрондық еңбек биржасын» қалай пайдалануға болады», «Управление персоналом», «Пішу және тігу».
Платформада әлеуметтік қызмет көрсету және т.б. салалардағы түрлі мамандықтар бойынша тегін курстар саны үнемі артып келеді.
Бұдан бұрын хабарлағандай, Платформа халықтың білім деңгейі мен кәсібилігін арттыруға, мансаптық дамуды ынталандыруға және «өмір бойы оқыту» тұжырымдамасын ілгерілетуге бағытталған. Ол маркетплейс – қызметтер нарығы қағидаты бойынша онлайн курстарға қол жеткізуді ұсынатын халықаралық оқыту алаңдарына ұқсас құрылған.
Оқуға https://skills.enbek.kz/ сілтемесі арқылы немесе Электрондық еңбек биржасында (Enbek.kz) «Онлайн оқыту» бөлімін таңдау арқылы қол жеткізуге болады.
Платформада білім алушы оқытудың қолайлы қарқыны мен тілін, материалды берудің ыңғайлы принципін дербес таңдайды, білім беру үдерісіндегі өзінің ілгерілеуін бақылай алады.
Білім алушы үшін артықшылықтар: кеңейтілген курстарды іздеу, сабақтың түсінікті құрылымы, оқу процесін бақылау және курс авторларымен жылдам өзара әрекеттесу. Пайдаланушылар үшін жасанды интеллект көмегімен чат-бот қол жетімді, ол жылдам іздеуді және қызығушылық тудыратын сұрақтарға жауап алуды қамтамасыз етеді.
Оқу аяқталғаннан кейін білім алушы 70% шекті деңгеймен тестілеу тапсыруға тиіс. Онлайн курсты сәтті аяқтаған жағдайда дағдыларды игеру туралы сертификат беріледі. Курсты аяқтаудың міндетті шарты – білім алушы тарапынан курсты бағалау. Сертификатты жүктеу кезінде игерген дағдылар бойынша Enbek.kz-те бос жұмыс орындарының ұсыныстары қосылды.
Алынған сертификат Enbek.kz-те тіркелген кезде білім алушы жасаған түйіндемеде автоматты түрде көрсетіледі. Қызметкерлерді іздеу кезінде әлеуетті жұмыс беруші Платформада сәтті оқудан кейін алынған сертификаттарды көре алады.
Авторлар мен әзірлеушілерге арналған платформада онлайн курстарды орналастыру тегін. Курстар мемлекеттік, орыс және ағылшын тілдерінде орналастырылуы мүмкін, ақпарат берудің әртүрлі форматтары: мәтін, презентация, бейне және аудио материалдар, инфографика және басқа түрлері болуға тиіс. Платформа ерекше қажеттіліктері бар білім алушылар үшін интерфейсті бейімдеу мүмкіндігін болжайды.
Курс авторлары үшін ыңғайлы сабақ құрастырушы, жарияланған курстардың статистикасы мен тиімділігін қарауға қолжетімді, сертификаттардың әртүрлі дизайны көзделген, сондай-ақ оқу құнын алдын ала есептеуге арналған онлайн-калькулятор бар.
2023 жылдың желтоқсан айынан бастап курстарды Enbek мобильді қосымшасы арқылы оқуға болады, қосымшаны Google Play және App Store-дан жүктеуге болатынын естеріңізге саламыз.
Платформада тіркелу және жұмыс істеуге қатысты барлық сұрақтар бойынша «ЕРДО» АҚ жауапты қызметкерлерімен байланысуды сұраймыз: 8 (7172) 95 43 17 (ішкі. 877, 888).
2025 жылы Еңбек мамандықтары жылы аясында Mansap Kompasy платформасында пайдаланушылардың белгілі бір мамандыққа бейімділігін анықтауға мүмкіндік беретін кәсіби өзін-өзі айқындаудың цифрлық құралы енгізілді. Аталған мүмкіндікті пайдаланып, мамандықты саналы түрде таңдауға бағытталған тестілеуден 7–11-сыныптарда оқитын 28 мыңнан астам оқушы өтті.
Тест халықаралық деңгейде мойындалған жеке тұлғаның қызығушылығы мен бейімділігін бағалау әдістемелері негізінде әзірленген. Тестілеу қорытындысы бойынша жүйе мамандық таңдау жөнінде жеке ұсыныстар қалыптастырып, сәйкес мамандықтар мен дағдыларды игеру мүмкіндіктері туралы қосымша аналитикалық ақпарат ұсынады.
