ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің (бұдан әрі – Еңбекмині) бастамасымен ерекше қажеттіліктері бар адамдарға инватакси қызметін көрсету кезінде такси агрегаторларын пайдалану жөніндегі пилоттық жобаны іске асыру шеңберінде 2025 жылдың басынан бастап Астана мен Алматы қалаларында аталған қызмет 182,2 мың рет көрсетілді.
2024 жылдың қорытындысы бойынша мүгедектігі бар адамдарға инватакси қызметі 207,2 мың рет көрсетілгенін естеріңізге саламыз.
Бұдан бұрын хабарлағандай, инватакси қызметін көрсету жылдамдығы мен сапасын арттыру мақсатында Еңбекмині әкімдіктермен бірлесіп осы қызметтің тетігіне өзгерту енгізу туралы шешім қабылдады. Мысалы, азаматтарға қызмет алудан бір күн бұрын телефон арқылы жазылу қажет, бұл өз сапарларын алдын ала жоспарлауға, инватакси беруді күтуге мәжбүр етеді, инватакси қызметтерін ұсыну үшін көлік құралдарының жетіспеушілігі және
т. б. мәселелер бар.
Шарттарды жеңілдету үшін осы қызметті көрсетуге қатысуға тиісті сұраныс алған такси агрегаторларын тарту бойынша пилоттық жобаға бастама жасалды.
Мұндағы басты шарт сапарлардың ақысынан пайыздың болмауы, олар әдетте агрегатор платформаларының пайдасына аударылатын. Яндекс компаниясы пилоттық жобаға өтеусіз негізде қатысуға ниет білдірді.
Пилоттық жоба шеңберінде азаматтар Яндекс Go мобильді қосымшасы арқылы Инватакси қызметін қолдана алады. Бұл қызметті алушы үшін көлікті тезірек таңдауға, онлайн режимінде тапсырыс мәртебесін қадағалауға және жасалған сапарларға мониторинг жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Аталған қосымшада мүгедектігі бар адамдар жүргізушіге сапардағы ерекше қажеттіліктері туралы ескертуі үшін арнайы мүмкіндіктер экраны іске қосылды. Өз кезегінде, жүргізушілер адамды көлікке отырғызу және одан түсуде қалай көмек көрсетуге болатын секілді арнайы нұсқаулар алады.
Биыл Астана және Алматы қалаларынан мүгедектігі бар адамдар қатарынан фокус-топтың қатысуымен жобаны пилоттық режимде іске асыру жалғасуда. Алдағы уақытта еліміздің басқа өңірлеріне масштабтау жоспарлануда.
2025 жылдың басынан бері 247,6 мың азамат, оның ішінде 39,4 мыңға жуық жұмыссыз Skills Enbek кәсіптік оқыту платформасында (бұдан әрі - Платформа) онлайн-курстардан өткені туралы сертификаттар алды. Платформада барлығы 791,3 мың қазақстандық тіркелген, оның 292,6 мыңы – 2025 жылы тіркелді. Бұл ретте платформа жұмысының барлық кезеңінде 658,5 мың адам оқудан өтті.
Оқудан өткен 39,4 мың жұмыссыз азаматтың 10,4 мыңға жуығы негізінен Түркістан, Алматы, Қостанай облыстарының және Шымкент қаланың жастары.
Платформа іске қосылғаннан бастап авторлар әртүрлі бағыттар бойынша 1 000-н астам курс жариялады, оның 332-ы тегін. Сондай-ақ, одан әрі оқу үшін білім беру алаңдарына ауысу мүмкіндігімен Courstore, Fluent Education және Яндекс Қазақстан серіктестерінің курстары бар.
Курстардың ұзақтығы 1-ден 72 сағатқа дейін.
Мамыр айындағы ең көп сұранысқа ие курстар – «Твой карьерный старт: как использовать «Электронную биржу труда», «Построение отдела продаж в отеле», «Motion design» және «Страховой агент».
Платформада білім беру және тәрбиелеу, әлеуметтік қызмет көрсету және т.б. салалардағы түрлі мамандықтар бойынша тегін курстар саны үнемі артып келеді.
