ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Мемлекеттік еңбек инспекциясы комитетінің мәліметі бойынша 2025 жылғы 1 шілдедегі жағдай бойынша өндірістегі жазатайым оқиғалардан 584 жұмыскер зардап шегіп, оның 77-сі қаза тапты. Бұл ретте биылғы 6 айдың қорытындысы бойынша өндірістік жарақаттану 2024 жылдың екінші жартыжылдығымен салыстырғанда 16,6%-ға төмендеді.
Ағымдағы жылы 6 айда өндірістік жарақаттану коэффициенті (1000 жұмыскерге шаққандағы жазатайым оқиғалардың жиілігі) 0,08 құрады.
Республиканың өнідірістік аймақтарында жарақат алудың ең жоғары деңгейі сақталуда. Мәселен, Қарағанды облысында - 61 адам, ШҚО-да – 50 адам, Павлодар облысында – 44 адам, Атырау облысында – 40 адам, Ақтөбе облысында – 39 адам зардап шеккен. Сондай-ақ, Алматы қаласында 51 адам зардап шекті.
Экономиканың салалары бойынша ең көп зардап шеккендер тау-кен металлургия кешенінің өнеркәсіптерінде – 18,1 % және құрылыс саласында – 9,2%.
Жазатайым оқиғалардың орын алуының негізгі себептері: өндірістегі жұмыстың тиісті деңгейде ұйымдастырылмауы (34,6%); жәбірленушінің өзінің өрескел абайсыздығы (32,9%); жол қозғалысы ережелерін бұзу (8,6%); еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау ережелерін бұзу (7,1%).
Еңбекті қорғау фактілерінің бұзылушылықтары бойынша құқық қорғау органдарына жазатайым оқиғаларды тергеудің 439 материалы жіберілді, соның негізінде 139 қылмыстық іс қозғалды.
Қауіпсіз еңбек жағдайын жасау мен өндірістік жарақаттануды азайту ҚР Үкіметі мен Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің егізгі міндеттерінің бірі болып табылады.
Соңғы бес жылдың ішінде мемлекеттік органдар мен жұмыс берушілердің еңбекті қорғау саласы бойынша қабылданған кешенді шаралардың нәтижесінде өндірістік жарақаттану деңгейі 6,3%-ға түсті.
Профилактика мен бұзушылықты алдын алу мақсатында еліміздің 3262 кәсіпорны қауіпсіздік пен еңбекті қорғау стандарттарын енгізді.
2019 жылдан бастап Министрлік тарапынан «Нөлдік жарақат - Vision Zero» тұжырымдамасын жетілдіру болйынша белсенді жұмыс атқарылуда. Оған бүгінде 605 кәсіпорын қосылды.
Құрылыс объектілерінде бас мердігердің объектідегі еңбек қауіпсіздігі мәселелері бойынша барлық қосалқы мердігерлерге жауапкершілігі мен бақылауын көздейтін бақылаудың тікелей моделін енгізу бойынша жұмыс жалғасуда. Бұл бақылау моделін республиканың 318 кәсіпорны енгізді.
Сонымен қатар, «Онлайн еңбек консультанты» электронды сервисі іске қосылды. Ол жұмыскер мен жұмыс берушінің арасында қашықтықтан өзара әрекеттесуді қамтамасыз ету үшін еңбек заңнамасының сақталуының тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Сервис жұмыс берушінің еңбекті қорғау талаптарының сақталуын өзіндік тексеруден өтуін қарастырады. Сервис іске қосылғалы бері 42 977 жұмыс беруші оны пайдаланды.
Қазақстан Республикасының 2024-2030 жылдарға арналған қауіпсіз еңбек тұжырымдамасы іске асырылуда, ол 4 негізгі бағытты көздейді. Бұл тәуекелге бағдарланған тәсіл негізінде еңбекті қорғаудың ұлттық жүйесін жаңғырту, жұмыс орындарында тәуекелді төмендету жөніндегі шараларды экономикалық ынталандыру, кәсіби құзыреттіліктер мен ғылыми әлеуетті дамыту, сондай-ақ еңбекті қорғау саласындағы бақылау мен мониторингтің тиімділігін арттыру. Тұжырымдаманы іске асыру өндірістік жарақаттану мен кәсіптік сырқаттанушылық деңгейін төмендетуге ықпал ететін болады.