Mansap Kompasy платформасында экономиканың 16 бағыты бойынша сұранысқа ие 730-дан астам мамандық туралы мәлімет қолжетімді. Әр мамандықтың сипаттамасында негізгі дағдылар, бос жұмыс орындары туралы ақпарат, жалақы деңгейі және оқу орындарының тізімі көрсетілген.
Сонымен қатар, платформа Skills Enbek жүйесімен біріктірілген, бұл пайдаланушыларға өз құзыреттерін дамыту және еңбек нарығындағы бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында онлайн-курстарды таңдауға мүмкіндік береді.
Жыл соңына дейін Mansap Kompasy платформасы 100 мыңнан астам оқушыны қамтып, олардың тестілеуден өтуіне, қызығушылықтары мен бейімділіктерін анықтауына, сондай-ақ кәсіби бағдар бойынша жеке ұсыныстар алуына жағдай жасайды.
«Қазақстанның болашақ кәсіби әлеуетін қалыптастыру мектептен басталады. Mansap Kompasy жас буынға өз жолын саналы түрде таңдауға мүмкіндік берсе, мемлекетке кадрларды даярлау мен дамытуды дәлірек жоспарлауға көмектеседі», – деді «Еңбек ресурстарын дамыту орталығы» АҚ басқарушы директоры Ернат Жүнісов.
Жоба Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі мен «Еңбек ресурстарын дамыту орталығы» АҚ тарапынан, Оқу-ағарту министрлігінің қолдауымен жүзеге асырылуда.
2025 жылғы 1 қарашадағы жағдай бойынша жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің түрлі шараларымен 25,5 мың мүгедектігі бар адам (бұдан әрі – МбА) қамтылды. Бүгінгі таңда барлығы ерекше қажеттіліктері бар 111 мың адам жұмыспен қамтылған, бұл еңбекке қабілетті мүгедектігі бар адамдардың жалпы санының 30%-ын құрайды.
Қазіргі уақытта Қазақстанда мүгедектігі бар 743,9 мың адам тұрады, ол халықтың жалпы санының 3,7%-ын құрайды, олардың 375,2 мыңы еңбекке қабілетті жаста.
ҚР Әлеуметтік кодексіне сәйкес жергілікті атқарушы органдар мүгедектігі бар адамдар үшін ауыр жұмыстардағы, еңбек жағдайлары зиянды, қауіпті жұмыстардағы жұмыс орындарын есепке алмағанда, жұмысшылардың жалпы санының 2-ден 4 %-на дейін (жалдамалы жұмыскерлердің жалпы саны кемінде 50 адам болған кезде) көлемде жұмыс орындарына квота белгілейді. Ағымдағы жылдың 3 тоқсанында квота бойынша мүгедектігі бар 7,1 мың адам жұмысқа орналастырылды.
Сондай-ақ ерекше қажеттіліктері бар адамдар жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына тартылуда. Мәселен, ағымдағы жылдың 1 қарашадағы жағдай бойынша тұрақты жұмысқа 4,8 мың адам, жастар практикасына – 538 адам, әлеуметтік жұмыс орындарына – 538 адам, қоғамдық жұмыстарға – 5,7 мың адам, «Күміс жас» жобасы бойынша – 758 адам, «Алғашқы жұмыс орны» жобасы бойынша – 120 адам, «Ұрпақтар келісімшарты» жобасы бойынша – 9 адам жұмысқа орналастырылды.
Қысқа мерзімді кәсіптік оқытумен 277 адам, «Бастау бизнес» жобасы бойынша кәсіпкерлік негіздеріне оқытумен 4,5 мың адам қамтылды.
Халықтың әлеуметтік осал топтарына жататын азаматтарға өз бизнесін ашу үшін 400 АЕК-ке дейінгі (1,6 млн теңге) мөлшерінде мемлекеттік гранттар беріледі. Бүгінгі таңда 1,4 мың мүгедектігі бар адам осындай қолдауға ие болды.
Сондай-ақ, 2018 жылдан бастап халықаралық тәжірибені ескере отырып, мүгедектігі бар адамдарды жұмысқа орналастыру үшін арнайы жұмыс орнын жарақтандыруға байланысты жұмыс берушілердің шығындарын субсидиялау тәртібі енгізілді. Ағымдағы жылы осындай 87 арнайы жұмыс орны құрылды.