Бұдан бұрын хабарлағандай, Платформа халықтың білім деңгейі мен кәсібилігін арттыруға, мансаптық дамуды ынталандыруға және «өмір бойы оқыту» тұжырымдамасын ілгерілетуге бағытталған. Ол маркетплейс – қызметтер нарығы қағидаты бойынша онлайн курстарға қол жеткізуді ұсынатын халықаралық оқыту алаңдарына ұқсас құрылған.
Оқуға https://skills.enbek.kz/ сілтемесі арқылы немесе Электрондық еңбек биржасында (enbek.kz) «Онлайн оқыту» бөлімін таңдау арқылы қол жеткізуге болады.
Платформада білім алушы оқытудың қолайлы қарқыны мен тілін, материалды берудің ыңғайлы принципін дербес таңдайды, білім беру үдерісіндегі өзінің ілгерілеуін бақылай алады.
Білім алушы үшін артықшылықтар: кеңейтілген курстарды іздеу, сабақтың түсінікті құрылымы, оқу процесін бақылау және курс авторларымен жылдам өзара әрекеттесу. Пайдаланушылар үшін жасанды интеллект көмегімен чат-бот қол жетімді, ол жылдам іздеуді және қызығушылық тудыратын сұрақтарға жауап алуды қамтамасыз етеді.
Оқу аяқталғаннан кейін білім алушы 70% шекті деңгеймен тестілеу тапсыруға тиіс. Онлайн курсты сәтті аяқтаған жағдайда дағдыларды игеру туралы сертификат беріледі. Курсты аяқтаудың міндетті шарты – білім алушы тарапынан курсты бағалау. Сертификатты жүктеу кезінде игерген дағдылар бойынша Enbek.kz-те бос жұмыс орындарының ұсыныстары қосылды.
Алынған сертификат Enbek.kz-те тіркелген кезде білім алушы жасаған түйіндемеде автоматты түрде көрсетіледі. Қызметкерлерді іздеу кезінде әлеуетті жұмыс беруші Платформада сәтті оқудан кейін алынған сертификаттарды көре алады.
Авторлар мен әзірлеушілерге арналған платформада онлайн курстарды орналастыру тегін. Курстар мемлекеттік, орыс және ағылшын тілдерінде орналастырылуы мүмкін, ақпарат берудің әртүрлі форматтары: мәтін, презентация, бейне және аудио материалдар, инфографика және басқа түрлері болуға тиіс. Платформа ерекше қажеттіліктері бар білім алушылар үшін интерфейсті бейімдеу мүмкіндігін болжайды.
Курс авторлары үшін ыңғайлы сабақ құрастырушы, жарияланған курстардың статистикасы мен тиімділігін қарауға қолжетімді, сертификаттардың әртүрлі дизайны көзделген, сондай-ақ оқу құнын алдын ала есептеуге арналған онлайн-калькулятор бар.
2023 жылдың желтоқсан айынан бастап курстарды Enbek мобильді қосымшасы арқылы оқуға болады, қосымшаны Google Play және App Store-дан жүктеуге болатынын естеріңізге саламыз.
Платформада тіркелу және жұмыс істеуге қатысты барлық сұрақтар бойынша «ЕРДО» АҚ жауапты қызметкерлерімен байланысуды сұраймыз: 8 (7172) 95 43 17 (ішкі. 877, 888).
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі «Қазақстан Республикасының аумағында 2025 жылы еңбек қызметін жүзеге асыру үшін шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған квота белгілеу туралы» Министр бұйрығына өзгерістер енгізуде. Құжат туралы ақпарат қоғамдық талқылау үшін «Ашық НҚА» порталында жарияланды.
Аталған өзгерістер агроөнеркәсіп кешеніндегі жұмыс берушілердің өтініші бойынша әзірленіп отыр және жергілікті атқарушы органдар жұмыс берушілерге беретін рұқсаттар негізінде шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған квотаға қатысты болады – бұл квота республикадағы жұмыс күшінің жалпы санына шаққанда 0,25% көлемінде белгіленеді.
Сонымен қатар, Қазақстанға тартылатын шетелдік азаматтардың жалпы санын сақтау мақсатында жеке тұлғалар арқылы тартылатын еңбек мигранттарына арналған квота төмендетіліп, ол жұмыс күшінің жалпы санына шаққанда 2,95% деңгейінде айқындалады.