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Светлана Жақыпова Азаматтарды қабылдау орталығында жеке қабылдау өткізіп, еліміздің әр өңірінен келген 4 адамның мәселелерін қарады.
Министрге тұрғын үймен және дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету, жұмыспен қамту, мүгедектігі бар адамдардың өмір сүру сапасын жақсарту, сондай-ақ экологиялық өтемақы төлемдеріне қатысты мәселелер бойынша жүгінді.
Светлана Жақыпова азаматтардың өтініштері мен ұсыныстарын тыңдап, олардың сауалдарына егжей-тегжейлі жауап берді. Қарауға қосымша уақытты талап ететін мәселелерді өзінің жеке бақылауына алып, ҚР ЕХӘҚМ тиісті департаменттеріне қолданыстағы заңнамаға сәйкес өз құзыреті шеңберінде оларды шешуге көмек көрсетуді тапсырды.
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Светлана Жақыпова Үкімет отырысында Қазақстан Республикасының 2023-2027 жылдарға арналған көші-қон саясатының тұжырымдамасын іске асыру барысы туралы айтты. Оның айтуынша, ведомство құжатта көзделген шаралардың 83%-ын орындады, оның нәтижесі екі жыл ішіндегі көші-қонның сальдосы болып табылады – плюс 26,4 мың адам. Бұл ретте Еңбек министрлігінің басшысы көші-қон саясатын одан әрі жетілдірудің жаңа тәсілдерін жария етті.
Соңғы жылдары ішкі еңбек ұтқырлығында іскерлік белсенділік байқалуда. Ерікті қоныс аудару аясында 2022 жылдан бері жұмыс күші артық аймақтардан жұмыс күші тапшы өңірлерге 28 мыңға жуық адам қоныстандырылды. Тұтастай алғанда, қоныс аударатын өңірлердегі теріс көші-қон сальдосының деңгейін 4 есеге – 2019 жылғы 53 мың адамнан 2024 жылы 13 мың адамға дейін төмендетуге мүмкіндік туды.
«Қоныс аударушылар мен қандастарды бейімдеу және интеграциялау бойынша қабылданған шаралар олардың солтүстік өңірлерден кету деңгейін нөлге дейін төмендетуге ықпал етті», – деп атап өтті Светлана Жақыпова.
Еңбек министрлігі басшысының айтуынша, бүгінгі таңда Қазақстан көші-қон процестерінің мынадай қиындықтарына тап болып отыр:
- геосаяси, көршілес елдердегі тұрақсыздықпен, солтүстік және батыс аймақтардағы трансшекаралық көші-қон қысымымен және Қазақстанды транзиттік аумақ ретінде пайдаланумен байланысты;
- демографиялық, халықтың солтүстік және шығыс өңірлерінен тұрақты кетуімен, урбанизациядан және мегаполистердің шамадан тыс қоныстануынан туындаған аймақтық демографиялық диспропорциялардың тереңдеуінен;
- технологиялық, мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерінің әлсіз интеграциясымен, мигранттар үшін цифрлық экожүйелердің жеткіліксіз дамуымен және көші-қон ағындарын болжау үшін Big Data пен жасанды интеллекттің пайдаланылмауымен байланысты.
«2023–2027 жылдарға арналған көші-қон саясатының қазіргі тұжырымдамасы мен цифрлық инфрақұрылым элементтерінің болуына қарамастан, ұлттық деңгейде демографиялық болжау мен көші-қонды басқару тәсілдерін бір уақытта біріктіретін стратегиялық құжат жоқ.
Қазіргі жағдай бақылау деңгейі мен сапасын арттыруды, ведомствоаралық өзара іс-қимылды және толыққанды мониторингті қайта конфигурациялауды талап етеді. Осыған байланысты Еңбек министрлігі Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейінгі көші-қон және демографиялық саясатын дамыту жөніндегі жаңа бағдарламалық құжатты әзірлеуге кірісті», – деді министр.
