Қазақстандағы зейнетақы жасы.
Қазақстандағы зейнетақы жасы.
"Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы" Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 21 маусымдағы № 105-V Заңына (бұдан әрі-заң) сәйкес қарт азаматтарға қаржылық қолдау көрсету белгілі бір жасқа жеткен кезде ғана мүмкін болады.
Елде зейнетақы реформасы басталды, ол азаматтардың өміріне түзетулер енгізді. Зейнет жасының өсуі орын алды: ер адамдарға жасын көтеру бөлігіндегі реформа әсер етпеді, ал әйелдер үшін зейнеткерлік жас 5 жасқа артты.
Бірақ жастың өсуі бір уақытта емес, 2027 жылға дейін кезең-кезеңмен жүреді.. Енді 2018 жылдан бастап 10 жыл бойы жыл сайын әйелдердің зейнетке шығу жасына жарты жылдан бастап қосылады..
2021 жылы Қазақстанда әйелдер құрметті демалысқа 60 жасында шығады; 2022 жылдан бастап— 60,5 жас; 2023 жылдан бастап — 61 жас; 2024 жылдан бастап — 61,5 жас; 2025 жылдан бастап — 62 жас; 2026 жылдан бастап — 62,5 жас. 2027 жылдан бастап ерлер мен әйелдердің зейнетке шығу жасы теңеседі және 63 жасты құрайды.
Алайда, 1961 жылдың екінші жартыжылдығында туған әйелдерге 60 жасқа толғанда зейнетақыны ресімдеуге назар аудару қажет, зейнетақы тағайындауға өтінішпен және қажетті құжаттармен жүгіну 2022 жылдың 1 қаңтарына дейін жүргізілуі тиіс.
2022 жылғы 1 қаңтардан бастап әйелдер үшін зейнетке шығу жасы 60 жас 6 айды құрайды және уақтылы жүгінбегендерге 60 жас 6 айдың орындалуын күтуге тура келеді.
Алайда, кейбір жағдайларда әйелдер зейнетке ерте жаста шығуы мүмкін.
Көп балалы аналар зейнетке жалпы белгіленген зейнетақы жасынан әлдеқайда ертерек шығады: 53 жасында зейнетақы 5 және одан да көп бала туған (асырап алған) және оларды сегіз жасқа дейін тәрбиелеген әйелдерге тағайындалады .
Сондай-ақ әйелдер үшін зейнетақы төлемін тағайындау және базалық зейнетақы төлемін тағайындау үшін (1.01.1998 ж.дейін) жұмыс өтілін есептеу бойынша жеңілдік сақталады (1.01.1998 ж. кейін): жұмыс істемейтін ананың жас балаларды бағып-күту, бірақ әрбір бала 3 жасқа толғанға дейін және жалпы алғанда 12 жыл шегінде, сондай-ақ 18 жасқа дейінгі мүгедек баланы бағып-күту уақыты өтілге есептеледі.
Алайда, көп балалы аналардың базалық зейнетақы төлемін тағайындауға құқығы жалпыға бірдей белгіленген зейнеткерлік жасқа толғанда ғана болады.
Бұдан басқа, "Алтын алқа", "Күміс алқа" алқаларымен наградталған немесе бұрын "Батыр Ана" атағын алған, I және II дәрежелі "Ана даңқы" ордендерімен наградталған көп балалы аналарға 6,4 АЕК немесе 18669 теңге (2021 жылы) мөлшерінде ай сайынғы мемлекеттік жәрдемақы төленеді.