2025 жылдың басынын бастап мүгедектік тобын белгілеу үшін медициналық-әлеуметтік сараптама жүргізудің сырттай форматы бойынша пилоттық жобаны іске асыру шеңберінде Қазақстанның барлық өңірлерінен 43,7 мың өтінім қаралды. Бүгінде сырттай форматта куәландыру 30 нозологиялық нысан бойынша жүргізіледі.
2024 жылы 96,9 мыңнан астам өтінім сырттай форматта қаралды, бұл куәландырудан өткен мүгедектігі бар адамдардың жалпы санының 37,4%-ын құрайды.
Бұған дейін хабарланғандай, Ұлттық қоғамдық сенім кеңесінің VI отырысында Мемлекет басшысы ерекше қажеттіліктері бар адамдар үшін барынша қолайлы жағдай жасауды, олардың инстанциялар мен қағазбастылық бойынша жүруін, сондай-ақ көрсетілетін қызметті берушілердің қызмет алушылармен байланысын болдырмауды тапсырды.
Осы тапсырманы орындау мақсатында ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі Денсаулық сақтау мен Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрліктерімен бірлесіп Қазақстанның барлық 20 өңірінде пилоттық режимде медициналық-әлеуметтік сараптама (бұдан әрі – МӘС) жүргізудің сырттай форматы бойынша жобаны іске асыруда.
Мүгедектік тобын белгілеу жөніндегі қызметті алу үшін өтініш берушіге тұрғылықты жері бойынша емханаға жүгіну және қажетті тексеруден өту қажет, қалған процестер ақпараттық жүйелерді интеграциялау есебінен оның қатысуынсыз өтеді.
Сырттай куәландыруға көшу:
- әкімшілік және бюрократиялық кедергілерді жояды;
- МӘС сараптамалық шешімдерінің ашықтығын қамтамасыз етеді;
- мүгедектікті белгілеу және мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау шараларын анықтау бойынша қызметтерді үйден шықпай-ақ алуға мүмкіндік береді;
- көрсетілетін қызметті алушының көрсетілетін қызметті берушімен тікелей байланысын болдырмайды, сол арқылы сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін азайтады.
31 мамыр - Саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алу күні. 2003 жылдан бастап Қазақстандағы саяси қуғын-сүргін құрбандарына біржолғы ақшалай өтемақы және арнайы мемлекеттік жәрдемақы ретінде 23,6 млрд теңге төленді. Биыл бұл мақсатқа 2,7 млрд теңгеден астам қаражат қарастырылған.
1921-1954 жылдар аралығындағы кезеңде «халық жауларын» анықтау саясатының салдарынан Қазақстанда 100 мың адам сотталды, олардың 25 мыңы ең жоғары жазалау шарасы – ату жазасына кесілді.
Миллиондаған қазақстандық 1932-33 жылдары ашаршылықтың құрбаны болды.
Республика аумағында ГУЛАГ құрылымының ең ірі лагерлері – АЛЖИР, Степлаг, Карлаг болды. Қуғын-сүргін жылдары Қазақстан лагерлеріне 5 млн-нан астам адам жер аударылды. Кейбір мәліметтер бойынша, тұтқындардың жалпы саны бұл саннан едәуір көп.
1930-1940 жылдары Қазақстан миллиондаған кеңес азаматы үшін депортация орны болды. 1937 жылдың күзінде республикаға жүздеген мың кәрістер, түріктер, ирандықтар, күрдтер мен әзірбайжандар қоныс аударды. Сондай-ақ, Ұлы Отан соғысы жылдарында елге немістер, гректер, шешендер, ингуштар, қарашайлар, балқарлар, қырым татарлары және басқа да халықтар жер аударылды. Олардың саны 1 миллион 200 мыңның шамасында.
Қолданыстағы заңнамаға сәйкес саяси қуғын-сүргін құрбандарына және саяси қуғын-сүргіннен зардап шеккен деп танылған азаматтарға 2003 жылдан бастап біржолғы ақшалай өтемақы төленеді.