Светлана Жақыпова ұсынылған тәсілдер туралы егжей-тегжейлі айтып берді.
Қазақстандағы халықаралық және еңбек көші-қонын басқарудың бірінші стратегиялық бағыты шеңберінде мыналар ұсынылады:
- еңбек көші-қонының бірыңғай цифрлық платформасын енгізу;
- білікті кадрларға баса назар аудара отырып, еңбек мигранттарын іріктеудің, тіркеудің және біріктірудің электрондық тетіктерін енгізу;
- заңсыз жұмыспен қамтуға, көлеңкелі экономикаға және жалған келісімшарттарға бақылауды күшейту. Шетелдік жұмысшылардың еңбек жағдайларын қадағалау және құқықтарын қорғау;
- тапшылығы бар салаларға квоталарды қайта қарау. Ұйымдастырылған көші-қон арналарын кеңейту (мемлекеттік квоталар, екіжақты келісімдер).
«Екінші стратегиялық бағыт – ішкі көші-қонды ынталандыру. Ішкі жұмыс күшінің ұтқырлығын іске асыруды кешенді тәсіл арқылы қайта қарау ұсынылады: бірінші инфрақұрылым – кейін қоныс аудару; жұмыспен қамту жүйесі арқылы жұмыс күші тапшылығы бар өңірлерге ішкі көші-қонды ынталандырудың жаңа шараларын әзірлеу; көрсетілетін бейімдеу және интеграциялау қызметтерінің деңгейін одан әрі арттыру және жетілдіру; бұл мәселеге үкіметтік емес ұйымдарды тарту», – деді Еңбек министрлігінің басшысы.
Этникалық репатриация институтын дамыту контекстінде негізгі міндеттер мыналар: Қандастардың мәртебесіне, тіркеуге және қолдауға, оның ішінде «Қандас» цифрлық платформасы арқылы қолдау көрсету тәсілдерін қайта қарау.
Жұмыс күші тапшы өңірлерге қоныстандырудың өңірлік бағдарламалары олардың өзгешеліктері мен ерекшеліктерін ескере отырып әзірленетін болады. Келген этникалық қазақтарды тек демографиялық тапшылығы бар аймақтарға бөлу жоспарлануда.
Кері байланыс тетіктерін пайдалана отырып, бейімдеу шараларын (тұрғын үй, білім беру, тілдік интеграция, кәсіптік бағдар беру) одан әрі жетілдіру және интеграцияның табыстылығын бақылау қарастырылған.
Шетелдік мекемелер мен «Отандастар» қорының, сондай-ақ түрлі диаспоралардың көмегімен «Migration.enbek.kz» көші-қон платформасы аясында шетелде тұратын қазақтардың тізілімі әзірленіп, енгізіледі.
«Төртінші стратегиялық бағыт аясында демографиялық тұрақтылықты арттыру ұсынылып отыр. Бұл мақсатты іске асыру отбасыларды және балалардың тууын қолдауға бағытталған отбасы саясатын дамытуды, белсенді ұзақ өмір сүруді қолдау шараларын қайта қарауды және егде жастағы адамдарды әлеуметтік-экономикалық өмірге интеграциялауды көздейді. Жалпы, демографиялық жүктемені болжау және жаңа өсу нүктелерінің сценарийлері негізінде инфрақұрылымдық шешімдерді (мектептер, ауруханалар, тұрғын үйлер) қалыптастыру ұсынылады», – деп қосты Светлана Жақыпова.
Бесінші стратегиялық бағыт білім көші-қонын арттыруды көздейді. Басқарудың жаңа моделі келесі бағыттар бойынша құрылады: еңбек нарығының қажеттіліктерін ескере отырып техникалық және кәсіптік білім беруді дамыту; отбасының әлеуметтік-экономикалық жағдайына қарамастан студенттердің мүмкіндіктерін теңестіру; экономика, білім беру және аумақтық даму қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін көші-қон бойынша теңгерімді шаралар.