«2003-2024 жылдар аралығында республикалық бюджеттен 4,7 млрд теңге сомасында біржолғы ақшалай өтемақы төленді. Өтемақы мөлшері 2949 теңге мен (3/4 АЕК) 393 200 теңге (100 АЕК) аралығында. 2025 жылға республикалық бюджетте аталған мақсаттарға 1,2 млрд теңге қарастырылған», – деп хабарлады ҚР ЕХӘҚМ Әлеуметтік көмек департаментінің директоры Асқар Аймағамбетов.
Бұдан басқа, саяси қуғын-сүргін құрбандарына, сондай-ақ саяси қуғын-сүргіннен зардап шеккен, мүгедектігі бар немесе зейнеткерлер болып табылатын адамдарға әлеуметтік төлемдердің өзге де түрлеріне қарамастан 1,23 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде (2025 жылы – 4 837 теңге) арнаулы мемлекеттік жәрдемақы төленеді.
«2005 жылдан бастап 2024 жылға дейінгі кезеңде республикалық бюджеттен 18,8 млрд теңге сомасында арнаулы мемлекеттік жәрдемақы төленді. 2025 жылы арнаулы мемлекеттік жәрдемақы төлеуге 1,5 млрд теңге жоспарланған. Биылғы 1 мамырдағы жағдай бойынша 26 807 жаппай саяси қуғын-сүргін құрбаны және саяси қуғын-сүргіннен зардап шеккен азамат арнаулы мемлекеттік жәрдемақы алды», – деді департамент директоры
Ақталған азаматтардың, сондай-ақ саяси қуғын-сүргіннен зардап шеккен деп танылған, мүгедектігі бар немесе зейнеткер болып табылатын адамдардың бірінші кезекте:
- бас бостандығынан айыру орындарында ұсталған, жазасын өтеген, басқа елді мекемендерге жіберілген, арнайы елді мекендерде еркіндігі шектеліп, мәжбүрлі еңбекпен айналысқан және мәжбүрлеп психиатриялық мекемелерде емдеуде болған уақытының үш есе мөлшерде зейнетақы алу үшін қатысу өтіліне есептелуіне;
- оларға ыңғайлы уақытта кезекті еңбек демалысын алу, сондай-ақ жылына екі аптаға дейінгі мерзімге жалақысы сақталмайтын қосымша демалыс алу;
- телефондарды бірінші кезекте орнату;
-Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қарттар мен мүгедектігі бар адамдарға арналған интернат-үйлерге бірінші кезекте орналастыру, оларда толық мемлекеттік қамтамасыз етуде тұру;
- протездік-ортопедиялық бұйымдармен жеңілдікпен қамтамасыз ету;
- оңалтуға байланысты мәселелер бойынша адвокаттардан тегін кеңес алуға құқығы бар.
Бұдан басқа, жергілікті атқарушы органдар жергілікті өкілді органдардың шешімі бойынша саяси қуғын-сүргіндерге ұшыраған және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ақталған адамдарға материалдық және басқа да көмек түрлерін көрсету жөнінде жергілікті бюджеттер есебінен қосымша шаралар белгілеуге құқылы.
Жыл сайын Саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алу күніне орай жергілікті атқарушы органдар саяси қуғын-сүргін құрбандары мен зардап шеккендерге біржолғы материалдық көмек көрсетеді.
2024 жылы жергілікті бюджет қаражаты есебінен 223,8 млн теңге сомасына біржолғы материалдық көмек көрсетілді.
Мүгедектігі бар адамдардың заңды құқықтарын қамтамасыз ету және олар үшін қолжетімді ортаны қалыптастыру мақсатында Ақмола облысында 1037 әлеуметтік инфрақұрылым нысаны толық бейімделді.
Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында 2025-2030 жылдарға арналған инклюзивті саясат тұжырымдамасы, «Аманат» партиясының 2023-2027 жылдарға арналған жол картасы және Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша әзірленген «Халықпен бірге» жобасы іске асырылуда.
«Amanat» партиясының жол картасында 2023-2027 жылдар аралығында интерактивті қолжетімділік картасына (бұдан әрі – Карта) енгізілген 42 мыңнан астам нысанды бейімдеу бойынша жұмыс көзделген. Жыл сайын осындай объектілердің 20%-ы бейімделуі тиіс. Осылайша, 2023 жылы – Картадағы объектілердің 20%, 2024 жылы – 40%, 2025 жылы – 60%, 2026 жылы – 80%, 2027 жылы – 100%-ы бейімделеді. Қазіргі уақытта ел бойынша 23206 нысан толықтай бейімделген.
Бүгінгі таңда Ақмола облысында 1037 нысан бейімделді. 2025 жылдың соңына дейін тағы 176 нысанды бейімдеу жоспарлануда.
Бейімделген нысандардың жалпы санынан мүгедектігі бар адамдардың барлық санаттары үшін қолжетімділері:
- денсаулық сақтау объектілері– 152;
- білім беру нысандары – 520;
- мәдениет нысандары– 48;
- мемлекеттік және квазимемлекеттік ұйымдар – 266;
- спорт нысандары – 41;
- әлеуметтік қорғау объектілері – 10.
Бірінші топтағы мүгедектігі бар Көкшетау қаласының тұрғыны Рамазан Мұқатаев: «Жалпы қала бойынша мүгедектігі бар адамдар үшін жағдай жақсарып, барлық мүмкіндіктер қарастырылуда. Нысан иелері оларды құрылыс нормаларына сәйкестендіруге тырысады. Көптеген кәсіпкерлер мен мемлекеттік органдар шағымдар мен ұсыныстарды ескере отырып, кіру топтарын аяқтайды. Сауда орталықтарының қолжетімділігін қамтамасыз ету маңызды, енді оларға мүгедектігі бар адамдар, әсіресе кресло-арбалармен қозғалатындар кедергісіз бара алады. Мысалы, біздің қаладағы "РИО" сауда орталығы. М. Ғабдуллин атындағы мұражайдың қолжетімділік деңгейіне және көшпелі көрмелерді ұйымдастыру мүмкіндіктеріне таң қалдым», – деп ойымен бөлісті.
Бұдан басқа, Ақмола облысы бойынша халықты әлеуметтік қорғау саласындағы реттеу және бақылау комитетінің департаменті 2025 жылдың басынан бастап профилактикалық бақылау шеңберінде 10 және жоспардан тыс бақылау шеңберінде 2 тексеру жүргізді. Тексеру қорытындысы бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы 9 нұсқама енгізілді.
Объектілердің меншік иелеріне профилактикалық бақылау жүргізу кезінде бұзушылықтар алғаш рет анықталған кезде оларды әкімшілік жауапкершілікке тартпай, оларды жою туралы нұсқамалар ғана енгізілетінін атап өту қажет.Нұсқама белгіленген мерзімде орындалмаған жағдайда айыппұл салынатын болады.
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Светлана Жақыпова мен БҰҰ Бас хатшысының орынбасары, БҰҰ Даму бағдарламасы әкімшісінің орынбасары Хаолян Шу Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі (бұдан әрі – ЕХӘҚМ) мен БҰҰДБ арасындағы стратегиялық әріптестіктің нәтижелері мен перспективаларын талқылады.
ЕХӘҚМ басшысы БҰҰДБ-ның Қазақстандағы ұзақ мерзімді ынтымақтастығы мен қызметі кедейшілікті төмендетуге, мүгедектер мен халықтың басқа да әлеуметтік осал топтарының құқықтарын қамтамасыз етуге, арнаулы әлеуметтік қызмет көрсету жүйесін дамытуға бағытталған ірі бірлескен жобаларды жүзеге асыруда әсерлі нәтижелерге қол жеткізуге ықпал еткенін атап өтті.
Жақыпова БҰҰДБ-мен тығыз ынтымақтастықты одан әрі жалғастыру республикадағы әлеуметтік-еңбек саласының тиімді дамуына жол ашатынын жеткізді.
Сондай-ақ Еңбек министрлігінің басшысы ведомствоның цифрлық шешімдерін, атап айтқанда, азаматтардың мемлекеттік қолдау шараларына деген қажеттіліктерін белсенді түрде анықтауға және оны жедел көрсетуге мүмкіндік беретін Цифрлық отбасы картасы, сондай-ақ мүгедектерді техникалық құралдармен және оңалту қызметтерімен ыңғайлы және қолжетімді форматта қамтамасыз ету платформасы – Әлеуметтік қызметтер порталын көрсетті.