«Алтыншы стратегиялық бағыт аясында көші-қонды цифрлық басқарудың интеллектуалды экожүйесін құру қажет. Көші-қон және демографиялық процестердің цифрлық бақылауын, ашықтығын және болжамдылығын қамтамасыз ету маңызды. Осы мақсатта мемлекеттік органдардың (ЕХӘҚМ, СІМ, ІІМ, ҰҚК, ҒЖБМ) ақпараттық жүйелерін біріктіретін ұлттық бірыңғай платформа енгізіледі. Азаматтарға арналған цифрлық қызмет кеңейтіледі: хабарламалар, мәртебелер, онлайн қолдау», – деді министр.
Көші-қон және демографиялық саясатты сапалы жүзеге асыру, тиісті үйлестіруді қамтамасыз ету үшін Еңбек министрлігі жанынан Мамандандырылған даму орталығын құру ұсынылады. Оның қызметін ұйымдастыру бюджеттен қаржылық шығындарды талап етпейді.
«Тұтастай алғанда, көші-қон саласындағы мемлекеттік саясат оқиғалардың қысқа, орта және ұзақ мерзімді перспективада дамуының болжамды сценарийлерін әзірлеу үшін қазіргі заманғы ақпараттық жүйелермен және үлкен көлемдегі деректерді өңдеу технологияларымен сүйемелденетін болады. Яғни, жоғары сапалы шешімдерді қабылдау үшін барынша ашық скорингтік жүйе қалыптастыру керек. Бұл болжау сапасын да, жоспарланған және жүзеге асырылатын шешімдердің тиімділігін де арттырады, сондай-ақ іс-шаралардың орындалу барысын үздіксіз бақылауды қамтамасыз етеді.
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі мүдделі мемлекеттік органдармен бірлесіп көші-қон саясатын жетілдіру бойынша алға қойылған міндеттерді жүзеге асыруға кірісуге дайын», – деп түйіндеді сөзін Светлана Жақыпова.
2025 жылғы 1 шілдедегі жағдай бойынша жұмыс берушілер 5,1 млн жұмыскердің пайдасына 464 млрд теңге сомасына міндетті зейнетақы жарналарын аударды.
Бұған дейін хабарланғандай, 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап Қазақстанда жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары (бұдан әрі – ЖМЗЖ) енгізілді, олар өз қызметкерлерінің пайдасына өздерінің қаражаты есебінен төленеді. 2024 жылы ЖМЗЖ мөлшерлемесі 1,5%, 2025 жылы - 2,5% құрады. Кейіннен 2028 жылға қарай мөлшерлеме 5% - ға дейін жеткізіледі.
Жұмыс берушілердің ЖМЗЖ аударуы жұмыскерлерді қартайған шағында өмір бойы қосымша жинақтаушы зейнетақы төлемімен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Аталған шара қазақстандықтардың жас буынын қолдауға бағытталған, олардың зейнетақы мөлшері олардың зейнетақы аударымдарына тікелей байланысты болады. Олардың зейнетақысы үш компоненттен құралады: мемлекеттен базалық зейнетақы, жинақтаушы – Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына өз аударымдары есебінен және шартты-жинақтаушы – жұмыс берушілердің жарналары есебінен болады.
ЖМЗЖ төлеуді жұмыс берушілер 1975 жылғы 1 қаңтардан кейін туған адамдар үшін ғана жүзеге асырады.
ҚР Салық кодексіне сәйкес ЖМЗЖ төлеу бойынша жұмыс берушінің шығыстары салық салынатын табыстан шегерімге жатқызылғанын атап өту қажет. Тиісінше, жұмыс берушіге жүктеме қолайлы деңгейде қалады.
Жыл басынан бері республикалық бюджеттен 2 трлн 98,6 млрд теңге сомасына зейнетақы төленді, оның ішінде базалық зейнетақы төлеуге – 678,7 млрд теңге, ынтымақты зейнетақы төлеуге – 1 трлн 419,9 млрд теңге қарастырылды.
2025 жылғы 1 шілдедегі жағдай бойынша зейнеткерлер саны – 2 млн 489 мың адам.
2025 жылғы 1 шілдедегі жағдай бойынша жиынтық зейнетақының орташа мөлшері 143 529 теңгені құрады, оның ішінде ынтымақты зейнетақы мөлшері – 95 912 теңге, базалық зейнетақы – 47 617 теңге.