Өз кезегінде Хаолян Шу да БҰҰДБ мен ЕХӘҚМ бірлескен жұмысын жоғары бағалап, ынтымақтастықтың перспективалық бағыттарын дамытуға қызығушылық танытты, сондай-ақ министрліктің озық цифрлық шешімдерін оң бағалап, олардың әлеуметтік қолдаудың заманауи және инклюзивті жүйесін қалыптастырудағы маңыздылығын атап өтті.
Кездесу соңында БҰҰ-ның Тұрақты даму мақсаттарына сәйкес Қазақстанда адам құқықтарына негізделген әлеуметтік қорғау жүйесін дамыту бойынша ынтымақтастықты тереңдету мүмкіндіктері талқыланды.
Халықаралық балаларды қорғау күні қарсаңында ҚР Президентінің жанындағы Орталық коммуникациялар қызметінде өткен «Балалардың әл-ауқаты – мемлекеттің қамқорлығы» тақырыбындағы дөңгелек үстел барысында ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің (бұдан әрі – ЕХӘҚМ) өкілі балалы отбасыларды әлеуметтік қолдау шаралары туралы айтып берді. Биыл бұл мақсатта 1,7 триллион теңгеден астам қаржы бөлінді.
Іс-шараға мемлекеттік қызметкерлер, БҰҰ Балалар қорының (ЮНИСЕФ) Қазақстандағы өкілі, доктор Рашед Мұстафа Сарвар, сондай-ақ елорда мектептерінің оқушылары қатысты. Қатысушылар балалардың құқықтарын қорғау, олардың қауіпсіздігі мен дамуы мәселелері бойынша пікір алмасты. Білім, денсаулық сақтау, ішкі істер және төтенше жағдайлар министрліктерінің өкілдері ведомстволардың атқарып жатқан шараларына тоқталды.
ЕХӘҚМ әлеуметтік көмек департаментінің директоры Асқар Аймағамбетов баяндама жасап, балалы отбасыларды мемлекеттік қолдау шараларының кешенін ұсынды. Өз сөзінде ол әлеуметтік қолдау республикалық бюджеттен берілетін жәрдемақылардың 5 түрін және отбасының табысына қарамастан жүргізілетін мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан (бұдан әрі – МӘСҚ) төленетін төлемдердің 2 түрін қамтитын көп деңгейлі жүйе арқылы қамтамасыз етілетінін атап өтті.
Ағымдағы жылы осы мақсатта республикалық бюджеттен және Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан 1,7 трлн теңгеден астам қаржы бөлінді (РБ – 870,7 млрд теңге, МӘСҚ – 855,9 млрд теңге). Бүгінгі таңда балалары бар 2 миллионға жуық отбасы жәрдемақы мен төлем алушылар санатына кіреді.
"Ана мен баланы қорғау Қазақстанның әлеуметтік саясатының басты назарында қала береді. Біз барлық қолданыстағы қолдау шараларын сақтаймыз және жыл сайын төлемдерді индекстейміз. 2025 жылы жәрдемақы мөлшері 6,5%-ға ұлғайды", – деп атап өтті Асқар Аймағамбетов.
ЕХӘҚМ өкілі бұл жүйе отбасылардың әртүрлі санаттарын қамтитынын және мемлекеттік қолдау шаралары біржолғы қаржылық көмек көрсетуге де, ай сайынғы төлемдер түрінде жүйелі көмекке де бағытталғанын түсіндірді.
Базалық деңгейде республикалық бюджет қаражаты есебінен бала тууға біржолғы жәрдемақы беріледі. Бірінші, екінші және үшінші балаларға – 38 АЕК (149 416 теңге), ал төртінші және одан кейінгі балаларға – 63 АЕК (247 716 теңге) төленеді. 2025 жылдың 4 айында 21,1 млрд теңге сомасында 117 мың адам жәрдемақы алды.
Жұмыс істемейтін әйелдер үшін бір жарым жасқа толғанға дейін бала күтімі бойынша ай сайынғы жәрдемақы қарастырылған.
Жәрдемақының бұл түрі екінші, үшінші және одан кейінгі балаларға – 5,76 АЕК-тен (22 648 теңге) 8,90 АЕК-ке (34 995 теңге) дейін ұлғайта отырып, баланың туу кезегіне байланысты төленеді. 2025 жылғы 1 мамырдағы жағдай бойынша жәрдемақы алушылар саны орта есеппен 123,3 мың адам, оларға 14,4 млрд теңге төленді", – деп түсіндірді ЕХӘҚМ өкілі.
Жұмыс істейтін әйелдер үшін жүктілік пен босануға байланысты табысынан айырылған жағдайда МӘСҚ-дан біржолғы төлемдер тағайындалады. Төлем мөлшері әйелдің соңғы 12 айдағы орташа айлық табысына байланысты бекітіледі және бүгінгі күні орташа есеппен 1,6 млн теңгені құрайды. 4 айдың қорытындысы бойынша бұл төлемді жалпы сомасы 117,3 млрд теңгеге 81,8 мың адам алды.
Сондай-ақ МӘСҚ-дан міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыларға бала туған күннен бастап бір жарым жасқа дейінгі бала күтіміне байланысты табысынан айырылу жағдайы бойынша ай сайынғы әлеуметтік төлем тағайындалады. Төлем мөлшері соңғы 2 жылда әлеуметтік аударымдар жүргізілген орташа айлық табыстың 40%-ын құрайды. Екі және одан да көп бала туған кезде төлем әрбір балаға жеке тағайындалады. Ағымдағы жылдың 4 айында бұл төлем 147 млрд теңге сомасына 88,8 мың адамға берілді, орташа мөлшері 91,9 мың теңгені құрады.
Бұдан басқа, 2014 жылдан бастап жұмыс істейтін әйелдер үшін 1,5 жасқа дейінгі бала күтімі бойынша демалыста болған кезеңде олардың зейнетақы жинақтарының ұлғаюына ықпал ететін міндетті зейнетақы жарналарын субсидиялау енгізілді.
Сондай-ақ Асқар Аймағамбетов 4 және одан да көп бірге тұратын кәмелетке толмаған балалары немесе 23 жасқа дейінгі күндізгі бөлімде оқитын студенттері бар көпбалалы отбасыларға жәрдемақы төлеу туралы айтып берді.
"Төлем мөлшері балалар санына қарай сараланды: 4 бала – 63 030 теңге, 5 бала – 78 798 теңге, 6 бала – 94 565 теңге, 7 бала – 110 332 теңге, 8 және одан да көп бала – әр балаға 15 728 (4 АЕК) теңгеден. Жыл басынан бері көпбалалы отбасыларға орта есеппен 176 млрд теңгеге 611,5 мың отбасы жәрдемақы алды", – деді ол.
Көп балалы аналардың беделін арттыру үшін өмір бойы ай сайынғы мемлекеттік жәрдемақы тағайындалады, ол табысына қарамастан, "Күміс алқа" және "Алтын алқа" алқаларымен марапатталған немесе бұрын "Батыр ана" атағын алған, I және II дәрежелі "Ана даңқы" ордендерімен марапатталған әйелдерге төленеді. Бүгінгі таңда 242 мың марапатталған көп балалы ана жәрдемақы алушылар болып табылады, оларға 25,9 млрд теңге төленді.
Сонымен қатар, мемлекеттік бюджеттен мүгедек бала кәмелетке толғанға дейін оған күтім жасау бойынша жәрдемақы төленеді, оның мөлшері 74 428 (1,61 ЕТКД) теңгені құрайды. Жыл басынан бері 33,7 млрд теңге сомасына 111,7 мың адам алды.
Отбасының бір мүшесінің табысы кедейліктің белгіленген шегінен төмен отбасылар үшін мемлекет атаулы әлеуметтік көмек көрсетеді, оның шеңберінде 1 жастан 6 жасқа дейінгі балаларға қосымша төлем де жүзеге асырылады. Бұл төлемнің мөлшері 1,5 АЕК құрайды, бұл 2025 жылы әр бала үшін 5 898 теңгеге тең. Ағымдағы жылдың 1 мамырына бұл төлем 1,4 млрд теңге сомасына 74,4 мың балаға тағайындалды.
"Аталған шаралар балалы отбасыларды әлеуметтік қорғауды қамтамасыз етуге мемлекеттің жүйелі көзқарасын айғақтайды, – деп түйіндеді Асқар Аймағамбетов.