Бұдан бұрын хабарланғандай, 2025 жылғы 1 қаңтарда базалық зейнетақы төлемінің мөлшері ҚР Ұлттық Банкі айқындайтын инфляцияның болжамды деңгейіне сәйкес 6,5%-ға, ынтымақты зейнетақы 8,5%-ға, яғни инфляция деңгейінен 2% - ға оза отырып ұлғайтылды.
Бұдан басқа Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша 2023 жылдан бастап бес жыл ішінде ең төмен базалық зейнетақыны ең төмен күнкөріс деңгейінің 70%-на дейін, ең жоғары – 120%-ға дейін жыл сайын кезең-кезеңімен арттыру жүзеге асырылады.
Мәселен, 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап базалық зейнетақының ең төмен мөлшері ең төмен күнкөріс деңгейінің 65%-нан 70%-ға дейін ұлғайтылды, бұл 32 360 теңгені құрап, оның ең жоғары мөлшері ең төмен күнкөріс деңгейінен 105-тен 110%-ға дейін арттырылып, 50 851 теңгені құрайды.
2018 жылғы 1 шілдеден бастап мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі зейнетақы жүйесіндегі өтілін ескере отырып, әр алушыға жеке тағайындалатынын еске саламыз.
Бұл ретте 1998 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша ынтымақты жүйеде жұмыс істеген уақыты, сондай-ақ міндетті зейнетақы жарналары (бұдан әрі – МЗЖ) төленген кезеңдер зейнетақы жүйесіндегі еңбек өтіліне қосылады.
Егер азаматтың зейнетақы жүйесіндегі өтілі 10 жыл немесе одан аз болса, сондай-ақ мүлде жоқ болса, базалық зейнетақы ең төменгі күнкөріс деңгейінің 70%-на тең болса, содан кейін 10 жылдан асқан әр жыл үшін оның мөлшері 2 %-ға артады. Ал егер сіздің өтіліңіз 20 жыл болса, базалық зейнетақы төменгі күнкөріс деңгейінің 90 %-ын құрайды. Еңбек өтілі 30 жыл немесе одан көп болса, күнкөріс деңгейінің ең жоғарғы мөлшерінде яғни 110% белгіленеді.
Егер бір ай ішінде міндетті зейнетақы жарналары Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына бірнеше рет аударылса, жинақтаушы жүйеге қатысу мерзімі бір айды құрайды.
Осылайша міндетті зейнетақы жарналары неғұрлым тұрақты және толық көлемде аударылатын болса, зейнет жасына жеткенде базалық зейнетақы төлемдерінің мөлшері соғұрлым көп болады.
Өз кезегінде азаматтың жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің мөлшері 1998 жылғы 1 қаңтардағы жұмыс өтіліне (кем дегенде 6 ай қажет) және зейнеткерлікке дейінгі кезеңдегі орташа айлық табысына байланысты болады.
Астанада «Кедергісіз: қоғамдастықтың мемлекетпен тікелей кездесуі» тақырыбында мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау жөніндегі республикалық үйлестіру кеңесінің кезекті отырысы өтті. Іс-шара барысында қолжетімді ортаны қамтамасыз ету, ерекше қажеттіліктері бар адамдарға көрсетілетін қызметтер аясын кеңейту, жаңа цифрлық шешімдерді енгізу және т.б. мәселелер талқыланды.
Іс-шараға ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Светлана Жақыпова, орталық және жергілікті мемлекеттік органдардың, үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері, ҚР Президенті жанындағы Бала құқықтары және халықтың әлеуметтік жағынан осал санаттарының құқықтары жөніндегі уәкілдер, сондай-ақ жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар өңірлік басқармаларының басшылары, ғалымдар, сарапшылар және мүгедектігі бар адамдар қауымдастығының өкілдері қатысты.
Светлана Жақыпова өзінің кіріспе сөзінде мүгедектіктің медициналық-әлеуметтіктен әлеуметтік-құқық қорғау моделіне көшу жағдайында үйлестіру кеңесінің ашық диалог алаңы ретіндегі рөлі күшейіп келе жатқанын, сондай-ақ мүгедектігі бар адамдардың техникалық құралдар мен оңалту қызметтерін және оларды жеткізушілерді дербес таңдайтын әлеуметтік қызметтер порталын жетілдіру бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстар туралы хабардар еткенін атап өтті.
«Ағымдағы жылдың басынан бастап әлеуметтік қызметтер порталында жиі қойылатын сұрақтарға жедел жауап алуға мүмкіндік беретін интеллектуалды чат-бот енгізілді. Жасанды интеллектті (бұдан әрі – ЖИ) қолдана отырып, өтініштерді цифрлық диагностикалау және өңдеу тетіктерін енгізу жалғасуда. Мұндай шешімдер жүйені ашық әрі адамдарға ыңғайлы етеді», – деп атап өтті министр.
Кездесу барысында мүмкіндігі шектеулі жандарға көрсетілетін қызмет түрлерін кеңейту, жаңа цифрлық шешімдерді енгізу, қолжетімді ортаны қамтамасыз ету және т.б. мәселелер талқыланды.
Көлік министрлігінің өкілдері инватаксилерге қолжетімділікті кеңейту туралы баяндады: қызмет көрсетудің жаңартылған ережелері 2025 жылы күшіне енді, көрсеткіштер тізбесі кеңейтілді, қызметтің Әлеуметтік қызметтер порталымен интеграциясы қарастырылды. Сонымен қатар, елімізде 1025 автокөлік паркі бар 142 инватакси қызметі жұмыс істейді.
Іс-шарада есту қабілеті бұзылған адамдар үшін тілдік кедергіні жоюға бағытталған инновациялық әзірлеме – SignBridge платформасы ұсынылды. ЖИ көмегімен оқу материалдарын, мультфильмдер мен фильмдерді ым-ишара тіліне аударуға, сондай-ақ пайдаланушыларға ым-ишараны дұрыс жасауды үйретуге мүмкіндік береді.
«SignBridge сияқты бастамалар әрбір адам денсаулығындағы ерекшеліктерге қарамастан ақпарат алып, ана тілінде оқи алатын қоғам құруға көмектеседі», – дейді «Қазақстанның саңыраулар қоғамы» РҚБ өкілі Нұрзада Амангелді.
Сондай-ақ, инклюзивті білім беруді дамыту жайы сөз болды. Білім министрлігінің мәліметінше, елде жеке көмекшілер институты іске қосылды, бұл мыңдаған баланы үйден мектепке ауыстыруға мүмкіндік берді. 1 092 қолдау кабинеті құрылып, 91 мың бала қамтылды. Инклюзивті оқыту үшін жағдайлар балабақшалардың 70%, мектептердің 90% және колледждердің 81%-ында қамтамасыз етілген. Қолдаудың үш деңгейлі моделі енгізілген, 3,5 мың педагог-ассистент жұмыс істейді.
Туризм және спорт министрлігінің өкілдері инклюзивті спортты дамытудағы табыстар туралы баяндады: 2025 жылы VII Спартакиадаға 1791 қатысушы жиналса, мүгедектер арасында спортпен жүйелі түрде айналысатындардың жалпы саны 61 мыңнан астам адамды құрады.
Күн тәртібінде ерекше қажеттіліктері бар адамдардың өмір сүру сапасын жақсарту бойынша өңірлердің тәжірибесін таныстыру қарастырылды. Осылайша, еліміздің ең ірі қаласында «Инклюзивті Алматы» тұжырымдамасы жүзеге асырылуда, Павлодар облысында мүмкіндігі шектеулі балаларды үй жағдайында оңалту бойынша пилоттық жоба енгізілуде.
Жан басына қаржыландыру тетігін және арнаулы әлеуметтік қызметтерді көрсететін ұйымдарды лицензиялау мәселелерін талқылауға ерекше назар аударылды.
Қорытынды сөзінде министр Светлана Жақыпова алдағы жұмыстардың негізгі бағыттарын атап өтті.