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Светлана Жақыпова Азаматтарды қабылдау орталығында жеке қабылдау өткізіп, еліміздің әр өңірінен келген 2 қазақстандықтардың мәселелерін қарады.
Министрге жұмысқа орналастыру, тұрғын үй жағдайларын жақсарту және мүгедек адамдарға жеңілдіктер беру мәселелері жөнінде жүгінген.
Сондай-ақ, Еңбек министрлігінің басшысы жұмыс берушілердің міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын аударуына және регресшілерге төлемдерді жүзеге асыруға байланысты өтінішті қарады.
Светлана Жақыпова азаматтардың өтініштері мен ұсыныстарын тыңдап, олардың сауалдарына егжей-тегжейлі жауап берді. Қарауға қосымша уақытты талап ететін мәселелерді өзінің жеке бақылауына алып, ҚР ЕХӘҚМ тиісті департаменттеріне қолданыстағы заңнамаға сәйкес өз құзыреті шеңберінде оларды шешуге көмек көрсетуді тапсырды.
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Светлана Жақыпова Халықаралық көші-қон ұйымының (бұдан әрі – ХКҚҰ) бас директоры Эми Поуппен кездесіп, көші-қонды басқару, мигранттардың құқықтарын қорғау және осы саладағы цифрлық шешімдерді енгізу мәселелерін талқылады.
Светлана Жақыпова басқосуда сөз бастап, Еңбек министрлігі мен ХКҚҰ-ның өзара ынтымақтастығы 2002 жылы Қазақстан ұйым құрамына кірген сәттен бастап 20 жыл бұрын басталғанын және осы уақыт аралығында көші-қон процестерін реттеу, мигранттардың құқықтарын қорғау, халықаралық бастамаларды ілгерілету, сыртқы және ішкі көші-қон саласында тиімді шешімдерді енгізу мәселелерінде айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізілгенін еске салды.
Осылайша, ынтымақтастық туралы Меморандумды жүзеге асыру барысында ғылыми зерттеулер жүргізіліп, еңбек көші-қоны, адам саудасына қарсы іс-қимыл мен техникалық көмек бойынша ақпарат алмасу және жобаларды үйлестіру жүзеге асырылуда.
Министр ХКҚҰ өкілдеріне осы саладағы көші-қон саясаты мен заңнаманы іске асыру сапасын жақсарту мәселелерінде белсенді қолдау көрсеткені үшін алғысын білдірді.
Светлана Жақыпова Қазақстанның Алматы процесіне төрағалық етуі (халықаралық көші-қон және босқындарды қорғау мәселелері жөніндегі мемлекетаралық консультативтік тетік) шеңберінде өңірлік ынтымақтастықты ілгерілету, әріптестікті нығайту және көші-қон туралы жаһандық шартты іске асыруға белсенді қатысу үшін мүмкіндіктер қаралатынына тоқталды.
Әңгіме барысында ХКҚҰ Бас директоры Эми Поуп Қазақстанның Алматы процесінің іс-шараларын іске асыруға және жалпы көші-қон саласының мәселелерін зерделеуге қатысуына қосқан үлесін атап өтті.
Сонымен қатар, Еңбек министрлігінің басшысы көші-қон процестерін мониторингілеудің migration.enbek.kz бірыңғай платформасын көрсетті. Аталмыш платформа келген шетел азаматтары туралы ақпаратты жинақтайды, көші-қон саласында мемлекеттік қызметтерді сапалы көрсетуге мүмкіндік береді және тағы да басқа функцияларды қамтиды.
Өз кезегінде Эми Поуп бұл басқа елдерде де масштабтауды қажет ететін өте тиімді жүйе екенін атап өтті, өйткені ол мигранттар үшін лайықты жұмыс орындарын құруға ықпал етеді.
Кездесу қорытындысы бойынша тараптар мигранттардың құқықтарын қорғау жөніндегі бастамаларды ілгерілету және тереңдету, көші-қон күн тәртібін тұрақты даму процестеріне біріктіру, сондай-ақ ХКҚҰ-мен елдік келісімді ресімдеу бойынша жұмыстарды жалғастыруға уағдаласты.