«Бүгін біз мүгедектігі бар адамдардың өмір сүру сапасын арттырудағы маңызды мәселелерді талқыладық. Басымдықтардың қатарында өнімнің сапасы мен таңбалануын қамтамасыз ете отырып, оңалтудың техникалық құралдарын монетизациялауға көшу, санаторий-курорттық емдеу сапасын арттыру, сондай-ақ уақытша пайдалану негізінде техникалық құралдар мен қызметтерді ұсыну жүйесін жаңғырту бар», – деп атап өтті ведомство басшысы.
Сонымен қатар, министр ым-ишара тілін тілдік жүйе ретінде танудың маңыздылығына тоқталып, бұл бағыттағы жұмыстардың жалғасатынына тоқталып кетті.
Қорытындылай келе, қатысушылар азаматтық сектормен ынтымақтастықты нығайту қажеттігін атап өтіп, жоспарланған міндеттерді бірлесіп жүзеге асыруға дайын екендіктерін жеткізді.
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі медициналық-әлеуметтік сараптаманы (бұдан әрі – МӘС) қашықтан проактивті форматта жүргізу үшін тәуелсіз сарапшыларды іріктеу процесін жетілдіруді жоспарлап отыр. Тәуелсіз сарапшылар тізілімін жүргізу қағидаларына жоспарланатын өзгерістер, сондай-ақ оған енгізу және алып тастау негіздері туралы ақпарат «Ашық НҚА» порталында жарияланған.
Негізгі өзгерістер МӘС комиссиясының тәуелсіз сарапшылар тізіліміне енгізу туралы өтінішке қоса берілетін қажетті құжаттар тізбесіне әсер етеді. Осылайша, клиникалық практикаға жіберу үшін маманның сертификатына қойылатын талаптар қашықтан проактивті тексеру жүргізілетін нозологиялық нысандар тізбесін сақтау қажеттілігімен толықтырылды.
Сонымен қатар, өтініш берушінің сыбайлас жемқорлыққа байланысты, оның ішінде бұрын жойылған және қайтарылған қылмыстары болмауы керек.
Сондай-ақ бірқатар редакциялық және нақтылаушы түзетулер, оның ішінде келісім-шарттың мерзімі аяқталғаннан кейін немесе қылмыстық жауапкершілік туралы сот шешімі болған жағдайда мамандарды тіркеуден шығару туралы енгізу жоспарлануда.
Ұсынылған өзгерістер тәуелсіз сарапшылардың кәсібилігіне кепілдік беру арқылы МӘС қызметінің тиімділігі мен ашықтығын арттырады.
Бұйрық жобасы туралы ақпарат 2025 жылғы 30 шілдеге дейін «Ашық НҚА» интернет-порталында қоғамдық талқылау үшін орналастырылды.
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі Медициналық-әлеуметтік сараптама жүргізу қағидаларына қашықтықтан проактивті тексеру жүргізуге әсер ететін бірқатар түзетулер әзірледі. Басқарма басшысының тиісті бұйрығының жобасы туралы ақпарат «Ашық НҚА» порталында жарияланған.
Осылайша, қашықтан проактивті тексеру жұлын жарақаты кезінде жұлынның расталған анатомиялық үзілуімен бастапқы тексеру кезінде, сондай-ақ барлық нозологиялық нысандар бойынша оңалтудың жеке бағдарламасын (бұдан әрі – ОЖБ) қалыптастыру және түзету мақсатында жүзеге асырылатын болады.
Сонда-ақ, сырттай сараптама жүргізу кезінде медициналық-әлеуметтік сараптаманың қорытындысына шағымдану мерзімдеріне және мұндай істерді қарауға медициналық ұйымдардың кеңесшілерін тартуға қатысты бірқатар редакциялық және нақтылау мақсатындағы түзетулер енгізілуде.
Ұсынылып отырған өзгертулер мүгедектікті анықтау рәсімінің қолжетімділігін, ашықтығын және тиімділігін арттыруға, ауыр ауру түрлерімен ауыратын, қозғалу мүмкіндігі шектеулі адамдар үшін, сондай-ақ шалғайдағы ауылдық елді мекендердің тұрғындары үшін әсіресе маңызды болып табылатын ОЖБ әзірлеу және түзету рәсімдерін жеңілдетеді.
Бұйрық жобасы туралы ақпарат 2025 жылғы 30 шілдеге дейін «Ашық НҚА» интернет-порталында қоғамдық талқылау үшін орналастырылды.
2025 жылдың басынан бастап көпбалалы отбасыларға және наградталған аналарға берілетін мемлекеттік жәрдемақылармен орта есеппен 857,9 мың отбасы жалпы сомасы 304,8 млрд теңге мөлшерінде, оның ішінде: көпбалалы отбасыларға берілетін жәрдемақымен – 615,4 мың отбасы 265,8 млрд теңгеге; наградталған анаға берілетін жәрдемақымен – 242,5 мың адам 39 млрд теңгеге қамтылды.
2025 жылдың маусым айында жоғарыда аталған жәрдемақылармен 867,4 мың отбасы жалпы сомасы 51,3 млрд теңге мөлшерінде, оның ішінде: көпбалалы отбасыларға берілетін жәрдемақымен 623,5 мың отбасы 44,8 млрд теңгеге; наградталған анаға берілетін жәрдемақымен 243,9 мың адамға 6,5 млрд теңге мөлшерінде қамтылды.
Көпбалалы отбасыға берілетін мемлекеттік жәрдемақыға 4 және одан да көп бірге тұратын кәмелетке толмаған немесе 23 жасқа дейінгі күндізгі бөлімде оқитын студент балалары бар отбасылар табысына қарамастан үміткер бола алады.
Төлем мөлшері бала санына қарай есептеліп төленеді және 2025 жылы:
- 4 баласы бар отбасыларға – 16,03 АЕК немесе 63 030 теңге;
- 5 балаға – 20,04 АЕК немесе 78 798 теңге;
- 6 балаға – 24,05 АЕК немесе 94 565 теңге;
- 7 балаға – 28,06 АЕК немесе 110 332 теңге;
- 8 және одан да көп баласы бар отбасыларға – әр балаға 4 АЕК немесе
15 728 теңге мөлшерінде төленді.
Наградталған анаға берілетін жәрдемақы «Алтын алқа», «Күміс алқа» алқаларымен наградталған немесе бұрын «Батыр ана» атағын алған, І және ІІ дәрежелі «Ана даңқы» ордендерімен наградталған аналарға тағайындалады.
Наградталған анаға берілетін жәрдемақы ай сайын келесі мөлшерде төленеді:
2025 жылғы 1 қаңтардан бастап балалы отбасыларға тағайындалатын мемлекеттік жәрдемақылардың мөлшері 6,5%-ға артқанын атап өтеміз.
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау, денсаулық сақтау, цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрліктері Ақмола облысында «Мүгедектікті және/немесе еңбекке қабілеттілігінен айрылу дәрежесін белгілеу және/немесе қажетті әлеуметтік қорғау шараларын айқындау» мемлекеттік қызмет көрсету кезінде электрондық кезекті енгізу жөніндегі пилоттық жобаны іске қосуды жоспарлап отыр. Ведомство басшыларының бірлескен бұйрығының тиісті жобасы туралы ақпарат «Ашық НҚА» порталында жарияланды.
Қазіргі уақыттағы талаптарға сәйкес, қызмет алдын ала тіркелусіз, кезек бойынша көрсетіледі. Бұл процесті өзгерту – әкімшілік кедергілерді азайтуға, қолжетімділікті жеңілдетуге және процестің ашықтығын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Электрондық кезекті енгізу қызмет алушыларға белгіленген уақытта келіп, өз бағытын алдын ала жоспарлауға мүмкіндік береді. Бұл әсіресе теміржол және автобус қатынасы шектеулі, облыс орталығына дейінгі қашықтық 400 шақырымнан асатын шалғай елді мекендердің тұрғындары үшін өзекті.
Медициналық-әлеуметтік сараптаманың жаңа кезек форматын пилоттық тестілеу жыл соңына дейін жүргізіледі. Тиімділік деңгейі расталған жағдайда электронды кезек форматы барлық өңірлерге енгізіледі.
Бұйрық жобасы туралы ақпарат 2025 жылғы 31 шілдеге дейін «Ашық НҚА» интернет-порталында қоғамдық талқылау үшін орналастырылды.